Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Olsztynie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 11 lipca 2016 r.

Sąd Okręgowy w Olsztynie I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący:	SSO Rafał Kubicki
Protokolant:	st. sekr. sądowy Agnieszka Grandys

po rozpoznaniu w dniu 8 lipca 2016 r. w Olsztynie na rozprawie

sprawy z powództwa

Skarbu Państwa – Komendanta Jednostki Wojskowej Nr (...) w G.

przeciwko R. M. i A. M.

o zapłatę

I.  zasądza solidarnie od pozwanych: R. M. i A. M. na rzecz powoda Skarbu Państwa – Komendanta Jednostki Wojskowej Nr (...) w G. kwotę 209.433,79 zł (dwieście dziewięć tysięcy czterysta trzydzieści trzy złote siedemdziesiąt dziewięć groszy) z ustawowymi odsetkami od 1 sierpnia 2013 r. do 31 grudnia 2015 r. oraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od 1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty,

II.  umarza postępowanie co do kwoty 38.425,20 zł z ustawowymi odsetkami od 1 sierpnia 2013 r. do dnia zapłaty,

III.  oddala powództwo w pozostałej części,

IV.  nakazuje ściągnąć solidarnie od pozwanych: R. M. i A. M. na rzecz Skarbu Państwa (Sąd Okręgowy w Olsztynie) kwotę 10.469,78 zł (dziesięć tysięcy czterysta sześćdziesiąt dziewięć złotych siedemdziesiąt osiem groszy) tytułem odpowiedniej części opłaty od pozwu, od uiszczenia której powód był zwolniony,

V.  tymczasowo poniesione przez Skarb Państwa w kwocie 2.463,51 zł wydatki na należności biegłego rozliczyć stosownie do wyniku sprawy w ten sposób, że:

- w kwocie 105,69 zł pokryć je z zaliczki pozwanych z 22.05.2015 r. – poz. 888/2015 (przeksięgować tę kwotę z zaliczki na konto dochodów Skarbu Państwa),

- w kwocie 2.357,82 zł nakazuje ściągnięcie jej na rzecz Skarbu Państwa (Sąd Okręgowy w Olsztynie) od powoda Skarbu Państwa – Komendanta Jednostki Wojskowej Nr (...) w G.,

VI.  nakazuje zwrócić solidarnie pozwanym: R. M. i A. M. ze Skarbu Państwa (Sąd Okręgowy w Olsztynie) kwotę 894,31 zł (osiemset dziewięć-dziesiąt cztery złote trzydzieści jeden groszy) tytułem niewykorzystanej części zaliczki pozwanych z 22.05.2015 r. – poz. 888/2015,

VII.  zasądza od powoda Skarbu Państwa – Komendanta Jednostki Wojskowej Nr (...)
w G. solidarnie na rzecz pozwanych: R. M. i A. M. kwotę 11.689,27 zł (jedenaści tysięcy sześćset osiemdziesiąt dziewięć złotych dwadzieścia siedem groszy) tytułem zwrotu kosztów procesu.

SSO Rafał Kubicki

I C 301/14

UZASADNIENIE

Powód Skarb Państwa – Komendant Jednostki Wojskowej Nr (...) w G. wniósł o zasądzenie solidarnie od pozwanych: R. M. i A. M. – wspólników spółki cywilnej (...) w S. kwoty 700.315,72 zł z ustawowymi odsetkami za okres od 1 sierpnia 2013 r. do dnia zapłaty, a po dwóch modyfikacjach (pismo procesowe z 27.08.2014 r. k. 329 i 334 i protokół rozprawy z 8.07.2016 r. k. 676) kwoty 661.890,52 zł z ustawowymi odsetkami za okres od 1 sierpnia 2013 r. do 31 grudnia 2015 r. oraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie za okres od 1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty. W uzasadnieniu wskazał, że jako inwestor zawarł z pozwanymi – wykonawcami umowę na wymianę m.in. stolarki okiennej na PCV, wykonanie i montaż krat okiennych oraz drzwi stalowych w magazynach na terenie kompleksu wojskowego JW. (...) w S.. Umowa miała być wykonana w okresie od 16.10.2012 do 14.12.2012 r. (60 dni) za wynagrodzeniem ryczałtowym 960.630 zł brutto. Przedmiotem roszczenia jest kara umowna związana z opóźnieniem w wykonaniu i w usuwaniu usterek, trwającym do 6.06.2013 r.

W sprzeciwie od wydanego w tej sprawie (w postępowaniu upominawczym) nakazu zapłaty pozwani wnieśli o oddalenie powództwa w całości, wskazując w uzasadnieniu, że:

1)  po przekazaniu pozwanym placu budowy w dniu 17.10.2012 r. i po dokonaniu pomiarów okazało się, że wbrew danym zawartym w Specyfikacji (...), stanowiącej załącznik do SIWZ, wymiary niektórych okien są różne, dlatego musieli zweryfikować wymiary krat zamówionych u podwykonawcy i dopiero 5 listopada 2012 r. rozpoczęli prowadzenie prac budowlanych,

2)  ze względu na specyfikę funkcjonowania powoda prace nie mogły przebiegać
w sposób przewidziany w SIWZ, ponieważ musiały odbywać się pod opieką magazynierów i były uzależnione od ich czasu pracy – w rzeczywistości prace nie mogły się więc rozpocząć przed 8:00, następnie ok. 10:00 trzeba było prace przerwać z powodu przerwy w pracy magazynierów na 1,5 – 2 godziny (przerwa magazynierów trwała 0,5 godziny, lecz należało zabierać ze sobą sprzęt, co wydłużało bezczynność), należało też przerywać prace na czas dostaw do magazynów; prace trwały do 14:30, dlatego zamiast 8 godzin dzienny czas pracy wynosił jedynie 4 godziny, a w piątki jedynie 3,5 godziny (od 9:30 do 12:00),

3)  powód nie zapewnił pozwanym dostępu do źródeł poboru energii i wody i choć pozwani byli o tym informowani przy zawieraniu umowy, nikt ich nie powiadomił, że będą się z tym wiązać tak duże utrudnienia; konieczna była obecność Straży Pożarnej na placu budowy, a czas pracy strażaków rzutował na czas wykonywania prac;

4)  pracownicy pozwanych nie mogli pozostawiać na placu budowy sprzętu, wiązało się z koniecznością jego przygotowywania i transportowania,

5)  w okresie umownym panowały warunki atmosferyczne (przymrozki i opady) uniemożliwiające terminową realizację, co było zgłaszane powodowi przez kierownika budowy i zostało odnotowane w dzienniku budowy 3 i 14 grudnia 2012 r.

