Serwis Internetowy Portal Orzeczeń używa plików cookies. Jeżeli nie wyrażają Państwo zgody, by pliki cookies były zapisywane na dysku należy zmienić ustawienia przeglądarki internetowej. Korzystając dalej z serwisu wyrażają Państwo zgodę na używanie cookies , zgodnie z aktualnymi ustawieniami przeglądarki.

VI RCa 316/14 - wyrok z uzasadnieniem Sąd Okręgowy w Olsztynie z 2015-01-30

Sygn. akt VIRCa 316/14

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 30 stycznia 2015 roku

Sąd Okręgowy w Olsztynie VI Wydział Cywilny Rodzinny w składzie:

Przewodniczący: SSO Hanna Niewiadomska

Sędziowie: SO Jolanta Piórkowska

SR del do SO Marek Maculewicz (spr.)

Protokolant: st. sekr. sąd. Izabela Nalikowska

po rozpoznaniu w dniu 30 stycznia 2015 roku w Olsztynie

na rozprawie

sprawy z powództwa małoletniego W. D. i małoletniego G. D. reprezentowanych przez matkę A. S.

przeciwko P. D.

o podwyższenie alimentów

oraz z powództwa wzajemnego P. D.

przeciwko małoletniemu W. D. i małoletniemu G. D. reprezentowanym przez matkę A. S.

o obniżenie alimentów

na skutek apelacji pozwanego-powoda wzajemnego

od wyroku Sądu Rejonowego w Olsztynie

z dnia 16 października 2014 roku

sygn. akt III RC 841/14

oddala apelację.

Sygn. akt VI RCa 316/14

UZASADNIENIE

Małoletni powodowie W. D. i G. D. reprezentowani przez matkę A. S. wnieśli o podwyższenie przysługujących im alimentów z kwoty po 550 zł do kwoty po 800 zł miesięcznie na każdego z nich. Wnieśli też o zasądzenie od pozwanego na ich rzecz kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu matka małoletnich powodów podniosła, że alimenty na ich rzecz zostały ustalone ugodą w listopadzie 2013 r. Starszy z powodów od grudnia 2013 r. uczęszcza dwa razy w tygodniu do logopedy, nosi również okulary. Od września 2014 r. obaj chłopcy będą uczęszczać do przedszkola, wydatki na ten cel wyniosą łącznie 470 zł miesięcznie. Matka powodów podniosła też, że ze swojej pensji, która wynosi 1.700 zł miesięcznie brutto i z dotychczasowych alimentów, nie jest w stanie utrzymać dzieci. Pozwany poza alimentami nie angażuje się materialnie w zaspokajanie potrzeb dzieci.

Pozwany P. D. w odpowiedzi na pozew wniósł o oddalenie powództwa o podwyższenie alimentów. Jednocześnie złożył pozew wzajemny o obniżenie alimentów do kwot po 400 zł miesięcznie na każdego z małoletnich. Wniósł również o zasądzenie na swoją rzecz kosztów procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu odpowiedzi na pozew pozwany podniósł, że żądane alimenty przekraczają jego możliwości zarobkowe i majątkowe. Wskazał, że na utrzymaniu posiada jeszcze żonę oraz jej czteroletnią córkę. Podkreślił, że miesięczne wydatki jego rodziny przekraczają dochody rodziny o ponad 1.500 zł i rodzina funkcjonuje jedynie dzięki pomocy finansowej teściowej pozwanego. Dodał, że jego żona jest osobą bezrobotną bez prawa do zasiłku, zaś córka żony nie otrzymuje zasądzonych alimentów ani od biologicznego ojca, ani z funduszu alimentacyjnego. Pozwany wyliczył, że dochody 3 osobowej rodziny, w której wychowują się małoletni powodowie, wynoszą około 2.300 zł miesięcznie, podczas gdy dochody w rodzinie pozwanego wynoszą zaledwie 1.800 zł miesięcznie. Zarzucił również matce powodów, iż posiada ona partnera osiągającego dochody. Zdaniem pozwanego matka powodów nie wykazała, aby małoletni W. korzystał z terapii logopedycznej, zaś pozostałe zaświadczenia i przyszłe uczęszczanie dzieci do przedszkola były już przedmiotem osądu w sprawie III RC 779/13.

Sąd Rejonowy w Olsztynie wyrokiem z dnia 16 października 2014 r. w sprawie III RC 841/14 zasądził od pozwanego P. D. tytułem podwyższonych alimentów na rzecz małoletnich powodów W. D. i G. D. kwoty po 600 zł miesięcznie na każdego z nich, łącznie w kwocie po 1200 zł miesięcznie, płatne do rąk matki małoletnich powodów A. S. z ustawowymi odsetkami w przypadku zwłoki w płatności którejkolwiek z rat, poczynając od dnia 01 stycznia 2015 r., w miejsce alimentów w kwocie po 550 zł miesięcznie na każdego z nich, łącznie w kwocie po 1100 zł miesięcznie, ustalonych ugodą zawartą przed Sądem Rejonowym w Olsztynie z dnia 21 listopada 2013 r. w sprawie III RC 779/13. W pozostałym zakresie powództwo oddalił. Oddalił powództwo o obniżenie alimentów. Odstąpił od obciążania pozwanego kosztami sądowymi, koszty procesu między stronami wzajemnie zniósł, a wyrokowi w punkcie I nadał rygor natychmiastowej wykonalności.

Sąd ten ustalił, że ugodą zawartą przed Sądem Rejonowym w Olsztynie w sprawie III RC 779/13 pozwany P. D. zobowiązał się poczynając od dnia 01 grudnia 2013 r. płacić tytułem alimentów na rzecz swoich małoletnich synów W. i G. kwoty po 550 zł miesięcznie.

Małoletni W. D.ma (...) lat, urodził się (...)Zdiagnozowano u niego dyslalię wieloraką – zalecany jest udział w terapii logopedycznej 2 razy w tygodniu. Stwierdzono u niego objawy zaburzeń rozwoju - występuje u niego opóźniona mowa, nie utrzymuje kontaktu wzrokowego, nie reaguje na polecenia, wykazuje objawy nadpobudliwości, trudności w koordynacji i planowaniu motorycznym. Małoletni pozostaje pod opieką psychologa, rozpoczęły się badania sensoryczne małoletniego, w tym przez neurologa. Małoletni objęty jest również terapią logopedyczną w Szpitalu (...)w O.. Terapia jest bezpłatna, matka powodów ponosi jedynie koszty dojazdów do lekarzy. Małoletni nosi okulary, ostatnia para kosztowała 400 zł.

Małoletni G. D.ma (...) roku, urodził się (...)Jest zdrowym dzieckiem, ale często się przeziębia.

Małoletni W. i G. od 01 września 2014 r. chodzą do przedszkola miejskiego w B., w którym przebywają przez 11 godzin dziennie. Opłaty za obiady oraz dodatkowe 3 godziny wynoszą łącznie około 450 zł miesięcznie.

Matka powodów ma(...)lat. Od lipca 2013 r. pracuje na umowę o zastępstwo na (...)– w ubiegłym roku zarabiała 1143 zł miesięcznie netto. Obecnie pracuje w tym samym miejscu, zarabia 1700 zł miesięcznie brutto (prawie 1300 zł netto). W ubiegłym roku od lipca osiągnęła przychód w wysokości 7.869,53 zł. Kobieta, którą zastępuje w pracy, jest obecnie już na urlopie macierzyńskim i niedługo wróci do pracy. Przedstawicielka ustawowa powodów otrzymuje zasiłki rodzinne na synów w łącznej wysokości 153 zł miesięcznie.

Matka powodów wraz z synami zamieszkuje w 3-pokojowym mieszkaniu jej rodziców, wspólnie z babcią i bratem. Przedstawicielka ustawowa powodów partycypuje w kosztach utrzymania wspólnego mieszkania w wysokości 300 zł miesięcznie. Matka powodów ma przyjaciela, który nie jest jej partnerem, nie prowadzi z nim wspólnego gospodarstwa domowego.

Pozwany P. D.ma (...)lata, jest zdrowy. Poza małoletnimi powodami nie ma innych dzieci. Nadal pracuje w (...)w B., jest funkcjonariuszem (...). Jego zarobki wynoszą obecnie 2.924 zł miesięcznie netto, wobec kwoty 2.908 zł netto przed rokiem. Pozwany otrzymuje również 13 pensję oraz tzw. „mudurówkę”, którą przeznacza na zakup umundurowania, które wykorzystuje w pracy.

Pozwany ma (...)letnią żonę, która jest zarejestrowana w urzędzie pracy jako osoba bezrobotna. W okresie od 15 września 2014 r. do 16 czerwca 2015 r. przysługuje jej prawo do zasiłku dla bezrobotnych w wysokości 336,70 zł miesięcznie netto. Żona pozwanego posiada (...)córkę, na którą ma zasądzone alimenty jej od biologicznego ojca. Pozwany zamierza przysposobić dziecko żony.

Pozwany z żoną oraz jej córką mieszkają w domu jednorodzinnym, który niegdyś w sposób nieformalny zakupił jego ojciec. Pozwany spłaca kredyt w wysokości po 650 zł miesięcznie oraz kredyt swojej żony w wysokości po 250 zł miesięcznie. Kredyt swój pozwany zaciągnął w roku 2012 r. w Banku (...) na okres 10 lat, całkowita kwota kredytu wynosiła 44.194 zł.

