Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Olsztynie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 14 listopada 2024 r.

Sąd Okręgowy w Olsztynie I Wydział Cywilny

w składzie: Przewodniczący: sędzia Juliusz Ciejek

Protokolant: sekretarz sądowy Anna Kosowska

po rozpoznaniu w dniu 15 października 2024 r. w Olsztynie

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W.

przeciwko K. K.

o zapłatę lub ukształtowanie świadczenia i zapłatę

i z powództwa wzajemnego K. K.

przeciwko (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą w W.

o zapłatę

I.  zasądza od pozwanego K. K. na rzecz powoda (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. kwotę 52.025 zł 7 gr (pięćdziesiąt dwa tysiące dwadzieścia pięć złotych siedem groszy) z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 17 października 2022 r. do dnia zapłaty,

II.  oddala powództwo główne w zakresie żądania zapłaty kwoty 46.947 zł 94 gr,

III.  w pozostałym zakresie postępowanie w zakresie powództwa głównego umarza,

IV.  nakazuje zwrócić powodowi ze Skarbu Państwa - Sądu Okręgowego w O. kwotę 1.025 zł 62 gr (jeden tysiąc dwadzieścia pięć złotych sześćdziesiąt dwa grosze) tytułem części uiszczonej opłaty sądowej wobec częściowego cofnięcia powództwa przed rozpoczęciem rozprawy,

V.  zasądza od pozwanego wzajemnego (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. na rzecz powoda wzajemnego K. K. kwotę 23.148,95 CHF (dwadzieścia trzy tysiące sto czterdzieści osiem franków szwajcarskich dziewięćdziesiąt pięć centymów) z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 26 lutego 2023 r. do dnia zapłaty, z tym zastrzeżeniem, że spełnienie świadczenia przez pozwanego wzajemnego nastąpi w walucie szwajcarskiej,

VI.  zasądza od powoda - pozwanego wzajemnego na rzecz pozwanego - powoda wzajemnego kwotę 8.611 zł 63 gr (osiem tysięcy sześćset jedenaście złotych sześćdziesiąt trzy grosze) tytułem zwrotu kosztów procesu z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty.

Sygn. akt I C 37/23

UZASADNIENIE

Pozwem wniesionym w dniu 30.12.2022 r. przeciwko K. K. powód (...) S.A. z siedzibą w W., wniósł o:

I. zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kwoty 141.224,91 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 17.10.2022 r. do dnia zapłaty, na którą to kwotę składają się:

1.  kwota 99.000,01 zł tytułem zwrotu świadczenia w postaci kapitału kredytu wypłaconego stronie pozwanej (jako świadczenia nienależnego),

2.  kwota 42.224,90 zł tytułem zwrotu równowartości świadczenia Banku polegającego na korzystaniu przez stroną pozwaną z kapitału udostępnionego przez Bank w okresie od 01.06.2006 r. do 30.11.2017 r., o którą to wartość Strona pozwana jest wzbogacona kosztem powoda, z powód zubożony z korzyścią dla strony pozwanej,

ewentualnie, na wypadek nieuwzględnienia powyższego roszczenia w części tj. w zakresie pkt I.2 petitum pozwu tj. w przypadku oddalenia roszczenia w zakresie wartości jaką przedstawia umożliwienie korzystania przez stronę pozwaną z kapitału:

ewentualnie,

II. na podstawie art. 358 ¹ § 3 k.c. wniósł o zmianę wysokości świadczenia (ukształtowanie) w ten sposób, że kwota należności banku od strony pozwanej z tytułu rozliczenia nieważności bądź bezskuteczności umowy nr (...) o kredyt hipoteczny dla osób fizycznych
(...) waloryzowany kursem (...) z dnia 20.05.2006 r. powinna być poddana waloryzacji sądowej w ten sposób, że poza roszczeniem o zwrot środków wypłaconych przy uruchomieniu kredytu w ich nominalnej wysokości powodowi przysługuje dodatkowe świadczenie w postaci kwoty 66.371,52 zł wynikającej z istotnej zmiany siły nabywczej pieniądza od chwili udostępnienia kapitału do chwili wytoczenia powództwa i w konsekwencji:

- zasądzenie od strony pozwanej poza roszczeniem o zwrot środków wypłaconych przy uruchomieniu kredytu w ich nominalnej wysokości na rzecz powoda kwoty 66.371,52 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 17.10.2022 r. do dnia zapłaty, stanowiącej dodatkową kwotę ponad kwotę wypłaconego kapitału.

Ponadto, powód wniósł o zasądzenie od pozwanego na swoją rzecz zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Powód wniósł o zawieszenie postępowania do czasu ostatecznego zakończenia sprawy z powództwa strony pozwanej będącej na etapie postępowania apelacyjnego przed Sądem Okręgowym w W. ((...)).

W uzasadnieniu powód wskazał, że wniósł niniejszy pozew w celu ostatecznego rozstrzygnięcia kwestii spornych, które powstały w związku z zarzutem powodów dotyczącym nieważności umowy kredytu. W sprawie z powództwa kredytobiorców w wyroku wydanym przez Sąd I instancji umowa kredytu została uznana za nieważną. Powód zgłasza roszczenie o zapłatę zmierzające do ostatecznego rozliczenia nieważności umowy. Wskazał, że podstawą roszczenia głównego jest ar. 410 k.c. w zw. z art. 405 k.c., ewentualnie 405 k.c. stosowany samodzielnie. Powód wskazał, że jego roszczenie nie jest przedawnione.

(pozew k. 4-22)

W odpowiedzi na pozew pozwany wniósł o oddalenie powództwa głównego w całości i powództwa ewentualnego w całości. Nadto, wniósł o zasądzenie od powoda na swoją rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego – według norm przepisanych wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się orzeczenia o kosztach do dnia zapłaty.

Jednocześnie pozwany wniósł pozew wzajemny, w którym żądał zasądzenia od pozwanego wzajemnie na rzecz powoda wzajemnego kwoty 23.148,95 CHF wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia 26.02.2023 r. do dnia zapłaty. Ponadto, wniósł o zasądzenie od pozwanego wzajemnego na swoją rzecz kosztów procesu według norm przepisanych.

Z ostrożności procesowej, w sytuacji przyjęcia przez Sąd nieważności w całości kwestionowanej umowy kredytu i uznania przez Sąd, że roszczenie powoda o zapłatę kwoty 99.000,01 zł tytułem zwrotu świadczenia w postaci kapitału kredytu nie jest przedwczesne ani przedawnione podniósł ewentualny zarzuty potrącenia wierzytelności powoda o zapłatę kwoty 99.000,01 zł z wzajemną wierzytelnością pozwanego o zwrot kwoty 44.974,94 zł.

W uzasadnieniu wskazał, że umowa kredytu łączą strony jest nieważna. W ocenie pozwanego powództwo powoda jest przedwczesne, a przez to niezasadne. Jednocześnie pozwany podniósł zarzut przedawnienia roszczenia powoda o zwrot kapitału kredytu. W jego ocenie roszczenie powoda jest niezasadne co do zasady i co do wysokości. Pozwany wskazał, że roszczenie powoda jest sprzeczne z art. 5 k.c., a więc stanowi nadużycie prawa podmiotowego.

W zakresie pozwu wzajemnego wskazał, że z uwagi na nieważność umowy pozwany wzajemny zobowiązany jest zwrócić wszelkie nienależnie spełnione świadczenia. Do zwrotu przez pozwanego wzajemnie pozostaje kwota 23.148,95 CHF i takiej kwoty żąda powód wzajemny w niniejszej sprawie. Wskazał, że podstawę dochodzonego przez niego roszczenia stanowi przepis art. 405 k.c. w zw. z art. 410 k.c.

(odpowiedź na pozew k. 108-131)

Pismem z dnia 15.07.2024 r. powód wzajemny dokonał modyfikacji powództwa w ten sposób, że wniósł o zasądzenia od pozwanego wzajemnie na rzecz powoda wzajemnego kwoty 23.148,95 CHF wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia 26.02.2023 r. do dnia zapłaty z tym zastrzeżeniem, że spełnienie świadczenia przez pozwanego wzajemnie nastąpi w walucie franka szwajcarskiego. Ponadto, wniósł o zasądzenie od pozwanego wzajemnego na swoją rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego – według norm przepisanych wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się orzeczenia o kosztach do dnia zapłaty (o ile nie zostanie złożony, w niniejszej sprawie spis kosztów).

(pismo powoda wzajemnego – k. 179-180)

Powód pismem z dnia 12.08.2024 r. dokonał modyfikacji powództwa w ten sposób, że:

1.  roszczenie główne określone w punkcie I. 1 pozwu o zasądzenie kwoty kapitału kredytu 99.000,01 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 17.10.2022 r. do dnia zapłaty pozostaje bez zmian jako roszczenie główne,

2.  cofa, ze zrzeczeniem się roszczenia, roszczenie główne wskazane w punkcie I. 2 pozwu o zasądzenie kwoty 42.224,90 zł tytułem korzystania przez pozwanego z kapitału udostępnionego kredytu,

3.  cofa, ze zrzeczeniem się roszczenia, roszczenie ewentualne wskazane w punkcie II 1 i 2 pozwu o zmianę wysokości świadczenia (ukształtowanie) i zasądzenie kwoty 66.371,52 zł tytułem waloryzacji sądowej udostępnionego pozwanemu kapitału kredytu.

Powód wskazał, że podtrzymuje dotychczasowe stanowisko wyrażone w pozwie i w całości kwestionuje roszczenie powoda wzajemnego wnosząc o ich oddalenie w całości, również w rozszerzonym zakresie.

Jednocześnie powód cofnął wniosek o zawieszenie postępowania do czasu zakończenia postępowania prowadzonego przez Sąd Okręgowy w W. w sprawie o sygn. akt (...) – postępowanie zakończyło się wydaniem wyroku w dniu 17.11.2023 r.

(pismo powoda – k. 187-191)

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Powód (...) S.A. jest następcą prawnym (...) Bank S.A z siedzibą w W.. (dowód: odpis KRS dot. powoda – k. 26-36, bezsporne)

W dniu 20 maja 2006 r. pozwany K. K. wraz z żoną jako konsumenci zawarli z powodem - występującym wówczas pod (...) Bank S.A. z siedzibą w W. – umowę o kredyt hipoteczny dla osób fizycznych (...) waloryzowany kursem (...) nr (...). Bank udzielił kredytu w kwocie 99.000 zł w walucie (...) na okres 360 miesięcy od dnia zawarcia umowy do dnia 1 czerwca 2036 r. (§ 1 ust. 2,3,4 umowy). Jako waluta waloryzacji kredytu została wskazana waluta (...) (§ 1 ust. 3 umowy).

W dniu 13.04.2015 r. strony zawarły aneks do umowy na podstawie, którego kwota kredytu była spłacana bezpośrednio w walucie (...).

(dowód: umowa kredytu nr (...) k. 63-66, regulamin udzielania kredytów i pożyczek hipotecznych dla osób fizycznych w ramach mPlanów – k. 67-72, aneks do umowy – k. 75-76)

Pozwanemu i jego żonie kredyt został wypłacony w dniu 01.06.2006 r. w kwocie 99.000,01 zł stanowiącej równowartość kwoty 39.882,37 CHF.

( dowód: historia operacji – k. 43-46, potwierdzenie wykonania operacji – k. 73, dyspozycja uruchomienia kredyty – k. 74)

Pozwany wraz z żoną w okresie od dnia 01.06.2006 r. do dnia 29.04.2019 r. uiścili na rzecz powoda łącznie kwotę 57.331,40 zł i 33.900,67 CHF. Całkowita spłata kredytu nastąpiła w dniu 20.12.2017 r.

( dowód: historia operacji – k. 43-46, zaświadczenie z dnia 30.04.2019 r. – k. 138-144, zeznania powoda – k. 239v-240)

Sąd Okręgowy w O., wyrokiem z dnia 17.01.2018 r. rozwiązał przez rozwód małżeństwo pozwanego.

Następnie pozwany wraz z byłą żoną M. K. w dniu 16.07.2019 r. zawarł umowę przeniesienia praw i obowiązków wynikających z umowy o kredyt hipoteczny dla osób fizycznych (...) waloryzowany kursem (...) nr (...). Na mocy wyżej wskazanej umowy M. K. przeniosła na pozwanego wszelkie prawa i obowiązki, w tym ewentualne wierzytelności wynikające z umowy kredytu.

(dowód: wyrok z dnia 17.01.2018 r. – k. 135, umowa przeniesienia praw i obowiązków z dnia 16.07.2019 r. – k. 136-137)

Powód pismem z dnia 25.08.2022 r. wezwał pozwanego do zapłaty kwoty 141.224,91 zł w terminie miesiąca od doręczenia pisma. Na powyższą kwotę składały się kwoty 99.000,01 zł tytułem wypłaconego kapitału w PLN oraz 42.224,90 zł stanowiąca wartość świadczenia spełnionego na rzecz pozwanego polegającego na umożliwieniu korzystania z kapitału banku. Wezwanie zostało skierowane na adres pozwanego wskazany w umowie kredytu. Pozwany nie odebrał wezwania. Korespondencja w dniu 16.09.2022 r. została zwrócona powodowi jako niepodjęta w terminie.

(dowód: pismo powoda z dnia 25.08.2022 r. wraz z kopertą – k. 37-42)

Pozwany w dniu 1 września 2019 r. skierował do Sądu Rejonowego dla(...)w W., I Wydział Cywilny pozew w którym wniósł o zapłatę na jego rzecz nienależnego świadczenia z uwagi na nieważność umowy kredytu o numerze (...) łączącej strony niniejszego postępowania.

Sąd Rejonowy dla(...) w W.wyrokiem z dnia 02.12.2021 r. w sprawie(...) ustalił przesłankowo nieważność umowy kredytu i z tego tytułu zasądził na rzecz pozwanego w niniejszej sprawie kwotę 10.356,46 zł i 10.751,72 CHF.

Następnie, powód w niniejszej sprawie wniósł apelację. Sąd Okręgowy w W., V Wydział Cywilny Odwoławczy wyrokiem z dnia 17.11.2023 r. oddalił apelację.

(dowód: wyrok Sądu Rejonowego dla (...) w W. z dnia 02.12.2021 r. wraz z uzasadnieniem – k. 47-62, wyrok Sądu Okręgowego wW. z dnia 17.11.2023 r. wraz z uzasadnieniem – k. 192-203)

Pozwany pismem z dnia 20.02.2023 r. wezwał powoda do zapłaty na jego rzecz kwoty 46.974,94 zł i 23.148,95 CHF tytułem zwrotu świadczeń nienależnie spełnionych przez pozwanego w wykonaniu nieważnej umowy kredytu w terminie trzech dni od dnia doręczenia niniejszego pisma. Powód odebrał wezwanie w dniu 22.02.2023 r.

Następnie, pozwany pismem z dnia 27.02.2023 r. złożył powodowi oświadczenie o potrąceniu wierzytelności przysługującej pozwanemu w kwocie 46.974,94 zł z tytułu nienależnie spełnionych świadczeń w postaci rat kredytu uiszczonych w PLN z wierzytelnością powoda o zwrot udostępnionego kapitału w kwocie 99.000,01 zł. Powód odebrał oświadczenie w dniu 28.02.2023 r.

(dowód: wezwanie do zapłaty z dnia 20.02.2023 r. wraz z potwierdzeniem odbioru – k. 145-149, oświadczenie o potrąceniu wraz z potwierdzeniem odbioru – k. 150-154)

Sąd zważył, co następuje:

Roszczenie powoda o zapłatę kwoty 99.000,01 zł z tytułu udostępnionego kapitału zostało uwzględnione w części tj. co do kwoty 52.025,07 zł. W pozostałym zaś zakresie powództwo o zapłatę z tego tytułu podlegało oddaleniu.

Sąd uwzględnił żądanie powoda wzajemnego o zapłatę kwoty 23.148,96 CHF w całości.

Wobec uznania, że umowa łącząca strony jest nieważna, strony powinny zwrócić to co wzajemnie sobie świadczyły. Powodowi przysługuje od pozwanego kwota stanowiąca kwotę udostępnionego kapitału, zaś powodowi wzajemnemu od pozwanego wzajemnie kwota z tytułu uiszczonych rat kapitałowo-odsetkowych.

Sąd umorzył postępowanie główne w pozostałym zakresie tj. o zapłatę kwoty 42.224,90 zł z tytułu korzystania przez pozwanego z kapitału udostępnionego kredytu oraz o zmianę wysokości świadczenia i zapłatę z kwoty 66.371,52 zł, wobec skutecznego cofnięcia pozwu w tym zakresie.

Sąd dokonał ustaleń faktycznych w sprawie w oparciu o załączone do akt i niekwestionowane przez strony dokumenty oraz zeznania pozwanego. W niniejszej sprawie okoliczności faktyczne nie były sporne, a jedynie występował spór co do prawa. W ocenie pozwanego powództwo wytoczone o zwrot udostępnionego kapitału było przedwczesne, ewentualnie przedawnione, a ostatecznie stanowi nadużycie prawa w rozumieniu art. 5 k.c.

Ostatecznie powód domagał się zasądzenia kwoty 99.000,01 zł tytułem zwrotu świadczenia w postaci kapitału wypłaconego stronie pozwanej, zaś powód wzajemny kwoty 23.148,95 CHF tytułem nienależnie uiszczonych rat kapitałowo-odsetkowych. Obie strony opierały swe żądania na tym, iż w wyniku postępowania sądowego toczącego się przed Sądem Rejonowym dla Warszawy-Śródmieścia w Warszawie, a następnie przed Sądem Okręgowym w Warszawie przesłankowo została ustalona nieważność umowy kredytu łączącej strony. Sąd orzekający w niniejszej sprawie na podstawie art. 365 i 366 k.p.c. jest związany prawomocnym wyrokiem wydanym przez Sąd Rejonowy dla Warszawy-Śródmieścia w Warszawie i Sąd Okręgowy w Warszawie w zakresie zasady i wysokości zasądzonych kwot w związku z nieważnością umowy kredytu.

Pozwany, a jednocześnie powód wzajemny zawarł umowę kredytu wraz z swoją ówczesną żoną. Kredytobiorczyni dokonała skutecznego przeniesienia praw i obowiązków, w tym wierzytelności wynikającej z umowy kredytu na pozwanego – powoda wzajemnego. Powyższa okoliczność nie była kwestionowana w toku postępowania.

Pozwany podniósł zarzut nadużycia prawa podmiotowego przez powoda w rozumieniu art. 5 k.c. Wskazać należy, że przepis art. 5 k.c. stanowi, że nie można czynić ze swego prawa użytku, który byłby sprzeczny ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem tego prawa lub zasadami współżycia społecznego. Takie działanie lub zaniechanie uprawnionego nie jest uważane za wykonanie prawa i nie korzysta z ochrony. Sąd w wytoczonym przez powoda powództwie o zwrot udostępnionego kapitału nie dostrzega sprzeczności ani ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem tego prawa ani z zasadami współżycia społecznego. W toku postępowania ocenie podlega to czy powodowi należy się określone świadczenie w związku nieważnością umowy kredytu. Powyższe nie spełnia przesłanek wskazanych w art. 5 k.c.

Jednocześnie wskazać należy, że niezasadne jest twierdzenie pozwanego w przedmiocie tego, że powództwo jest przedwczesne. Z uwagi na kwestionowanie ważności umowy przez pozwanego oraz rozbieżność orzecznictwa sądów powszechnych powód był uprawniony do wytoczenia powództwa z żądaniem niniejszego pozwu jeszcze przed prawomocnym zakończeniem sprawy z powództwa pozwanego.

Zgodnie z poglądem przyjętym przez Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 7.05.2021 r. w sprawie(...) w przypadku następczej nieważności umowy kredytowej po obu jej stronach powstają odrębne roszczenia o zwrot świadczeń nienależnie spełnionych. Ostatecznie zatem świadczenia te podlegają zwrotowi niezależnie od siebie, bez konieczności badania z urzędu, czy ich wzajemna wysokość prowadzi do powstania stanu wzbogacenia, który byłby miarą zwrotu różnicy między tymi świadczeniami. Sąd Najwyższy nadał wskazanej uchwale moc zasady prawnej.

Ostatecznie bezsporne w niniejszej sprawie było to, że umowa nr (...) o kredyt hipoteczny dla osób fizycznych (...) waloryzowany kursem (...) z dnia 20.05.2006 r. jest nieważna. Powyższa okoliczność została ustalona przesłankowo przez Sąd powszechny i stanowiła podstawę rozliczeń stron. Wobec czego każdej stronie przysługuje roszczenie – kredytobiorcy o zwrot uiszczonych nienależnie rat kapitałowo-odsetkowych, zaś bankowi o zwrot udostępnionego kapitału.

Wobec czego żądanie powoda o zapłatę przez pozwanego kwoty 99.000,01 zł z tytułu nienależnego świadczenia w postaci wypłaconego kapitału było zasadne. Strona pozwana powinna zwrócić powyższą kwotę powodowi. Jednakże pozwany w toku niniejszej sprawy zgłosili zarzut potrącenia. Zgodnie z art. 498 § 1 k.c. „ Gdy dwie osoby są jednocześnie względem siebie dłużnikami i wierzycielami, każda z nich może potrącić swoją wierzytelność z wierzytelności drugiej strony, jeżeli przedmiotem obu wierzytelności są pieniądze lub rzeczy tej samej jakości oznaczone tylko co do gatunku, a obie wierzytelności są wymagalne i mogą być dochodzone przed sądem lub przed innym organem państwowym.”. Jak wynika z powyższego przepisu mogą zostać potrącone wierzytelności jeżeli przedmiotem ich są pieniądze – warunek spełniony w niniejszym stanie faktycznym. Potrącenie wierzytelności jest uzależnione od złożenia odpowiedniego oświadczenia drugiej stronie. Pozwany w piśmie z dnia 27.02.2023 r. złożył oświadczenie o potrąceniu wierzytelności. Pozwany przedstawił do potrącenia część wierzytelności z tytułu uiszczonych rat kapitałowo-odsetkowych tj. kwotę 46.974,94 zł.

W związku z tym Sąd uwzględnił zarzut potrącenia, ponieważ oświadczenie o potrąceniu zostało skutecznie złożone, a tym samym wierzytelności stron wzajemnie się umorzyły do kwoty 46.974,94 zł.

Z uwagi na powyższe w oparciu o art. 410 § 2 k.c. w zw. z art. 405 k.c., przy uwzględnieniu zarzutu potrącenia, Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 52.025,07 zł (99.000,01 zł - 46.974,94 zł) tytułem zwrotu kapitału udostępnionego pozwanemu, o czym orzekł jak w punkcie I sentencji wyroku. Wobec skutecznego potrącenia Sąd oddalił roszczenie o zapłatę kwoty 46.974,94 zł z uwagi na jego wygaśnięcie tułem zwrotu kapitału udostępnionego pozwanemu, o czym orzekł jak w punkcie II sentencji wyroku.

Wbrew twierdzeniom pozwanego nie podlega uwzględnieniu zgłoszony przez niego zarzut przedawnienia. Pozwany wskazywał, że w niniejszej sprawie powinien znaleźć zastosowanie przepis art. 118 k.c. zgodnie, z którym roszczenie powoda ulec powinno przedawnieniu w terminie 3 lat od dnia wypłaty kwoty kredytu. W ocenie Sądu nie można uznać, aby termin przedawnienia roszczenia rozpoczął swój bieg z chwilą wypłaty środków na podstawie łączącej wówczas strony umowy kredytu. W okresie wypłaty kredytu pozwany nie kwestionował ważności umowy, a tym samym miał wolę jej wykonywania – w związku z powyższym nie można tej daty traktować jako początku biegu terminu przedawnienia. Również, w ocenie Sądu orzekającego w niniejszej sprawie niezasadne jest rozpoczęcie biegu terminu przedawnienia od dnia złożenia reklamacji przez pozwanego lub wytoczenia powództwa o ustalenie bezskuteczności postanowień umownych bądź nieważności umowy. Ze względu na rozbieżną linię orzeczniczą Sądów powszechnych, strony postępowania dopiero z dniem zapadnięcia wyroku mogą mieć pełną wiedzę co do tego czy i w jakim zakresie wiąże ich umowa. W związku z tym dopiero rozstrzygnięcie sporu rozpoczyna bieg przedawnienia roszczenia banku co do zwrotu wypłaconego kapitału. Z tego względu zarzut przedawnienia okazał się bezzasadny. W przypadku niepodzielenia tego poglądu zasadnym jest rozwiązanie z art. 117 ¹ § 1 k.c. pozwalający w szczególnych wypadkach na nieuwzględnienie upływu terminu przedawnienia roszczenia przysługującego przeciwko konsumentowi jeżeli wymagają tego względy słuszności. To na skutek działań pozwanego doszło do uznania umowy za nieważną. Do tego czasu bank był zobowiązany ją honorować. Skrajną niesprawiedliwością byłoby w tej sytuacji pozbawienie go prawa do żądania zwrotu tego co sam świadczył.

Powód żądał zasądzenia odsetek ustawowych za opóźnienie od żądanej kwoty od dnia 17.10.2022 r. do dnia zapłaty i to żądanie zostało uwzględnione w całości.

Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wyroku z dnia 22.03.2001 r. o sygn. akt V CKN 769/00 wskazał „ Przepisy regulujące instytucję bezpodstawnego wzbogacenia, a więc i nienależnego świadczenia (art. 410 § 1 k.c.), nie określają terminu, w jakim nastąpić ma wykonanie obowiązku zwrotu nienależnego świadczenia. Nie można też wyznaczyć tego terminu, odwołując się do natury zobowiązania, z którego świadczenie wynika. W tym stanie rzeczy - jak już podkreślono wyżej - za uzasadniony uznać należy pogląd, że zobowiązanie do zwrotu nienależnego świadczenia ma charakter bezterminowy (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 17 grudnia 1976 r., III CRN 289/76, nie publ. oraz uchwała Sądu Najwyższego z dnia 6 marca 1991 r., III CZP 2/91, OSNCP 1991, nr 7, poz. 93). Oznacza to, że termin spełnienia takiego świadczenia musi być wyznaczony zgodnie z art. 455 k.c., a więc niezwłocznie po wezwaniu skierowanym przez zubożonego. Terminu "niezwłocznie" nie można utożsamiać z terminem natychmiastowym. Brak jest też podstaw do uznania, że w typowych sytuacjach, gdy z okoliczności nic innego nie wynika, należy przyjmować, że spełnienie świadczenia oznacza spełnienie w terminie 14 dni od wezwania (taki termin wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 28 maja 1991 r., II CR 623/90, (...), wkładka 1991, nr 10-11, poz. 50).” Powód wezwał pozwanego do zapłaty kwoty 99.000,01 zł pismem z dnia 25.08.2022 r. (k. 37) wyznaczając miesięczny termin na uiszczenie żądanej kwoty. Wezwanie zostało wysłane na adres pozwanego wskazany w umowie. W przypadku zmiany adresu pozwanego był zobowiązany do poinformowania o tym powoda (§ 22 umowy), czego nie uczynił. Korespondencja została zwrócona powodowi w dniu 16.09.2022 r., a więc od tego dnia należy liczyć miesięczny termin wyznaczony w wezwaniu. Wobec powyższego, pozwany pozostawał w opóźnieniu w spełnieniu świadczenia od dnia 17.10.2022 r. i od tej daty Sąd zasądził odsetki ustawowe za opóźnienie

W związku z tym, Sąd na podstawie art. 481 § 1 k.c. zasądził odsetki za opóźnienie od kwoty 52.025,07 zł od dnia 17.10.2022 r. do dnia zapłaty, o czym orzekł w punkcie I sentencji wyroku.

Powód pierwotnie domagał się również zapłaty kwoty 42.224,90 zł tytułem korzystania przez pozwanego z kapitału udostępnionego kredytu oraz ewentualnie wniósł o zmianę wysokości świadczenia (ukształtowanie) i zasądzenie kwoty 66.371,52 zł tytułem waloryzacji sądowej udostępnionego pozwanemu kapitału kredytu. Powód cofnął pozew w powyższym zakresie z uwagi na prawomocne zakończenie postępowania toczącego się z powództwa pozwanego w I instancji przed Sądem Rejonowym dla Warszawy-Śródmieścia w Warszawie i Sąd Okręgowy w Warszawie, w którym została przesłankowo ustalona nieważność umowy kredytu łączącej strony. W ocenie Sądu czynność powoda nie jest sprzeczna z zasadami współżycia społecznego, z prawem ani nie zmierza do obejścia prawa, a więc dopuszczalna. Wobec skutecznego cofnięcia pozwu w części przez powoda, Sąd na podstawie art. 355 w zw. z art. 203 § 1 k.p.c. umorzył postępowanie główne w pozostałym zakresie, o czym orzekł jak w punkcie III sentencji wyroku.

Odnosząc się do żądania pozwu wzajemnego, tak jak zostało wspomniane na wstępie, kredytobiorca w związku z nieważnością umowy kredytu może domagać się wszelkich świadczeń, które nienależnie spełniał na rzecz banku. Wynika to z zapadłego w sprawie(...) wyroku przesądzającego nieważność umowy i prawo żądania zapłaty świadczeń uiszczonych przez kredytobiorcę na rzecz banku. Z mocy art. 365 i art. 366 k.p.c. wiąże to sąd w niniejszej sprawie.

Z uwagi na powyższe w oparciu o art. 410 § 2 k.c. w zw. z art. 405 k.c. Sąd zasądził od pozwanego wzajemnie na rzecz powoda wzajemnego kwotę 23.148,95 CHF, o czym orzekł jak w punkcie V sentencji wyroku.

Powyższa kwota stanowi sumę świadczeń uiszczonych przez powoda wzajemnego tytułem spłaty rat kapitałowo-odsetkowych w okresie od 04.05.2015 r. do dnia 20.12.2017 r. Powód wzajemny udokumentował żądaną kwotę zaświadczeniem wystawionym bezpośrednio przez bank, którego autentyczności pozwany wzajemnie nie podważył. Z tego względu Sąd oparł na nim swoje ustalenia, co do wysokości należnego powodowi wzajemnemu świadczenia. Dokonanie zsumowania wpłat dokonanych przez powoda wzajemnego nie stanowi skomplikowanego działania matematycznego. Z tego względu Sąd dokonał powyższych obliczeń samodzielnie.

O zastrzeżeniu spełnienia świadczenia w walucie szwajcarskiej sąd orzekł na podstawie art. 319 ¹ k.p.c. Powód wzajemny spełniał nienależne świadczenie w walucie (...) wobec tego może żądać zwrotu należności w takiej samej walucie.

Powód wzajemny żądał zasądzenia odsetek ustawowych za opóźnienie od kwoty 23.148,95 CHF od dnia 26.02.2023 r. do dnia zapłaty - i to żądanie zostało uwzględnione w całości.

Pismem z dnia 20.02.2023 r. powód wzajemny powołując się na zawarcie w umowie kredytu klauzul abuzywnych skutkujących nieważnością umowy kredytu wezwał pozwanego wzajemnego do zapłaty na jego rzecz kwoty 23.148,95 CHF. W wezwaniu został wyznaczony 3-dniowy termin na spełnienie świadczenia. Pozwany wzajemnie odebrał wezwanie w dniu 22.03.2023 r. Wyznaczony termin upłynął w dniu 25.02.2023 r. Wobec powyższego pozwany wzajemnie pozostawał w opóźnieniu w spełnieniu wyżej wskazanego świadczenia od dnia 26.02.2023 r. i od tej daty Sąd orzekł o początku biegu odsetek ustawowych za opóźnienie.

W związku z tym, Sąd na podstawie art. 481 § 1 k.c. zasądził odsetki za opóźnienie na rzecz powoda wzajemnego od kwoty 23.148,95 CHF od dnia 26.02.2023 r. do dnia zapłaty, o czym orzekł w punkcie V sentencji wyroku.

W niniejszej sprawie postępowania zostało umorzone w części. Wartość przedmiotu sporu wynosiła 141.255 zł. Jednakże pozew został cofnięty w części tj. co do kwoty 42.224,90 zł. Opłata od pozwu w cofniętej części stanowiła kwotę 2.111,24 zł liczoną jako 5% z kwoty wps. 42.224,90 zł.

Wobec cofnięcia pozwu w części przed rozprawą, na którą sprawa została skierowana powodowi przysługuje zwrot połowy opłaty od pozwu tj. 1.055,62 zł (2.112,24 zł:2) – opłata minimalna 30 zł tj. 1.025,62 zł.

Mając na uwadze powyższe na podstawie art. 79 ust. 1 pkt 3 lit. a) oraz ust. 3 u.k.s.c. powodowi zwrócono kwotę tj. 1.025,62 zł, o czym Sąd orzekł jak w punkcie IV sentencji wyroku.

Przechodząc do kosztów procesu Sąd Okręgowy dokonał ich stosunkowego rozdzielenia wedle odpowiedzialności za wynik sprawy na podstawie art. 100 k.p.c. w zakresie pozwu głównego. Natomiast w zakresie pozwu wzajemnego Sąd zasądził koszty procesu na podstawie art. 98 § 1 k.p.c.

Powód w niniejszej sprawie poniósł następujące koszty:

- opłata od pozwu – 6.036,38 zł (7.062-1.025,62 zł – część zwróconej opłaty),

- wynagrodzenie profesjonalnego pełnomocnika – 5.400 zł,

- opłata skarbowa od pełnomocnictwa – 17 zł

łącznie: 11.453,38 zł.

Pozwany wzajemnie poniósł następujące koszty:

- wynagrodzenie profesjonalnego pełnomocnika – 5.400 zł,

łącznie: 5.400 zł.

Pozwany poniósł następujące koszty:

- wynagrodzenie profesjonalnego pełnomocnika – 5.400 zł,

- opłata skarbowa od pełnomocnictwa – 17 zł

łącznie: 5.417 zł.

Powód wzajemny poniósł następujące koszty:

- opłata od pozwu wzajemnego – 1.000 zł,

- wynagrodzenie profesjonalnego pełnomocnika – 5.400 zł,

łącznie: 6.400 zł.

Wynagrodzenie pełnomocników stron ustalono na podstawie § 2 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie i § 2 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych.

Powód wygrał proces w 19 % (wygrał co do kwoty 52.025,07 zł z sumy 273.940,95 zł (46.947,94 zł + 42.224,90 zł + 66.371,52 zł + 66.371,52 zł + 52.025,07 zł), zaś przegrał w 81%. Pozwany wygrał proces w 81 %, zaś przegrał w 19%.

Powodowi przysługuje względem pozwanego prawo żądania kwoty 2.176,14 zł (19% z 11.453,38 zł)

Pozwanemu przysługuje względem powoda prawo żądania kwoty 4.387,77 zł (81% z 5.417 zł)

Mając na uwadze powyższe, Sąd dokonał potrącenia kwoty, którą powód winien zwrócić pozwanym tytułem kosztów postępowania tj. kwoty 4.387,77 zł z kwotą, którą pozwany winien zwrócić powodowi tytułem kosztów postępowania, tj. kwoty 2.176,14 zł.

Tym samym powód zobowiązany jest zwrócić pozwanemu kwotę 2.211,63 zł (4.387,77 zł - 2.176,14 zł).

Powód wzajemny wygrał proces w 100 %. Wobec powyższego pozwany wzajemnie powinien zwrócić powodowi wzajemnemu wszystkie poniesione przez niego koszty tj. kwotę 6.400 zł.

W wyniku powyższego powód - pozwany wzajemnie zobowiązany jest zwrócić pozwanemu – powodowi wzajemnemu kwotę 8.611,63 zł (6.400 zł + 2.211,63 zł) tytułem kosztów procesu.

O odsetkach od zasądzonych kosztów procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 ¹ k.p.c.

Z tego względu Sąd zasądził od powoda - pozwanego wzajemnie na rzecz pozwanego - powoda wzajemnego kwotę 8.611,63 zł, o czym orzekł jak w punkcie VI sentencji wyroku.