6)  pozwani byli każdorazowo zapewniani przez kierownika infrastruktury Jednostki, że opóźnienia w realizacji nie spotkają się z żadnymi negatywnymi konsekwencjami.

W ocenie pozwanych, kara przewidziana była na wypadek zwłoki, a nie zwykłego opóźnienia. Ponadto powód powinien był odebrać roboty z usterkami, ponieważ strony nie uzależniły końcowego odbioru od bezusterkowego wykonania. Działania powoda pozwani uznali za niezgodne z zasadami współżycia społecznego. Ich zdaniem, powód powinien wydłużyć im termin wykonania co najmniej o połowę. Nawet gdyby przyjąć, że powód ma rację, powinien był dochodzić kary za okres tylko do 6 czerwca – kiedy nastąpiło ostateczne usunięcie usterek. Z „ostrożności procesowej” wnieśli w punkcie 1. sprzeciwu o miarkowanie kary umownej.

Sąd ustalił, co następuje:

W dniu 18 września 2012 r. Skarb Państwa – Komendant Jednostki Wojskowej Nr (...) w G. ogłosił postępowanie przetargowe, w trybie przetargu nieograniczonego, na wykonanie robót budowlanych w zakresie przystosowania zabezpieczeń mechanicznych oraz wymiany stolarki okiennej w obiektach magazynowych na terenie kompleksu wojskowego Jednostki Wojskowej nr (...) Skład (...). Przedmiotem postępowania przetargowego było przystosowanie zabezpieczeń mechanicznych w obiektach magazynowych nr 17, 18, 19, 21, 22, 23, 24, 25, 26, 27, 28 i 30 na terenie kompleksu wojskowego JW. (...) w S. oraz wymiana po 3 sztuki stolarki okiennej w magazynach nr 2, 3, 4, 5, 7, 8, 9, 10, 11, 13, 14, 15 i 16. Zakres robót budowlanych obejmował:

-

montaż drzwi stalowych 2-skrzydłowych - grubość blachy 5 mm, wyposażonych w 2 kpl. zamków atestowanych kl. C, sztabę stalową z płaskownika 45x6mm, zamykaną na kłódkę atestowaną klasy V wraz z montażem ościeżnic stalowych w magazynie 17,18, 19, 24 i 25,

-

montaż drzwi stalowych 2- skrzydłowych - grubość blachy 5 mm, wyposażonych w 2 kpl. zamków atestowanych kl. C sztabę stalową z płaskownika 45x6 mm, zamykaną na kłódkę atestowaną klasy V bez montażu ościeżnic stalowych w magazynie 21, 22, 23, 26, 27, 28, 30,

-

Wykonanie i montaż krat prętowych z prętów min. fi 12 mm obramowanych kątownikiem, wypełnionych siatką o oczku 25x25 mm i średnicy druta min. 1,5 mm zamykanych na kłódkę atestowaną (drzwi kratowe) w magazynie 17, 18, 19, 21, 22, 23, 24, 25, 26, 27, 28.

-

Wykonanie krat okiennych i krat na wywietrzniki dachowe i wentylacyjne z pręta
o średnicy 12 mm i wypełnionych siatką jak przy drzwiach kratowych (kraty - na 3 okna musiały posiadać kratę okienną przystosowaną do otwierania i zamykania na kłódkę atestowaną) w magazynach nr 17, 19, 21 oraz 28.

-

Wykonanie krat okiennych (3 okna musiały posiadać kratę okienną przystosowaną do otwierania i zamykania na kłódkę atestowaną) i krat na wywietrzniki dachowe
i wentylacyjne wykonanych z pręta o średnicy 12 mm i wypełnionych siatką jak przy drzwiach kratowych w magazynach nr 18, 22, 23, 24, 25, 26, 27.

-

Wycięcie krat okiennych i ponowny montaż zgodnie z przepisami w magazynach nr 18, 22, 23,24,25, 26, 27.

-

Wymiana stolarki okiennej na PCV z szybami matowymi wraz z obróbką obsadzenia
i wymianą parapetów w magazynach nr 2, 3,4, 5,7, 8, 9, 10, 11, 13, 14, 15, 16, 17, 18, 19,21, 22 ,23, 24, 25, 26, 27, 28 i 30.

Roboty budowlane miały być prowadzone w budynkach parterowych o konstrukcji ścian
z cegły pełnej, konstrukcji dachu drewnianym, poszycie dachu - deskowanie, kryty papą asfaltową. Stolarka okienna drewniana. Powód w Specyfikacji Istotnych Warunków Zamówienia (dalej: SIWZ) określił, iż realizacja robót będzie się odbywała w godzinach 7 ⁰⁰-15°° (istniała możliwość pracy do godziny 18 ⁰⁰ w dniach poniedziałek - piątek oraz do godz. 15 ⁰⁰ w sobotę po uprzednim uzgodnieniu z Dowódcą Jednostki) oraz wskazał, iż roboty będą prowadzone w budynku użytkowanym - czynny zakład (k. 24). W SIWZ powód wskazał też (k. 25), że przewiduje możliwość dokonania wizji lokalnej w terminie 20-26.09.2012 r. oraz że (k. 26) został określony termin realizacji robót - na 60 dni liczonych od dnia podpisania umowy oraz okoliczności zmiany tego terminu (k. 36), które w tej sprawie nie zaszły (pozwani na nie się nie powoływali). Jednym z elementów treści załączonego do SIWZ formularza ofertowego było oświadczenie oferenta (k. 39), że (przy składaniu oferty) znana jest mu pełna treść wzoru umowy. Ponadto w kolejnym załączniku – Zestawienie drzwi stalowych, krat, okien (k. 58) powód zastrzegł, że przed zamówieniem stolarki i krat należy przeprowadzić kontrolę otworów okiennych i drzwiowych w rzeczywistości, a w przypadku stwierdzenia niezgodności należy niezwłocznie powiadomić przedstawiciela inwestora
w celu ustalenia dalszego toku postępowania.

dowód: ogłoszenie o zamówieniu nr (...)-2012 z dnia 18.09.2012 r., SIWZ – k. 14-76.

W postępowaniu przetargowym na wykonanie przedmiotowych robót budowlanych w zakresie przystosowania zabezpieczeń mechanicznych oraz wymiany stolarki okiennej w obiektach magazynowych złożono 8 ofert. W czasie publicznego otwarcia ofert powód poinformował, iż na realizację zamówienia przeznaczył kwotę 1.340.652,31 zł.

dowód: protokół postępowania w trybie przetargu nieograniczonego nr (...)

W dniu 8.10.2012 r. powód przesłał pozwanym zawiadomienie o wynikach postępowania przetargowego na wykonanie przedmiotowych robót, w którym uznał, iż spełniają warunki uczestnictwa w postępowaniu, a ich oferta ma najkorzystniejszą cenę.

dowód: pismo JW. (...) z dnia 8.10.2012 r.(nr (...))

W dniu 16 października 2012 r. pomiędzy Jednostką Wojskową nr (...) w G., reprezentowana przez dowódcę płk A. B. (zwanym dalej również: Zamawiającym) a (...)” R. M., (...) s.c. w S. (zwana dalej również: Wykonawcą) została zawarta umowa nr (...) (zwana dalej również: umową). Przedmiotem Umowy było wykonanie robót budowlanych w zakresie przystosowania zabezpieczeń mechanicznych oraz wymiany stolarki okiennej w obiektach magazynowych na terenie kompleksu wojskowego JW. nr (...) Skład (...). Termin realizacji zamówienia ustalony został na okres 60 dni liczonych od podpisania umowy tj. od dnia 16.10.2012 r. do dnia 14.12.2012 r. W §10 ust. 1 umowy przewidziano możliwość naliczenia przez Zamawiającego kar umownych - z tytułu niedotrzymania terminu końcowego wykonania przedmiotu umowy przez Wykonawcę w wysokości 0,5% wartości brutto całkowitego wynagrodzenia za każdy rozpoczęty dzień zwłoki, jak również w wysokości 0,5% wartości brutto całkowitego wynagrodzenia z tytułu nieusunięcia usterek
w wyznaczonym terminie za każdy rozpoczęty dzień zwłoki, zwiększony do 0,8% wartości brutto całkowitego wynagrodzenia w przypadku niedotrzymania wyznaczonego terminu dodatkowego w okresie rękojmi za każdy rozpoczęty dzień zwłoki. Wynagrodzenie ryczałtowe za całość robót budowlanych strony ustaliły na 960.630 zł brutto. W umowie Zamawiający ustanowił inspektora nadzoru – K. M., zaś Wykonawca kierownika budowy - C. R.. Strony postanowiły, że Wykonawca we własnym zakresie zabezpieczy m.in. źródło energii elektrycznej i wody (k. 78). Postanowiły też (k. 81), że Wykonawca zgłosi Zamawiającemu zakończenie i gotowość do odbioru wpisem do dziennika budowy oraz stosownym pismem/faksem. W umowie powtórzono (niezachodzące w tej sprawie) przytoczone wcześniej w SIWZ przyczyny dopuszczające zmianę terminu umowy (k. 83). 17 października 2012 r. Zamawiający przekazał Wykonawcy plac robót.

dowód: umowa nr (...) k. 77-84, protokół przekazania placu z 17.10.2012 r. k. 124

Wykonawca od początku realizacji zamówienia wykazywał niskie zaangażowanie oraz brak przygotowania do wykonania zadania. Przystąpił do wykonywania przedmiotu umowy dopiero w dniu 5.11.2012 r., kiedy dokonał pierwszego wpisu do dziennika budowy o rozpoczęciu wymiany okien w magazynach (k. 127) i złożył pismo, w którym zgłosił do realizacji zamówienia od dnia 12.11.2012 r. kolejnych 27 pracowników oraz złożył prośbę o przedłużenie czasu pracy do godziny 18:00. W dzienniku budowy do umówionej daty 14.12.2012 r. nie pojawił się żaden wpis przedstawiciela pozwanych, wskazujący na przyczyny niewykonania umowy. W dzienniku budowy wpis kierownika budowy o zakończeniu prac oraz o zgłoszeniu ich do odbioru pojawił się dopiero 30.04.2012 r.

dowód: dziennik budowy tom I do umowy nr (...) z dnia 16.10.2012 r. k. 129-133, pismo (...) S. C. z dnia 26.10.2012r., pismo (...) S.C. z dnia 5.11.2012 r., pismo JW. (...) z dnia 13.11.2012 r. (nr (...)), pismo (...) S.C. z dnia 26.11.2012 r., zeznania świadka: Inspektora nadzoru K. M.

Dnia 12.12.2012 r. powód pismem wezwał Wykonawcę do przyśpieszenia prac, informując jednocześnie, że w przypadku nie dotrzymania terminu wykonania zamówienia zostaną naliczone kary umowne. W dniu 14.12.2012 r. pozwani w odpowiedzi na to pismo zwrócili się z prośbą o przedłużenie terminu zakończenia robót do 31.12.2012 r., z uwagi na warunki atmosferyczne uniemożliwiające prowadzenie robót budowlanych - rozkuwanie i wymianę nadproży. 17.12.2012 r. na terenie budowy doszło do spotkania, na którym zgodnie stwierdzono, iż stan realizacji robót komisja ocenia na ok. 35%, częściowo jedynie wymieniono stolarkę okienną, kraty okienne oraz wentylacyjne, nie wymieniono ani jednej (ze 105 szt.) bramy magazynowej. Pismem z 18.12.2012 r. Zamawiający poinformował Wykonawcę, iż nie ma możliwości przedłużenia terminu realizacji robót z uwagi na fakt przyznania środków na realizację przedmiotowej Umowy na dany rok kalendarzowy,
a w sytuacji niewykorzystania tych środków do końca 2012 r. będzie on zmuszony zwrócić je do budżetu państwa. Podkreślono, iż poziom zaangażowania prac stwierdzony jest zaledwie na ok. 35%, zaś zgromadzony materiał, który nie został jeszcze wbudowany, na ok. 90%.

dowód: pismo JW. (...) z 12.12.2012 r., pismo (...) S.C. z 14.12.2012 r. k. 140, 142, notatka służbowa z 17.12.2012 r. k. 144, pismo JW. (...) z 18.12.2012 r. k. 146.

W dniu 21.12.2012 r. przedstawiciel Zamawiającego - J. P. dokonał odbioru częściowego zamówienia. Z odbioru sporządzono protokół, do którego dołączono kosztorys częściowy na 824.236,99 zł brutto, odzwierciedlający zakres prac wykonanych i materiały zgromadzone na placu, a jeszcze nie zamontowane. Wykonawca wystawił fakturę VAT nr (...) na wartość kosztorysu częściowego. dowód: protokół k. 147-174, faktura k. 175 Wobec opóźnienia Wykonawcy w realizacji przedmiotu Umowy Zamawiający naliczył Wykonawcy karę umowną od dnia 15.12.2012 r. do dnia 21.12.2012 r., co w konsekwencji daje kwotę 33.622.05 zł. Zamawiający w treści polecenia przelewu z dnia 21.12.2012 r. na kwotę 790.614,94 zł, poinformował pozwanych o potrąceniu z faktury VAT nr (...) swojej wierzytelności w kwocie 33.622,05 zł.

dowód: protokół odbioru częściowego wykonanych elementów z 21.12.2012 r., faktura VAT nr (...) z 21.12.2012 r., potwierdzenie przelewu z 24.12.20l2 r. k. 176-177

W dniu 24.12.2012 r. Wykonawca poinformował Zamawiającego o gotowości do odbioru robót, brak jest jednakże takiego wpisu w dzienniku budowy. Zamawiający nie uznał niniejszego zgłoszenia za zgodny z stanem rzeczywistym, gdyż prace objęte przedmiotem Umowy nie zostały zrealizowane. Co istotne, mając na względzie czas, jaki upłynął od ostatniego spotkania kontrolnego, niemożliwym było wykonanie 65% pracy
w okresie jedynie 7 dni (od 18.12.2012 r. do 24.12.2012 r.).

dowód: pismo (...) s.c. z 24.12.2012 r. k.178, zeznania świadka Inspektora nadzoru K. M., dziennik budowy tom I

W dniu 23.01.2013 r. Zamawiający wystosował do Wykonawcy pismo wzywające do podjęcia dalszych prac i informujące o naliczaniu kar za każdy kolejny dzień opóźnienia.

dowód: pismo JW. (...) z dnia 23.01.2013r. (nr 662/13) k. 179

W dniu 6.02.2013 r. Wykonawca zwrócił się do Zamawiającego z prośbą o spotkanie w dniu 19.02 2013 r. na terenie placu budowy, w celu dokonania oceny wykonanych robót. W czasie spotkania komisja składająca się z przedstawicieli Zamawiającego i Wykonawcy stwierdziła brak pełnego zakończenia zakresu prac objętych Umową. Wykonawca zobowiązał się prawidłowo wykonać prace do 9.03.2013 r. W dniu 8.03.2013 r. Zamawiający zawiadomił Spółkę o terminie odbioru końcowego robót na 12.03.2012 r., jednakże z uwagi na stwierdzenie przez komisję odbioru istotnych wad oraz odstępstw od zatwierdzonej dokumentacji i warunków technicznych, które uniemożliwiają przekazanie obiektów do użytkowania, odstąpiono od odbioru zamówienia. Komisja wyznaczyła Wykonawcy termin usunięcia wad, niedoróbek i usterek do 9.04.2013 r.

dowód: notatka służbowa z 19.02.2013 r. k. 181, pismo ..(...) z 06.02.2013 r. (nr (...)) k. 182, pismo JW. (...) z 08.03.2013 r. (nr (...)) k. 183, protokół przerwania czynności odbioru końcowego k. 184

W dniu 29.03.2013 r. Spółka zwróciła się do Zamawiającego o wyznaczenie terminu odbioru końcowego. W odpowiedzi wyznaczono termin odbioru na 9.04.2013 r. W dniu 9.04.2013r. komisja składająca się z przedstawicieli obu stron dokonała odbioru końcowego oraz wyznaczyła termin usunięcia szeregu stwierdzonych usterek do 25.04.2013 r. Zgodnie z § 10 ust. 1 pkt 1.1. Umowy. Zamawiający naliczył kary umowne z tytułu niedotrzymania terminu końcowego wykonania przedmiotu umowy w wysokości 0,5% całkowitego wynagrodzenia brutto (960.630,00 zł) za każdy rozpoczęty dzień zwłoki począwszy od 15.12.2012 r. do 9.04.2013 r. tj. 115 dni, co stanowi 552.362,25 zł. Pozwani w czasie odbioru przedłożyli powodowi fakturę VAT nr (...).

dowód: pismo (...) s.c. z 29.03.2013 r., pismo JW. (...) z 4.04.2013 r., protokół odbioru końcowego z 9.04.2013 r., faktura VAT nr (...) z 09.04.2013 r. k. 187, 190

W dniu 25.04.2013 r. zgodnie z zaleceniami określonymi w protokole odbioru końcowego, komisja składająca się z przedstawicieli obu stron w czasie odbioru stwierdziła brak usunięcia usterek, wobec czego wyznaczono kolejny termin ich wyeliminowania (do dnia 10.05.2013 r.). W związku z brakiem usunięcia przez Wykonawcę usterek w terminie powód zgodnie z treścią § 10 ust. 1 pkt 1.2. Umowy naliczył kary umowne z tytułu nie usunięcia usterek w wysokości 0,5% całkowitego wynagrodzenia brutto (960.630,00 zł) za każdy rozpoczęty dzień zwłoki z usunięciem usterek w okresie rękojmi od 16.10.2012 r. do 10.05.2013 r., tj. 15 dni, co daje sumę 72.047,25 zł. W czasie odbioru usterek w dniu 10.05.2013 r. przedstawiciele stron ponownie stwierdzili brak usunięcia usterek i wyznaczyli kolejny, dodatkowy termin na ich usunięcie, tym razem do dnia 6.06.2013 r. W dniu 24.05.2013 r. Zamawiający kolejny raz zwrócił się do Spółki o usuniecie usterek z zagrożeniem, iż w przypadku nie usunięcia ich do 6.06.2013 r. zleci ich wykonanie innemu wykonawcy, a ją obciąży kosztami. W odpowiedzi na niniejsze pismo Wykonawca informuje, iż nieusunięcie usterek wynika z niemożliwości wejścia na teren placu budowy.
W odpowiedzi Zamawiający wskazuje, iż prace na terenie technicznym Skład (...) mogą być wykonywane codziennie w godzinach od 7:30 do 14:30, a wyjątkowo mogą wystąpić utrudnienia w dniach 29 i 31 maja 2013 r. Ostatecznie dopiero 6.06.2013 r. dokonano odbioru usterek. Jednakże wobec braku usunięcia usterek przez pozwanych w pierwotnym terminie, powód zgodnie z treścią §10 ust. 1 pkt 1.2. Umowy nalicza kary umowne z tytułu nie dotrzymania wyznaczonego dodatkowego terminu usunięcia usterek w okresie rękojmi w wysokości 0,8% całkowitego wynagrodzenia brutto (960 630,00 zł) za każdy rozpoczęty dzień zwłoki z usunięciem usterek w okresie rękojmi tj. od 11.05.2013 r. do 11.06.2013 r. - 32 dni, co w konsekwencji stanowi 245.921.28 zł.

dowód: wykaz usterek z 25.04.2013 r., wykaz usterek z 10.05.2013 r., pismo JW. (...)
z 24.05.2013 r.( (...)), pismo (...) s.c. z 28.05.2013 r. (nr (...)), pismo (...) s.c. z 24.05.2013 r. (nr (...)), pismo JW. (...) z 29.05.2013 r. (nr (...)), protokół usunięcia usterek-niedoróbek z 6.06.2013 r. k. 214-222

W dniu 2.08.2013 r. pozwani zawiadomili powoda o złożeniu w Sądzie Rejonowym w Giżycku wniosku o zawezwanie do próby ugodowej. W czasie rozprawy ugodowej w dniu

15.10.2013  r. powód, mając na względzie przedstawione powyżej okoliczności sprawy, nie wyraził zgody na zawarcie ugody.

dowód: odpis zawezwania k. 233-236

Od 16.10.2012 r. do 30.04.2013 r. dobowe temperatury powietrza ( ^oC) dzień nie były niższe niż: w X plus 3, w XI plus 3, w XII minus 10, w I minus 10, w II minus 4, w III minus 5, w IV plus 1. Silne opady śniegu wystąpiły tylko 16 grudnia i 21 stycznia.

dane bezsporne, wynikające z wydruku k. 440-454, przyznane wprost przez powoda k. 497

W pierwszym okresie umówionego wykonywania umowy (od 16.10 do 14.11.2012 r., tj. 28 dni) na terenie jednostki pierwsi pracownicy pozwanego pojawili się w dniu 22.10.2012 r. a następnie dopiero w dniu 7.11.2012 r. Regularna (codzienna) praca rozpoczęła się dopiero 21.11.2012 r., tj. po 36 dniach od obowiązywania umowy.

dane bezsporne, wynikające z tabeli powoda k. 493-495, niezaprzeczonej przez pozwanych

Prace w konkretnym magazynie mogły się odbywać tylko w obecności wojskowego magazyniera, który mógł mieć pod opieką kilka magazynów. Przerwę śniadaniową każdy z nich miał w godz. 10:30-11:00. W tym czasie magazyn był zamykany i prace nie mogły być prowadzone. Zatrudnionych było tam wówczas 6 magazynierów, a więc prace mogły być prowadzone jednocześnie w 6 magazynach. Wymiana drzwi rozpoczęła się dopiero 18 grudnia, a więc po umówionym terminie. Przedstawiciele i pracownicy pozwanych nie zgłaszali magazynierom przeszkód w wykonaniu robót.

dowód: zeznania świadków: K. M. – inspektora nadzoru k. 478-479, H. B. k. 524, H. W., K. W. – k. 525 - magazynierów

Pracownicy pozwanych do 21.12.2012 r. (data sporządzenia protokołu częściowego wykonania) przepracowali łącznie niecałe 2.225 godzin, co stanowi 21,17% szacowanego czasu potrzebnego na całkowitą realizację (100% = 10.511 h). Skorygowana wartość robót wykonanych w tym czasie niej więcej odpowiada powyższemu stosunkowi, ponieważ wynosiła 20,51% (tj. 197.004 zł z umówionych 960.630 zł). W okresie do 16.11.2012 r., a więc do połowy okresu realizacji, pracownicy pozwanych przepracowali łącznie tylko 153 godziny. Normatywna liczba godzin dla tego zadania w okresie do 21.12.2012 r. wskazuje na to, że na budowie powinno być zatrudnionych 28 pracowników, a przy założeniu, że dzień pracy mógł być 10-godzinny, stan ten powinien wynosić przynajmniej 20 pracowników. Nigdy nie zostało to osiągnięte. Dziennik budowy nie zawiera w okresie do 14.12.2012 r. wpisów świadczących o utrudnieniach spowodowanych warunkami pogodowymi. Utrudnienia takie nie wynikają również z ww. zestawienia temperatur i opadów.
Z dokumentacji służby ochrony wynika, że kierownik budowy pozwanych nie był obecny przy przekazaniu placu budowy 17.10.2012 r., nie był też obecny w dni 5.11.2012 r., chociaż pod tą datą dokonano w jego imieniu wpisu o rozpoczętej wymianie okien w magazynach. Obecny był przez 20 minut 7.11.2012 r. i przez 30 minut 14.12.2012 r.

( dowód: opinia biegłego sądowego H. Ł. k. 539-593, opinia ustna k 675-676)

W te dni, kiedy pracownicy pozwanych przyjeżdżali na plac budowy na godzinę 7:00, ich odprawa przy bramie głównej trwała ok. 20-30 min., do czego dochodziło oczekiwanie na magazyniera. W praktyce bywało, że praca w te dni rozpoczynała się przez to po godzinie 8. Wskutek półgodzinnej przerwy dla magazyniera (ok. godz. 10) i związanego z tym odejścia od magazynów pod bramę i powrotów do nich pracownicy tracili wówczas około godziny. Po uzgodnieniu z magazynierem można było pozostać do godz. 18, jednak przez dwa ostatnie miesiące robót zabroniono tego, ponieważ magazynierzy nie mogli już korzystać z nadgodzin. Bywało, że trzeba było czekać na strażaka pożarnego przy rozpoczęciu prac. Nie było problemów z wymiarami okien i drzwi, bo choć były one różnej wielkości, to było ich to wyboru u producenta na tyle wiele, że można było je dopasować do otworów. Nie było to powodem opóźnienia w rozpoczęciu prac. Załadunek i rozładunek narzędzi trzymanych przez robotników w przyczepce przy bramie zajmował im dziennie około godziny. Jednostka udostępniła robotnikom hydrant. Korzystali z agregatów prądotwórczych.

( dowód: zeznania świadków: Ł. K., częściowo P. R., M. P., K. B. – pracowników pozwanych k. 365-371)

Magazynierzy pracowali od godz. 7 do 15, jednak pierwsze i ostatnie pół godziny przeznaczali na sprawdzenie obiektu. Przerwa w ich pracy wynosi formalnie 20 minut, do tego należy doliczyć czas dotarcia z i do magazynu. Magazyny są oddzielone przestrzeniami nawet kilkusetmetrowymi. Przedstawiciele wykonawcy zgłaszali problemy z wjazdem na teren i nieudostępnieniem szerszego frontu robót. Wszystkie budynki magazynów są osłonięte dachem. Od obrysu fundamentu do obrysu dachu jest zadaszone 1,5 m. Przedstawiciele Jednostki nie zapewniali o nienaliczaniu wykonawcy kar umownych w razie opóźnienia.

( dowód: G. S. – kierownika Składu k. 397-398, J. P. – kierownika infrastruktury k. 388-399)

Sąd zważył, co następuje:

Bezsporna część stanu faktycznego potwierdzona jest powołanymi odpowiednio, niebudzącymi wątpliwości dokumentami złożonymi przez strony. Sporna część faktów wynika z zeznań świadków. Sąd dał wiarę wszystkim z wyjątkiem B. R. (zatrudnionego w roli kierownika w przedsiębiorstwie pozwanych), ponieważ są one sprzeczne z zeznaniami pozostałych świadków – w tym pracowników pozwanych. Za najbardziej stonowane i rozsądne z zeznań pracowników pozwanych Sąd uznał relację Ł. K.. Wynika z niej przede wszystkim, że opóźnione rozpoczęcie prac nie było spowodowane żadnymi trudnościami związanymi z tą realizacją. Po prostu (z powodu niedomagań organizacyjnych pozwanych lub ich nieuzasadnionej wiary) pozwani skierowali pracowników do pracy z kilkutygodniowym opóźnieniem. Z tych zeznań wynika też, że nie było żadnych większych problemów związanych z wymiarami otworów pod stolarkę. Zeznania świadka powoda - H. B. w części określającej sporną zimę jako „srogą” Sąd przypisuje jej pomyłce lat, skoro z bezspornych zestawień temperatur i opadów wynika, że zimę tę – mając za podstawę doświadczenie życiowe - należy określić jako wyjątkowo łagodną, tak co do temperatur, jak i opadów śniegu. Sąd nie dał wiary zeznaniom słuchanego w charakterze strony pozwanego, ponieważ są one sprzeczne w kolejności i wadze zarzutów
z wcześniejszymi twierdzeniami strony pozwanej i sprzeczne z zeznaniami świadków. Pozwany dopiero na trzecim miejscu postawił warunki pogodowe, choć w pismach towarzyszących wykonaniu aspekt ten był pierwszoplanowo, a wręcz jedyny.

Argumentacja pozwanych rozmija się z dwoma bezspornymi faktami – rozpoczęcie prac zaplanowano na 16.10.2012 r., a zakończenie na 14.12.2012 r. Oznacza to, że pozwani podjęli się wykonania w warunkach normalnie dość trudnych pogodowo, w których śnieg i mróz nie powinny być dla nikogo zaskoczeniem. To kwestią wykonawcy przystępującego do przetargu jest skalkulowanie ryzyka związanego z niedogodnościami klimatycznymi. Pozwani podjęli się robót, widząc też w dokumentacji zapis o celowości sprawdzenia w naturze wymiarów otworów pod stolarkę. Zawarli umowę, wiedząc, że chodzi o obiekty wojskowe, oddalone od siebie znacznie, będące używanymi magazynami, i że realizacja na terenie wojskowym wiąże się ze ścisłym nadzorem obecności i wykonania.

Przed przejściem do analizy poszczególnych zarzutów pozwanych nasuwa się wniosek zasadniczy – pozwani podają przyczyny opóźnienia w sposób na tyle zmienny i chaotyczny, że Sąd nabrał przekonania, iż czynią to dla zakrycia swej niewydolności organizacyjnej.

Przypomnijmy sedno korespondencji wymienianej w toku realizacji umowy: w dniu 14 grudnia 2012 r. pozwani sygnalizują wyłącznie trudności pogodowe, wszystkie obustronne notatki i protokoły podpisują bez zastrzeżeń, nie czynią też żadnych uwag w dzienniku budowy; dopiero w piśmie z 24.05.2013 r. (k, 307) wskazują na bieżące trudności związane z wejściem na teren budowy w celu usuwania usterek.

Niedługo później – w zawezwaniu do próby ugodowej (pismo z 15.07.2013 r. k. 233), dochodząc niewypłaconej części wynagrodzenia, wskazał w pierwszej kolejności, że z uwagi na specyfikę Jednostki roboty nie mogły przebiegać zgodnie z harmonogramem, a dopiero na drugim miejscu, że opóźnienie wynikało też z długiej i mroźnej zimy.

Z kolei w sprzeciwie z 19.05.2014 r. od nakazu zapłaty wydanego w tej sprawie oraz w swoich zeznaniach (k. 479) pozwany na pierwsze miejsce wysuwa zarzut, o którym nie wspomniał w zawezwaniu do próby ugodowej – o niezgodności wymiarów otworów. Tak późne zgłoszenie tego zarzutu już a pierwszy rzut oka nasuwa poważne wątpliwości co do jego prawdziwości.

Wątpliwości te potwierdziły się w wyniku postępowania dowodowego. Powrócić należy do najbardziej konkretnych i zrównoważonych zeznań spośród świadków będących pracownikami pozwanych – Ł. K., z których wynika, że wymiary okien nie stanowiły problemu opóźniającego wykonanie. Także z ustnej uzupełniającej opinii biegłego sądowego z zakresu budownictwa wynika, że z technologicznego punktu widzenia wykonanie stolarki o różnych wymiarach nie stanowi problemu opóźniającego wymianę.

Ważna jest ponadto w tym zakresie kolejna niekonsekwencja pozwanych.
W wyjaśnieniach informacyjnych (k. 340) pozwany wskazywał, że 19-dniowe opóźnienie w rozpoczęciu prac wynikało z konieczności zamówienia materiałów budowlanych i przygotowania się do prac. Z tej relacji wynika, że zamówienie i przygotowanie się miało planowo zająć pozwanym aż 1/3 czasu umówionej realizacji. Tyle po prostu wg niego miało trwać wykonanie stolarki i krat. Co innego wynika z zeznań kierownika zatrudnionego przez pozwanych – B. R. (k. 399) – w jego relacji podwykonawca dostarczający stolarkę miał ją wykonać w tydzień, lecz z uwagi na inne wymiary zajęło mu to 3 tygodnie. Jest to więc teza sprzeczna z wyjaśnieniami samego pozwanego.

Warto przypomnieć, że w sprzeciwie pozwani wskazali, że wymiary niektórych okien są różne, dlatego musieli zweryfikować wymiary krat zamówionych u podwykonawcy i dopiero 5 listopada 2012 r. rozpoczęli prowadzenie prac budowlanych. Nie podali, których magazynów ii ilu okien dotyczyła niezgodność. Wspomnieli o kratach, podczas gdy świadkowie w kontekście tych niezgodności mówili i oknach.

Przede wszystkim jednak – na co zwraca uwagę powód i na co duży nacisk kładzie biegły – z dokumentacji przetargowej wynika (co wyżej szczegółowo ustalono), że przed przystąpieniem do przetargu i przed podpisaniem umowy inwestor uprzedzał o konieczności uprzedniego sprawdzenia wymiarów otworów w naturze. Nie czyniąc tej weryfikacji, pozwani podjęli niczym nie uzasadnione ryzyko, które – o ile prawdą byłoby to co twierdzą w sprzeciwie o przyczynach opóźnień – kosztowałoby ich naliczeniem kar umownych.

Nie zasługiwał też na uwzględnienie drugi zarzut zawarty w sprzeciwie – o specyfice pracy Jednostki, powodujące, że dzień pracy robotników zatrudnionych przez pozwanych zamiast 8 godzin wynosił 4 godziny. Po pierwsze, sami pracownicy pozwanych zeznają o 5-6 godzinach pracy dziennie, a więc wersja pozwanych i tu jest mocno przesadzona. To samo dotyczy długości przerw wywoływanych przez magazynierów – w sprzeciwie pisze się o 1,5-2 godzinach, choć z zeznań pracowników pozwanych wynika, że była to najwyżej godzina. To prawda, że informacja o możliwości pracy w godzinach 7:00-15:00 nie uwzględniała wprost faktu, iż realny czas pracy jest krótszy o odprawę przy bramie, dojście do magazynu, przerwę magazyniera i ewentualne oczekiwana na magazyniera, jednak dodano w tej informacji, że możliwe jest przesunięcie godzin pracy do 18:00. Z zeznań pracowników pozwanych wynika, że dopiero w ostatnich dwóch miesiącach faktycznego wykonywania prac (wiosna 2013 r.) powstały problemy z tą możliwością. W okresie od 16 października 2012 r. do 14 grudnia 2012 r. było tylko 8 niedziel i tyleż sobót, co oznacza, że pełnych dni pracujących (do 18:00) mogło być 44. Z bezspornych danych wynikających z tabeli na k. 493 wynika, że pracownicy pozwanych pracowali w tym okresie po godzinie 15:00 tylko w 16 dniach, przy czym do samej 18:00 tylko w 6 dni. To oznacza, że nie wykorzystali danych im możliwości czasowych i nie powinni zarzucać powodowi ograniczeń w tym zakresie, wynikających z charakteru obiektu.

Zamawiający nie zobowiązywał się w dokumentacji przetargowej ani w umowie do dostawy wody i energii elektrycznej, Przeciwnie – zapewnienie tych mediów przypisano wprost wykonawcy, wobec czego zarzut idący w tym kierunku jest niezrozumiały. Pozwani nie sprecyzowali (godzinowo) i nie udowodnili, w jakim dokładnie zakresie przeszkadzała ich robotnikom obecności Straży Pożarnej.

Zamawiający nie zobowiązywał się w dokumentacji przetargowej ani w umowie do zapewnienia wykonawcy miejsca do przechowywania sprzętu.

Co do warunków atmosferycznych – bezsporne dane meteorologiczne nie potwierdzają zarzutu o długiej i srogiej zimie, zwłaszcza w okresie do 14 grudnia, do kiedy umowa powinna być już wykonana. Mrozy były rzadkością, podobnie jak opady, co szczegółowo ustalono wyżej (k. 440 i nast.). W naszej strefie klimatycznej mróz i śnieg jesienią, zimą i wiosną nie są anomalią pogodową. Biegły w ustnej uzupełniającej opinii wyczerpująco podał, że z technologicznego punktu widzenia nie było przeszkód do pracy w podanych warunkach.

Żaden z dowodów, które Sąd uznał za wiarygodne, nie potwierdził zarzutu, że powód ustnie zapewniał o nienaliczaniu kar umownych w przyszłości. Zamówienia publiczne (przetargi) charakteryzują się pełną pisemnością i formalizmem. Dla zmian umowy przewidziano w jej §11 formę pisemną pod rygorem nieważności.

Sąd wysoko ocenił opinię biegłego H. Ł., który wyczerpał tezę dowodową i skutecznie odparł zarzuty pozwanych zawarte w piśmie procesowym
z 10.06.2016 r. Główny zarzut polegał na tym, że biegły nie dokonał pomiarów otworów okiennych. Nie było to jednak przedmiotem tezy dowodowej, a ponadto ocena pozostałych dowodów wskazuje na to, że ewentualna niezgodność wymiarów rzeczywistych z tymi, które wynikały z dokumentacji, nie powinna być przyczyną opóźnienia. Biegły wiarygodnie, w przytoczony wyżej sposób, ustosunkował się też do podnoszonych kwestii dotyczących wpływu warunków atmosferycznych, możliwości pracy nawet przez 10 godzin dziennie (bez skróconych sobót i wolnych niedziel) i technologicznej możliwości obróbki krat w danych warunkach. Nie było potrzeby zasięgania opinii dodatkowych po wydaniu opinii ustnej.

Sąd oddalił wniosek pozwanych o wyłączenie biegłego. W pierwszym rzędzie trzeba podkreślić, że wniosek ten pojawił się dopiero po wydaniu opinii - wyraźnie dla pozwanych niekorzystnej. Sąd przyjął za wiarygodne wyjaśnienia biegłego, że jego oględziny miejsca nie były połączone z żadnym wskazywanym przez pozwanych „biesiadowaniem” z władzami Jednostki. Nie znalazł potwierdzenia zarzut, że biegły jest „stałym konsultantem” powoda. Biegły był w Jednostce wcześniej tylko raz, przy okazji niezwiązanego z tą sprawą prywatnego opiniowania komina na terenie Jednostki (nie Jednostka była zleceniodawcą, lecz (...) sp. z o.o. – patrz opinia techniczna k. 625 i faktura k. 640). Ponadto na zlecenie (...) sp. z o.o. biegły ten uprzednio opiniował na podstawie samej dokumentacji prawidłowość wykonania zawieszenia drzwi stalowych dwuskrzydłowych (patrz: opinia k. 664). W obu przypadkach nie kontaktował się z przedstawicielami Jednostki i nie otrzymywał z tej strony żadnych wynagrodzeń. Fakt prowadzenia korespondencji mailowej w sprawie tych drzwi z B. R. również nie jest podstawą do podejrzeń dotyczących stronniczości biegłego na korzyść wojska. Zbędne było więc słuchanie tej osoby w charakterze świadka. Nic nie wskazuje na to, by łączyły go z powodem jakiekolwiek zależności.

Z wynagrodzenia należnego na dzień 21.12.2012 r. wynoszącego 824.236,99 zł powód potrącił 33.622,05 zł tytułem kar umownych, a resztę wynagrodzenia pozwanym wypłacił. Powód pismem z 18.06.2013 r. wskazał pozwanym kwotę 836.708,73 zł tytułem kar umownych, jednakże z uwagi na dokonane potrącenie wezwał do zapłaty w terminie do 31.07.2013 r. kwoty 700.315,72 zł. W tym piśmie powód przy określaniu całkowitej wartości kar umownych nie uwzględnił kwoty 33 622,05 zł potrąconej z faktury nr (...) za okres od 15.12.2012 r. do 21.12.2012 r. W związku z powyższym całkowita suma naliczonych przez powoda kar umownych to 870.330,78 zł, na którą składały się kwoty:

-

552.362,25 zł - z tytułu niedotrzymania terminu wykonania w wysokości 0,5% całkowitego wynagrodzenia brutto (960 630 zł) za każdy rozpoczęty dzień zwłoki tzn. za okres od 15.12.2012 r. do 09.04.2013 r. tj. 115 dni (§ 10 ust. 1 pkt 1.1. Umowy),

-

72.047,25 zł - z tytułu nieusunięcia usterek w wysokości 0,5% całkowitego wynagrodzenia brutto (960 630 zł) za każdy rozpoczęty dzień zwłoki z usunięciem usterek w okresie rękojmi tzn. od 26.04.2013 r. do 10.05.2013 r. tj. 15 dni (§ 10 ust. 1 pkt 1.2. Umowy),

-

245.921,28 zł - z tytułu niedotrzymania wyznaczonego dodatkowego terminu usunięcia usterek w okresie rękojmi w wysokości 0,8% całkowitego wynagrodzenia brutto (960.630 zł) za każdy rozpoczęty dzień zwłoki z usunięciem usterek w okresie rękojmi tzn. od 11.05.2013 r. do 11.06.2013 r. tj. 32 dni (§ 10 ust. 1 pkt 1.2. Umowy).

Pismem procesowym z 27.08.2014 r. (k. 334) powód ograniczył żądanie do kwoty 661.890,52 zł, przyznając zarzut pozwanych, że ewentualne kary nie powinny przekraczać 6 czerwca 2013 r.

Na poczet kary umownej, z uwagi na niedotrzymanie terminu końcowego wykonania przedmiotu Umowy, zgodnie z treścią § 10 ust. 3 Umowy powód dokonał potrąceń kwot:

- 33.622,05 zł - z faktury nr (...) z 21.21.2012 r. za okres od 15.12.2012 do 21.12.2012

-

136.393,01 zł - z faktury nr (...) z 9.04.2013 r. za okres od 22.12.2012 do 9.04.2013 r.

W związku z powyższym – jeśli kierować się pozwem - do pozostałaby kwota do zapłaty na rzecz powoda 700.315,72 zł. Pismem z 18.06.2013 r. Zamawiający wezwał Wykonawcę do jego zapłaty w terminie do 31 lipca 2013 r przedstawiając stosowną notę obciążeniową. Przedmiotowe pismo wraz z notą obciążeniową zostało otrzymane przez Wykonawcę w dniu 21 czerwca 2013 r., co ma wpływ na kwestię odsetek za opóźnienie. W dniu 21.06.2013 r. powód otrzymał od pozwanych wezwanie do zapłaty na kwotę 170.015,06 zł. W odpowiedzi na niniejsze wezwanie pozwanych w piśmie z dnia 26.06.2013 r. powód podtrzymał swoje dotychczasowe stanowisko w sprawie, w tym prawidłowości dokonania potrącenia i ponowił wezwanie do zapłaty kwoty 700.315,72 zł. Z ostrożności złożył ponowne oświadczenie o potrąceniu 170.015,06 zł z wierzytelnością Wykonawcy.

Powyższe prowadzi do wniosku, że pozwani w sposób zawiniony dopuścili się opóźnień z zakresie wykonania i w zakresie usuwania usterek, czego podstawą prawną jest art. 483 §1 k.c. Zgodnie jednak z art. 484 §2 k.c. kary umowne wymagają miarkowania zgodnie z zarzutem pozwanych, ponieważ zostały określone w stopniu rażąco zawyżonym. Dotychczasowe stanowisko powoda sprawdzałoby się do trudnego do pogodzenia z poczuciem słuszności wniosku, że wykonanie robót pozostawi pozwanych de facto bez wynagrodzenia. Stawki 0,5% i 0,8% są zawyżone. Ponadto nie ma żadnych powodów, by za opóźnienie w usuwaniu usterek naliczane były kary wg stawki wyższej niż za opóźnienie
w wykonaniu. W ocenie Sądu, obliczenie kar umownych powinno opierać się na jednolitej stawce 0,25% (stanowiącej połowę stawki wyjściowej 0,5%) i wyglądać następująco:

960.630 zł x 0,25% x 158 dni = 379.448,85 zł

Liczba dni to okres od 15 grudnia 2012 r. do 6.06.2012 r. = 174

minus 16 dni, które powód wyłącza, podając okresy, za które dokonał obliczeń = 158.

Z sumy 379.448,85 zł należy odliczyć kwoty: 33.622,05 zł i 136.393,01 zł - umorzone w wyniku potrąceń z wynagrodzeniem pozwanych, co daje wynik końcowy 209.433,79 zł, zasądzony w punkcie I wyroku na podanych wyżej podstawach prawnych, z odsetkami ustawowymi i odsetkami ustawowymi za opóźnienie z art. 481 §1 i 2 k.c., biegnącymi odpowiednio do ustalonego wyżej okresu opóźnienia w zapłacie. W pozostałej części powództwo zostało oddalone na tych samych podstawach prawnych jako zawyżone.

Strony zgodnie wyznaczały kolejne terminu odbioru końcowego. Obecny zarzut, że były one bezzasadnie przesuwane, nie zasługuje więc na uwzględnienie. Miarkowanie kar konsumuje zarzut pozwanych, że działania powoda pozwani uznali za niezgodne z zasadami współżycia społecznego.

Powód wygrał proces w 29,90%, pozwani w 70,10%.

O ściągnięciu od pozwanych stosownej d tego wyniku części opłaty od pozwu, od uiszczenia której powód był zwolniony, orzeczono na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy
o kosztach sądowych w sprawach cywilnych. O ściągnięciu od stron poniesionych tymczasowo ze Skarbu Państwa wydatków na wynagrodzenie biegłego – na podstawie art. 83 ust. 2 ww. ustawy.

Kwoty do ściągnięcia zostały doliczone do sum kosztów stron, tak jakby już były poniesione. Powód poniósł koszty procesu (łącznie z kosztami zastępstwa 10.800 zł)
w wysokości 13.263,51 zł, z czego 29.90% daje 3.965,79 zł. Pozwani ponieśli koszty
w wysokości 22.332,47 zł (łącznie z zastępstwem 10.817 zł, opłatą do ściągnięcia, częścią wydatków do ściągnięcia i opłatą od zażalenia 40 zł), z czego 70,10% daje 15.655,06 zł. Różnica między tymi wynikami to 11.689,27 zł na korzyść pozwanych (stosunkowe rozdzielenie z art. 100 k.p.c.)

.