Pozwany na bieżąco płaci alimenty na rzecz małoletnich powodów. Poza alimentami nie robi dzieciom prezentów, nie partycypuje dodatkowo w kosztach ich utrzymania. Pozwany utrzymuje rzadkie kontakty z synami, sporadycznie zabiera chłopców do siebie na kilka godzin.

W oparciu o powyższe ustalenia Sąd Rejonowy zważył, że zgodnie z treścią art. 138 kro w razie zmiany stosunków można żądać zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego. Rozpoznając przedmiotową sprawę Sąd Rejonowy badał zatem jedynie, czy doszło do takiej zmiany stosunków, które uzasadniają ukształtowanie tego obowiązku w inny sposób – zwiększenie bądź pozostawienie go na dotychczasowym poziomie. Przez zmianę stosunków rozumieć należy zmianę sytuacji osobistej, rodzinnej, majątkowej każdej ze stron. Do zmiany sytuacji majątkowej dochodzi w szczególności w przypadku zmiany dochodów stron, przesunięć w ich majątku, zwiększenia się bądź zmniejszenia koniecznych wydatków i kosztów utrzymania, uzyskania nowych możliwości zarobkowania, bądź też w przypadku utraty dotychczasowych. Zmiana sytuacji osobistej i rodzinnej będzie miała miejsce w szczególności w przypadku zmiany stanu zdrowia stron, wpływającego na ich możliwości zarobkowe oraz wydatki, jak również w przypadku zwiększenia się bądź zmniejszenia liczby osób pozostających na ich utrzymaniu. Sąd bada przy tym zawsze, czy przedstawione powyżej procesy zaszły po stronie zarówno zobowiązanego jak i uprawnionego. Przedmiotem badania jest okres od ostatniego wyroku, ugody bądź umowy ustalającej wysokość alimentów. Niezależnie od powyższego Sąd zawsze bierze pod uwagę przepis art. 135 § 1 kro, zgodnie z którym wysokość alimentów zależy od usprawiedliwionych potrzeb małoletniego jak również możliwości zarobkowych i majątkowych zobowiązanego do ich płacenia.

W ocenie Sądu Rejonowego w okresie od ostatniego roku doszło do niewielkich zmian w sytuacji osobistej i materialnej stron, które uzasadniają zwiększenie należnych powodom alimentów w nieznacznym stopniu. Przede wszystkim za podwyższeniem alimentów przemawiają wydatki związane z leczeniem oraz diagnozowaniem małoletniego W., u którego stwierdzono pewne zaburzenia rozwoju. Nadal pozostaje on pod opieką dermatologa i okulisty. Wprawdzie wszystkie badania oraz terapie, na jakie uczęszcza małoletni, są bezpłatne, ale z leczeniem wiążą się również wydatki na dojazdy oraz na wykup leków. Odpłatne jest natomiast leczenie u okulisty. Istotne jest również i to, że małoletni uczęszczają do przedszkola. Wprawdzie już w trakcie poprzedniej sprawy przedstawicielka ustawowa powodów sygnalizowała tę okoliczność, tym nie mniej wraz z jej kontynuacją rosną związane z tym wydatki. Za podwyższeniem alimentów przemawia również postępujący, choć rzeczywiście w ostatnim okresie coraz wolniej, wzrost kosztów utrzymania – zakupu żywności, środków czystości, ubrań, opłat za mieszkanie i media. Sąd Rejonowy podzielił również stanowisko przedstawicielki powodów odnośnie niepewnych perspektyw jej dalszego zatrudnienia. Przedstawicielka ustawowa powodów została zatrudniona w dniu 18 lipca 2013 r. na umowę o zastępstwo z uwagi na długotrwałe zwolnienie lekarskie pracownika T. W., związane z jej ciążą. Tym samym prawdopodobne są twierdzenia przedstawicielki ustawowej powodów, iż już niedługo jej umowa o pracę zostanie rozwiązana na skutek powrotu do pracy zastępowanej przez nią pracownicy.

W powyższych okolicznościach Sąd Rejonowy uznał, iż ciągu ostatniego roku wzrosły usprawiedliwione potrzeby małoletnich powodów i obecnie na ich zaspokojenie - niezależnie od wkładu materialnego i osobistych starań matki, a także zasiłków rodzinnych wypłacanych dla małoletnich przez MOPS - konieczne jest nieznaczne podwyższenie udziału, w jakim w kosztach utrzymania dzieci partycypuje pozwany. Zdaniem Sądu Rejonowego podniesie alimentów łącznie o kwotę 100 zł miesięcznie jest adekwatne również do możliwości zarobkowych i majątkowych pozwanego. Pomimo tego, że w omawianym czasie wynagrodzenie pozwanego uległo jedynie niewielkiemu zwiększeniu, a dodatkowo zawarł on związek małżeński i utrzymuje bezrobotną żonę, to jest on w stanie sprostać obowiązkowi alimentowania powodów również po jego nieznacznym zwiększeniu. Zasądzone od pozwanego na dwoje dzieci alimenty w łącznej wysokości 1.200 zł miesięcznie stanowią 40% jego wynagrodzenia netto, nie wliczając do niego 13 pensji oraz dodatków. Niezależnie od powyższego młoda żona pozwanego powinna podjąć zatrudnienie, a nie pozostawać tylko na jego utrzymaniu. Pozwany zarzuca matce powodów, że ta dzięki swoje pracy osiąga dochody, które łącznie z alimentami dzieci są wyższe, niż dochody jego trzyosobowej rodziny. Tymczasem należy podnieść, iż matka powodów pomimo tego, że sama wychowuje dzieci, była w stanie znaleźć i podjąć zatrudnienie, a zatem tego samego można wymagać od obecnej żony pozwanego. Nadto obowiązek alimentowania dzieci wyprzedza taki sam obowiązek wobec żony, zwłaszcza gdy jest to osoba młoda, zdrowa, mogąca podjąć zatrudnienie. Poza tym pozwany nie ma prawnego obowiązku utrzymywania dziecka swojej żony. Na dziecko to są zasądzone alimenty od biologicznego ojca, zaś fakt, że egzekucja tego świadczenia okazała się bezskuteczna, nie może wpływać na zakres obowiązku alimentacyjnego pozwanego względem jego własnych dzieci. W rezultacie Sąd Rejonowy nie znalazł podstaw do uwzględnienia stanowiska pozwanego, który domagał się oddalenia powództwa o podwyższenie alimentów, a tym bardziej jego żądań obniżenia zasądzonych od niego alimentów do kwot po 400 zł na każde dziecko. Mając na względzie, że alimenty w dotychczasowej wysokości obowiązują od dnia 01 grudnia 2013 r., Sąd Rejonowy uznał za zasadne podwyższenie tych alimentacyjnych od dnia 01 stycznia 2015 r.

Uwzględniając żądania pozwu jedynie w części Sąd Rejonowy oddalił powództwo w pozostałym zakresie. Oddaleniu uległy również żądania pozwanego o obniżenie alimentów.

O kosztach sądowych Sąd Rejonowy rozstrzygnął na podstawie art. 113 ust. 4 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych.

O pozostałych kosztach procesu Sąd Rejonowy rozstrzygnął na podstawie art. 100 kpc, biorąc pod uwagę w jakim zakresie każda ze stron wygrała sprawę.

Od powyższego wyroku apelację złożył pozwany P. D. . Zarzucając zaskarżonemu wyrokowi:

1. Naruszenie przepisów prawa materialnego, a w szczególności:

- art. 135 § 1 i 2 kro poprzez zasądzenie od pozwanego na rzez małoletnich alimentów w wysokości po 600 zł miesięcznie i oddalenie żądań pozwanego o obniżenie kwoty alimentów na dzieci do kwoty po 400 zł miesięcznie, podczas gdy w toku postępowania wykazane zostało, iż pozwany w ostatnim czasie założył rodzinę i ponosi koszty jej utrzymania, zatem jego możliwości finansowe uległy pogorszeniu, ponadto pozwany czyni osobiste starania o utrzymanie i wychowanie swoich małoletnich dzieci. Orzeczenie oparte zostało głównie na twierdzeniach powódki dotyczących m. in. jej wydatków na dzieci, pomimo, iż pozwany twierdzenia te skutecznie zakwestionował. Ponadto kwestie podnoszone w niniejsze sprawie odnośnie wydatków na dzieci były już brane pod uwagę przy ustalaniu obowiązku alimentacyjnego we wcześniejszej sprawie alimentacyjnej zakończonej ugodą z dnia 2 listopada 2013 r. ( sygn. akt III RC 779/13),

- art. 138 kro poprzez uznanie, iż doszło do zmiany stosunków od czasu orzeczenia obowiązku alimentacyjnego w ugodzie (sygn. akt III RC 779/13), tj. niewielkich zmian w sytuacji osobistej i materialnej stron, które uzasadniają zwiększenie należnych powodom alimentów w nieznacznym stopniu, podczas gdy faktycznie nastąpiła zmiana stosunków ale po stronie pozwanej, tj. założenie rodziny przez pozwanego, a co za tym idzie zwiększenie się jego wydatków. Dochód pozwanego również nie uległ zwiększeniu od czasu zakończenia ostatniej sprawy alimentacyjnej i utrzymuje się na tym samym poziomie jak w roku 2013 r. Sąd ponadto nie uzasadnił swojego stanowiska w tym zakresie dlaczego nie obniżył i nie zasądził alimentów w wysokości wskazanej przez pozwanego, mimo tego że powód wykazał, iż to po jego stronie nastąpiła istotna zmiana stosunków,

- błąd w ustaleniach faktycznych mogący mieć istotny wpływ na treść orzeczenia, polegający na:

a) uznaniu, iż dzieci przebywają w przedszkolu po 11 godzin dziennie, podczas gdy przedszkole jest otwarte od godziny 6:30 do 16:30, tj. 10 godzin dziennie, a grupa młodszego syna rozpoczyna zajęcia od 7:30 do 16:30, zatem przez 9 godzin dziennie, co skutkuje mniejszymi opłatami za przedszkole niż te, które wskazała powódka,

b) uznaniu, iż powódka nie pozostaje w żadnym związku i posiada tylko przyjaciela, kolegę, podczas gdy powódka jest w związku z innym mężczyzną, planuje zawrzeć z nim związek małżeński, najprawdopodobniej prowadzi z nim wspólne gospodarstwo domowe, co przejawia się m. in. w ponoszonych wydatkach przez powódkę, np. nowych prezentach dla dzieci, tj. laptop, X-box, stylu ubierania się powódki, zakupie nowego samochodu, zrobieniu nowych tatuaży za kwotę kilkuset złotych itp.,

c)  uznaniu, iż pozwany poza alimentami nie robi dzieciom prezentów, nie partycypuje dodatkowo w kosztach ich utrzymania, podczas gdy pozwany kupuje dzieciom nowe ubrania, zabawki, zabiera dzieci do restauracji czy do sklepów, natomiast wszystkie prezenty zostawia u siebie w domu aby dzieci miały czym się bawić i miały ubrania na zmianę podczas ich pobytu w domu u pozwanego,

d)  uznaniu, iż pozwany utrzymuje rzadkie kontakty z synami, sporadycznie zabiera chłopców do siebie na kilka godzin (bez noclegów), podczas gdy pozwany wykonuje kontakty w sposób wskazany w ugodzie z dnia 24 października 2013 r. (III Nsm 955/13), zgodnie z którą nie ma on prawa zabierania dzieci na nocleg, zabiera synów w weekendy w sobotę i niedzielę od 10:00 do 19:00 w terminach kiedy ma wolne od pracy,

2. naruszenie przepisów postępowania:

- art. 217 § 3 kpc w zw. z art. 233 kpc poprzez pominięcie twierdzeń i wniosków strony pozwanej wskazanych w odpowiedzi na pozew z dnia 1 sierpnia 2014 r. w pkt. IV b, c, d oraz f oraz wniosku pełnomocnika o zakreślenie 14 dniowego terminu do ustosunkowania się do pisma powódki z dnia 30 września 2014 r. i uznanie, iż sprawa została dostatecznie wyjaśniona, podczas gdy okoliczności sprawy budzą poważne wątpliwości, a najistotniejsze kwestie nie zostały dostatecznie wyjaśnione, a dotyczą m. in. dochodów powódki, jej wydatków w ostatnim roku (laptop, X-box, samochód) i faktycznych wydatków na dzieci, itp., zatem materiał zebrany w sprawie nie jest kompletny zatem nie mógł być oceniony w sposób swobodny,

- art. 100 kpc poprzez wzajemne zniesienie między stronami kosztów procesu, podczas gdy względy słuszności przemawiają za tym, aby zasądzić od powódki na rzecz pozwanego koszty postępowania, w tym koszty zastępstwa procesowego,

- art. 233 § 1 kpc w zw. z art. 328 § 2 kpc poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów, polegające na uznaniu, iż na podstawie wszechstronnego rozważeniu zebranego materiału w sprawie istnieją przestanki ku temu, aby podwyższyć alimenty o kwotę 50 zł na każde dziecko, podczas gdy z całokształtu zebranego w sprawie materiału wynika, iż sytuacja majątkowa pozwanego uległa znacznemu pogorszeniu, a sytuacja powódki znacznej poprawie, w związku z czym należało obowiązek alimentacyjny pozwanego obniżyć do kwoty 400 zł na dziecko.

Wskazując na powyższe zarzuty pozwany P. D. wniósł o:

1) o zmianę zaskarżonego wyroku w pkt. 1, 3 i 6 poprzez zasądzenie od pozwanego na rzecz małoletnich alimentów w wysokości po 400 zł miesięcznie, płatnych do rąk matki małoletnich powodów do 10 dnia każdego miesiąca z góry, z ustawowymi odsetkami w przypadku zwłoki w płatności którejkolwiek z rat, poczynając od dnia 01 stycznia 2015 r., a ponad tą kwotę oddalenie powództwa oraz uchylenie rygoru natychmiastowej wykonalności pkt. 1 wyroku,

2) o zmianę zaskarżonego wyroku w pkt. 5 i zasądzenie od powódki na rzecz pozwanego kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych,

3) o zasądzenie od powódki na rzecz pozwanego kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego za dwie instancje,

4) ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania, z uwzględnieniem kosztów postępowania za dwie instancje,

5) dopuszczenie i przeprowadzenie dowodów z załączonych dokumentów tj.

- wydruków z portalu www.facebook.pl na okoliczność, iż powódka pozostaje w związku z mężczyzną i planuje zawarcie związku małżeńskiego, co w sposób dostateczny uprawdopodobnia, iż prowadzi ona z partnerem wspólne gospodarstwo domowe i posiada dodatkowe źródła finansowe,

- opłat za dom na okoliczność miesięcznych kosztów ponoszonych przez pozwanego za dom,

- zdjęć z portalu www.facebook.pl wskazujących na zakupy robione przez powódkę w postaci laptopa, X-boxa itp. na okoliczność jej rzeczywistych możliwości finansowych.

W uzasadnieniu apelacji pozwany P. D.podniósł, że strony w sprawie III RC 779/13 zawarły ugodę w dniu 21 listopada 2013 r. Strony uzgodniły wówczas, iż wskazana w ugodzie kwota alimentów po 550 zł1 wyczerpuje wszelkie roszczenia powodów związane z dolegliwościami chorobowymi dzieci, np. dermatolog, logopeda, okulista jak i kwestie związane z pójściem dzieci do przedszkola. Ponadto tylko jedno z dzieci wymaga stałej opieki lekarskiej, tj. starszy syn W., natomiast młodszy syn nie jest przewlekle chory. Nie mniej jednak w ugodzie ustalono tą samą kwotę z tytułu alimentów na dzieci, na co pozwany wyraził zgodę. Dzieci uczęszczają do przedszkola od 1 września 2014 r. Przedszkole otwarte jest od godziny 6:30 do 16:30, zatem dzieci nie mogą przebywać dłużej w przedszkolu niż 10 godzin dziennie. Natomiast grupa młodszego syna zaczyna zajęcia od 7:30 do 16:30, zatem może on przebywać w przedszkolu 9 godzin dziennie. Zatem Sąd I instancji błędnie ustalił, iż dzieci chodzą do przedszkola po 11 godzin dziennie, a w rzeczywistości opłaty za przedszkole są niższe, niż te które wskazuje powódka. Aktualnie powódka dysponuje kwotą 1300 zł, 1100 zł alimenty na dzieci i 153 zł zasiłki rodzinne, aktualnie syn W.skończył 5 lat i zasiłek na niego wynosi 106 zł, a na młodszego G.77 zł, łącznie 183 zł.

Powódka pozostaje w związku z inną osobą. Aktualne zdjęcia z portalu vvww.facebook.pl wskazują na to, iż powódka planuje zawrzeć związek małżeński. Najprawdopodobniej powódka prowadzi ze swoim partnerem wspólne gospodarstwo domowe, co zwiększa jej możliwości finansowe.

Po zawarciu ugody w 2013 r. pozwany zawarł związek małżeński. Zatem nastąpiła istotna zmiana stosunków po stronie pozwanej. Żona pozwanego jest bezrobotna, otrzymuje zasiłek dla bezrobotnych w kwocie 336 zł miesięcznie. Żona pozwanego posiada córkę, która jest na utrzymaniu małżonków. Dziecko nie otrzymuje alimentów od biologicznego ojca. Pozwany zarabia 2.924 zł netto. Zatem łączny dochód małżonków to kwota 3.260 zł miesięcznie. Z tego pozwany płaci alimenty w kwocie 1.100 zł. 13 wypłata należy się tylko wtedy, gdy nie zostanie przekroczona dopuszczalna ilość dni na zwolnieniu lekarskim, zatem nie jest to dochód stały i gwarantowany. Natomiast tzw. „mundurówka" przeznaczona jest na zakup munduru. Po odliczeniu zobowiązań alimentacyjnych pozostała kwota to 2.160 zł. Pozwany mieszka w domu jednorodzinnym i dokonuje wszystkich opłat samodzielnie. Opłaty za dom wynoszą: za wodę około 40 zł, prąd około 360 zł, internet 44 zł, śmieci około 30 zł itp. Ponadto pozwany spłaca kredyt w wysokości 655 zł oraz kredyt swojej żony w wysokości 250 zł. Łącznie wszystkie opłaty miesięczne wynoszą około 1.400 zł.

Zatem porównując sytuację małoletnich i pozwanego należy zauważyć, iż pozwany znajduje się w dużo gorszej sytuacji majątkowej niż powodowie. Po odjęciu opłat za mieszkanie, kwota jaka zostaje powódce do dyspozycji to 2.283 zł. Natomiast dochody powoda są niewystarczające na pokrycie potrzeb rodziny. Małżonkowie są wspierani finansowo przez rodzinę. Sąd I instancji ustalił, iż dochody powódki od zeszłego roku wzrosły z 1143 zł netto na 1300 zł netto, zatem jej dochód wzrósł o ponad 150 zł. Natomiast dochód pozwanego wzrósł z kwoty 2.908 zł do 2.924 zł, zatem o 16 zł w stosunku rocznym. Świadczy to o tym, iż sytuacja materialna powódki uległa polepszeniu.

Pozwany kupuje dzieciom prezenty i ubrania. Wszystkie te rzeczy pozwany pozostawia w swoim domu z uwagi na to, że kiedy zabiera dzieci na kontakty do swojego domu, wtedy mają oni czym się bawić i w co się ubrać. Powódka wszystkie rzeczy, które kupowane były dzieciom przez pozwanego, zabierała do swojego domu. Pozwany zabiera dzieci do siebie w terminach ustalonych ugodą z dnia 24 października 2013 r. (III Nsm 955/13), to jest w soboty i niedziele od godziny 10:00 do 19:00. Zatem ojciec wypełnia również swoje obowiązki poprzez wychowywanie synów i osobistą styczność z nimi. Pozwany w trakcie kontaktów zabiera dzieci do sklepów, restauracji, kupuje ubrania i zabawki. Są to dodatkowe koszty poza zobowiązaniami alimentacyjnymi jakie ponosi pozwany. Powyższe rozważania w sposób ewidentny wskazują na to, iż faktycznie zaszła zmiana stosunków, lecz po stronie pozwanego. Od momentu podpisania ugody 21 listopada 2013 r. nie wzrosły koszty utrzymania ani istotne potrzeby małoletnich.

Powódka ewidentnie zmierza do takiej sytuacji, aby to całościowy koszt utrzymania dzieci pokrywany był przez pozwanego.

Zgodnie z art. 100 kpc w razie częściowego tylko uwzględnienia żądań koszty będą wzajemnie zniesione lub stosunkowo rozdzielone. Sąd może jednak włożyć na jedną ze stron obowiązek zwrotu wszystkich kosztów, jeżeli jej przeciwnik uległ tylko co do nieznacznej części swego żądania albo gdy określenie należnej mu sumy zależało od wzajemnego obrachunku lub oceny sądu. Przepis wyraża zasadę odpowiedzialności za wynik procesu. O wyborze przez sąd zasady wzajemnego zniesienia kosztów (kompensaty) lub ich stosunkowego rozdzielenia decydują względy słuszności. Stosując je, podstawy do wzajemnego zniesienia kosztów według art. 100 kpc będą zachodziły jedynie wówczas, gdy żądanie zostanie uwzględnione w około połowie, przy mniej więcej równej wysokości kosztów poniesionych przez każdą ze stron. Realny wynik wzajemnego zniesienia kosztów nie może być bowiem inny, niż wynik ich rozdzielenia w takim stosunku, w jakim każda ze stron proces przegrała. W niniejszej sprawię Sąd I Instancji powinien zasądzić od powódki na rzecz pozwanego koszty procesu, w tym koszty zastępstwa procesowego.

Matka małoletnich powodów A. S. w odpowiedzi na apelację wniosła o jej oddalenie

W uzasadnieniu odpowiedzi na apelacje podniosła, że pozwany nie przedstawił stosownych dokumentów, iż zwiększyły mu się wydatki, kwestia iż założył rodzinę to jest dla niego tylko argument to niższych alimentów, biorąc sobie za żonę J. Ż. był świadomy, że ma ona dziecko z poprzedniego związku i że nie ma dopełnionych dokumentów w sprawie alimentów córki. Matka powodów nie jest w żadnym związku, nie prowadzi wspólnego gospodarstwa z partnerem, bo go po prostu nie ma. W. i G. mają nowe prezenty w postaci laptopa czy X-boksa od swojej cioci i wujka, które otrzymały na swoje urodziny. P. D. twierdzi że jego zarobki nie uległy zmianie, a zakupił nowy telewizor do domu, laptopa, telefon komórkowy i utrzymuje trzy numery telefonu, założył sobie internet, który musi opłacać miesięcznie po 44 zł, utrzymuje dwa samochody. Ponadto pozwany ma dodatkowy zarobek, gdyż w garażu który wybudował obok domu naprawia samochody dla znajomych, ponadto dostaje dodatkowe pieniądze za brak mieszkania w kwocie około 300 zł, trzynastą wypłatę, mundurówkę, nagrodę roczną w kwocie około 600 zł. Wskazana przez pozwanego kwota, jaką pobiera żona pozwanego, jest przez niego zaniżona.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja pozwanego P. D. nie zasługuje na uwzględnienie.

