Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Olsztynie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 13 lutego 2025 r.

Sąd Okręgowy w Olsztynie I Wydział Cywilny

w składzie następującym: Przewodniczący sędzia Rafał Kubicki

Protokolant sekretarz sądowy Piotr Ruciński

po rozpoznaniu w dniu 6 lutego 2025 r. w Olsztynie na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Szpitala (...) w O.

przeciwko (...) sp. z o.o. w K.

o zapłatę

I.  zasądza od pozwanego (...) sp. z o.o. w K. na rzecz powoda (...) Szpitala (...) w O. kwotę 201 455,92 zł (dwieście jeden tysięcy czterysta pięćdziesiąt pięć złotych dziewięćdziesiąt dwa grosze) z odsetkami ustawowymi za opóźnienie za okres od 11 maja 2022 r. do dnia zapłaty,

II.  zasądza od pozwanego (...) sp. z o.o. w K. na rzecz powoda (...) Szpitala (...) w O. kwotę 20 890 zł (dwadzieścia tysięcy osiemset dziewięćdziesiąt złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu z odsetkami ustawowymi za opóźnienie za okres od dnia uprawomocnienia się tego orzeczenia do dnia zapłaty.

sędzia Rafał Kubicki

Sygn. akt: I C 273/24

UZASADNIENIE

Powód (...) Szpital (...) w O. wniósł o zasądzenie od pozwanego (...) sp. z o.o. w K. na jego rzecz kwoty 201 455,92 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 11.05.2022 r. do dnia zapłaty tytułem odszkodowania wynikającego z nienależytego wykonania zobowiązania. Ponadto wniósł o zasądzenie na jego rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego w dwukrotności stawki minimalnej. W uzasadnieniu wskazał, że zawarł z Gminą O. porozumienie o wspólnym przeprowadzeniu postępowania
i udzieleniu zamówienia na dostawę energii elektrycznej na rok 2022 pod nazwą GRUPA (...). Organizatorem przeprowadzenia postępowania o udzielenie zamówienia publicznego była Gmina O.. Powód upoważnił organizatora do udzielenia wybranemu w postępowaniu wykonawcy pełnomocnictwa do przeprowadzenia w jego imieniu i na jego rzecz procesu zmiany sprzedawcy energii elektrycznej. Dostawa energii miała obejmować punkty poboru energii przy ul. (...) w O.. Grupa (...) O. zawarła w dniu 28.10.2021 r. z wyłonionym wykonawcą - (...) sp. z o.o. w K. umowę (zmienioną aneksem nr (...)) na dostawę energii elektrycznej na potrzeby zasilania budynków i lokali użytkowych, urządzeń technologicznych
i instalacji zamawiających. Zgodnie z umową, sprzedawana energia elektryczna miała być rozliczana według ceny jednostkowej energii elektrycznej (netto) określonej
w ofercie przetargowej, która wynosiła 433,70 zł/MWh netto. Umowa weszła w życie
z dniem jej podpisania i została zawarta na czas oznaczony do dnia 31.12.2022 r. Rozpoczęcie sprzedaży energii elektrycznej przez wykonawcę miało nastąpić z dniem 1.01.2022 r., jednak nie wcześniej niż z dniem wejścia w życie umowy o świadczenie usług dystrybucji oraz po pozytywnie przeprowadzonej procedurze zmiany sprzedawcy. Aneksem nr (...) dodano także załącznik nr 376 do umowy zawierający zestawienie punktów poboru (...) Szpitala (...) w O. ze wskazaniem ich adresów, operatora systemu dystrybucyjnego, taryfy, mocy umownej oraz przewidywalnego zużycia kWh na rok. Ponadto zamawiający udzielili wykonawcy stosownego pełnomocnictwa do przeprowadzenia procedury zmiany sprzedawcy energii elektrycznej dla wszystkich zgłoszonych punktów poboru energii. Pomimo zawarcia umowy powód w lutym 2022 r. otrzymał od uprzedniego dostawcy energii - (...) S.A. fakturę za dostawę energii za okres po dacie 1.01.2022 r. Pozwany złożył reklamację do Urzędu Miasta O. dotyczącą faktury. Pracownik pozwanego w dniu 11.02.2022 r. poinformował Urząd Miasta O. o negatywnej weryfikacji złożonego przez pozwanego w imieniu powoda wniosku o zmianę sprzedawcy wskutek braku wypowiedzenia umowy kompleksowej oraz zawartej nowej umowy dystrybucyjnej. Przekazał także informację o ponownym złożeniu w imieniu mocodawcy oświadczenia o wypowiedzeniu umowy kompleksowej i wniosku
o zawarcie umowy o świadczenie usług dystrybucyjnych. W związku z brakiem realizacji przez pozwanego umowy sprzedaży energii elektrycznej powód zawarł
z uprzednim sprzedawcą energii - (...) S.A. w G. aneks, w którym strony postanowiły zmienić datę końcową obowiązywania ww. umowy z 31.12.2021 г. na 28.02.2022 r. W okresie obowiązywania umowy z (...) S.A., tj. 1.01.2022 г. - 28.02.2022 г. zastosowanie miały ceny energii elektrycznej z Cennika Standardowego dla Przedsiębiorstw (bez rabatów). Różnica w cenie dostawy energii
w okresie 1.01.-28.02.2022 r. pomiędzy ceną zapłaconą przez powoda za dostawę energii przez (...) S.A. a stawką ceny zaoferowanej przez pozwanego dla wszystkich punktów w ww. okresie została wyliczona na kwotę 191 862,78 zł netto, czyli kwotę 201 455,92 zł brutto (z uwzględnieniem 5% podatku VAT). Powód w dniu 26.04.2022 r. wystawił notę księgową obciążającą pozwanego kwotą 201 455,92 zł tytułem rekompensaty za konieczność zakupu energii elektrycznej ze stawką sprzedaży według cennika na podstawie przedłużonej umowy zawartej z (...) S.A. W wyniku nienależytego przeprowadzenia przez pozwanego procesu zmiany sprzedawcy energii dla punktów poboru (...) w O. powód poniósł szkodę
w wysokości 201 455,92 zł, stanowiącą różnicę pomiędzy uiszczoną przez powoda ceną energii elektrycznej dostarczoną przez (...) S.A. w okresie 1.01-28.02.2022 r., a ceną energii elektrycznej jaką powód uiściłby za dostawę energii
w ww. czasie w danym wolumenie na podstawie cen zaproponowanych przez pozwanego w złożonej ofercie. W ocenie powoda pozwany przeprowadził w imieniu powoda proces zmiany wykonawcy w sposób niedbały, a także nieodpowiadający staranności wymaganej przy tego rodzaju czynnościach - nie przeprowadził kompleksowej weryfikacji przedłożonej przez zamawiającego dokumentacji
w przedmiocie dotychczasowych rozwiązań energetycznych podmiotów objętych umową. Mając na względzie termin przewidziany umową dot. rozpoczęcia realizacji dostawy wyznaczony na 1.01.2022 r., wobec braku weryfikacji ww. dokumentów, nie podjął z odpowiednim wyprzedzeniem czynności mających na celu wdrożenie procedury zmiany sprzedawcy energii (wypowiedzenie umowy kompleksowej, zawarcie umowy o świadczenie usług dystrybucji). Dokonał zgłoszenia zawartej umowy sprzedaży energii elektrycznej z 28.10.2021 r. dopiero po upływie ponad miesiąca od daty jej zawarcia (natomiast ponowne zgłoszenie niniejszej umowy nastąpiło
w styczniu 2022 r.), a zatem nie uwzględniając możliwe niepowodzenie w weryfikacji wniosku przez(...). Nie przekazał także powodowi jakichkolwiek informacji w przedmiocie zaistniałych problemów związanych
z procedurą zmiany sprzedawcy, tym samym zaniechując podjęcia z nim współpracy
w celu natychmiastowego powzięcia działań związanych z ich przeciwdziałaniem
i sprawnym przeprowadzeniem niniejszego procesu. Nienależyte przeprowadzenie przez pozwanego procedury zmiany sprzedawcy z przyczyn leżących po jego stronie bezpośrednio doprowadziło do obciążenia powoda wyższymi kosztami dostawy energii elektrycznej w okresie styczeń-luty 2022 r. w porównaniu do cen zaoferowanych przez pozwanego w postępowaniu. W ocenie powoda, w związku z nadchodzącym, wskazanym w umowie terminem rozpoczęcia świadczenia dostawy, wykonawca – pozwany - powinien liczyć się z możliwością wezwania go do usunięcia braków zgłoszenia. W tym stanie rzeczy wykonawca powinien zdawać sobie sprawę
z konieczności szybkiej reakcji w toku weryfikacji ww. zgłoszenia, w celu zapewnienia świadczenia dostawy od przyjętej w umowie daty.

Pozwany wniósł o oddalenie powództwa, ewentualnie o uwzględnienie przyczynienia się powoda do powstania szkody. Ponadto wniósł o zasądzenie na jego rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego w dwukrotności stawki minimalnej. Pozwany zakwestionował powództwo co do zasady i co do wysokości, wskazując, że powód nie przedstawił wyliczenia wartości. Już tu trzeba jednak podkreślić, że w dalszym toku sprawy – pismem procesowym z 18.10.2024 r. pozwany cofnął sformułowany w punkcie 10 odpowiedzi na pozew zarzut niewykazania wysokości roszczenia. Pozwany przyznał, iż zawarł z powodem - w ramach zamówienia publicznego prowadzonego przez Gminę O. umowę sprzedaży energii elektrycznej nr (...), wraz z aneksem nr (...) włączającym do tej umowy powoda. Wskazał, iż zasady zmiany sprzedawcy energii elektrycznej wiążące strony zostały ukształtowane przez (...) S.A. - zwanego dalej (...),
w Instrukcji (...) (...), wydanej w oparciu art. 9 g prawa energetycznego. Instrukcja ta wymaga, by odbiorca, na dzień złożenia do (...) zawiadomienia o zmianie sprzedawcy i zawarciu nowej umowy sprzedaży energii elektrycznej, miał zwartą z (...) umowę o świadczenie usługi dystrybucji tej energii, albo by razem z tym zawiadomieniem złożył przez upoważnionego przez niego sprzedawcę oświadczenie woli o zawarciu z (...) takiej umowy. Powód kupujący energię elektryczną wraz z usługą jej dystrybucji, w 2021 roku, na podstawie umowy kompleksowej z (...) S.A., planując proces zmiany sprzedawcy miał obowiązek, albo zawrzeć z (...) umowę o świadczenie usługi dystrybucji energii, albo przekazać tę informację pozwanemu, aby zawarł taką umowę w jego imieniu. Wniosek o objęcie przetargiem zawiera informację, iż powód nie posiadał w listopadzie 2021 roku zawartych umów oświadczenie usług dystrybucji energii elektrycznej, i że powód sam zobowiązał się do zawarcia tych umów umowy, a w załączniku nr 1 do tego wniosku w kolumnie „Pierwsza zmiana sprzedawcy" zawarte jest wskazanie, iż jest to jego pierwsza zmiana sprzedawcy. Innymi słowy, powód wskazał w ten sposób Gminie O., że posiada zawartą umowę kompleksową z (...) S.A - dotychczasowym sprzedawcą, to jest umowę łączącą funkcje sprzedaży energii elektrycznej z funkcją jej dystrybucji. Informacja ta nie została przekazana przez Gminę O. pozwanemu. Gmina O., dopiero w dniu 25 listopada 2021 roku, niemal miesiąc po podpisaniu umowy sprzedaży energii elektrycznej przekazała w mailu wykaz punktów poboru energii elektrycznej poszczególnych członków grupy zakupowej, w tym punktów poboru powoda, z informacją, iż dla tych punktów poboru zwarcie wyżej przywołanej umowy z pozwanym nie jest pierwszą zmianą sprzedawcy, co było jednoznaczne, iż wszyscy członkowie grupy zakupowej, w tym powód, mają zawarte już z (...) umowy o świadczenie usługi dystrybucji energii. Pozwany, bazując na tej informacji, zgłosił powoda do procesu zmiany sprzedawcy, do (...) w dniu 8.12.2021 roku, ze wskazaniem, iż powód ma zawarte umowy o świadczenie usługi dystrybucji. Data zgłoszenia gwarantowała zachowanie 21 dniowego terminu zastrzeżonego dla (...) na dokonanie zmiany sprzedawcy. (...) w dniu 14.12.2021 r. umieścił na platformie (...) informacje o negatywnej weryfikacji wniosku o zmianę sprzedawcy dla powoda „Weryfikacja negatywna - brak umowy dystrybucyjnej (również brak oświadczenia woli)". W tej sytuacji nawet natychmiastowe złożenie przez pozwanego wniosku do (...) o zawarcie umowy o świadczenie usługi dystrybucji
w imieniu powoda, powodowało, iż zmiana sprzedawcy byłaby możliwa najwcześniej od 1 lutego 2022 r. Pozwany wskazał nadto, że to treść informacji zawarta w mailu Ł. P. (1) z 25.11.2021 r. spowodowała negatywną weryfikację wniosku
o zmianę sprzedawcy i w konsekwencji kontynuowanie sprzedaży energii elektrycznej w oparciu o umowę kompleksową z (...) S.A. Powód pomimo wiedzy co najmniej od 28.10.2021 roku, że nie ma zwartych umów o świadczenie usługi dystrybucji energii eklektycznej, nie zawarł tych umów samodzielnie, ani nie przekazał pozwanemu informacji o konieczności ich zwarcia tych umów i w konsekwencji doprowadził do odrzucenia wniosku pozwanego o zmianę sprzedawcy i kontynuowania sprzedaży energii elektrycznej w oparciu o umowę kompleksową z (...) S.A.

Ustalenie faktów istotnych dla rozstrzygnięcia

Ostatecznie fakty nie były sporne pomiędzy stronami (porównaj stanowiska stron na rozprawie z 6.02.2025 r.). Dlatego ustaleniu faktów towarzyszy poniżej wskazanie wiarygodnych dowodów, które dodatkowo potwierdzają bezsporne okoliczności. Spór dotyczy oceny prawnej prawidłowości wykonania zobowiązania przez pozwanego, a konkretnie oceny wagi uchybień popełnionych przez obie strony.

W dniu 14 lipca 2021 r. Gmina O. oraz (...) Szpital (...)
w O. zawarli porozumienie o wspólnym przeprowadzeniu postępowania
i udzieleniu zamówienia na dostawę energii elektrycznej na rok(...) pod nazwą GRUPA (...). Strony porozumienia wyznaczyły (...) O. jako organizatora do przeprowadzenia w/w postępowania o udzielenie zamówienia publicznego. Na mocy rzeczonego porozumienia powód upoważnił Prezydenta O. m.in. do: zawarcia umowy sprzedaży energii elektrycznej, zmiany, wypowiedzenia oraz odstąpienia od zawartej umowy sprzedaży energii elektrycznej
w jego imieniu i na jego rzecz. Zgodnie z § 5 porozumienia, uczestnik upoważnił organizatora do udzielenia wybranemu w postępowaniu wykonawcy pełnomocnictwa do przeprowadzenia w jego imieniu i na jego rzecz procesu zmiany sprzedawcy energii elektrycznej. Dostawa energii miała obejmować między innymi punkty poboru energii przy ul. (...) w O..
W treści niniejszego zestawienia uczestnik wskazał dane swojego ówczesnego sprzedawcy energii, tj. (...) S.A. Wskazał, że w przypadku ww. punktów poboru jest to pierwsza zmiana sprzedawcy (ostatnia kolumna w tabeli k. 28).

(wniosek o objęcie przetargiem z 29.06.2021 r. k. 26-27, załącznik zawierający zestawienie punktów poboru energii k. 28, porozumienie z 16.07.2021 r. k. 29-31)

W wyniku przeprowadzenia postępowania o udzielenie zamówienia publicznego w trybie przetargu nieograniczonego Grupa (...) O. zawarła w dniu 28.10.2021 r.
z wyłonionym wykonawcą - (...) sp. z o.o. umowę nr (...) (zmienioną aneksem nr (...) z 28.10.2021 r.) na dostawę energii elektrycznej na potrzeby zasilania budynków i lokali użytkowych, urządzeń technologicznych i instalacji zamawiających na zasadach określonych w ustawie Prawo energetyczne. Zgodnie
z § 2 ust. 8 umowy, sprzedawana energia elektryczna miała być rozliczana według ceny jednostkowej energii elektrycznej (netto) określonej w ofercie przetargowej, która wynosiła 433,70 zł/MWh netto. Stosownie do § 7 ust. 1 umowy, niniejsza umowa weszła w życie z dniem jej podpisania i została zawarta na czas oznaczony do dnia 31.12.2022 r. Zgodnie z § 7 ust. 2 oraz aneksu nr (...), rozpoczęcie sprzedaży energii elektrycznej przez wykonawcę miało nastąpić z dniem 01.01.2022 r., jednak nie wcześniej niż z dniem wejścia w życie umowy o świadczenie usług dystrybucji oraz po pozytywnie przeprowadzonej procedurze zmiany sprzedawcy. W aneksie nr (...) dodano także załącznik nr 376 do umowy sprzedaży energii elektrycznej z 28.10.2021 r. zawierający zestawienie punktów poboru (...) Szpitala (...) ze wskazaniem ich adresów, operatora systemu dystrybucyjnego, taryfy, mocy umownej oraz przewidywalnego zużycia kWh na rok.

(umowa sprzedaży energii k. 32-39, aneks nr (...) k. 40, załącznik nr 376 k. 41)

W wiadomości mailowej z dnia 25 listopada 2021 r. Ł. P. (1) z Wydziału (...) O. przekazał M. N. (1) – pracownicy pozwanej spółki link zawierający skany porozumień w sprawie przetargu (https://chmura. (...).eu/index.php/s/OIJpMiGtKZjcXGt) oraz plik excel (...) budynki instalacje (...)" zawierający aktualny wykaz (...). Ł. P. (1) wskazał
w mailu, że: „powoli przygotowuje aneksy uwzględniające zmiany wynikające
z wykazu. Jeżeli chodzi o treść aneksy będą podobne do tegorocznych (chyba, że powinienem coś zmienić to proszę o sugestie)”. W przesłanym pliku excel – wiersz od 370 do 372 (lp. 369-371) wskazano jako punkty poboru energii powodowy szpital.
W kolumnie (...) (Operator systemu dystrybucyjnego) oraz obecny sprzedawca wskazano (...) S.A. zaś w kolumnie „pierwsza zmiana sprzedawcy” przy każdej z pozycji powodowego szpitala wpisano (...) – co bezspornie było omyłką Ł. P. (1) z Wydziału (...) O.. W dniu 14 grudnia 2021 r. na platformę wymiany informacji Operatora systemu dystrybucyjnego ( (...)) E. Operator wprowadzono informację o odmowie zgłoszenia umowy sprzedaży/kompleksowej dotyczących powodowego szpitala. Jako powód odmowy wskazano kod E37 - weryfikacja negatywna - brak umowy dystrybucyjnej (również brak oświadczenia woli). Powyższe informacje zamieszczone na platformie nie zostały dostrzeżone przez pracownika pozwanej spółki.

(wydruk maila k. 148, płyta CD k. 211, wydruki z (...) k. 149-150, zeznania świadka Ł. P. k. 207v., zeznania świadka M. N. k. 206v.-207, zeznania świadka S. Ś. k. 207)

Powód w lutym 2022 r. otrzymał od uprzedniego dostawcy energii - (...) S.A. fakturę za dostawę energii za okres po dacie 01.01.2022 r. Kierownik D. (...) w O. - S. Ś. (2) w dniu 10.20.2022 r. złożył do Urzędu Miasta O. reklamację dot. w/w faktury, gdyż dostawa w tym terminie miała być świadczona przez pozwaną spółkę w oparciu korzystniejsze warunki. Pracownik D. (...) O. - Ł. P. (1) zwrócił się w dniu 10.20.2022 r. do pracownika pozwanego - M. N. (1)
z prośbą o wyjaśnienie sytuacji. Następnego dnia M. N. (1) w odpowiedzi na powyższego maila wskazała, że klient nie miał wypowiedzianej umowy kompleksowej oraz zawartej nowej umowy dystrybucyjnej w skutek czego z pierwotnego zgłoszenia otrzymali negatywną weryfikację. Następnie poinformowała, że złożyli wypowiedzenie oraz wniosek o zawarcie umowy o świadczenie usług dystrybucyjnych w imieniu klienta i oczekują na opublikowanie weryfikacji przez E.. Mailem z 17.02.2022 r. M. N. (1) zwróciła się do S. Ś. (2) o przesłanie faktur otrzymanych od (...) S.A. za dostawę energii od dnia 01.01.2022 r., a także przekazanie zestawienia w którym ujęty zostanie zużyty w tym okresie wolumen energii elektrycznej. Wskazała również, że zobowiązuje się do dokonania weryfikacji poprawności przeprowadzonych czynności w ramach przeprowadzenia procedury zmiany sprzedawcy na podstawie umowy zawartej pomiędzy stronami. Jednocześnie poinformowała, iż ewentualne różnice pomiędzy ceną z umowy zawartej w wyniku postępowania przetargowego a poniesionych przez powoda kosztów mogą zostać uregulowane w oparciu o wystawioną przez powoda notę obciążeniową.

(wydruk korespondencji mailowej z 10-17.02.2022 r. k. 59-61)

Powód zawarł z uprzednim sprzedawcą energii - (...) S.A. aneks nr (...) z dnia 17.03.2022 r. do umowy nr (...) z 08.08.2019 r., w którym strony postanowiły zmienić datę końcową obowiązywania ww. umowy z 31.12.2021 г. na datę 28.02.2022 r. Postanowienia niniejszego aneksu weszły w życie z dniem 01.01.2022 г. W okresie obowiązywania umowy, tj. 01.01.2022 r. - 28.02.2022 r. zastosowanie znalazły ceny energii elektrycznej z Cennika Standardowego dla Przedsiębiorstw, stanowiącego załącznik do umowy.

(umowa (...) z załącznikami i aneksem k. 63-77)

Z tytułu realizacji dostawy energii przez (...) S.A. w okresie 1.01-28.02.2022 r., dostawca wystawił powodowi następujące faktury:

1) za dostawę energii elektrycznej do punku poboru przy ul (...) w O.:

- fakturę VAT nr (...) z 07.02.2022 r. na kwotę 13 265,38 zł za okres dostawy 01.01.2022-16.01.2022 r. - zapłaconą przez powoda w dniu 18.02.2022,

- fakturę VAT nr (...) z 04.03.2022 r. za okresy 17.01.2022 r. 31.01.2022 r. oraz 01.02.2022 r. - 28.02.2022 r. na kwotę 12 130,03 zł - zapłaconą przez powoda w dniu 17.03.2022 г.,

2) za dostawę energii elektrycznej do punktu poboru energii przy ul. (...):

- fakturę nr (...) z 08.02.2022 r. na kwotę 185 738,41 zł, skorygowaną fakturą VAT korekta nr (...) z 28.03.2022 r. obejmującą kwotę dopłaty w wysokości 28 309,77 zł, za sprzedaż energii w okresie 01.01-31.01.2022 r. - powód dokonał zapłaty za ww. fakturę w dniu 10.03.2022 r., natomiast kwota podlegająca do zapłaty stwierdzona w ww. korekcie faktury podlegała kompensacji z kwotą do zwrotu stwierdzoną w korekcie z tiretu poniżej,

- fakturę nr (...) z 07.03.2022 r. skorygowaną fakturą VAT korekta nr: (...) z 28.03.2022 r. obejmującą sprzedaż energii za okres 01.02.2022 r. - 28.02.2022 r. - powód dokonał płatności za ww. fakturę w kwocie 233 073,75 zł w dniu 07.04.2022 r., korekta faktury przewidywała zwrot na rzecz powoda kwoty 37 882,81 zł.

W dniu 11.04.2022 r. S. Ś. (2) przekazał pozwanemu te faktury.

(ww. faktury z fakturą korygującą i potwierdzeniem płatności k. 78-97, korespondencja mailowa k. 98-99)

Powód w dniu 26.04.2022 r. wystawił notę księgową (doręczoną pozwanemu
2.05.2022 r.), obciążającą pozwanego kwotą 201 455,92 zł tytułem rekompensaty za konieczność zakupu energii elektrycznej ze stawką sprzedaży według cennika na podstawie przedłużonej umowy dostawy zawartej z (...) S.A. Powód jednocześnie wezwał pozwanego do zapłaty w/w należności w terminie 14 dni od daty wystawienia tej noty.

(nota księgowa z załącznikiem k. 100-102)

W odpowiedzi z dnia 12.05.2022 r. pozwany stwierdził bezpodstawność wypłaty rekompensaty za konieczność zakupu przez zamawiającego energii elektrycznej
w stawce sprzedaży rezerwowej w okresie od 01.01 do 28.02.2022 r. Wskazał, że dopiero w dniu 06.12.2021 r. wykonawca dokonał zgłoszenia umowy sprzedaży energii elektrycznej z dnia 28.10.2021 r. W wyniku negatywnej weryfikacji zgłoszenia przez (...) S.A. przekazanej 15.12.2021 r. konieczne było wypowiedzenie wiążącej zamawiającego umowy kompleksowej, a także zawnioskowanie do (...)
o zawarcie umowy o świadczenie usług dystrybucji. Dotychczasowy sprzedawca energii potwierdził, iż umowa ulegnie rozwiązaniu nie wcześniej niż z dniem 28.02.2022 r. Wykonawca dokonał ponownego zgłoszenia umowy ze skutkiem na dzień 01.03.2022 r., które zostało zweryfikowane pozytywnie, w związku z czym wykonawca z tym dniem rozpoczął realizację dostawy na rzecz zamawiającego. Następnie pozwany pismem z 30.05.2022 r. zwrócił notę księgową i odmówił zapłaty.

(pisma pozwanego z 12. i 30. 05.2022 k. 103-104)

Powód pismem z 23.08.2022 r. wezwał pozwanego do wyjaśnienia, które dane wprowadziły go w błąd w procesie zmiany sprzedawcy, do przedłożenia dokumentów na ich wykazanie, a także do wyjaśnienia czy zamawiający podejmował próby naprawienia błędów w postępowaniu w przedmiocie zmiany sprzedawcy energii. Zwrócił się także o wyjaśnienie zgłoszenia przez pozwanego umowy sprzedaży energii dopiero w grudniu 2021 r., braku informowania zamawiającego o negatywnej weryfikacji wniosku o zmianę sprzedawcy, a także powodów niepodjęcia przez wykonawcę natychmiastowych działań pozwalających na pozytywne zgłoszenie umowy sprzedaży. Powód zaznaczył, iż wskutek wadliwego zgłoszenia przez pozwanego zawartej umowy sprzedaży energii z 28.10.2021 r. poniósł szkodę
w postaci obciążenia kosztami sprzedaży rezerwowej w wysokości 201 455,92 zł.

(pismo z 23.08.2022 r. k. 105)

W instrukcji ruchu i eksploatacji sieci dystrybucyjnej w rozdziale D opisano procedurę zmiany sprzedawcy oraz zasady udzielania informacji i obsługi odbiorców. Stosownie do punktu D.2.4. (k. 288) nowy sprzedawca energii elektrycznej w imieniu własnym oraz (...) powiadamia (...) SA o zawarciu umowy sprzedaży energii elektrycznej lub umowy kompleksowej oraz o planowanym terminie rozpoczęcia sprzedaży energii elektrycznej, nie późniejszym niż 90 dni kalendarzowych od dnia złożenia powiadomienia. Powiadomienie składa się poprzez dedykowany system informatyczny (...) SA, nie później niż na 21 dni kalendarzowych przed planowanym terminem wejścia w życie umowy sprzedaży lub umowy kompleksowej. Dodatkowo (...) może dokonać powiadomienia (...) SA o zawarciu umowy sprzedaży lub umowy kompleksowej, poprzez złożenie wniosku (wzór wniosku powiadomienia jest publikowany na stronie internetowej (...) SA). W punkcie D.2.6. i D.2.7. (k. 288v) wskazano, że (...) SA w terminie nie dłuższym niż 5 dni roboczych od dnia otrzymania powiadomienia o którym mowa w pkt. D.2.4., (...) podmiot, który przedłożył powiadomienie, o wyniku weryfikacji. (...) SA dokonuje weryfikacji, zgodnie z zapisami rozdziału
F (D.2.6.). Jeżeli powiadomienie, o którym mowa w pkt. D.2.4. zawiera błędy lub braki formalne (...) SA informuje o tym sprzedawcę, który przedłożył powiadomienie, w terminie nie dłuższym niż 5 dni roboczych od dnia otrzymania tego powiadomienia, wykazując wszystkie braki i informując o konieczności ich uzupełnienia. Listę kodów określających braki lub błędy zawiera Załącznik nr 3 do (...) (D.2.7.). Jeżeli błędy lub braki formalne, o których mowa w pkt. D.2.7. nie zostaną uzupełnione w terminie nie dłuższym niż 5 dni roboczych, (...) SA dokonuje negatywnej weryfikacji powiadomienia o którym mowa
w pkt. D.2.4., informując o tym sprzedawcę który przedłożył powiadomienie (D.2.8.). Stosownie do punktu D.2.9. Zmiana sprzedawcy i rozpoczęcie sprzedaży energii elektrycznej lub usługi kompleksowej przez nowego sprzedawcę następuje nie później niż w terminie 21 dni kalendarzowych od dnia dokonania powiadomienia, o którym mowa w pkt. D.2.4. pod warunkiem jego pozytywnej weryfikacji przez (...) SA, chyba, że w powiadomieniu określony został termin późniejszy,
z zastrzeżeniem terminów o których mowa w pkt. D.2.4. W rozdziale F powyższej instrukcji opisano procedurę powiadamiania o zawartych umowach sprzedaży oraz umowach kompleksowych. Zgodnie z punktem F.2.2. (k. 292), (...) SA przekazuje do sprzedawcy informację o pozytywnym lub negatywnym wyniku przeprowadzonej weryfikacji w postaci odpowiedniego kodu. Listę kodów zawiera Załącznik nr 3 do (...). W załączniku nr 3 (k. 316) – liście kodów którymi (...) SA informuje sprzedawcę o wyniku przeprowadzonej weryfikacji zgłoszonych umów sprzedaży oraz umów kompleksowych zawarto między innymi kod W-03 oznaczający weryfikację negatywną - brak umowy o świadczenie usług dystrybucji pomiędzy (...) SA a (...).

(instrukcja ruchu i eksploatacji sieci dystrybucyjnej z załącznikami k. 217-317)

Sąd zważył, co następuje:

Ostatecznie stan faktyczny w sprawie był bezsporny i potwierdzony wzajemnie niekwestionowanymi przez strony dokumentami, a także dowodami osobowymi
w postaci zeznań zawnioskowanych świadków: Ł. P., M. N.
i S. Ś.. Ostatecznie wysokość roszczenia nie była przedmiotem sporu, podobnie to, że w procesie zmiany sprzedawcy energii doszło do dwóch istotnych dla sprawy błędów: pierwszy z nich – przy wskazywaniu punków poboru energii
i określeniu zmiany sprzedawcy - bezspornie był omyłką Ł. P. (1) z Wydziału (...) O., natomiast drugi – polegający na niedostrzeżeniu informacji o odmowie zgłoszenia umowy sprzedaży/kompleksowej dotyczącej powodowego szpitala na platformie wymiany informacji, pociągający za sobą konsekwencje w postaci nieuzupełnienia w terminie wykrytych błędów – leżał po stronie pracownika pozwanej spółki. Wszystko to wynika ze zwięzłego stanowiska przedstawionego przez pełnomocników stron do ostatniego protokołu rozprawy.

W ocenie Sądu, powództwo zasługiwało na uwzględnienie.

Stosownie do art. 471 k.c., dłużnik obowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Przy czym zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania,
z którego szkoda wynikła. W tych granicach, w braku odmiennego przepisu ustawy lub postanowienia umowy, naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł, oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono (art. 361 § 1 i 2 k.c.). Jeżeli poszkodowany przyczynił się do powstania lub zwiększenia szkody, obowiązek jej naprawienia ulega odpowiedniemu zmniejszeniu stosownie do okoliczności, a zwłaszcza do stopnia winy obu stron (art. 362 k.c.). Zgodnie z art. 354
i 355 k.c., dłużnik powinien wykonać zobowiązanie zgodnie z jego treścią i w sposób odpowiadający jego celowi społeczno-gospodarczemu oraz zasadom współżycia społecznego, a jeżeli istnieją w tym zakresie ustalone zwyczaje - także w sposób odpowiadający tym zwyczajom. W taki sam sposób powinien współdziałać przy wykonaniu zobowiązania wierzyciel. Dłużnik obowiązany jest do staranności ogólnie wymaganej w stosunkach danego rodzaju (należyta staranność). Należytą staranność dłużnika w zakresie prowadzonej przez niego działalności gospodarczej określa się przy uwzględnieniu zawodowego charakteru tej działalności.

Odwołując się do art. 471 k.c., przy uwzględnieniu art. 6 k.c., należy stwierdzić, że przy odpowiedzialności kontraktowej ciężar dowodu polega na tym, że wierzyciel (powód) ma wykazać: istnienie stosunku zobowiązaniowego oraz jego treść; fakt niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania przez dłużnika (tj. naruszenie treści zobowiązania przez pozwanego); wysokość poniesionej szkody,
a także związek przyczynowy. Bez wątpienia powód sprostał powyższym wymogom, choć co do ostatniego z wymienionych elementów – związku przyczynowego – szerszego rozważenia wymaga „pierwszy błąd” w procesie zmiany dostawcy energii (omyłka w dokumentacji pracownika Wydziału (...) O.) i jego skutki dla przypisania odpowiedzialności pozwanemu – ewentualnie jej miarkowania wobec przyjęcia przyczynienia się powoda do powstania szkody.
W przypadku wykazania przesłanek odpowiedzialności dłużnika na podstawie art. 471 k.c., powstaje domniemanie prawne, wedle którego niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania jest konsekwencją zawinionych działań lub zaniechań dłużnika. Aby uwolnić się od obowiązku naprawienia szkody dłużnik (pozwany) jest wówczas obowiązany udowodnić, że do niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania doszło w wyniku okoliczności, za które nie ponosi odpowiedzialności (uzasadnienie wyroków SN z 7 lipca 2005 r., V CK 869/04, Legalis nr 124569 i z 18 lutego 2009 r., I CSK 327/08, Legalis nr 242476). Na gruncie odpowiedzialności kontraktowej zarzut niedbalstwa (zwykłego) jest uzasadniony wtedy, gdy dłużnik zachował się w sposób odbiegający od modelu wzorcowego, ujmowanego abstrakcyjnie. Modelowy wzorzec postępowania należy odnieść do konkretnych okoliczności, w jakich działa kontrahent i dopiero ustalenie, że w konkretnych okolicznościach dłużnik mógł zachować się w sposób należyty, uzasadnia postawienie mu zarzutu nagannej decyzji. W prawie cywilnym przez niedbalstwo rozumie się sytuacje, gdy dłużnik wprawdzie nie chce wyrządzić wierzycielowi szkody, tj. nie ma woli niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, ale do niej doprowadza wskutek niedochowania należytej staranności, chociaż powinien i zarazem mógł postąpić prawidłowo. Zatem z pojęciem niedbalstwa wiąże się zagadnienie niezachowania wymaganej staranności, w stosunkach danego rodzaju, niezbędnej do uniknięcia skutku, którego sprawca szkody nie chciał wywołać. Decydujące znaczenie ma miernik staranności, jaki przyjmuje się za wzór prawidłowego postępowania. W tej materii podstawowe znaczenie ma art. 355 k.c., który jako przepis ogólny odnosi się zarówno do odpowiedzialności kontaktowej, jak i deliktowej. Wzmiankowany wcześniej art. 355 § 2 k.c. przewiduje, że w odniesieniu do dłużnika prowadzącego działalność gospodarczą (jakim bezsprzecznie jest pozwana spółka), określenie należytej staranności wymaga uwzględnienia zawodowego charakteru tej działalności, a zatem profesjonalizm wynikający z ustawy decyduje o mierniku należytej staranności, której nie można wymagać w przypadku zlecenia takiej samej usługi podmiotowi, który nie prowadzi działalności gospodarczej w zakresie tego rodzaju usług. Przy ocenie właściwej miary należytej staranności nie można pomijać okoliczności faktycznych konkretnej sytuacji, w której dany dłużnik podjął działanie, gdyż ostatecznie to one determinują treść modelu prawidłowego postępowania. Należy abstrahować od indywidualnych przymiotów i cech pracowników, przedsiębiorcy, przyjmując w tej kwestii standard obiektywny. (zob. Wyrok SN z 12.04.2023 r., (...), OSNC-ZD 2024, nr 2, poz. 12.). Należytą staranność dłużnika w zakresie prowadzonej przez niego działalności gospodarczej określa się przy uwzględnieniu zawodowego charakteru tej działalności. W takim wypadku profesjonalizm dłużnika powinien przejawiać się w dwóch podstawowych cechach jego zachowania: postępowaniu zgodnym z regułami fachowej wiedzy oraz sumienności. Od profesjonalisty - obok fachowych kwalifikacji - wymaga się zwiększonego zaangażowania w podjęte działania przygotowujące i realizujące świadczenie. Chodzi tu o większą zapobiegliwość, rzetelność, dokładność w działaniach dłużnika - profesjonalisty, w stosunku do podmiotów, którzy nie wykonują zobowiązania w ramach swojej działalności gospodarczej. Dodać trzeba, że należyta staranność osoby zawodowo wykonującej zobowiązanie - poza sytuacjami, w których umówiono się inaczej - jest rozumiana jako przeciętnie wymagana, a więc zachowująca ustaloną wzorcem średnią na wystarczającym poziomie, na tyle dobrym, aby prawidłowo wykonać czynności zawodowe (zob. wyrok SN z 17 kwietnia 2023 r., (...), L.).

Nie budzi wątpliwości Sądu, że pozwany nie miał woli nienależytego wykonania zobowiązania, nie było mu to zresztą zarzucane. Finalizacja umowy niewątpliwie leżała w interesie obu stron. Powyższe jednak nie ma znaczenia o tyle, że do nienależytego wykonania zobowiązania doszło wskutek niedochowania należytej staranności dłużnika, który powinien i zarazem mógł postąpić prawidłowo, zwłaszcza patrząc przez pryzmat zawodowego charakteru jego działalności. Błąd po stronie pozwanego
w postaci niedostrzeżenia odmowy zgłoszenia umowy zamieszczonej na platformie wymiany informacji, spowodował, że nie doszło do realizacji umowy w pierwotnie ustalonym terminie. To z kolei skutkowało zawarciem przez powoda umowy
z uprzednim sprzedawcą energii po cenie pozbawionej dotychczasowych rabatów,
a w konsekwencji powstaniem szkody, której wysokość stanowiła różnicę pomiędzy faktycznie uiszczoną przez powoda ceną energii w okresie 1.01-28.02.2022 r., a ceną jaką powód uiściłby za dostawę energii w tym okresie na podstawie cen zaproponowanych przez pozwanego w złożonej ofercie.

Związek przyczynowy jest kategorią obiektywną i należy go pojmować jako obiektywne powiązanie ze sobą zjawiska nazwanego "przyczyną" ze zjawiskiem określonym jako "skutek". Ustawodawca wprowadzając w art. 361 § 1 k.c. dla potrzeb odpowiedzialności cywilnej ograniczenie odpowiedzialności tylko za normalne (typowe, występujące zazwyczaj) następstwa działania lub zaniechania, z których szkoda wynikła, nie wprowadza pojęcia związku przyczynowego w rozumieniu prawnym, odmiennego od istniejącego w rzeczywistości. Ogranicza tylko odpowiedzialność do wskazanych w przepisie normalnych (adekwatnych) następstw. Istnienie związku przyczynowego jako zjawiska obiektywnego determinowane jest określonymi okolicznościami faktycznymi konkretnej sprawy i dlatego istnienie związku przyczynowego bada się w okolicznościach faktycznych określonej sprawy (wyrok SN z 27.02.2004 r., V CK 279/03, LEX nr 602086). Treść art. 361 § 1 k.c. nie pozostawia wątpliwości, że szkoda może być wynikiem nie tylko działania sprawcy, ale także niewykonania ciążącego na nim obowiązku (zaniechania). Zaniechanie najczęściej stanowi źródło szkody w przypadku odpowiedzialności kontraktowej, ponieważ niewykonanie zobowiązania polega na niespełnieniu jednego z ciążących na dłużniku obowiązków. Jeśli zdarzenie szkodzące ma postać zaniechania, test conditio sine qua non ulega modyfikacji. Nie polega on na badaniu, czy szkoda wystąpiłaby, gdyby zaniechanie nie miało miejsca, ale czy gdyby zamiast zaniechanego działania podjęto właściwe (nakazane) działania, to szansa wystąpienia szkody uległaby istotnemu zmniejszeniu. Ponadto wymagane (nakazane) działanie musi być dla podmiotu, któremu jest nakazane, możliwe do realizacji (nie należy np. rozważać hipotetycznych skutków udzielenia pomocy osobie tonącej przez osobę, która nie umie pływać). Biorąc pod uwagę hipotetyczny charakter przebiegu zdarzeń, nie jest wymagane jednoznaczne stwierdzenie, że gdyby podjęto nakazane działanie, szkoda z całą pewnością nie wystąpiłaby, wystarczające jest dowiedzenie, że nakazane działanie znacznie zmniejszałoby prawdopodobieństwo wystąpienia szkody. Sąd Najwyższy
w wyroku z 12.9.2013 r. (IV CSK 61/13) stwierdził, że "w przypadku badania istnienia adekwatnego związku przyczynowego pomiędzy szkodą a zdarzeniem szkodzącym, przybierającym postać zaniechania, przeprowadzenie testu conditio sine qua non polega na przeprowadzeniu oceny, według zasad wiedzy i doświadczenia życiowego, z jak dużym prawdopodobieństwem ukształtowałyby się stosunki faktyczne, gdyby zostało podjęte zaniechane działanie" (zob. W. Borysiak (red.), Kodeks cywilny. Komentarz. Wyd. 33, Warszawa 2024 i przywołane tam orzecznictwo).

W niniejszej sprawie przeprowadzenie wzmiankowanego wyżej testu daje jednoznaczny wynik (przyznany również przez strony postępowania) - gdyby nie doszło do błędu, tj. zaniechania po stronie pozwanej, to braki sygnalizowane przez E. Operator na platformie wymiany informacji mogłyby zostać zasygnalizowane powodowi i z dużym prawdopodobieństwem zostałyby uzupełnione w terminach wynikających
z instrukcji (por. punkt D.2.6. i D.2.7. k. 288v.), co finalnie doprowadziłoby do dostawy energii w ustalonym pierwotnie terminie (a przynajmniej zminimalizowałoby opóźnienie z dwóch miesięcy do kilku dni).

Pozwany jako element ekskulpacyjny wskazywał zaistnienie pierwszego błędu (wywołanego działaniem pracownika (...)), który w jego ocenie w pierwszym rzędzie spowodował rozerwanie związku przyczynowego pomiędzy jego błędem
a szkodą. Na wypadek gdyby Sąd nie podzielił tej koncepcji, to w ocenie pozwanego błąd ten powinien przynajmniej skutkować uznaniem, że powód przyczynił się do powstania szkody, przez co odpowiedzialność pozwanego winna zostać ograniczona.

Do ustalenia przyczynienia się poszkodowanego konieczne jest stwierdzenie adekwatnego związku przyczynowego pomiędzy jego zachowaniem ( causa concurrens) a szkodą. W art. 361 § 1 k.c. jest mowa o normalnych, a nie bezpośrednich następstwach zdarzenia szkodzącego. Dlatego pośredni charakter związku przyczynowego nie przekreśla jego normalności. Niezbędne jest ustalenie, czy między poszczególnymi ogniwami łańcucha kauzalnego związek przyczynowy można uznać za normalny. Jeżeli wypadnie ono pozytywnie, wówczas także powiązanie między przyczyną wyjściową a jej skutkiem w sferze dóbr poszkodowanego odpowiada temu kryterium. Z reguły bezpośrednie powiązanie kauzalne będzie zawsze normalne, natomiast związek pośredni uznaje się za normalny wówczas, gdy do jego przebiegu nie włączy się przyczyna postronna, której nie można przypisać dłużnikowi. Decydujące znaczenie przy związkach wieloczłonowych ma ustalenie, czy nie doszło do przerwania związku przyczynowego przez przyczynę postronną (zob. wyrok SA
w B. z 10.09.2015 r., I ACa 355/15, LEX nr 1808630). Te same zasady zastosowane przy ocenie adekwatnego związku przyczynowego należy odnieść do badania tak zwanego pośredniego związku przyczynowego. Także w sytuacji, gdy pewne zdarzenie stworzyło warunki powstania innych zdarzeń, z których dopiero ostatnie stało się bezpośrednią przyczyną szkody, odpowiedzialność cywilną może determinować tylko taki związek wieloczłonowy, w którym pomiędzy poszczególnymi ogniwami zachodzi zależność przyczynowa, we wskazanym wyżej rozumieniu i każde ogniwo tego związku z osobna podlega ocenie z punktu widzenia kauzalności (por. orzeczenia Sądu Najwyższego z 10 grudnia 1952 r., C 584/52, PiP 1953, nr 8-9, str. 366 i z 21 czerwca 1960, I CR 592/59, OSN 1962, nr 3, poz. 84).

Zgodnie z aprobowaną w orzecznictwie koncepcją obiektywnej nieprawidłowości, tylko niezgodne z prawem lub zasadami współżycia społecznego zachowanie poszkodowanego, pozostające w normalnym, adekwatnym związku przyczynowym z powstaniem lub powiększeniem szkody, uzasadnia zmniejszenie odszkodowania. Przyczynieniem poszkodowanego w rozumieniu art. 362 k.c. jest każde zachowanie, któremu można przypisać cechy nieprawidłowości (naganności), pozostające w normalnym związku przyczynowym ze szkodą, za którą ponosi odpowiedzialność inna osoba (zob. W. Borysiak (red.), Kodeks cywilny. Komentarz. Wyd. 33, Warszawa 2024 i wskazane tam orzecznictwo). W ogólnym ujęciu przyczynienie się poszkodowanego do powstania lub zwiększenia szkody ma miejsce wówczas, gdy szkoda jest skutkiem nie tylko zdarzenia, z którym prawo łączy obowiązek odszkodowawczy innego podmiotu, ale również zachowania się samego poszkodowanego, które stanowi tutaj przyczynę konkurencyjną. W razie przyczynienia obowiązek odszkodowawczy ulega odpowiedniemu zmniejszeniu stosownie do okoliczności, w tym do stopnia winy obu stron. Konieczne jest ustalenie, że ma się
w konkretnym przypadku do czynienia z przyczynieniem, po czym trzeba wyróżnić kryteria, które będą istotne przy zmniejszaniu odszkodowania. Dopiero pozytywne przesądzenie, że mamy do czynienia z przyczynieniem, pozwoli na przejście do operacji redukcji odszkodowania w stosunku do doznanej szkody.

Sąd Apelacyjny w Białymstoku w wyroku z 10.03.2016 r. (I ACa 679/15, LEX nr 2016294) stwierdził, że decyzja o obniżeniu odszkodowania (zadośćuczynienia)
z uwagi na przyczynienie się poszkodowanego do powstania szkody jest uprawnieniem sądu, przy czym konieczne jest rozważenie wszystkich okoliczności in casu, w wyniku konkretnej i zindywidualizowanej oceny. Do okoliczności, o których mowa w art. 362 k.c., zaliczają się m.in.: wina lub nieprawidłowość zachowania poszkodowanego, porównanie stopnia winy obu stron, rozmiar doznanej krzywdy i ewentualne szczególne okoliczności danego przypadku, a więc zarówno czynniki subiektywne, jak
i obiektywne. Samo przyczynienie ma charakter obiektywny, a elementy subiektywne mają znaczenie dopiero na etapie „miarkowania” odszkodowania. Natomiast porównanie stopnia winy stron, jak również sytuacja, w której tylko sprawcy można winę przypisać, mają niewątpliwie istotne znaczenie przy określaniu ewentualnego „odpowiedniego” zmniejszenia obowiązku odszkodowawczego.

Mając na względzie wszystko co zostało dotychczas wyłożone Sąd doszedł do przekonania, że „pierwotny” błąd nie zdołał zerwać związku przyczynowego pomiędzy zaniechaniem pozwanej spółki a szkodą powoda i że nie powinien być podstawą do ustalenia przyczynienia się powoda. Po pierwsze, (...) – a konkretnie w punktach (...). (k. 288v.) wskazano, że (...) SA w terminie nie dłuższym niż 5 dni roboczych od dnia otrzymania powiadomienia o którym mowa w pkt. D.2.4., dokonuje jego weryfikacji oraz informuje podmiot który przedłożył powiadomienie o wyniku weryfikacji. (...) SA dokonuje weryfikacji, zgodnie z zapisami rozdziału F. Jeżeli powiadomienie, o którym mowa w pkt. D.2.4. zawiera błędy lub braki formalne (...) SA informuje o tym sprzedawcę, który przedłożył powiadomienie w terminie nie dłuższym niż 5 dni roboczych od dnia otrzymania tego powiadomienia, wykazując wszystkie braki i informując o konieczności ich uzupełnienia. Jeżeli błędy lub braki formalne nie zostaną uzupełnione w terminie nie dłuższym niż 5 dni roboczych, (...) SA dokonuje negatywnej weryfikacji powiadomienia o którym mowa w pkt. D.2.4., informując o tym sprzedawcę który przedłożył powiadomienie. Niewątpliwie z powyższego wynika, że błędy lub braki formalne powiadomień o których mowa w punkcie D.2.4 nie stanowią sytuacji nadzwyczajnej i wyjątkowej, skoro na wypadek ich wystąpienia została przewidziana procedura postępowania. Ponadto treść przytoczonych postanowień jasno wskazuje, jaki zamiar przyświecał ich powstaniu – to jest możliwości sprawnego (o czym świadczą chociażby 5-dniowe terminy) wykrycia ewentualnych błędów i wezwania sprzedawcy do ich uzupełnienia, co pozwoli na dalsze procedowania. Dopiero
w przypadku zaniechania po stronie sprzedawcy (tu: pozwanego), operator dokonuje negatywnej weryfikacji. Trudno zatem w niniejszym przypadku rozpatrywać „pierwotny” błąd pracownika (...) w charakterze wyłączającym zawinione zaniechanie pozwanego, skoro instrukcja wprost przewidywała istnienie takiego błędu. To pozwany – który będąc zobowiązanym do współdziałania w należytym wykonaniu zobowiązania (w szczególności przez wzgląd na zawodowy charakter swojej działalności) dopuścił się zaniechania skutkującego negatywną weryfikacją zgłoszenia. Ponadto w ocenie Sądu do zerwania związku przyczynowego pomiędzy zaniechaniem pozwanej spółki
a szkodą powoda zabrakło bezpośredniości łączącej powoda z „pierwotnym” błędem pracownika (...) Na podstawie materiału zgromadzonego w aktach sprawy nie budzi wątpliwości, że powód w załączniku do wniosku o objęcie przetargiem wskazał, że w przypadku punktów poboru, które go dotyczą jest to pierwsza zmiana sprzedawcy. Wobec czego, powodowy szpital nie miał związku z powstaniem błędu
w Urzędzie Miasta, a zatem tym bardziej nie powinien być obciążany kolejnym wynikającym z pierwotnego błędem.

Szkoda (na gruncie art. 361 § 2 k.c.) w postaci straty ( damnum emergens) oznacza każde pogorszenie się sytuacji majątkowej poszkodowanego, w wyniku czego staje się uboższy niż był przed doznaniem szkody. Ustalenie wysokości straty następuje z reguły przez porównanie stanu majątkowego poszkodowanego
w momencie przed i po doznaniu szkody i określenie występującej tu różnicy. Nie jest jednak wykluczone w określonych stanach faktycznych stosowanie metody dyferencyjnej polegającej na porównaniu rzeczywistego stanu majątku poszkodowanego po zdarzeniu sprawczym ze stanem hipotetycznym, a mianowicie tym, jaki by istniał, gdyby nie nastąpiło rozpatrywane zdarzenie sprawcze. Metoda ta zakłada zarazem uwzględnienie końcowych efektów zdarzenia sprawczego w całym majątku poszkodowanego, nie zadawalając się jedynie bezpośrednimi jego następstwami, jak w wypadku tzw. metody obiektywnej. Stosując jednak metodę dyferencyjną (różnicową), trzeba pamiętać o tym, że majątkowe konsekwencje zdarzenia sprawczego określać należy wedle adekwatnego związku przyczynowego, na co zresztą wyraźnie wskazuje art. 361 § 2 k.c. Nadto konieczne jest wykazanie przez poszkodowanego w odpowiednim stopniu prawdopodobieństwa istnienia tak skonstruowanego hipotetycznego stanu majątkowego.

Mając to na uwadze, Sąd doszedł do przekonania, że powód sprostał ciążącym na nim obowiązku wykazania zarówno zasady odpowiedzialności pozwanego, jak
i wysokości szkody, wobec czego powództwo zostało uwzględnione w całości na podstawie art. 471 k.c. i powołanych wyżej przepisów jak w punkcie I wyroku
z ustawowymi odsetkami za opóźnienie (art. 481 § 1 i 2 k.c.), zgodnie z żądaniem pozwu. Bieg i wysokość nie były kwestionowane i nie budzą wątpliwości Sądu.

Rozstrzygnięcie o kosztach procesu jest konsekwencją poczynionych rozważań i znajduje swe oparcie w treści art. 98 i 108 kpc. Strona powodowa wygrała proces
w całości i zasługuje zgodnie z art. 98 k.p.c. na zwrot uzasadnionych kosztów. Na jej koszty procesu składają się: opłata od pozwu (10 073 zł), opłata za pełnomocnictwo (17 zł), wynagrodzenie pełnomocnika w stawce minimalnej 10 800 zł – odpowiedniej do wartości przedmiotu sporu. Sąd nie uwzględnił wniosku strony pozwanej o zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego w podwójnej wysokości. Zgodnie bowiem z treścią art. 98 § 3 k.p.c. do niezbędnych kosztów procesu strony reprezentowanej przez adwokata (tu: radcę prawnego) zalicza się wynagrodzenie tego pełnomocnika, określone w odrębnych przepisach i wydatki jednego pełnomocnika, koszty sądowe oraz koszty nakazanego przez sąd osobistego stawiennictwa strony. Kryteria ustalania wysokości kosztów procesu należnych stronie określono w art. 109 § 2 k.p.c.
Z brzmienia tego przepisu wynika, że Sąd winien brać pod uwagę celowość poniesionych kosztów oraz niezbędność ich poniesienia z uwagi na charakter sprawy. Przy ustalaniu wysokości kosztów poniesionych przez stronę reprezentowaną przez pełnomocnika będącego adwokatem, radcą prawnym lub rzecznikiem patentowym, sąd bierze pod uwagę niezbędny nakład pracy pełnomocnika oraz czynności podjęte przez niego w sprawie, w tym czynności podjęte w celu polubownego rozwiązania sporu, również przed wniesieniem pozwu, a także charakter sprawy i wkład pełnomocnika
w przyczynienie się do jej wyjaśnienia i rozstrzygnięcia. Możliwość przyznania przez Sąd kosztów zastępstwa procesowego w podwójnej wysokości jest zatem zależna przede wszystkim od rodzaju i stopnia zawiłości sprawy oraz niezbędnego nakładu pracy pełnomocnika. Charakter sprawy nie uzasadniał przyznania powodowi kosztów zastępstwa procesowego w stawce wyższej niż minimalna.

sędzia Rafał Kubicki