Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Olsztynie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 8 maja 2024 r.

Sąd Okręgowy w Olsztynie I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący:	sędzia Ewa Oknińska
Protokolant:	sekretarz sądowy A. P.

po rozpoznaniu w dniu 17 kwietnia 2024 r. w Olsztynie

na rozprawie

sprawy z powództwa D. K., A. B. (1)

przeciwko Bankowi (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą w W.

o zapłatę i ustalenie

I.  ustala, że umowa kredytu hipotecznego nr(...) z dnia 27 października 2008 r. jest nieważna,

II.  zasądza od pozwanego na rzecz powódki A. B. (1) kwotę 168.935,66 (sto sześćdziesiąt osiem tysięcy dziewięćset trzydzieści pięć 66/100) zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 08 maja 2024 r. do dnia zapłaty,

III.  w pozostałym zakresie oddala powództwo,

IV.  zasądza od pozwanego na rzecz powodów kwotę 11.834 zł tytułem koszty procesu z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty.

sędzia Ewa Oknińska

Sygn. akt I C 299/23

UZASADNIENIE

Powódki D. K. i A. B. (1) w pozwie skierowanym przeciwko Bankowi (...) S.A. w W. domagały się:

1) zasądzenia od pozwanego na rzecz A. B. (1) kwoty 168.935,66 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia 25.02.2022 r. do dnia zapłaty,

2) ustalenia, że umowa o kredyt hipoteczny nr KH (...) z dnia 9.10.2008 r. zawarta z poprzednikiem prawnym pozwanego (...) Bank S.A. we W. jest nieważna.

Nadto wniosły o zasądzenie od pozwanego na rzecz każdej z powódek zwrotu kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu powódki wskazały, że wraz ze zmarłym A. K., zawarli z poprzednikiem pozwanego (...) Bankiem S.A we W., umowę o kredyt hipoteczny nr (...), z przeznaczeniem na dokończenie budowy nieruchomości oraz na refinansowanie kredytu z innego banku. Powódki podniosły, że § 1 ust. 4, § 6 ust. 2, § 7 ust. 6 i 7 oraz § 11 ust. 5 spornej umowy kredytu są abuzywne w myśl art. 385 ¹ k.c. Pozwany na potrzeby rozliczeń brał pod uwagę bankową tabelę kursów, która ustalane była według nieznanych powódkom zasad. Postanowienia umowne nie były uzgadniane z powodami indywidualnie a co za tym idzie nie wiążą ich, gdyż rażąco naruszają ich interesy oraz są sprzeczne z dobrymi obyczajami. Prowadzi to do nieważności umowy, ponieważ zakwestionowane postanowienia określają główne świadczenia stron i bez nich nie można wykonywać umowy. Nieważność umowy po usunięciu klauzuli przeliczeniowej wynika także z treści art. 353 ¹ k.c. Z uwagi na nieważność umowy powódka A. B. (1) zgłosiła żądanie pieniężne, domagając się zapłaty przez pozwanego tytułem nienależnego świadczenia. Do dnia 06 lutego 2023 r. powodowie spłacili tytułem umowy kredytu kwotę 127.671,29 zł tytułem kapitału, 41. 264,37 zł. (pozew k. 4-19v.).

W odpowiedzi na pozew, pozwany Bank (...) S.A. w W. wniósł o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego. Pozwany zaprzeczył wszelkim twierdzeniom strony powodowej, których jednoznacznie nie przyznał. Bank zakwestionował roszczenia powodów zarówno co do zasady jak i co do wysokości. Powód w szczególności zaprzeczył, jakoby:

a)  jakiekolwiek postanowienie umowy a w szczególności klauzule indeksacyjne były abuzywne lub nieważne,

b)  umowa była nieważna

c)  umowa była sprzeczna z jakimikolwiek przepisami prawa,

d)  postanowienia umowy, w szczególności te dotyczące indeksacji kredytu kursem CHF, nie zostały indywidualnie uzgodnione z powodami,

e)  postanowienia umowy były niejednoznaczne, sprzeczne z dobrymi obyczajami lub rażąco naruszały interesy powoda,

f)  umowa mogła zostać uznana za nieważną w skutek stwierdzenia bezskuteczności spornych klauzul,

g)  jakiekolwiek świadczenie powodów na rzecz banku było świadczeniem nienależnym,

h)  jakikolwiek z zarzutów stawianych bankowi przez powodów dla poparcia żądań pozwu był zasadny.

Ponadto pozwany podniósł, że sporna umowa kredytu jest umową kredytu walutowego, a powodowie zdecydowali się na niego, mimo przedstawienia powodom oferty kredytu także w PLN. Powodowie zostali w sposób wyczerpujący poinformowani o treści umowy oraz wszelkich jej konsekwencjach w tym o istnieniu ryzyka kursowego. Bank nie zapewnił powodów o stabilności kursu waluty CHF. Pozwany bank zaznaczył, także że brak jest interesu prawnego po stronie powodów w żądaniu ustalenia, a nadto zakwestionował status konsumenta powoda, a sporny charakter kredytu nie ma więc charakteru konsumenckiego, w związku z tym przepisy ochrony konsumenta w tym art. 385 ¹ k.c. nie mają zastosowania w niniejszej sprawie. Ponadto pozwany złożył zarzut przedawnienia roszczeń powodów.

(odpowiedź na pozew k. 63-92).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Powódka A. B. (1) w dniu 08.10.2008 r. wystąpiła z wnioskiem kredytowym o kredyt mieszkaniowy w kwocie 130.909,31 PLN. Jako walutę kredytu wskazała CHF.

(dowód: wniosek kredytowy k. 108-109)

Tego samego dnia powódka A. B. (2) podpisała oświadczenie o ponoszeniu ryzyka zmiennej stopy procentowej oraz ponoszeniu ryzyka kursowego. Powódka oświadczyła, że jest świadoma tego, że w okresie obowiązywania umowy kredytu może nastąpić zmiana kursu waluty indeksacji, co spowoduje podwyższenie kwoty kredytu, a także odsetek/kwoty raty przypadających do spłaty, a wyrażonych w złotych.

(dowód: oświadczenie k. 112 )

W dniu 27.10.2008 r. A. B. (1), D. K., (...) Bank S.A we W. (poprzednik prawny pozwanego zawarli umowę kredytu hipotecznego nr KH (...). (pkt 1.1).

Zgodnie z § 1 pkt 3.1 umowy, pozwany udzielił powodom kredytu w kwocie 143.462,13 PLN. W pkt 3.5 umowy wskazano, że kredyt jest indeksowany kursem CHF. Kredyt został udzielony na okres 300 miesięcy, spłata w ratach annuitetowych. Stopa bazowa wynosiła 2,85 %, marża 1,90 %. (§ 1 ust. 3 pkt 1-13)

Według § 1 ust. 4 umowy kwota kredytu wyrażona w walucie obcej według kursu kupna waluty określonego w Tabeli obowiązującej w Banku na dzień sporządzenia umowy wynosi 58.315,57 CHF. Kwota niniejsza ma charakter informacyjny i nie stanowi zobowiązania Banku. Wartość Kredytu wyrażona w walucie obcej w dniu uruchomienia kredytu lub pierwszej transzy może być różna od podanej w niniejszym punkcie.

Zgodnie z § 2 przeznaczeniem kredytu było dokończenie budowy nieruchomości (domu jednorodzinnego) oraz refinansowanie kredytu zaciągniętego w innym banku.

Zgodnie z § 6 umowy bank pobiera od kredytobiorcy jednorazową, bezzwrotną prowizję przygotowawczą w wysokości 1,50% kwoty kredytu, tj. 2.120,13 PLN, płatna najpóźniej w dniu uruchomienia kredytu lub pierwszej Transzy, lub z kwoty kredytu. Kredyt oprocentowany jest wg zmiennej stopy procentowej, składającej się ze stałej w okresie kredytowania Marży Banku (§ 1 pkt 3.13.) oraz aktualnej w danym kwartale stopy bazowej, ogłaszanej w tabeli obowiązującej w Banku. Oprocentowanie kredytu w stosunku rocznym w dniu zawarcia umowy wynosi 4,75 %. Zmiana wysokości oprocentowania może następować w przypadku zmiany stopy bazowej określonej dla danej waluty lub zmiany parametrów finansowych rynku pieniężnego i kapitałowego w kraju lub krajów zrzeszonych w UE), którego waluta jest podstawą indeksacji. O każdej zmianie oprocentowania Bank zawiadamia kredytobiorcę i poręczycieli na piśmie. Zmiana wysokości oprocentowania dokonana zgodnie z niniejszym postanowieniem nie stanowi zmiany umowy. Kredytobiorca ponosi ryzyko związane ze zmianą wysokości stopy bazowej mającej bezpośredni wpływ na wysokość miesięcznych rat spłaty. Kredytobiorca zaciągający kredyt indeksowany do waluty obcej ponosi dodatkowo ryzyko kursowe tj. ryzyko wynikające z wahań ceny danej waluty w okresie spłaty kredytu co może mieć również wpływ na wysokość innych opłat np. z tytułu ubezpieczenia. (§ 6 ust. 2 )

Zgodnie z § 7 umowy kredytobiorca zobowiązuje się do spłaty kredytu w miesięcznych ratach annuitetowych. Kwoty rat spłaty kredytu indeksowanego do waluty obcej określone są w walucie obcej a spłacane w PLN, przeliczone po kursie sprzedaży danej waluty zgodnie z Tabelą obowiązującą w dniu poprzedzającym dzień spłaty raty określonym w Umowie.(§ 7 ust. 6)

O aktualnej wysokości rat spłaty kredytu, składki ubezpieczeniowej, opłaty refinansującej oraz aktualnym oprocentowaniu Bank informuje wysyłając listem zwykłym harmonogram spłat na kolejny kwartał lub jego część, przy czym nie wyklucza to innych form komunikowania Kredytobiorcy wysokości najbliższej raty spłaty kredytu. Nieotrzymanie harmonogramu nie zwalnia kredytobiorcy z obowiązku dokonania należnej spłaty, w takim przypadku kredytobiorca jest zobowiązany uiścić ratę spłaty, składkę ubezpieczeniową, opłatę refinansującą - w takiej samej wysokości jak w miesiącu poprzednim, a ratę kredytu indeksowanego kursem waluty obcej w takiej samej wysokości jak w miesiącu poprzednim w przeliczeniu na PLN po kursie określonym w regulaminie. W przypadku uruchamiania Kredytu w formie transz, Bank aktualizuje harmonogram po uruchomieniu każdej transzy informując Kredytobiorcę o wysokości rat spłaty w najbliższym kwartale, obliczając odsetki zgodnie z aktualnym saldem zadłużenia.

( § 7 ust.7)

W § 10 umowy kredytu, zostały zawarte oświadczenia o poinformowaniu kredytobiorców o ponoszeniu ryzyka w związku ze zmianą kursów walutowych oraz ryzyka zmiennej stopy procentowej oraz o tym, że zmiana kursu walutowego oraz zmiana stopy procentowej będzie miała wpływ na wysokość zadłużenia z tytułu kredytu oraz wysokość rat spłaty.

W przypadku kredytu indeksowanego do waluty obcej, bank w następnym dniu po upływie terminu wypowiedzenia umowy, dokonuje przewalutowania całego wymagalnego zadłużenia na PLN, z zastosowaniem aktualnego na dzień przewalutowania kursu sprzedaży waluty określonego w Tabeli. (§ 11 ust. 5)

(dowód: umowa k. 26-31v.)

Dnia 3 sierpnia 2011 roku strony zawarły aneks do umowy na mocy którego dodano zapis w § 5 ust. 3 pkt. 2 i tym samym zobowiązano kredytobiorcę do dostarczenia zawiadomienia o zakończeniu robót budowlanych wraz z potwierdzeniem braku sprzeciwu przez właściwy organ. (dowód: aneks nr (...) k. 105-105v.)

A. K. zmarł w dniu 2 września 2020 r. Powódka D. K. nabyła spadek po zmarłym kredytobiorcy w całości.

(bezsporne, nadto akt poświadczenia dziedziczenia k.32)

Powódki pismem z dnia 14.12.2020 r. zwróciły się do pozwanego banku z reklamacją, wskazując na nieważność przedmiotowej umowy z uwagi na zawarcie w jej treści postanowień abuzywnych, odnoszących się do mechanizmu indeksacji.

W odpowiedzi na powyższe, bank pismem z dnia 18.12.2020 r. odmówił uwzględnienia reklamacji.

(dowód: reklamacja k. 34-35v., pismo banku k. 36-37)

Pismem z dnia 14.02.2023 r. powódki D. K. oraz A. B. (1), wezwały pozwany bank do zapłaty kwoty 160.000 zł tytułem wszystkich kosztów poniesionych przez powódki związanych z umową kredytu. Powódki za podstawę swoich roszczeń wskazały nieważność spornej umowy, a co za tym idzie wszystkie uiszczone na rzecz pozwanego przez powódki stały się nienależne. (dowód: wezwanie do zapłaty k. 48-49)

Powódka A. B. (1) w okresie od dnia 11.03.2008 r. do dnia 31.01.2023 r. uiściła na rzecz pozwanego tytułem spłaty kredytu łącznie 168.935,66 zł.

(dowód: zaświadczenie banku k. 50-54v.,przesłuchanie powodów – k. 201- 201 v. )

Powódka A. B. (1) przeznaczyła środki pochodzące z kredytu na wykończenie swojego domu, w którym zamieszkuje wraz z synem. A. B. (2) nie posiadała zdolności kredytowej, więc jej siostra D. K. wraz mężem przystąpili do umowy. Powódka A. B. (2) sama spłaca raty kredytu. W domu nie była prowadzona działalność gospodarcza. Od 2011 r. jest tam zarejestrowana działalność gospodarcza powódki: opieka nad starszymi osobami. Powódka pracuje w Niemczech, w domu nie świadczyła i nie świadczy żadnych usług. Dom nie był nigdy wynajmowany. Powódka otrzymała kredyt w złotówkach i raty kredytu spłacała w złotówkach.

W chwili zawierania umowy, pracownik pozwanego nie informował w jaki sposób bank ustala kursy. W 2017-2018 r. strona powodowa dowiedziała się, że bank zastosował w umowie niedozwolone postanowienia.

(dowód: zeznania powodów k. 201-201 v, wydruk z CEiDG – k. 96 a)

Sąd zważył, co następuje:

W świetle tak ustalonego stanu faktycznego, powództwo o ustalenie nieważności umowy zasługiwało na uwzględnienie, a żądanie zapłaty z tytułu nieważności umowy zasługiwało na uwzględnienie w znacznej części.

Sąd dokonał ustaleń faktycznych w sprawie w oparciu o załączone do akt – niekwestionowane przez strony – dokumenty, nie stwierdzając podstaw do podważenia ich wiarygodności. Sąd uwzględnił również zeznania powodów oraz świadków R. F. oraz S. P. w zakresie w jakim znajdują odzwierciedlenie w pozostałym materiale dowodowym. Wskazać należy, że świadek R. F. nie uczestniczyła w procesie zawierania umowy z powodami, więc zeznania ograniczyły się do ogólnych zasad funkcjonowania kredytu i funkcjonowania banku. Odnosząc się do zeznań świadka S. P., wskazać należy, że świadek nie pamiętała powodów ani okoliczności zawierania i podpisywania umowy.

Na podstawie art. 235 ² § 1 pkt 5 k.p.c. Sąd pominął wniosek pozwanego o dopuszczenie dowodu z zeznań świadka A. B. (3) jako zmierzającego jedynie do przedłużenia postępowania. W niniejszej sprawie zobowiązano pozwanego do aktualnego adresu świadka, albowiem świadek nie odebrał wezwania, pomimo dwukrotnej awizacji przesyłki. Pozwany w odpowiedzi wskazał jedynie, że posiada P. świadka. Jednakże bank nie dołożył żadnych starań, aby ustalić adres świadka.

Sąd pominął wniosek pozwanego o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego zgłoszony w odpowiedzi na pozew, ponieważ chodziło o dowód nieprzydatny w niniejszej sprawie. Sąd pominął wniosek dowodowy strony pozwanej dotyczący dopuszczenia dowodu z opinii biegłego na podstawie art. 235 ^{( 2)} § 1 pkt 2 k.p.c. Pominięcie dowodu zgłaszanego przez stronę jest bowiem dopuszczalne wtedy, gdy okoliczności sporne, na które dowód powołano, zostały dostatecznie wyjaśnione (wyrok Sądu Najwyższego z 19 grudnia 2012 r. sygn. akt (...) wyroki SN: z 12 stycznia 2005 r., (...), z 5 lutego 2009 r.,(...) i z 13 grudnia 2010 r., (...)). Opinia biegłego stanowi jedynie dowód dający Sądowi, rozstrzygającemu sprawę merytorycznie, dokonanie ustaleń w zakresie wymagającym wiadomości specjalnych (a więc wiedzy wykraczającej poza objętą zakresem wiedzy ogólnej – powszechnej). W tej sprawie Sąd uznał, że zgromadzone w sprawie dowody w postaci dokumentów i zeznań strony powodowej, w pełni pozwalają na dokonanie prawidłowego rozpoznania niniejszej sprawy, zaś wniosek dowodowy o dopuszczenie opinii biegłego potraktował jako nieistotny dla rozstrzygnięcia sprawy.

Między stronami bezsporny był przy tym fakt zawarcia umowy kredytu o określonej treści, którą to przedstawia załączona umowa. Nadto, bezspornym było, że powodowie zawarli przedmiotową umowę o kredyt jako konsumenci.

Odnosząc się do żądania pozwu o ustalenie, należy wskazać, że powódki mogą żądać ustalenia przez sąd nieważności umowy, gdyż posiadają w tym interes prawny. Zgodnie z art. 189 k.p.c. powód może żądać ustalenia przez sąd istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego lub prawa, gdy ma w tym interes prawny. Interes prawny strony polegał na tym, że strona powodowa domagała się definitywnego usunięcia niepewności prawnej co do istnienia łączącego ją z pozwanym stosunku prawnego. Wyrok ustalający w niniejszej sprawie wyeliminuje spory co do tego, czy strony łączy umowa kredytowa, czy też stosunek w tym zakresie nie istnieje.

W tym stanie rzeczy w pierwszej kolejności rozważyć należało, jaki jest charakter umowy kredytowej, czy umowa kredytowa jest ważna i czy wskazywane przez powodów postanowienia miały charakter niedozwolony. Wyrok ustalający w niniejszej sprawie wyeliminuje wszelkie wątpliwości co do tego, czy strony łączy umowa kredytowa a jeśli tak to w jakim zakresie.

Zgodnie z art. 58 § 1 k.c. nieważna jest czynność prawna sprzeczna z ustawą albo mająca na celu obejście ustawy, chyba że właściwy przepis przewiduje inny skutek, w szczególności ten, że na miejsce nieważnych postanowień czynności prawnej wchodzą odpowiednie przepisy ustawy. Nieważna jest również czynność prawna sprzeczna z zasadami współżycia społecznego (art. 58 § 2 k.c.). Jeżeli nieważnością jest dotknięta tylko część czynności prawnej, czynność pozostaje w mocy co do pozostałych części, chyba że z okoliczności wynika, że bez postanowień dotkniętych nieważnością czynność nie zostałaby dokonana (art. 58 § 3 k.c.). W myśl art. 69 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (w brzmieniu obowiązującym w dacie zawarcia przez strony przedmiotowej umowy kredytu) przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu. Umowa kredytu powinna być zawarta na piśmie i określać w szczególności: strony umowy, kwotę i walutę kredytu, cel, na który kredyt został udzielony, zasady i termin spłaty kredytu, wysokość oprocentowania kredytu i warunki jego zmiany, sposób zabezpieczenia spłaty kredytu, zakres uprawnień banku związanych z kontrolą wykorzystania i spłaty kredytu, terminy i sposób postawienia do dyspozycji kredytobiorcy środków pieniężnych, wysokość prowizji, jeżeli umowa ją przewiduje, warunki dokonywania zmian i rozwiązania umowy.

Zasadnicze postanowienia umowy, w ocenie Sądu, spełniają więc przesłanki tego przepisu (w brzmieniu obowiązującym w dacie jej zawarcia) i pozwalają na uznanie jej za ważną umowę kredytu bankowego. Znane są: strony umowy i kwota oraz waluta kredytu, cel na jaki został udzielony, zasady i termin jego spłaty, wysokość oprocentowania i zasady jego zmiany oraz inne niezbędne warunki.

Istotą kredytu indeksowanego - z którym mamy do czynienia na gruncie niniejszej sprawy - jest to, że strony umówiły się, że kwota kapitału kredytu wyrażona początkowo w walucie polskiej zostanie, w drodze indeksacji, przeliczona na walutę obcą i oprocentowana w sposób właściwy dla tej waluty.

Jak wynika z treści zawartej pomiędzy stronami umowy, stosownie do jej postanowień, strony umówiły się, że kwota kapitału kredytu początkowo wyrażona w walucie polskiej, zostanie w drodze indeksacji przeliczona na walutę franka szwajcarskiego i oprocentowana w sposób właściwy dla tej waluty. Jakkolwiek też przeliczenie dotyczące indeksacji następowało z zastosowaniem tabeli kursów obowiązującej w pozwanym Banku, skutkiem tego zastosowania nie jest unicestwienie czy unieważnienie umowy w całości.

Postanowienia umowy jednoznacznie wskazują, że Bank udzielił kredytu w złotych polskich (§ 1 ust. 3.1 umowy), a jego wypłata i spłata następuje w złotych polskich (§ 7 umowy) nie ulega wątpliwości, że strony zgodnie zamierzały zawrzeć umowę kredytu bankowego w tej właśnie walucie. Pozwany zaś nie wykazał żadnymi dowodami, aby kredyt był wypłacony w CHF i w tej walucie był przez kredytobiorców spłacany.

Umowa stron zawiera zatem elementy przedmiotowo istotne, które mieszczą się w konstrukcji umowy kredytu bankowego. Przy czym, przepisy ustawy Prawo bankowe na dzień zawarcia umowy kredytu dopuszczały możliwość zawierania umów kredytu ze wskazaniem waluty obcej. Jest to nadto konstrukcja dopuszczalna na podstawie art. 353 ¹ k.c., zgodnie z którym strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego, jej istota polegała bowiem na stworzeniu przez bank możliwości wykorzystania przez kredytobiorców określonej kwoty pieniędzy w walucie polskiej z obowiązkiem zwrotu w określonym czasie jej równowartości z zastosowaniem miernika w postaci kursu waluty szwajcarskiej.

Ponadto dopuszczalne jest zawieranie tego typu umów w świetle art. 358 ^{( 1)} § 2 k.c. Zgodnie z powołanym przepisem istnieje możliwość zastrzeżenia w umowie, że wysokość zobowiązania, którego przedmiotem od początku jest suma pieniężna, zostanie ustalona według innego niż pieniądz miernika wartości. W orzecznictwie zgodnie przyjmuje się przy tym, że w omawianym przepisie chodzi o pieniądz polski, a innym miernikiem wartości może być również waluta obca (por. wyrok SN w sprawie (...), (...), uzasadnienie wyrok SN w sprawie (...)).

Odnośnie ryzyka zmiany kursu to wskazać trzeba, że na zmianę kursu waluty wpływa szereg czynników ekonomicznych jak i pozaekonomicznych, niezależnych od woli stron zawartej umowy. Zmienność kursów walut jest faktem powszechnie znanym, nie wymagającym dowodu. W dacie zawarcia umowy nie wykazano, aby istniały okoliczności pozwalające uznać, że nastąpi gwałtowne osłabienie złotego do franka szwajcarskiego. Rzeczą powszechnie znaną i nie wymagającą dowodu jest przy tym, że kursy walut ulegają zmianom, wykazując raz tendencję zwyżkową, a innym razem spadek. Na zmianę kursu waluty wpływa bowiem szereg czynników ekonomicznych (np. stan gospodarki, inflacja, poziom stóp procentowych itp.), jak i pozaekonomicznych (np. polityczne). Znaczne osłabienie złotego do franka szwajcarskiego nastąpiło w 2011 roku (w związku ze światowym kryzysem finansowym), a następnie w 2014 roku (w związku z decyzjami banku centralnego), przy czym strona powodowa nie wykazała, aby te okoliczności mogły zostać przewidziane przez bank w momencie zawierania spornej umowy.

Co do zasady zatem uznać trzeba, że brak jest podstaw do uznania, że umowa łącząca strony ze względu na jej konstrukcję (umowa kredytu indeksowanego) była sprzeczna z prawem lub z zasadami współżycia społecznego. Kursy walut z natury swojego funkcjonowania cechują się zmienną wartością, wykazując raz tendencję zwyżkową, a innym razem spadkową. Zmienność kursów walut jest faktem powszechnie znanym, nie wymagającym dowodu.

Ponadto Sąd zbadał umowę pod kątem abuzywności klauzul zawartych w tejże umowie, a dotyczących określenia wysokości kredytu w CHF i sposobu spłaty.

Kolejno odnieść należało się do zgłoszonych przez powoda zarzutów odnośnie postanowień umownych zawartych w § 1 ust. 4, § 6 ust. 2, § 7 ust. 6-7, § 11 ust. 5 umowy, jako zawierających klauzule abuzywne a dotyczące klauzul indeksacyjnych określających sposób przeliczenia kwoty kredytu do wypłaty po kursie, który nie był znany w chwili zawarcia umowy, jak też kształtowania przez bank wysokości kursu waluty, według którego rozliczano następnie spłatę kredytu.

Zgodnie z art. 22 ^{( 1)} k.c. konsumenta uważa się osobę fizyczną dokonującą z przedsiębiorcą czynności prawnej niezwiązanej bezpośrednio z jej działalnością gospodarczą lub zawodową. O statusie konsumenta decyduje brak bezpośredniego związku dokonywanej przez osobę fizyczną czynności prawnej z jej działalnością gospodarczą lub zawodową. A. B. (1), D. K. i A. K. zaciągnęli kredyt i sfinansowali nim wykończenie domu A. B. (1), co nie miało związku z ich działalnością gospodarczą, bądź zawodową. Dla możliwości uznania powodów jako osób fizycznych za konsumentów wystarcza ustalenie, że umowa zawarta przez niego z pozwanym bankiem była czynnością prawną niezwiązaną bezpośrednio z jego działalnością gospodarczą lub zawodową (wyrok SN z 28 czerwca 2017 r., (...) , Legalis). W nieruchomości powódki nie była prowadzona działalność gospodarcza, a od 2011 r. jest tam zarejestrowana działalność gospodarcza , którą powódka A. B. (1) wykonuje za granicą.

Zgodnie z art. 385 ¹ § 1 i 3 k.p.c. postanowienia umowy zawieranej z konsumentem nieuzgodnione indywidualnie nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy (niedozwolone postanowienia umowne). Nie dotyczy to postanowień określających główne świadczenia stron, w tym cenę lub wynagrodzenie, jeżeli zostały sformułowane w sposób jednoznaczny. Nieuzgodnione zaś są te postanowienia umowy, na których treść konsument nie miał rzeczywistego wpływu. W szczególności odnosi się to do postanowień umowy przejętych z wzorca umowy zaproponowanego konsumentowi przez kontrahenta.

W uchwale SN podjętej w sprawie o sygnaturze(...), mającej moc zasady prawnej, Sąd Najwyższy wskazał, że oceny, czy postanowienie umowne jest niedozwolone, dokonuje się według stanu z chwili zawarcia umowy. Zgodnie też z utrwalonym już orzecznictwem „wszelkie klauzule sporządzone z wyprzedzeniem będą klauzulami pozbawionymi cechy indywidualnego uzgodnienia i okoliczności tej nie niweczy fakt, że konsument mógł znać ich treść”, przy czym uznanie, że treść danego postanowienia umownego została indywidualnie uzgodniona wymagałoby wykazania, że „konsument miał realny wpływ na konstrukcję niedozwolonego (abuzywnego) postanowienia wzorca umownego”, a „konkretny zapis był z nim negocjowany” (por. wyrok SA w Warszawie z 14.06.2013 r. w sprawie (...) - wyrok SA Warszawa z dnia 14-06-2013 r., z 15.05.2012 r. w sprawie (...), wyrok SA w Poznaniu z 6.04.2011 r. w sprawie(...)).

Wskazane wyżej postanowienia odwoływały się do kursu obowiązującego w kredytującym banku, zgodnie z tabelą kursów walut kupna/sprzedaży ogłaszaną w siedzibie banku, nie wskazując równocześnie szczegółowych zasad określania sposobu ustalania kursu wymiany walut. W ocenie Sądu, należy to uznać za naruszające interes konsumentów w sposób rażący. Nie budzi bowiem wątpliwości, że zastosowanie innego kursu dla przeliczenia kredytu uruchomianego – kursu kupna oraz innego dla przeliczenia kredytu spłacanego – kursu sprzedaży prowadzi do uzyskania przez bank dodatkowej korzyści finansowej wynikłej z różnicy między tymi kursami. Tym bardziej, że nie było uzgodnione indywidualnie z kredytobiorców, a wynikało ze wzorca stosowanego przy zawarciu umowy kredytu Nieuzgodnione indywidualnie postanowienie upoważniające pozwanego do dobrowolnego ustalania kursu kupna i sprzedaży, miało charakter niedozwolony w rozumieniu art. 385 ¹ § 1 k.c. Nie zostało zaprzeczone, że umowa stron w zakresie wykraczającym poza dokonane w ramach składania wniosku wyboru dotyczącego kwoty kredytu, waluty kredytu, okresu kredytowania, wysokości marży, została zawarta na podstawie wzoru opracowanego i stosowanego przez Bank. Oznacza to, że pozostałe postanowienia nie były uzgodnione indywidualnie z kredytobiorcami w rozumieniu art. 385 ¹ § 1 i 3 k.c. W realiach niniejszej sprawy jest niewątpliwe, że pozwany przyznał sobie prawo do jednostronnego regulowania - na gruncie zawartej umowy - wysokości zobowiązania. Jednocześnie prawo banku do ustalania kursu waluty nie doznawało żadnych umownych ograniczeń w postaci skonkretyzowanych, obiektywnych kryteriów zmian stosowanych kursów walutowych. Rozwiązanie to należy uznać za prawnie relewantną konsekwencję nierównomiernego rozkładu praw i obowiązków stron umowy kredytowej, prowadzącą do naruszenia interesów konsumenta, w tym przede wszystkim interesu ekonomicznego. W tym zakresie istotne znaczenie należy także przypisać wymaganiu właściwej przejrzystości i jasności postanowienia umownego, czyli odpowiedzi na pytanie, czy zawarta umowa wskazuje w sposób jednoznaczny powody i specyfikę mechanizmu przeliczania waluty, tak by konsument mógł przewidzieć, na podstawie transparentnych i zrozumiałych kryteriów, wynikające dla niego z tego faktu konsekwencje ekonomiczne. (vide: wyrok SN z dnia 2.10.2019 r., (...)).

W ocenie Sądu należy zatem uznać, że wszelkie postanowienia odwołujące się do kursów waluty CHF i możliwości jej samodzielnego ustalania, bez jasno sprecyzowanych i obiektywnych kryteriów były sprzeczne z dobrymi obyczajami i naruszały rażąco interesy powodów w rozumieniu art. 385 ¹ § 1 k.c. Takie rozwiązania dawały bowiem Bankowi, czyli tylko jednej ze stron stosunku prawnego, możliwość przerzucenia na kredytobiorców ryzyka wynikającego z bankowego ustalenia kursów waluty indeksacyjnej i pozostawiały mu w istocie określoną swobodę w zakresie ustalania wysokości jej zadłużenia przez dowolną i pozbawioną jakichkolwiek czytelnych i obiektywnych kryteriów możliwość ustalania kursu przyjmowanego do rozliczenia spłaty kredytu. Kwestionowane postanowienia wskazywały na dwa rodzaje kursów – kurs kupna do ustalenia wysokości kredytu w tej walucie po jego wypłacie w walucie polskiej oraz kurs sprzedaży do ustalenia wysokości kolejnych rat spłaty w PLN.

Wiadomo powszechnie, że kurs kupna waluty to w pewnym uproszczeniu kurs, po którym deklarowane jest kupno danej waluty, a kurs sprzedaży to kurs, po którym deklarowana jest jej sprzedaż, względnie są to kursy, według których będą rozliczane takie transakcje. Kurs kupna z reguły jest niższy od kursu sprzedaży. Różnica między tymi kursami, czyli tzw. spread walutowy, w uproszczeniu powinien zawierać w sobie koszt zakupu waluty i marżę (zysk) towarzyszący jej sprzedaży. Sąd nadal podziela wyrażony w innych sprawach na podobnym tle pogląd, że naliczenie spreadu ma ekonomiczne uzasadnienie w przypadku rzeczywiście zawieranych transakcji kupna i sprzedaży waluty, gdzie są ponoszone rzeczywiste koszty i można oczekiwać wynagrodzenia za rzeczywiście powzięte czynności. Nie ma natomiast uzasadnionych podstaw stosowanie spreadu przy rozliczaniu wypłaty i spłaty kredytu udzielanego, wypłacanego i spłacanego w walucie polskiej, a jedynie waloryzowanego kursem waluty obcej. W przypadku takiego kredytu nie dochodzi bowiem do żadnych realnych transakcji walutowych związanych bezpośrednio z udzieleniem kredytu, a jedynie do szeregu obliczeń matematycznych, których celem jest określenie wartości kredytu udzielonego w PLN oraz wartości poszczególnych rat spłaty według miernika wartości, jakim jest kurs waluty obcej. Stosowanie w tym celu różnych kursów nie ma zatem racjonalnego uzasadnienia. Bank nie ponosi bowiem żadnych kosztów zakupu waluty w celu wypłaty konkretnego kredytu udzielanego w złotych, ani kosztów jej sprzedaży na rzecz kredytobiorcy i nie powinien również oczekiwać ich zwrotu, jak i dodatkowego wynagrodzenia (zysku) z tytułu takich czynności.

Zastosowanie dwóch różnych kursów w opisany wyżej sposób w odniesieniu do umowy stron prowadziło do sytuacji, w której kredyt ustalony w walucie obcej i wypłacony w walucie polskiej według kursu niższego (kursu kupna), przy spłacie stawał się już kredytem w kwocie wyższej (bez uwzględnienia wahań kursowych samej waluty). Wysokość raty spłaty została bowiem ustalona według kursu wyższego (sprzedaży), co oznacza, że suma tych rat (czyli wysokość kredytu pozostałego do spłaty wraz z odsetkami) też była wyższa niż obliczona z zastosowaniem kursu niższego (kursu kupna), jaki obowiązywał przy wypłacie.

Skoro zatem wskazane wyżej postanowienia umowy, dotyczące stosowania dwóch różnych rodzajów kursów, które mogły być faktycznie swobodnie ustalane przez jedną ze stron umowy, nie zostały uzgodnione indywidualnie z kredytobiorcami i kształtowały ich zobowiązania w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając ich interesy, miały one charakter niedozwolony w rozumieniu art. 385 ¹ k.c., tym samym też nie wiążą powodów.

Podsumowując tę część rozważań, w ocenie Sądu kwestionowane postanowienia umowy z uwagi na stosowanie dwóch różnych rodzajów kursów, które mogły być swobodnie ustalane przez jedną ze stron umowy (Bank) miały charakter niedozwolony w rozumieniu art. 385 ¹ k.c., a w związku z tym nie wiążą powodów.

Oceny tej nie zmienia sposób, w jaki bank pozyskuje środki na kredyty, czy też sposób wykazywania ich w sprawozdaniach finansowych lub – najogólniej rzecz ujmując – sposób księgowania. Powtórzyć trzeba, że w przypadku umowy, której przedmiotem jest udzielenie kredytu w walucie polskiej, kurs waluty obcej jest stosowany jedynie w celu waloryzacji zobowiązania, a między kredytobiorcą a bankiem nie dochodzi w istocie do żadnych rozliczeń walutowych i powstania związanych z tym kosztów.

Skutkiem uznania wskazanych wyżej zapisów za niedozwolone jest wyeliminowanie ich z tej umowy. Wskutek wyeliminowania zawartych w umowie klauzul abuzywnych, brak jest wyraźnie oznaczonych zapisów dotyczących mechanizmu ustalania kursu waluty, jaki miałby być przyjmowany do ustalania wysokości rat spłaty w złotych polskich w kolejnych terminach płatności oraz rozliczenia wysokości pozostałego do spłaty zadłużenia powodów.

Zgodnie z aktualnym poglądem wyrażonym w orzecznictwie, klauzulę waloryzacyjną traktuje się jako główne świadczenie kredytobiorcy, gdyż wpływa ona na wysokość tego świadczenia (vide: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 maja 2019 r. sygn. akt:(...), legalis nr (...), wyrok Sądu Apelacyjnego w Białystoku z dnia 08 sierpnia 2019 r., (...)). Zatem, w odniesieniu do przeliczenia należności stron brak jest możliwości zastępowania niedozwolonych klauzul umownych przepisami o charakterze ogólnym, które są przepisami dyspozytywnymi. Pogląd ten został wypracowany w oparciu o związanie wszystkich sądów Unii Europejskiej wykładnią dyrektywy 93/13/EWG dokonaną przez Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w wyroku z dnia 3 października 2019 r. w sprawie(...). TSUE podtrzymał pogląd, że w przypadku ustalenia, że w umowie zostało zawarte postanowienie niedozwolone w rozumieniu dyrektywy, skutkiem tego jest wyłącznie wyeliminowanie tego postanowienia z umowy, chyba że konsument następczo je zaakceptuje. Jedynie w drodze wyjątku możliwe jest zastosowanie w miejsce postanowienia niedozwolonego przepisu prawa o charakterze dyspozytywnym. Wyjątek ten obejmuje sytuacje w której jest zgoda stron na jego zastosowanie oraz okoliczność, że brak takiego zastąpienia skutkowałby upadkiem umowy i niekorzystnymi następstwami dla konsumenta, który na takie niekorzystne rozwiązanie się nie godzi.

Dotychczas, orzecznictwo usuwając z umowy klauzule abuzywne odwoływało się do norm ogólnych prawa cywilnego, zastępując klauzule waloryzacyjną średnim kursem walut obcych prezentowanym przez Narodowy Bank Polski czy też innych kursów walut wskazywanych przez strony w umowie. Zgodnie ze stanowiskiem TSUE nie jest możliwe zastąpienie postanowienia niedozwolonego przez odwołanie się do norm ogólnych prawa cywilnego, gdyż spowodowałoby to ingerencję, mogącą wpłynąć na równowagę interesów, powodując nadmierne ograniczenie swobody zawierania umów. Zresztą, pozostawałoby to także w sprzeczności z bytem klauzuli waloryzacyjnej jako świadczenia głównego kredytobiorcy.

Zatem należy rozważyć, czy umowa łącząca strony może być utrzymana bez niedozwolonych klauzul, czy też nie jest to możliwe i należy ustalić nieważność umowy.

W ocenie Sądu, eliminacja z umowy wskazanych postanowień odnoszących się do mechanizmu indeksacji powoduje sytuację, w której luki te nie mogą być uzupełnione. W szczególności takiej możliwości nie daje przepis art. 358 § 2 k.c., który dotyczy możliwości określenia kursu waluty obcej, w której zostało wyrażone zobowiązanie, w przypadku spełnienia świadczenia w walucie polskiej. Nie ma natomiast zastosowania do sytuacji, w której dochodzi do przeliczenia wysokości zobowiązania z waluty polskiej na walutę obcą. Poza tym, wskazany przepis nie obowiązywał w dacie zawarcia umowy (wszedł w życie z dniem 24 stycznia 2009 r.). Uznanie postanowień umownych za niedozwolone skutkuje ich wyeliminowaniem z umowy już od daty jej zawarcia, co czyni niemożliwym zastosowanie przepisu, który wówczas nie obowiązywał. Brak jest także możliwości odwołania się do zasad współżycia społecznego czy ustalonych zwyczajów (art. 56 i 65 k.c.).

Odwołując się do powoływanego już wyroku Sądu Najwyższego z 20.05.2022 r., (...) (LEX nr (...)), należy wskazać, że „przy ocenie umowy z odwołaniem się do dyrektywy 93/13 i art. 385 ^{( 1)} k.c. sąd nie jest uprawniony do uzupełniania umowy treścią nieuzgodnioną przez strony, choćby zmierzała do wyrównania ich pozycji na gruncie łączącego je stosunku prawnego, tak nie jest też uprawniony do tego, by umowę tę przekształcić w inny rodzaj umowy (wyrok z dnia 13 maja 2022 r., (...)). Takie działanie w istocie nie różniłoby się bowiem od uzupełniania umowy po pominięciu zamieszczonych w niej klauzul abuzywnych, do czego krytycznie odniósł się TSUE.

Nie budzi obecnie wątpliwości, że brak związania konsumenta niedozwolonym postanowieniem oznacza, że nie wywołuje ono skutków prawnych od samego początku i z mocy samego prawa, co sąd ma obowiązek wziąć pod uwagę z urzędu (por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 29 czerwca 2007 r., (...), (...) (...), nr (...), poz.(...) oraz wyroki Sądu Najwyższego z dnia 30 maja 2014 r., (...), "Monitor Prawa Bankowego" 2015, nr 1, s. 22, z dnia 1 marca 2017 r.,(...), oraz z dnia 14 lipca 2017 r., (...), (...) 2018, nr (...), poz.(...)).

Przepisy dyrektywy 93/13 z dnia 5 kwietnia 1993 r. sprzeciwiają się uzupełnianiu przez sąd krajowy umowy przez zmianę nieuczciwego warunku na podstawie przepisu prawa krajowego. Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej wskazuje też, że nie jest dopuszczalne częściowe utrzymanie nieuczciwego warunku umownego w mocy przez usunięcie elementów przesądzających o jego nieuczciwym charakterze, o ile sprowadzałoby się to do mającej wpływ na istotę tych warunków zmiany treści umowy (zob. też uchwała składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z 7 maja 2021 r. - zasada prawna - (...), (...) 2021, Nr(...), poz. (...); uchwała Sądu Najwyższego z 16 lutego 2021 r., (...), (...)2021, Nr (...), poz. (...); postanowienie Sądu Najwyższego z 6 lipca 2021 r., (...), (...)2021, Nr (...), s. (...); wyroki TSUE z dnia 3 października 2019 r., (...), i z dnia 29 kwietnia 2021 r., (...)).”

Stąd, w ocenie Sądu, po usunięciu z umowy wskazanych powyżej niedozwolonych postanowień umownych, dalsze wykonywanie umowy nie jest możliwe. Powyższa kwestia w sposób jednoznaczny i dobitny została przesądzona w uchwale Sądu Najwyższego z dnia 25 kwietnia 2024 r. ((...)), zgodnie z którą „w razie uznania, że postanowienie umowy kredytu indeksowanego lub denominowanego odnoszące się do sposobu określania kursu waluty obcej stanowi niedozwolone postanowienie umowne i nie jest wiążące, w obowiązującym stanie prawnym nie można przyjąć, że miejsce tego postanowienia zajmuje inny sposób określenia kursu waluty obcej wynikający z przepisów prawa lub zwyczajów. Co za tym idzie w razie niemożliwości ustalenia wiążącego strony kursu waluty obcej w umowie kredytu indeksowanego lub denominowanego umowa nie wiąże także w pozostałym zakresie”. Zatem należy podzielić stanowisko wyrażone w orzecznictwie, że brak jest koniecznych składników umowy kredytu z art. 69 ustawy – Prawo bankowe, do których należą: oddanie przez Bank do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel oraz zwrot przez kredytobiorcę kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.

Eliminacja abuzywnych postanowień umowy uniemożliwi bowiem ustalenie wysokości poszczególnych rat kredytu, co należy do essentialia negotii tej umowy. Eliminacja tych postanowień będzie oznaczała także zaniknięcie ryzyka walutowego, będącego podstawowym elementem umowy kredytu waloryzowanego do innej waluty, to z kolei skutkować będzie tak daleko idącym przekształceniem umowy kredytu indeksowanego do waluty obcej, że należy ją uznać za umowę o odmiennej istocie i charakterze, choćby nadal chodziło tu tylko o inny podtyp czy wariant umowy kredytu Oznacza to z kolei, że po wyeliminowaniu tego rodzaju klauzul utrzymanie umowy o charakterze zamierzonym przez strony nie jest możliwe, co przemawia za jej całkowitą nieważnością.

Mając na uwadze powyższe rozważania, na podstawie art. 189 k.p.c., art. 385 ¹ k.c., art. 58 k.c. Sąd ustalił w punkcie I wyroku, że umowa kredytu jest nieważna.

Podstawą dochodzonego roszczenia o zapłatę stanowiły przepisy art. 410 § 1-2 k.c. w zw. z art. 405 k.c. Zgodnie z art. 405 k.c. kto bez podstawy prawnej uzyskał korzyść majątkową kosztem innej osoby, obowiązany jest do wydania korzyści
w naturze, a gdyby to nie było możliwe, do zwrotu jej wartości. W myśl natomiast
art. 410 § 1 i 2 k.c. przepisy artykułów poprzedzających stosuje się w szczególności do świadczenia nienależnego. Świadczenie jest nienależne, jeżeli ten kto je spełnił, nie był w ogóle zobowiązany lub nie był zobowiązany względem osoby, której świadczył, albo jeżeli podstawa świadczenia odpadła lub zamierzony cel świadczenia nie został osiągnięty, albo jeżeli czynność prawna zobowiązująca do świadczenia była nieważna
i nie stała się ważna po spełnieniu świadczenia.

W niniejszej sprawie powódka A. B. (1) w pozwie żądała zwrotu wszystkich kwot, które zapłaciła na rzecz banku w okresie do dnia 06.02.2023 r. W tym okresie powódka wpłaciła łącznie 168.935,66 zł. Powyższe wynika z zaświadczenia pozwanego. Nadto pozwany nie kwestionował wskazanych przez powodów kwot. (pismo pozwanego k. 140)

Zatem Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powódki A. B. (1) kwotę 168.935,66 zł.

O obowiązku zapłaty odsetek ustawowych za opóźnienie orzeczono na podstawie art. 481 k.c. od dnia rozprawy, w którym Sąd pouczył powodów o skutkach ustalenia nieważność umowy tj. 8 maja 2024 r. do dnia zapłaty. Do tego dnia powodowie jako konsumenci mogli po pouczeniu Sądu wyrazić chęć kontynuowania umowy i cofnąć powództwo. Tak więc ostatecznie dopiero z tą chwilą pozwany znalazł się w opóźnieniu w spełnieniu świadczenia.

Z tych przyczyn na podstawie powołanych przepisów orzeczono jak w pkt II wyroku.

W pozostałym zakresie powództwo o zapłatę podlegało oddaleniu. Z powyższych względów na podstawie powołanych przepisów orzeczono jak w pkt III wyroku.

Nie zachodzi żadna przesłanka negatywna żądania zwrotu nienależnego świadczenia. Powódka nie wiedziała, że świadczy bez podstawy prawnej. Ponadto świadczyła w przymusowej sytuacji – zaniechanie świadczenia wiązałoby się z oświadczeniem o wypowiedzeniu umowy przez bank, z wszystkimi negatywnymi tego dla powodów konsekwencjami.

Wskazać należy, że zarzut przedawnienia roszczeń podniesiony przez pozwany Bank jest bezzasadny. Zgodnie z utrwaloną linią orzecznictwa, w przypadku dochodzenia zwrotu uiszczonych rat kapitałowo-odsetkowych na podstawie konstrukcji świadczenia nienależnego okres przedawnienia wynosił 10 lat zgodnie z art. 118 k.c. W związku z wejściem w życie ustawy z dnia 13 kwietnia 2018 r. o zmianie ustawy Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustawach (Dz.U.2018.1104 z dnia 8 czerwca 2018 r.) termin przedawnienia wynosi 6 lat. Zgodnie z art. 5 ust. 2 cytowanej ustawy, jeżeli termin przedawnienia jest krótszy niż według przepisów dotychczasowych, bieg terminu przedawnienia rozpoczyna się z dniem wejścia w życie niniejszej ustawy. Niewątpliwie według dotychczasowych przepisów, termin przedawnienia nie upłynął, albowiem roszczenia powodów o zapłatę stały się wymagalne dopiero od momentu świadomego zakwestionowania ważności umowy kredytu. Strona powodowa w 2017-2018 r. dowiedziała się, że bank zastosował w umowie niedozwolone postanowienia umowne. Roszczenie o ustalenie nie podlega zaś przedawnieniu.

Orzeczenie o kosztach procesu w pkt IV wyroku Sąd oparł na treści przepisu art. 100 k.p.c. W oparciu o powyższy przepis, Sąd włożył na stronę pozwaną obowiązek zwrotu wszystkich kosztów, gdyż powodowie ulegli tylko co do nieznacznej części swojego żądania. Na koszty procesu poniesione przez powodów składały się: opłaty za udzielone pełnomocnictwo w wysokości 34 zł, opłata sądowa od pozwu w wysokości 1.000 zł, wynagrodzenie pełnomocnika w kwocie 10.800 zł. Łącznie Sąd zasądził na rzecz powodów kwotę 11.834 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

sędzia Ewa Oknińska