Wbrew zarzutom apelacji Sąd Rejonowy prawidłowo ustalił wszystkie istotne w sprawie okoliczności faktyczne, zgodnie z zebranym w sprawie materiałem dowodowym. Sąd Okręgowy w pełni ustalenia te podziela. Także wnioski wynikające z tych ustaleń nie budzą żadnych wątpliwości i jako takie zasługują na akceptację. Jak trafnie zauważył Sąd Rejonowy, prawną podstawą rozstrzygnięcia o zasadności roszczeń stron jest przepis art. 138 kro, zgodnie z którym tylko w razie zmiany stosunków można żądać zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego. Jak wyjaśnił Sąd Najwyższy (wyrok z dnia 25.05.1999 r., I CKN 274/99, nie publ.) podstawą powództwa z art. 138 kro może być tylko taka zmiana stosunków, która nastąpiła nie wcześniej niż po uprawomocnieniu się wyroku zasądzającego alimenty. Ponadto przez zmianę stosunków rozumie się istotne zwiększenie możliwości majątkowych i zarobkowych zobowiązanego do alimentacji, istotne zwiększenie się uprawnionych potrzeb uprawnionych lub istotne zmniejszenie się możliwości zaspakajania potrzeb własnymi siłami. Wynika z tego, że rozstrzygnięcie o żądaniu opartym na art. 138 kro wymaga porównania stanu istniejącego w dacie uprawomocnienia się wyroku zasądzającego alimenty ze stanem istniejącym w dacie orzekania o ich podwyższeniu.

Biorąc pod uwagę zebrany w przedmiotowej sprawie materiał dowodowy Sąd Rejonowy słusznie uznał, że od czasu ostatniej regulacji wysokości alimentów sytuacja małoletnich powodów uległa istotnym zmianom w rozumieniu przepisu art. 138 kro, które uzasadniają podwyższenie alimentów na ich rzecz. Przede wszystkim od 01 września 2014 r. małoletni W. i G. D. uczęszczają do przedszkola, co po stronie ich matki rodzi dodatkowe wydatki w kwocie po 450 zł miesięcznie. Podczas poprzedniej regulacji wysokości alimentów na rzecz małoletnich powodów w sprawie III RC 779/13 małoletni do przedszkola nie uczęszczali, a z protokołu rozprawy z dnia 21 listopada 2013 r. nie wynika, iż kwota ustalonych wówczas alimentów uwzględnia przyszłe wydatki na ten cel. Ponadto w tamtej sprawie matka powodów, podnosząc okoliczności związane z przyszłym uczęszczaniem powodów do przedszkola, domagała się na ich rzecz alimentów w zdecydowanie wyższych kwotach, niż te, które zostały ostatecznie ustalone. Podkreślić przy tym należy, że na same wyprawki dla małoletnich powodów ich matka wydała łącznie 1000 zł. Okoliczności te, zdaniem Sądu Okręgowego, nie mogą pozostać bez wpływu na wysokość należnych powodom alimentów. Niezależnie od tego po stronie małoletniego W. pojawiły się dodatkowe wydatki związane z leczeniem i diagnozowaniem stanu jego zdrowia, a to z uwagi na stwierdzone u niego zaburzenia rozwoju. Wobec powyższego, nawet w kontekście okoliczności podnoszonych przez pozwanego P. D. zarówno przed Sądem Rejonowym, jak i w apelacji, a dotyczących jego ograniczonych możliwości zarobkowych oraz wysokich wydatków na utrzymanie rodziny, w tym na utrzymanie bezrobotnej żony i jej 4-letniej córki, podwyższenie alimentów do kwot po 600 zł miesięcznie na każdego z małoletnich powodów, uznać należało za słuszne. Tym samym brak jest podstaw uzasadniających uwzględnienie żądania obniżenia tych alimentów. Sąd Okręgowy uznał za wyczerpującą w tym zakresie argumentację przytoczoną przez Sąd Rejonowy w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, a powołane przez powoda zarzuty apelacyjne za niezasadne. Na uwagę zasługuje też fakt, że alimenty na rzecz małoletnich powodów podwyższone zostały dopiero z dniem 01 stycznia 2015 r., a więc bez konieczności wyrównania alimentów za okres wcześniejszy, co z pewnością pozwoliło pozwanemu lepiej się do tych wydatków przygotować.

Zgodnie z przepisem art. 100 kpc w razie częściowego tylko uwzględnienia żądań, koszty będą wzajemnie zniesione lub stosunkowo rozdzielone. Skoro więc Sąd Rejonowy częściowo uwzględnił żądanie podwyższenia alimentów na rzecz małoletnich powodów, a jednocześnie w całości oddalił powództwo o obniżenie tych alimentów, a Sąd Okręgowy uznał to rozstrzygnięcie za trafne, wzajemne zniesienie kosztów procesu między stronami uznać należy za zgodne z powołanym przepisem, a także z zasadami słuszności.

Z uwagi na powyższe, na podstawie przepisu art. 385 kpc, orzeczono jak w sentencji wyroku.

Dodano:  ,  Opublikował(a):  Joanna Siwińska
Podmiot udostępniający informację: Sąd Okręgowy w Olsztynie
Osoba, która wytworzyła informację:  Hanna Niewiadomska,  Jolanta Piórkowska
Data wytworzenia informacji: