Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Olsztynie

UZASADNIENIE

Powodowie W. J. i I. J. pozwem z dnia 21.04.2021 r. (data nadania: 21.04.2021 r.) przeciwko Bank (...) S.A. z siedzibą w W. (dalej: Bank) wnieśli o zasądzenie od pozwanego na rzecz i do niepodzielnej ręki Powodów kwoty 28.885,67 zł oraz 25.726,27 CHF z ustawowymi odsetkami za opóźnienie począwszy od dnia 23.02.2021 r. do dnia zapłaty.

Nadto wnieśli o zasądzenie od pozwanego na rzecz i do niepodzielnej ręki kosztów procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu wskazali, że jako konsumenci zawarli z pozwanym Bankiem umowę o kredyt hipoteczny według zmiennej stopy procentowej, waloryzowany do (...). Powodowie wskazali, że kwestionują postanowienia umowy dotyczące m.in. waloryzacji kredytu oraz rat kredytu tj. § 2 ust. 2 oraz § 7 ust. 1 umowy. Postanowienia wprowadzające mechanizm waloryzacji zostały sformułowane niejednoznacznie. Umowa została zawarta na wzorcu umownym, a poszczególne postanowienia nie zostały uzgodnione indywidualnie z powodami. Kwestionowane postanowienia kształtują prawa i obowiązki strony w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami oraz rażąco naruszają interes powodów. Pozwany bank miał pełną swobodę kształtowania kursów waluty, co narusza równorzędność stron umowy przez nierównomierne rozłożenie uprawnień i obowiązków między partnerami stosunku obligacyjnego. Wskazali, że wyłączenie stosowania wobec konsumentów zakwestionowanych klauzul waloryzacyjnych powoduje, że wykonanie umowy kredytu staje się niemożliwe, a w konsekwencji przedmiotowa umowa jest nieważna. Ponadto, umowa w ocenie powodów jest nieważna z uwagi na określenie w niej wysokości świadczenia kredytobiorcy w sposób naruszający granicę swobody umów (art. 353 ¹ w zw. z art. 58 § 1 k.c.) ewentualnie, z tego powodu, że kwota udzielonego kredytu nie jest określona (art. 69 ust. 1 ustawy prawo bankowe w zw. z art. 58 § 1 k.c.). Powodowie wskazali, że zgłoszone przez nich żądanie zapłaty jest również uzasadnione w przypadku gdyby Sąd uznał, że mimo wyeliminowania niedozwolonych klauzul umownych, umowa może być dalej wykonywana. Jako podstawę prawną żądania zapłaty powodowie wskazali przepis art. 405 k.c. w zw. z art. 410 k.c.

(pozew k. 4-16)

W odpowiedzi na pozew pozwany Bank (...) S.A. z siedzibą w W. wniósł o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie na swoją rzecz od powodów solidarnie zwrotu kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych oraz opłat skarbowych od pełnomocnictw.

W uzasadnieniu pozwany wskazał, że kwestionuje roszczenie powodów co do zasady, jako również nie zostało wykazane co do wysokości. Umowa nie jest sprzeczna z przepisami kodeksu cywilnego, ustawy prawo bankowe czy też z jakimkolwiek innym aktem normatywnym. Umowa jest ważna i nie zawiera jakichkolwiek postanowień abuzywnych. Pozwany zaprzeczył, aby kwestionowane postanowienia nie zostały indywidualnie uzgodnione z powodami bądź warunki umowy nie podlegały negocjacjom. Postanowienia w umowie są sformułowane w sposób jasny, precyzyjny, nie budzący wątpliwości, ponadto są skuteczne i wiążą obie strony umowy. Pozwany kwestionuje, aby w sposób dowolny i arbitralny ustalał wysokość kursów walut. Pozwany wskazał, że dopełnił wszystkie obowiązki informacyjne względem powodów. Ponadto, podniósł zarzut przedawnienia dochodzonego roszczenia pieniężnego. Wskazał, że pozwany bank nie jest bezpodstawnie wzbogacony względem powodów.

(odpowiedź na pozew k. 78-183)

Postanowieniem z dnia 10 maja 2022 r. Sąd ograniczył przedmiot rozprawy do badania kwestii zasady odpowiedzialności pozwanego (k. 426).

Wyrokiem wstępnym z dnia 08.06.2022 r. Sąd uznał roszczenie powodów o zapłatę usprawiedliwione co do zasady (wyrok k. 428).

Pozwany wywiódł apelację od ww. wyroku (k. 501-541). Sąd Apelacyjny w B. w sprawie (...) wyrokiem z dnia 7 marca 2024 r. oddalił apelację pozwanego (wyrok k. 585). W uzasadnieniu wyroku Sąd Apelacyjny wskazał, że odmiennie jak Sąd Okręgowy ocenił skutki zawarcia w umowie klauzul abuzywnych – w jego ocenie umowa jest nieważna w całości (k. 626-639).

Pozwany pismem z dnia 06.03.2024 r. podniósł zarzut wykonania przez pozwanego prawa zatrzymania świadczeń powodów na rzecz Banku z tytułu umowy kredytu w zakresie kwoty 240.000 zł stanowiącej równowartość wypłaconego kapitału kredytu.

(pismo procesowego pozwanego – k. 586-589 oraz k. 610-613, oświadczenie pozwanego – k. 590-591 oraz k. 614-615)

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Powodowie W. J. i I. J. w dniu 22.08.2008 r. podpisali wniosek kredytowy nr (...) o kredyt w kwocie 242.800 zł, zaś jako walutę kredytu oznaczyli (...). Jako przeznaczenie kredytu wskazali budowę domu metodą gospodarczą oraz sfinansowanie prowizji za udzielenie kredytu oraz opłatę za sporządzenie wyceny. W dacie złożenia wniosku powodowie byli zatrudnieni na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony i otrzymywali wynagrodzenie w walucie PLN.

(dowód: wniosek kredytowy k. 207-209, przesłuchanie stron k. 425-426)

Powodowie złożyli oświadczenie, że zapoznali się z informacją dla wnioskodawców ubiegających się o produkty hipoteczne indeksowane kursem waluty obcej, oparte na zmiennej stopie procentowej. W informacji wskazano, że wybierając zadłużenie w walucie obcej, kredytobiorcy korzystają aktualnie z oprocentowania niższego w porównaniu z kredytem złotowym i spłacają miesięcznie niższą ratę kredytu. Podkreślono, że zaciągając zobowiązanie w walucie obcej, kredytobiorcy narażeni są na ryzyko zmiany kursów walutowych, co sprawia, że zarówno rata spłaty, jak i wysokość zadłużenia tytułem zaciągniętego kredytu przeliczona na PLN na dany dzień, podlega ciągłym wahaniom, w zależności od aktualnego kursu. Ryzyko kursowe jest znacznie mniejsze, jeżeli o kredyt walutowy ubiega się kredytobiorca osiągający dochody w tej samej walcie obcej. Wskazano, że warto rozważyć zaciągnięcie długoterminowego kredytu w PLN jako korzystną alternatywę w stosunku do kredytów walutowych, które mimo atrakcyjnych aktualnie warunków cenowych w długim okresie mogą okazać się droższe na skutek wzrostu kursów walutowych. Dodatkowo w informacji zawarto przykład wpływu zmiany stopy procentowej oraz kursu waluty na wysokość raty kredytu wskazując sytuacje modelowe.

(dowód: informacja k. 241)

Po dokonaniu oceny zdolności kredytowej powodów, pozwany wydał pozytywną decyzję kredytową.

(dowód: dokument „podejmowanie decyzji” – k. 211-215, opinia departamentu obsługi produktów bankowości hipotecznej – k. 215v, wstępna ocena zdolności kredytowej – k. 234, parametry wyjściowej symulacji – k. 235-236)

W dniu 1 października 2008 r. powodowie W. J. i I. J., zawarli z pozwanym Bankiem (...) Spółką Akcyjną z siedzibą w W. umowę kredytu hipotecznego nr (...) (...). Umowa została sporządzona w dniu 30 września 2008 r. Kredyt przeznaczony był na budowę domu metodą gospodarczą oraz koszty wliczone w kredyt (§ 2 ust. 3 umowy). Zgodnie z § 2 ust. 1 umowy Bank udzielił powodom kredytu w kwocie 242.804 zł. W § 2 ust. 2 wskazano, że kredyt jest indeksowany kursem (...), po przeliczeniu wypłaconej kwoty zgodnie z kursem kupna (...) według Tabeli Kursów Walut Obcych obowiązującej w Banku w dniu uruchomienia kredytu lub transzy. Po uruchomieniu kredytu lub pierwszej transzy kredytu wypłacanego w transzach Bank miał wysłać do kredytobiorcy pismo, informujące o wysokości pierwszej raty kredytu, kwocie kredytu w (...) oraz jego równowartości w PLN zgodnie z kursem kupna (...) według Tabeli Kursów Walut Obcych obowiązującej w Banku w dniu uruchomienia kredytu/transzy, przy zaznaczeniu, iż zmiany kursów walut w trakcie okresu kredytowania mają wpływ na wysokość kwoty zaciągniętego kredytu oraz raty kapitałowo-odsetkowej. Celem zabezpieczenia spłaty kredytu ustanowiona została hipoteka na rzecz Banku na nieruchomości położonej w miejscowości K. nr działki (...) (§ 2 ust. 5 umowy). Spłata kredytu miała być dokonywana w 480 ratach miesięcznych, w tym liczba miesięcy karencji 12 (§ 2 ust. 6 umowy).

Wypłata kredytu nastąpić miała w transzach bezpośrednio na rachunek bankowy kredytobiorcy (§ 3 ust. 1 i 2 umowy).

Oprocentowanie kredytu było zmienne i wynosiło 3.8900 % w stosunku rocznym, co stanowiło sumę stopy referencyjnej LIBOR 3M ( (...)) obowiązującej w dniu sporządzenia umowy oraz marży w wysokości 1.1000 p.p., stałej w całym okresie kredytowania (§ 6 ust. 1 i 3 umowy).

Stosownie do § 7 ust. 1 umowy kredytu kredytobiorca zobowiązał się do spłaty kwoty kredytu w (...), ustalonej zgodnie z § 2 w złotych polskich z zastosowaniem kursu sprzedaży (...) obowiązującego w dniu płatności raty kredytu, zgodnie z tabelą kursów walut obcych Banku.

Spłata rat miała następować przez bezpośrednie potrącanie przez Bank należnych mu kwot z rachunku kredytobiorcy w Banku (...) (...) (...) (§ 7 ust 3 umowy).

W § 4 ust. 6 umowy wskazano, że zmiana waluty kredytu ma wpływ na wysokość kwoty kredytu oraz wysokość rat kapitałowo-odsetkowych. W przypadku zmiany waluty z PLN na walutę obcą stosowany jest kurs kupna dewiz z dnia złożenia wniosku o przewalutowanie na podstawie obowiązującej w Banku (...) (§ 4 ust. 6 pkt 1 umowy). W przypadku zmiany waluty z waluty obcej na PLN stosowany jest kurs sprzedaży dewiz z dnia złożenia wniosku o przewalutowanie na podstawie obowiązującej w Banku (§ 4 ust. 6 pkt 2 umowy). Natomiast w przypadku zmiany waluty obcej na inną walutę obcą saldo kredytu oblicza się na podstawie obowiązujących w Banku w dniu złożenia wniosku o przewalutowanie kursów dewiz (§ 4 ust. 6 pkt 3 umowy).

W § 3 ust. 2 regulaminu wskazano, że kredyt może być indeksowany kursem waluty obcej na podstawie obowiązującej w Banku (...).

W § 5 ust. 16 pkt 2 regulaminu stwierdzono, że w przypadku kredytu w walucie obcej, kredyt jest kredytem indeksowanym do walut wymienialnych i jest udzielany w złotych polskich. W umowie kredytowej kwota kredytu jest określana w PLN.

Zgodnie z § 8 ust. 3 regulaminu w przypadku kredytu w walucie obcej kwota raty spłaty obliczona jest według kursu sprzedaży dewiz, obowiązującego w Banku na podstawie obowiązującej w Banku (...) z dnia spłaty.

Z kolei zgodnie z § 8 ust. 4 regulaminu w przypadku kredytu w walucie obcej kredytobiorca może zastrzec w umowie kredytu, iż Bank będzie pobierał ratę spłaty z rachunku w walucie, do jakiej kredyt jest indeksowany, o ile ten rachunek jest dostępny w aktualnej ofercie Banku.

Zgodnie z § 9 ust. 4 regulaminu, w przypadku kredytu w walucie obcej, Bank w następnym dniu po upływie terminy wymagalności kredytu dokonuje przewalutowania całego wymagalnego zadłużenia w PLN, z zastosowaniem aktualnego kursu sprzedaży dewiz, określonego przez Bank w Tabeli Kursów Walut Obcych. Od wymagalnego kapitału, wyrażonego w PLN Bank nalicza dalsze odsetki w wysokości dwukrotności odsetek ustawowych.

W przypadku wcześniejszej spłaty kredytu w walucie obcej, kwota wcześniejszej spłaty jest obliczana według kursu sprzedaży dewiz na podstawie obowiązującej w Banku (...) z dnia realizacji dyspozycji kredytobiorcy o dokonanie wcześniejszej spłaty. Prowizja za wcześniejszą spłatę ustalana jest od kwoty wcześniejszej spłaty, przeliczanej według kursu sprzedaży dewiz na podstawie obowiązującej w Banku (...) z dnia realizacji wcześniejszej spłaty (§ 10 ust. 4 i 5 regulaminu).

Kredyt mógł zostać przewalutowany na wniosek kredytobiorcy. Bank dokonywał przewalutowania według kursu kupna dewiz w przypadku zmiany waluty z PLN na walutę obcą oraz według kursu sprzedaży dewiz w przypadku zmiany waluty z waluty obcej na PLN, w obu przypadkach na podstawie Tabeli obowiązującej w Banku (...) obcych z dnia złożenia wniosku o przewalutowanie (§ 11 ust. 1 i 4 regulaminu).

W przypadku podwyższenia kwoty kredytu w walucie obcej prowizja ustalana jest od kwoty podwyższenia, przeliczonej według kursu sprzedaży dewiz na podstawie obowiązującej w Banku (...) z dnia sporządzenia aneksu (§ 12 ust. 3 regulaminu).

Regulamin do umowy kredytu w § 13 ust. 4 przewidywał, że w przypadku kredytu w walucie obcej dla odnawiania zabezpieczeń kredytu stosuje się kurs sprzedaży dewiz obowiązujący w dniu odnawiania zabezpieczenia na podstawie obowiązującej w Banku (...).

(dowód: umowa kredytu k. 20-25, pełnomocnictwo – k. 206, regulamin k. 184-193 oraz k. 194-203, cennik – k. 204--205, zaświadczenie o wysokości odsetek od kredytu hipotecznego - k. 26-67, wyciąg łączony – k. 224-233, zestawienie transakcji – k. 216-223, dyspozycja wypłaty środków – k. 237-240)

Nie ustalono z powodami w jaki sposób będzie ustalony kurs (...).

(dowód: przesłuchanie stron k. 425-426, zeznania J. C. – k. 410-413, zeznania świadka K. M. – k. 378)

Powodowie w dniu 06.02.2012 r. podpisali wniosek o zmianę warunków kredytu, w którym wnieśli o zmianę rachunku do spłaty – zmiana waluty kredytu na (...).

(dowód: wniosek o zmianę warunków kredytu – k. 210)

Powodowie spłacali kredyt w PLN i (...). W okresie od 06.11.2008 r. do 06.02.2012 r. powodowie dokonali wpłat na rzecz pozwanego w łącznej wysokości 28.885,67 zł, zaś w okresie od 06.03.2012 r. do 07.01.2021 r. w kwocie 25.726,27 CHF.

(dowód: zaświadczenie o wysokości odsetek od kredytu hipotecznego – k. 26-67, zestawienie transakcji – k. 216-223, wyciąg łączony – k. 224-233)

Powodowie pismem z dnia 09.02.2021 r. wezwali pozwanego do zapłaty kwoty 28.885,67 zł oraz 25.726,27 CHF w związku z zawarciem w umowie klauzul abuzywnych, w szczególności dotyczących waloryzacji kredytu oraz rat kredytu, którego skutkiem jest nieważność umowy, wyznaczając 7-dniowy termin na uregulowanie należności. Pozwany odebrał wezwanie w dniu 15.02.2021 r.

(dowód: wezwanie do zapłaty wraz dowodem nadania oraz potwierdzeniem doręczenia – k. 68-70)

Pozwany w piśmie z dnia 28.02.2024 r. oświadczył, że na podstawie art. 497 k.c. w zw. z art. 496 k.c. korzysta z prawa zatrzymania kwot wpłaconych na rzecz banku z tytułu umowy kredytu w zakresie kwoty 240.000 zł stanowiącej równowartość wypłaconego kapitały kredytu.

(dowód: oświadczenie pozwanego z dnia 28.02.2024 r. k. 590-591 oraz k. 614-615)

Sąd zważył, co następuje:

W związku z prawomocnym rozstrzygnięciem o nieważności umowy wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 7 marca 2024 r. na dalszym etapie postępowania sądowego konieczne stało się ustalenie czy wysokość dochodzonego przez powodów roszczenia znajduje uzasadnienie w zgromadzonym materiale dowodowym. Ponadto pozwany podniósł zarzut przedawnienia, który również podlegał rozpoznaniu w niniejszej sprawie.

Zgodnie z art. 386 § 6 k.p.c. ocena prawna wyrażona w uzasadnieniu wyroku sądu drugiej instancji wiąże zarówno sąd, któremu sprawa została przekazana, jak i sąd drugiej instancji, przy ponownym rozpoznaniu sprawy. Nie dotyczy to jednak przypadku, gdy nastąpiła zmiana stanu prawnego lub faktycznego, albo po wydaniu wyroku sądu drugiej instancji Sąd Najwyższy w uchwale rozstrzygającej zagadnienie prawne wyraził odmienną ocenę prawną. Z tej przyczyny pogląd o ostatecznej nieważności całej umowy jest wiążący tak dla Sądu Okręgowego w Olsztynie, jako i na przyszłość dla Sądu Apelacyjnego w Białymstoku.

Powodowie dochodzili zapłaty ma ich rzecz kwoty 28.885,67 zł oraz 25.726,27 CHF z ustawowymi odsetkami za opóźnienie począwszy od dnia 23.02.2021 r. do dnia zapłaty.

Powyższa kwota stanowi sumę wszystkich świadczeń otrzymanych przez pozwanego od powodów tytułem spłaty rat kapitałowo-odsetkowych w okresie od dnia 06.11.2008 r. do 07.01.2021 r. Do akt sprawy zostały złożone zestawienia spłat dokonanych przez powodów w okresie od 06.11.2008 r. do 07.01.2021 r. sporządzone przez pozwanego. Autentyczność powyższych dokumentów nie była kwestionowana przez strony postępowania i to na ich podstawie została ustalona przez Sąd wysokość należnej powodom kwoty. Dokonanie zsumowania wpłat dokonanych przez powodów nie stanowiło skomplikowanego działania matematycznego. Z tego względu Sąd pominął wniosek powodów o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego z dziedziny rachunkowości jako nieistotny dla rozstrzygnięcia.

Z uwagi na powyższe w oparciu o art. 410 § 2 k.c. w zw. z art. 405 k.c. Sąd zasądził od pozwanego na rzecz na rzecz powodów kwotę 28.885,67 zł oraz 25.726,27 CHF, o czym orzekł jak w punkcie I sentencji wyroku końcowego.

Zgodnie z poglądem przyjętym przez Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 7.05.2021 r. w sprawie (...), w przypadku następczej nieważności umowy kredytowej po obu jej stronach powstają odrębne roszczenia o zwrot świadczeń nienależnie spełnionych. Ostatecznie zatem świadczenia te podlegają zwrotowi niezależnie od siebie, bez konieczności badania z urzędu, czy ich wzajemna wysokość prowadzi do powstania stanu wzbogacenia, który byłby miarą zwrotu różnicy między tymi świadczeniami. Sąd Najwyższy nadał wskazanej uchwale moc zasady prawnej, co oznacza, że będzie ona stosowana przez ten sąd również w innych sprawach.

Bezzasadne jest powoływanie się na przez Bank na brak obowiązku zwrotu świadczenia z uwagi na przepisy art. 411 k.c., gdyż w pkt. 1 tej regulacji wyraźnie wskazano, że nie dotyczy on sytuacji, w której zwrot ma dotyczyć świadczenia spełnionego m.in. w wykonaniu nieważnej czynności prawnej – jak w sprawie niniejszej.

Strona powodowa spłacając kredyt nie spełniała również świadczeń z tytułu umowy przed nadejściem terminu ich wymagalności (art. 411 pkt 4 k.c.), skoro z uwagi na nieważność umowy nie była zobowiązana do takich spłat, a co najwyżej do zwrotu świadczenia nienależnego, jakim stała się wypłacona jej kwota kredytu.

Pozwany podniósł również zarzut zatrzymania świadczeń spełnionych przez powodów na rzecz Banku, które miałyby podlegać zwrotowi na wypadek stwierdzenia przez Sąd, że umowa kredytu jest nieważna w kwocie 240.000 zł tj. zwrotu nominalnej wartości kapitału kredytu wypłaconego na podstawie umowy kredytu oraz należnej bankowi ponad nominalną kwotę kapitału kredytu w związku z koniecznością urealnienia świadczenia banku. Powyższy zarzut nie został uwzględniony przez Sąd. Zgodnie z wyrokiem (...) z dnia 14.12.2023 r. w sprawie (...), przepisy dyrektywy (...)w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich „ stoją na przeszkodzie wykładni sądowej prawa krajowego, zgodnie z którą w sytuacji gdy umowa kredytu hipotecznego zawarta przez przedsiębiorcę z konsumentem nie może już pozostać wiążąca po usunięciu nieuczciwych warunków zawartych w tej umowie, przedsiębiorca ten może powołać się na prawo zatrzymania umożliwiające mu uzależnienie zwrotu świadczeń otrzymanych od tego konsumenta od przedstawienia przez niego oferty zwrotu świadczeń, które sam otrzymał od tego przedsiębiorcy, lub gwarancji zwrotu tych ostatnich świadczeń, jeżeli wykonanie przez tego samego przedsiębiorcę tego prawa zatrzymania powoduje utratę przez rzeczonego konsumenta prawa do uzyskania odsetek za opóźnienie od momentu upływu terminu nałożonego na danego przedsiębiorcę do wykonania świadczenia po tym, jak przedsiębiorca ten otrzyma wezwanie do zwrotu świadczeń zapłaconych mu w wykonaniu tej umowy.”. Wobec orzeczenia (...) Sąd będąc nim związanym odstąpił od dotychczasowego poglądu uznającego za skuteczny zarzut zatrzymania. Tym samym w niniejszej sprawie Sąd nie uwzględnił już podniesionego przez pozwanego zarzutu zatrzymania.

Podniesiony przez pozwanego zarzut przedawnienia roszczenia o zapłatę nie zasługuje na podzielenie. Pobranie środków z rachunku bankowego powodów przez Bank następowało w wyniku nieważnej czynności prawnej, dlatego nie można tego określić jako świadczenia okresowego. Zastosowanie zatem znajdzie co do zasady w niniejszej sprawie dziesięcioletni termin przedawnienia, albowiem roszczenie powodów powstało przed zmianą przepisów wprowadzonych ustawą z 13 kwietnia 2018 r. o zmianie ustawy – Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2018 poz. 1104). Zgodnie bowiem z art. 5 ust. 3 ww. ustawy do przysługujących konsumentowi roszczeń powstałych przed dniem wejścia jej w życie i w tym dniu jeszcze nieprzedawnionych, których terminy przedawnienia są określone w art. 118 i art. 125 § 1 kodeksu cywilnego, stosuje się jego przepisy w brzmieniu dotychczasowym. Skoro zatem powodowie dochodzą roszczenia z tytułu pobranych im środków w okresie od 06.11.2008 r. do 07.01.2021 r. to w dacie wejścia w życie zmienianych przepisów – 9 lipca 2018 r. – dziesięcioletni termin przedawnienia nie upłynął, a zatem ma on zastosowanie w dalszym ciągu w zakresie roszczeń powodów z tytułu zapłaty. Należy odwołać się też do wyroków (...) z dnia 22.04.2021 r. w sprawie(...) i z dnia 10.06.2021 r. w sprawie (...)oraz w połączonych sprawach od (...) uznając w tej mierze zarzut za bezskuteczny. Zgodnie z wyrokami (...), przepisy dyrektywy (...) w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich sprzeciwiają się przedawnieniu roszczeń konsumenckich, mających na celu stwierdzenie, że dane postanowienia umowne mają charakter nieuczciwy, jednak nie sprzeciwiają się przedawnieniu roszczeń restytucyjnych będących następstwem takiego stwierdzenia. Co więcej, bieg terminu przedawnienia takich roszczeń nie może się skończyć przed datą powzięcia przez konsumenta wiedzy o niedozwolonym charakterze takiego postanowienia, względnie przed dniem, w którym przy zachowaniu przeciętnej staranności wiedzę taką mógł obiektywnie rzecz biorąc powziąć. „Należy zauważyć, że termin przedawnienia może być zgodny z zasadą skuteczności tylko wtedy, gdy konsument miał możliwość poznania swoich praw przed rozpoczęciem biegu lub upływem tego terminu.” (teza 46 do wyroku (...) (...)). Nie oznacza to jednak, że zdarzenie to nie może nastąpić później to jest pomiędzy dowiedzeniem się o wadach umowy np. od adwokata, a momentem złożenia pozwu w sądzie.

Wskazano tam również, że zasadę skuteczności ochrony praw konsumentów „…należy interpretować w ten sposób, że stoi ona na przeszkodzie krajowemu uregulowaniu przewidującemu, że wytoczone przez konsumenta powództwo o zwrot kwot nienależnie wypłaconych na podstawie nieuczciwych warunków umownych w rozumieniu dyrektywy (...) lub warunków sprzecznych z wymogami dyrektywy (...) podlega trzyletniemu terminowi przedawnienia rozpoczynającemu bieg w dniu, w którym nastąpiło bezpodstawne wzbogacenie.” (teza 66 do wyroku (...) z dnia 22.04.2021 r. w sprawie w sprawie (...)). Podnoszono jednak, ze z uwagi na tak krótki okres przedawnienia w prawie krajowym – 3 lata, nie można tego uznać za czas możliwy na podjęcie stosownej reakcji przez konsumenta. Podobnie wcześniej omawiany wyrok (...) dotyczy 5 letniego okresu przedawnienia liczonego w prawie francuskim od dnia zawarcia umowy. W prawie polskim okres przedawnienia tego typu roszczeń wynosił 10 lat tak więc jest w ocenie Sądu dostatecznym na pozyskanie stosownej wiedzy i podjęcie kroków procesowych przez konsumenta.

Podobne stanowisko do wyroku (...), w dniu 7 maja 2021 r zajął polski Sąd Najwyższy. Sąd uznał, iż rozpoczęcie biegu terminu przedawnienie rozpoczyna się w momencie zakwestionowania umowy frankowej - złożenia reklamacji, wystosowanie wezwania do zapłaty, złożenia pozwu w Sądzie.

Powodowie żądali zasądzenia odsetek ustawowych za opóźnienie od kwot 28.885,67 zł i 25.726,27 CHF od dnia 23.02.2021 r. do dnia zapłaty - i to żądanie zostało uwzględnione w całości.

Pismem z dnia 09.02.2021 r. powodowie powołując się na zawarcie w umowie kredytu klauzul abuzywnych skutkujących nieważnością umowy kredytu wezwali pozwanego do zapłaty na ich rzecz kwot 28.885,67 zł i 25.726,27 CHF. Powodowie wyznaczyli termin na zapłatę należności – 7 dni od dnia odebrania wezwania. Pozwany odebrał wezwanie w dniu 15.02.2023 r. Wobec powyższego pozwany pozostawał w opóźnieniu w spełnieniu wyżej wskazanego świadczenia od dnia 23.02.2021 r. i od tej daty Sąd orzekł o początku biegu odsetek ustawowych za opóźnienie.

Sąd orzekający w niniejszej sprawie, z uwagi na orzecznictwo Sądu Apelacyjnego w Białymstoku odstąpił od dotychczasowego poglądu, że odsetki za opóźnienie od nienależnego świadczenia z tytułu uiszczonych rat kapitałowo-odsetkowych należą się od dnia wydania wyroku. W ocenie Sądu odsetki należą się od dnia, w którym pozwany bank został w sposób jednoznaczny poinformowany przez kredytobiorców o tym, że w ich ocenie umowa jest nieważna bądź zawiera klauzule niedozwolone i zostało prawidłowo sformułowane żądanie zapłaty.

W związku z tym, Sąd na podstawie art. 481 § 1 k.c. zasądził odsetki za opóźnienie na rzecz powodów od kwot 28.885,67 zł i 25.726,27 CHF od dnia 23.02.2021 r. do dnia zapłaty, o czym orzekł w punkcie I sentencji wyroku.

Sąd pominął wniosek pozwanego o dopuszczenie i przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego z zakresu finansów i bankowości. Okoliczności, na które miał dowód ten być przeprowadzony okazały się nieistotne dla rozstrzygnięcia sporu. Niniejsze postępowanie ostatecznie wymagało ustalenia czy zawarte postanowienia umowy mają charakter abuzywny – a więc wymagał ustalenia czy są one sprzeczne z dobrymi obyczajami oraz rażąco naruszają interes konsumentów. Powyższe nie wymagało wiedzy specjalnej biegłego sądowego lecz opierało się na kwestii prawidłowego stosowania przepisów prawa, a analiza i ocena postanowień umownych w kontekście norm prawnych należy do Sądu.

O kosztach orzeczono na podstawie art. 98 k.p.c. poprzez obciążanie pozwanego obowiązkiem ich zwrotu na rzecz powodów w całości. Powodowie wygrali proces w całości.

Koszty procesu po stronie powodów przed Sądem I instancji obejmowały uiszczoną opłatę od pozwu (1.000 zł), opłatę za pełnomocnictwo (17 zł), wynagrodzenie pełnomocnika (radca prawny) w stawce wynikającej z § 2 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (5.400 zł). Koszty procesu po stronie powodów przed Sądem II instancji obejmowały wynagrodzenie pełnomocnika (radca prawny) w stawce wynikającej z § 10 ust. 1 pkt 2 w zw. z § 2 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (4.050 zł).

O odsetkach od zasądzonych kosztów procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 ¹ k.p.c.

Z tego względu Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powodów kwotę 10.467 zł, o czym orzekł jak w punkcie II sentencji wyroku.