VII Ka 32/25 - wyrok Sąd Okręgowy w Olsztynie z 2025-03-10
Sygn. akt VII Ka 32/25
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 25 lutego 2025 roku
Sąd Okręgowy w Olsztynie w VII Wydziale Karnym Odwoławczym w składzie:
Przewodniczący: SSO Leszek Wojgienica
Protokolant: st. sekr. sąd. Jolanta Jankowska
przy udziale prokuratora Prokuratury Rejonowej Iwony Kobus
po rozpoznaniu w dniu 25 lutego 2025 roku sprawy A. Z., syna A. i K. z d. K., urodzonego (...) w B., oskarżonego z art. 178a § 4 kk w zw. z art. 64 § 1 kk i in., na skutek wniesionej na niekorzyść oskarżonego apelacji prokuratora od wyroku Sądu Rejonowego w Olsztynie z dnia 21 listopada 2024 roku, w sprawie II K 1468/24
uchyla zaskarżony wyrok i sprawę przekazuje do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Olsztynie.
UZASADNIENIE |
|||
Formularz UK 2 |
Sygnatura akt |
VII Ka 32/25 |
|
Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników: |
1 |
||
1. CZĘŚĆ WSTĘPNA |
1.1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji |
Wyrok Sądu Rejowego w Olsztynie z dnia 21 listopada 2024 roku, w sprawie II K 1468/24 |
1.1.2. Podmiot wnoszący apelację |
☒ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego |
☐ oskarżyciel posiłkowy |
☐ oskarżyciel prywatny |
☐ obrońca oskarżonego |
☐ oskarżony |
☐ pełnomocnik |
1.1.3. Granice zaskarżenia |
1.1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia |
||||
☐ na korzyść ☒ na niekorzyść |
☐ w całości |
|||
☒ w części |
☐ |
co do winy |
||
☒ |
co do kary |
|||
☐ |
co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia |
|||
1.1.3.2. Podniesione zarzuty |
||||
Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji |
||||
☐ |
art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu |
|||
☒ |
art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany |
|||
☐ |
art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia |
|||
☐ |
art. 438 pkt 3 k.p.k.
– błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, |
|||
☐ |
art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka. |
|||
☐ |
||||
☐ |
brak zarzutów |
1.1.4. Wnioski |
☒ |
uchylenie - w przypadku braku zgody oskarżonego na zmianę zaskarżonego wyroku na jego niekorzyść |
☒ |
zmiana poprzez: - wymierzenie oskarżonemu kary łącznej 5 miesięcy pozbawienia wolności w miejsce orzeczonej kary łącznej 4 miesięcy pozbawienia wolności |
2. Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy |
1.2.1. Ustalenie faktów |
1.2.1.1. Fakty uznane za udowodnione |
|||||
Lp. |
Oskarżony |
Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi |
Dowód |
Numer karty |
|
1.2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione |
|||||
Lp. |
Oskarżony |
Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi |
Dowód |
Numer karty |
|
1.2.2. Ocena dowodów |
1.2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów |
||
Lp. faktu z pkt 2.1.1 |
Dowód |
Zwięźle o powodach uznania dowodu |
1.2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów |
||
Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2 |
Dowód |
Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu |
3. STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków |
||
Lp. |
Zarzut: |
|
obrazy przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż w zakresie kwalifikacji prawnej czynów przypisanych oskarżonemu, a mianowicie art. 86 § 1 kk poprzez wymierzenie oskarżonemu kary łącznej pozbawienia wolności w wymiarze odpowiadającym najwyższej z kar wymierzonych za poszczególne przestępstwa, to jest w wymiarze 4 miesięcy pozbawienia wolności zamiast w wymiarze co najmniej 5 miesięcy pozbawienia wolności, to jest w granicy powyżej najwyższej z kar wymierzonych za poszczególne przestępstwa, zgodnie z brzmieniem przywołanego przepisu; |
☒ zasadny ☐ częściowo zasadny ☐ niezasadny |
|
Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny |
||
Zaskarżony wyrok wydany został w trybie konsensualnym. Oskarżony zaproponował wymiar kar jednostkowych i kary łącznej pozbawienia wolności, a prokurator wyraził na to zgodę. Jak się okazało, proponowane przez oskarżonego rozstrzygnięcie naruszało prawo materialne. Sąd orzekający umowę naruszającą prawo materialne zaakceptował w wyroku. „Artykuł 447 § 5 k.p.k. ogranicza zaskarżalność wyroku wydanego w trybie konsensualnym. Natomiast nie podważa ogólnej zasady, że wyrok wydany w tym trybie podlega kontroli odwoławczej, co jest wymagane przez art. 176 ust. 1 Konstytucji RP, który stanowi, że postępowanie sądowe jest co najmniej dwuinstancyjne. Nieprawidłowe zastosowanie prawa nie może być przedmiotem porozumienia. Zarzut obrazy prawa materialnego - w zakresie zarówno kwalifikacji prawnej czynu (art. 438 pkt 1), jak i podstawy prawnej innych rozstrzygnięć, chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu (art. 438 pkt 1a) - może zostać postawiony, gdy sąd pierwszej instancji orzekł zgodnie z porozumieniem, ale sprzecznie z prawem (wyrok SA w Poznaniu z dnia 24 czerwca 2021 roku, w sprawie II Aka 46/21, LEX 3214905)”. „W orzecznictwie Sądu Najwyższego dominuje pogląd, że kontrolę instancyjną wyroku wydanego w trybie konsensualnym należy przeprowadzić na zasadach ogólnych. Podnosi się bowiem, że wniesienie apelacji zrywa konsensus procesowy, zaś przyjęcie odmiennego stanowiska prowadziłoby do znacznej dysfunkcjonalności postępowania odwoławczego przejawiającej się w tym, że sąd odwoławczy zmuszony byłby, co do zasady, do wydania wyroku kasatoryjnego nawet wtedy, gdy naruszenie prawa było oczywiste i możliwe do skorygowania w instancji odwoławczej (por. uchwała SN (7) z 25.09.2013 r., I KZP 5/13, OSNKW 2013/11, poz. 92; wyroki SN z: 29.03.2018 r., V KK 356/17, LEX nr 2470342, oraz z 20.12.2018 r., IV KS 28/18, LEX nr 2626339) (Komentarz do KPK; Dariusz Świecki; Wydawnictwo LEX). Rozpoznanie sprawy na zasadach ogólnych powoduje, że w przypadku naruszenia prawa materialnego, jak w konkretnym przypadku, sąd odwoławczy mógłby samodzielnie dokonać modyfikacji zaskarżonego wyroku, a wręcz byłby do tego zobligowany. Tyle tylko, że pogląd taki jest nie do zaakceptowania z kilku powodów. Jego uwzględnienie powoduje, że w trakcie postępowania odwoławczego zrywa się z porozumieniem stron inicjowanym przez samego oskarżonego. O ile in concreto chodzi o obrazę prawa materialnego skutkującą podwyższeniem wymiaru kary pozbawienia wolności o jeden miesiąc, to przecież dochodzi często do sytuacji, kiedy obraza prawa materialnego całkowicie zrywa z porozumieniem. Dla przykładu oskarżony godzi się na łączna karę pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania, podczas gdy później prokurator wyrażający zgodę na taką karę dostrzega, że kara łączna powinna być orzeczona w wymiarze powyżej roku pozbawienia wolności, a takiej kary zawiesić nie można. W konsekwencji rozpoznanie sprawy na zasadach ogólnych powodowałoby nie tylko podwyższeniem wymiaru kary, ale również rezygnację z jej warunkowego charakteru. Zezwolenie na rozpoznanie sprawy na zasadach ogólnych wywołać mogłoby wówczas pokusę świadomego akceptowania wniosków sprzecznych z prawem po tylko by osiągnąć rezultat niezamierzony przez oskarżonego, ale zamierzony przez oskarżyciela. Kolejna sytuacja – orzeczenie kary pozbawienia wolności w wymiarze roku z warunkowym zawieszeniem jej wykonania w sytuacji, gdy najniższą karą przewidzianą w ustawie jest kara 2 lat pozbawienia wolności. Wówczas też zgoda prokuratora mogłaby być dyktowana zamiarem modyfikacji orzeczenia naruszającego prawo dopiero w postępowaniu odwoławczym. Sytuacji takich można sobie wyobrazić więcej, a ich analiza prowadzi do wniosku, że przyzwolenie na rozpoznanie sprawy na zasadach ogólnych w postępowaniu odwoławczym stanowić mogłoby całkowitą rezygnację z trybu konsensualnego, który inicjuje oskarżony przekonany o zgodności proponowanego wniosku z prawem materialnych skoro tak prokurator, jak też sąd taki wniosek zaakceptowali. Tak więc sąd odwoławczy uznał, że nie można zgodzić się z możliwością modyfikacji wyroku wydanego w trybie konsensulanym na niekorzyść oskarżonego jeżeli zostanie on wprowadzony w błąd co do zgodności złożonej propozycji z prawem materialnym. Nie jest też możliwe klasyfikowanie błędów na mniejsze i większe, a tym samym ich relatywizowanie. Stąd też, z powodu braku zgody na etapie postępowania odwoławczego na modyfikację zaskarżonego wyroku na niekorzyść oskarżonego wyrok ten uchylono, przekazując sprawę do ponownego rozpoznania sądowi pierwszej instancji. |
||
Wniosek: |
||
o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez orzeczenie kary łącznej 5 miesięcy pozbawienia wolności; o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania sądowi pierwszej instancji; |
Wobec braku zgody oskarżonego niemożliwy do zaakceptowania. zasadny |
|
Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny. |
||
Omówione w części analizującej zarzut apelacyjny. |
4. OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU |
|
1. |
|
Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności |
|
5. ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO |
|
1.5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji |
|
1.1. |
Przedmiot utrzymania w mocy |
Zwięźle o powodach utrzymania w mocy |
|
1.5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji |
|
0.1.1. |
Przedmiot i zakres zmiany |
Zwięźle o powodach zmiany |
|
1.5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji |
|||
1.5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia |
|||
1.1. |
|||
Zwięźle o powodach uchylenia |
|||
2.1. |
Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości |
||
Zwięźle o powodach uchylenia |
|||
Omówione w części analizującej zarzuty apelacyjne. |
|||
3.1. |
Konieczność umorzenia postępowania |
||
Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia |
|||
4.1. |
|||
Zwięźle o powodach uchylenia |
|||
1.5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania |
|||
Omówione w części analizującej zarzut apelacji. |
|||
1.5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku |
|||
Punkt rozstrzygnięcia z wyroku |
Przytoczyć okoliczności |
||
6. Koszty Procesu |
Punkt rozstrzygnięcia z wyroku |
Przytoczyć okoliczności |
Wyrok sądu odwoławczego nie kończy postępowania, a więc nie zawiera rozstrzygnięcia o kosztach procesu. |
7. PODPIS |
1.1.3. Granice zaskarżenia |
||||||
Kolejny numer załącznika |
1 |
|||||
Podmiot wnoszący apelację |
||||||
Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja |
Wyrok Sądu Rejowego w Olsztynie z dnia 21 listopada 2024 roku, w sprawie II K 1468/24 |
|||||
1.1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia |
||||||
☐ na korzyść ☒ na niekorzyść |
☐ w całości; |
|||||
☒ w części |
☐ |
co do winy |
||||
☒ |
co do kary |
|||||
☐ |
co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia |
|||||
1.1.3.2. Podniesione zarzuty |
||||||
Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji |
||||||
☐ |
art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu |
|||||
☒ |
art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany |
|||||
☐ |
art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia |
|||||
☐ |
art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, |
|||||
☐ |
art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka |
|||||
☐ |
||||||
☐ |
brak zarzutów |
|||||
1.1.4. Wnioski |
||||||
☒ |
uchylenie |
☒ |
zmiana |
Podmiot udostępniający informację: Sąd Okręgowy w Olsztynie
Osoba, która wytworzyła informację: Leszek Wojgienica
Data wytworzenia informacji: