Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Olsztynie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 15 maja 2023 r.

Sąd Okręgowy w Olsztynie I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący:	sędzia Ewa Oknińska
Protokolant:	p.o. sekretarza sądowego Paulina Wolniarczyk

po rozpoznaniu w dniu 26 kwietnia 2023 r. w Olsztynie

na rozprawie

sprawy z powództwa M. G., S. R., E. G., H. R.

przeciwko Bankowi (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą w W.

o zapłatę i ustalenie ewentualnie o zapłatę

I.zasądza od pozwanego na rzecz powódki E. G. kwotę 57.868,46 (pięćdziesiąt siedem tysięcy osiemset sześćdziesiąt osiem 46/100) zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 30 września 2021 r. do dnia zapłaty,

II.zasądza od pozwanego na rzecz powódki E. G. kwotę 1.088,50 (jeden tysiąc osiemdziesiąt osiem 50/100) zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 30 września 2021 r. do dnia zapłaty,

III.zasądza od pozwanego na rzecz powoda M. G. kwotę 29.431,17 (dwadzieścia dziewięć tysięcy czterysta trzydzieści jeden 17/100) zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 30 września 2021 r. do dnia zapłaty

IV.zasądza od pozwanego na rzecz powoda M. G. kwotę 1.088,50 (jeden tysiąc osiemdziesiąt osiem 50/100) z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 30 września 2021 r. do dnia zapłaty,

V. oddala powództwo o zapłatę w pozostałym zakresie,

VI oddala powództwo o ustalenie nieistnienia stosunku prawnego wynikającego z umowy kredytu nr (...) z dnia 28 lipca 2008 r.,

VII. zasądza od pozwanego na rzecz powodów kwotę 13.981,37 zł tytułem kosztów procesu z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty.

sędzia Ewa Oknińska

Sygn. akt I C 611/21

UZASADNIENIE

Powodowie E. G., M. G., S. R. i H. R. ostatecznie domagali się od pozwanego Banku (...) S.A. w W.:

1.  zasądzenia od pozwanego na rzecz E. G. i M. G. kwoty 188.323,93 zł tytułem bezpodstawnego wzbogacenia pozwanego i pobraniem świadczeń nienależnych w okresie od 10.09.2008 r. do 01.06.2020 r., w ten sposób, iż:

a)  na rzecz powódki E. G. kwoty 121.590,21 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi:

-

dla kwoty 120.501,71 zł od dnia 07.09.2020 r. do dnia zapłaty,

-

dla kwoty 1.088,50 zł od dnia następnego po dniu doręczenia odpisu pozwu pozwanemu do dnia zapłaty,

b)  na rzecz powoda M. G. kwoty 66.733,72 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi:

-

dla kwoty 65.645,22 zł od dnia 07.09.2020 r.,

-

dla kwoty 1.088,50 zł od dnia następnego po dniu doręczenia odpisu pozwu pozwanemu do dnia zapłaty,

2.  ustalenia nieistnienia pomiędzy stronami stosunku prawnego kredytu wynikającego z umowy kredytu nr (...) z dnia 28.07.2008 r.

Nadto wnieśli o zasądzenie od pozwanego na ich rzecz zwrotu kosztów procesu według norm przepisanych w tym opłaty skarbowej od pełnomocnictwa oraz kosztów zastępstwa procesowego w wysokości dwukrotności stawki minimalnej wraz
z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia prawomocności wyroku do dnia zapłaty.

W uzasadnieniu pozwu powodowie wskazali, że istotą sporu pomiędzy stronami
w niniejszej sprawie pozostaje kwestia oceny zgodności z prawem powstałego pomiędzy stronami stosunku prawnego oraz ocena treści postanowień zawartych w:

– § 1 ust. 4, § 7 ust. 6, § 11 ust. 5, § 14 ust. 5 umowy kredytu oraz § 2 ust. 14, § 6 ust. 1, § 8 ust. 10, § 11 ust. 5, § 13 ust. 5, § 15 ust. 1, § 18 ust. 6 regulaminu – dotyczących wprowadzenia klauzuli indeksującej świadczenie stron dwoma miernikami wartości określanymi dowolnie przez pozwanego;

– § 1 ust. 3 pkt 10, § 1 ust. 3 pkt 15, § 4 ust. 2 umowy kredytu oraz § 2 ust. 12, § 9 ust. 4, § 10 ust. 14-17, § 10 ust. 20 regulaminu – dotyczących obciążenia kredytobiorcy obowiązkiem refinansowania składek ubezpieczenia niskiego wkładu własnego;

– § 6 ust. 2, § 6 ust. 3 i 6 ust. 7 umowy kredytu – dotyczącego wprowadzenia klauzuli zmiennego oprocentowania pozwalającego pozwanej na modyfikację oprocentowania w toku realizacji umowy bez określenia jednoznacznych przesłanek wyznaczających kierunek i zakres zmian.

W ocenie strony powodowej umowa winna zostać oceniona jako bezwzględnie nieważna w świetle obowiązujących przepisów prawa już na etapie oceny prawnej jej brzmienia przed dokonaniem kontroli incydentalnej. W ocenie powodów umowa narusza zasadę swobody umów określoną w art. 353 ¹ k.c. Pozwany mógł w sposób dowolny kształtować wysokość zobowiązania powodów. Ponadto umowa narusza zasady współżycia społecznego w stopniu uzasadniającym uznanie jej w świetle art. 58 § 2 k.c. za nieważną.

Powodowie wskazali nadto, że kwestionowane postanowienia stanowią postanowienia abuzywne zmierzające do zaburzenia równowagi kontraktowej na wyłączną korzyść pozwanego, dlatego należy je ocenić jako naruszające dobre obyczaje oraz prowadzące do powstania znaczącej nierównowagi praw i obowiązków ze szkodą dla konsumenta, a w konsekwencji bezskuteczne, co prowadzić będzie do nieważności całej umowy. Powodowie podkreślili, że postanowienia umowy nie były z nimi uzgadniane w sposób indywidualny.

Powodowie wskazali, że klauzula zmiennego oprocentowania daje bankowi pełną swobodę do decydowania, czy zmienić oprocentowanie, w jakim zakresie, a zatem pozostawia w tej mierze dowolność odnośnie decyzji co do kształtowania wysokości oprocentowania i możliwości nierównorzędnego traktowania konsumentów.

W ocenie strony powodowej abuzywności postanowień umownych dotyczących ubezpieczenia niskiego wkładu własnego należy upatrywać w szczególności w:

-

narzuceniu treści postanowienia umownego przez pozwanego,

-

narzuceniu zawarcia umowy ubezpieczenia z ubezpieczycielem wskazanym przez pozwanego,

-

konieczności skredytowania pierwszej składki ubezpieczenia, co stało się dodatkowym źródłem dochodu odsetkowego pozwanego,

-

braku przekazania przez pozwanego na etapie zawierania umowy informacji o ubezpieczeniu, w tym: treści umowy ubezpieczeniowej, warunków ubezpieczenia,

-

braku przekazania przez pozwanego na etapie zawierania umowy informacji o sytuacjach wyłączających odpowiedzialność ubezpieczyciela, oraz innych zdarzeniach kończących zakres ubezpieczenia,

-

braku przekazania przez pozwanego informacji o przedmiocie ubezpieczenia na etapie przedkontraktowym i kontraktowym,

-

braku wskazania przez pozwanego, w jaki sposób została ustalona wysokość składki i prowizji ubezpieczenia niskiego wkładu własnego i w oparciu o jakie parametry,

-

pozostawieniu sobie przez pozwanego wyłącznego wpływu na zakres ubezpieczenia, jego wysokość oraz okres obowiązywania,

-

braku wyjaśnienia pojęć: wkład własny, inne zdarzenie kończące okres ubezpieczenia,

-

niejasnym, nieczytelnym i niejednoznacznym sformułowaniu kwestionowanych postanowień,

-

braku ekwiwalentności świadczeń.

Ponadto powodowie podnieśli, iż pozwany pozbawił ich możliwości zapoznania się z zasadami i warunkami udzielania ubezpieczenia niskiego wkładu własnego.

Roszczenie o zapłatę dochodzone jest w oparciu o dwie podstawy – jako znajdujące uzasadnienie, że umowa jest nieważna, oraz w przypadku dokonania oceny, że umowa może być nadal wykonywana po wyeliminowaniu z niej postanowień niedozwolonych. Tym samym w przypadku uznania nieważności umowy, strona powodowa domaga się zasądzenia kwoty 188.323,93 zł na którą składają się pobrane przez pozwanego środki za okres od 10.09.2008 r. do dnia 01.06.2020 r. Jednocześnie gdyby Sąd uznał, że umowa może nadal wiązać strony w kształcie pozbawionych postanowień abuzywnych, to stronie powodowej przysługuje zwrot części pobranych przez pozwanego środków. Z tego tytułu powodowie żądali:

zasądzenia od pozwanego na ich rzecz powodów E. G. i M. kwoty 89.476,63 zł tytułem bezpodstawnego wzbogacenia pozwanego w związku z pobraniem środków tytułem spłaty kredytu w zawyżonej wysokości w okresie od 10.08.2008 r. do 01.06.2020 r. , w ten sposób, że:

a)  na rzecz powódki E. G. kwoty 58.956,96 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi:

-

dla kwoty 57.868,46 zł od dnia 07.09.2020 r. do dnia zapłaty,

-

dla kwoty 1.088,50 zł od dnia następnego po dniu doręczenia odpisu pozwu pozwanemu do dnia zapłaty,

b)  na rzecz powoda M. G. kwoty 30.519,67 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi:

-

dla kwoty 29.431,17 zł od dnia 07.09.2020 r. do dnia zapłaty,

-

dla kwoty 1.088,50 zł od dnia następnego po dniu doręczenia odpisu pozwu pozwanemu do dnia zapłaty.

Powodowie wskazali, że kwota 89.476,63 zł obejmuje: 87.299,63 zł tytułem nadpłat w spłacie rat i oraz kwotę 2.177 zł tytułem składek ubezpieczenia niskiego wkładu własnego ( kwoty 2.177 zł powodowie domagali się zasądzenia w częściach równych).

(pozew k. 4-20v., pismo z dnia 29 listopada 2022 r. – k. 494-495, pismo z dnia 01 marca 2023 r. k. 539-539v.).

W odpowiedzi na pozew, pozwany Bank (...) S.A. w W. wniósł o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie zwrotu kosztów, wskazując, że roszczenia powodów są bezpodstawne co do zasady, a ponadto nie zostały wykazane co do wysokości. Zaprzeczył między innymi jakoby:

a)  postanowienia umowy przewidujące indeksacje kredytu walutą obcą CHF nie zostały indywidualnie uzgodnione z powodami,

b)  ostateczny kształt zawartej umowy nie był wynikiem dokonywanych wyłącznie przez powodów wyborów,

c)  powodowie nie zostali należycie poinformowani o prawach i obowiązkach wynikających z umowy oraz o ryzykach związanych z zaciągnięciem kredytu indeksowanego do waluty obcej,

d)  postanowienia umowy kształtowały prawa i obowiązki powodów w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami i rażąco naruszały ich interesy,

e)  umowa kredytu zawierała niedozwolone postanowienia umowne w rozumieniu art. 385 ¹ § 1 k.c.,

f)  istniały podstawy do stwierdzenia abuzywności postanowień dotyczących indeksacji, klauzuli zmiennego oprocentowania i ubezpieczenia niskiego wkładu własnego,

g)  pozwany nie wyjaśnił kredytobiorcom kluczowych kwestii związanych z mechanizmem ustalania kursu przez bank,

h)  umowa kredytu była nieważna w całości albo w jakiejkolwiek części, w tym w szczególności w zakresie postanowień odnoszących się do indeksacji kredytu,

i)  powodowie dokonując wpłat na poczet spłaty umowy kredytu spełniali świadczenie nienależne,

j)  powodowie posiadali interes prawny w dochodzeniu powództwa o ustalenie,

k)  klauzula zmiennego oprocentowania nie określała w sposób jednoznaczny zasad zmiany oprocentowania.

Ponadto pozwany podniósł zarzut przedawnienia roszczeń powodów. Wskazał, że kwestia ubezpieczenia niskiego wkładu własnego została z powodami indywidualnie uzgodniona, w postanowieniach umowy i regulaminu szczegółowo zostały opisane zasady ustanowienia powyższego zabezpieczenia kredytu (odpowiedź na pozew k. 156-200).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Pozwany Bank (...) S.A. z siedzibą w W. jest następcą prawnym (...) Bank S.A. z siedzibą we W..

(okoliczność bezsporna, a nadto dowód: wydruk z KRS k. 205-214)

Powodowie w dniu 10.06.2008 r. złożyli wniosek kredytowy nr (...) o kredyt w kwocie 160.000,00 zł, zaś jako walutę kredytu oznaczyli CHF. Jako przeznaczenie kredytu wskazali zakup lokalu mieszkalnego na rynku wtórnym.

(dowód: wniosek kredytowy k. 215-218v.)

Powodowie składając wniosek o kredyt złożyli oświadczenia dotyczącego tego, że:

-

są świadomi, że oprocentowanie kredytu/pożyczki jest zmienne i w okresie obowiązywania umowy kredytu może ulec podwyższeniu w związku z ze wzrostem stopy referencyjnej WIBOR lub LIBOR, co spowoduje podwyższenie kwoty spłacanej raty,

-

przedstawiono powodom ofertę kredytu hipotecznego w złotych oraz indeksowanego do waluty obcej. Podjęli decyzję o wyborze oferty kredytu indeksowanego do waluty obcej, mając pełną świadomość, że w okresie obowiązywania umowy, może nastąpić niekorzystna dla powodów zmiana kursu waluty – co spowoduje podwyższenie kwoty kredytu, a także odsetek oraz kwoty rat kapitałowo-odsetkowej przypadającej do spłaty, a wyrażonych w złotych.

(dowód: oświadczenia – k. 219-220, symulacja kosztów – k. 221)

W dniu 28 lipca 2008 r. powodowie zawarli z (...) Bank S.A. z siedzibą we W., poprzednikiem prawnym pozwanego Banku (...) Spółką Akcyjną z siedzibą w W. umowę kredytu hipotecznego nr (...). Kredyt przeznaczony był na nabycie działki z przeznaczeniem pod indywidualne budownictwo jednorodzinne oraz refinansowanie nakładów poniesionych na cele mieszkaniowe (§ 2 ust. 2.1. oraz ust. 2.2. umowy).

Zgodnie z § 1 ust. 3.1 umowy Bank udzielił powodom kredytu w kwocie 163.333,00 zł. W § 1 ust. 3.5 umowy wskazano, że walutą indeksacji jest CHF. W § 1 ust. 3.10 wskazano, że kwota kredytowanego brakującego wkładu własnego podlegającego ubezpieczeniu wynosi 31.090,00 PLN, natomiast ubezpieczenie brakującego wkładu określono na kwotę 933,00 PLN (§ 1 ust. 3.15). W § 1 ust. 4 umowy wskazano, że umowa kredytu wyrażona w walucie obcej według kursu kupna waluty określonego w Tabeli obowiązującej w Banku na dzień sporządzenia umowy wynosi 85.376,09 CHF. Zastrzeżono, że kwota ta ma charakter informacyjny i nie stanowi zobowiązania Banku. Wartość kredytu wyrażona w walucie obcej w dniu uruchomienia kredytu lub pierwszej transzy może być różna od podanej w umowie.

Zgodnie z § 6 ust. 1 zdanie drugie Regulaminu udzielania kredytów i pożyczek przez (...) Bank S.A. (dalej: regulamin), wysokość zadłużenia z tytułu udzielonego kredytu indeksowanego do waluty obcej wyrażona jest w walucie obcej, po przeliczeniu uruchomionych środków po kursie kupna danej waluty zgodnie z Tabelą obowiązującą w dniu ich uruchomienia.

Celem zabezpieczenia spłaty kredytu ustanowiona została hipoteka na rzecz Banku na nieruchomości. (§ 3 ust. 1 umowy). Zabezpieczeniem spłaty kredytu było również ubezpieczenie nieruchomości oraz cesja praw na Bank, pełnomocnictwo do dysponowania rachunkiem bankowym przeznaczonym do obsługi klienta oraz pełnomocnictwo do zawarcia umowy ubezpieczenia nieruchomości oraz (...) oraz cesji praw na Bank (§ 3 ust. 2-4).

Wypłata kredytu nastąpić miała jednorazowo w dniu 31.08.2008 r. po złożeniu przez powodów wniosku o wypłatę i po spełnieniu warunków wypłaty określonych w § 5 ust. 1 umowy (§ 5 ust. 1 umowy).

Zgodnie z umową prowizja przygotowawcza została ustalona w wysokości 1,50 % kwoty kredytu tj. 2.400,00 zł (§ 6 ust. 1 umowy).

Kredyt jest oprocentowany według zmiennej stopy procentowej, składającej się ze stałej w okresie kredytowania marży Banku w wysokości 1,40% oraz aktualnej w danym kwartale stopy bazowej, ogłaszanej w Tabeli obowiązującej w Banku. Oprocentowanie kredytu w stosunku rocznym w dniu zawarcia umowy w dniu zawarcia umowy wynosiło 4,21 %. Zmiana wysokości oprocentowania może następować w przypadku zmiany stopy bazowej określonej dla danej waluty lub zmiany parametrów finansowych rynku pieniężnego i kapitałowego w kraju lub krajów zrzeszonych w UE, którego waluta jest podstawą indeksacji. O każdej zmianie oprocentowania Bank miał zawiadamiać kredytobiorcę i poręczycieli na piśmie. Informacja na temat obowiązującego oprocentowania podawana miała być do wiadomości również w placówkach banku, na stronach internetowych banku oraz pod numerem telefonu infolinii telefonicznej. Zmiana wysokości oprocentowania dokonana zgodnie z wyżej wskazanymi zasadami nie stanowiła zmiany umowy. Kredytobiorca ponosił ryzyko związane ze zmianą wysokości stopy bazowej mającej bezpośredni wpływ na wysokość miesięcznych rat spłaty. W powyższym postanowieniu umownym wskazano również, że kredytobiorca zaciągający kredyt indeksowany do waluty obcej ponosi dodatkowo ryzyko kursowe tj. ryzyko wynikające z wahań ceny danej waluty w okresie spłaty kredytu co może mieć również wpływ na wysokość innych opłat np. z tytułu ubezpieczenia (§ 6 ust. 2, § 1 ust. 3.13 umowy). Zgodnie z § 2 pkt 13 regulaminu została zdefiniowana stopa bazowa – ustalana jest 25 dnia ostatniego miesiąca poprzedniego kwartału kalendarzowego i obowiązuje na kwartał następny na podstawie notowań:

a)  dla kredytów w PLN (WIBOR 3M)- stopa procentowa na jakiej banki udzielają 3-miesięcznych pożyczek w PLN innym bankom, ustalana codziennie o godz. 11:00 czasu warszawskiego, dla pożyczek w PLN,

b)  dla kredytów denominowanych w CHF LIBOR (3M) stopa procentowa na jakiej banki udzielają 3-miesięcznych pożyczek w CHF oferowanych na rynku międzybankowym w L., ustalana codziennie o godz. 11:00 czasu londyńskiego.

Od zadłużenia przeterminowanego Bank miał pobierać od dnia następnego, w którym miała nastąpić płatność do dnia poprzedzającego dzień spłaty włącznie, bez odrębnego wzywania do zapłaty, odsetki karne, których wysokość była określona w Tabeli w odniesieniu do stopy kredytu lombardowego NBP. Zmiana wysokości odsetek karnych wynikająca ze zmiany wysokości stopy lombardowej nie stanowi zmiany Tabeli, jak również nie stanowi zmiany umowy. Wysokość oprocentowania karnego miała ulegać zmianie w przypadku każdorazowej zmiany stopy lombardowej NBP. Nowa wysokość oprocentowania karnego miała obowiązywać od następnego dnia roboczego po zmianie wysokości stopy lombardowej. Odsetki karne od zadłużenia przeterminowanego wg tabeli obowiązującej w dniu zawarcia umowy równe były czterokrotności stopy procentowej kredytu lombardowego NBP i wynosiły 30% rocznie (§ 6 ust. 3). Natomiast zgodnie z § 6 ust. 7 wysokość odsetek karnych, składek, opłat i prowizji, z zastrzeżeniem pkt 1, mogła ulegać zmianom. O zmianach wysokości odsetek karnych, w sytuacji, w której stanowiło to zmianę Tabeli, jak również o zmianach składek, opłat i prowizji kredytobiorca miał być informowany na piśmie wraz z podaniem daty ich wejścia w życie. Jeżeli w terminie 14 dni roboczych od dnia otrzymania na piśmie zmienionych postanowień Tabeli, Kredytobiorca nie złożyłby w Banku pisemnego oświadczenia o odmowie ich przyjęcia, Kredyt miał być obsługiwany na nowych warunkach. Pisemna odmowa zaakceptowania zmian miała skutkować rozwiązaniem umowy z zachowaniem 30-dniowego okresu wypowiedzenia liczonego od daty wpływu pisma do Banku, ze skutkami określonymi w § 11.

Spłata kredytu miała być dokonywana w 275 annuitetowych ratach miesięcznych i jednej racie odsetkowej (§ 1 ust. 3.6, 3.7 i 3.8 umowy oraz § 7 ust 1 umowy). Stosownie do § 7 ust. 6 umowy oraz § 11 ust. 5 regulaminu kwoty rat spłaty kredytu indeksowanego do waluty obcej określone są w walucie obcej, a spłacane w PLN, przeliczone po kursie sprzedaży danej waluty zgodnie z Tabelą obowiązującą w dniu poprzedzającym dzień spłaty raty określonym w umowie. Zgodnie z § 7 ust. 7 zdanie pierwsze umowy o aktualnej wysokości raty spłaty, składki ubezpieczeniowej, opłaty refinansującej oraz aktualnym oprocentowaniu Bank informował wysyłając listem zwykłym harmonogram spłat na kolejny kwartał lub jego część, przy czym nie wykluczało to innych form komunikowania kredytobiorcy wysokości najbliższej raty spłaty. Kredytobiorca upoważnił Bank do pobierania środków pieniężnych na spłatę rat oraz innych należności z tytułu umowy z rachunku wskazanego w § 1 pkt 3.19. Upoważnienie to było nieodwoływalne i wygasa wyłącznie po całkowitym rozliczeniu kredytu (§ 7 ust. 8, § 1 ust. 3.19 umowy).

W § 10 ust. 3 umowy zostało zawarte oświadczenie, że kredytobiorca:

- został poinformowany o ponoszeniu ryzyka zmiany kursów walutowych (ryzyko walutowe) oraz ryzyka zmiany stopy procentowej,

- został poinformowany, że zmiana kursu walutowego oraz zmiana stopy procentowej będzie miała wpływ na wysokość zadłużenia z tytułu kredytu oraz wysokość rat spłaty,

- poniesie ryzyko z ww. tytułów.

Zgodnie z § 11 ust. 5 umowy w przypadku kredytu indeksowanego do waluty obcej, bank w następnym dniu po upływie terminu wypowiedzenia umowy dokonuje przewalutowania całego wymagalnego zadłużenia na PLN, z zastosowaniem aktualnego na dzień przewalutowania kursu sprzedaży waluty, określonego w Tabeli.

Zgodnie z § 14 ust. 3 umowy, zmiana warunków umowy, miała następować w formie pisemnej pod rygorem nieważności, za wyjątkiem zmian w Tabeli, o których bank informuje kredytobiorcę w sposób określony w Regulaminie. W przypadku zmiany Regulaminu lub Tabeli, Bank wysyła zmienione dokumenty zgodnie z zasadami określonymi w Regulaminie. W § 14 ust. 5 umowy oraz § 18 ust. 6 regulaminu, bank zastrzegł sobie prawo do zmiany stawek procentowych i kwotowych ujętych w tabeli w okresie obowiązywania umowy, wyłącznie z ważnych przyczyn, w szczególności, gdy nastąpi zmiana parametrów rynkowych, środowiska konkurencji, przepisów prawa, zmiana stopy inflacji bądź innych warunków makroekonomicznych, zmiana zakresu i/lub formy realizacji określonych czynności i usług lub zmiana wysokości kosztów operacji i usług ponoszonych przez bank.

W przypadku kredytu indeksowanego do waluty obcej przewalutowanie, tj, zmiana waluty indeksacji na PLN miała następować po kursie sprzedaży danej waluty w dniu przewalutowania zgodnie z Tabelą. Natomiast zmiana waluty kredytu z PLN na walutę obcą jako walutę indeksacji następuje po kursie kupna danej waluty w dniu przewalutowania, zgodnie z Tabelą (§ 13 ust. 5 regulaminu).

W przypadku niespłacenia przez kredytobiorcę w terminie całości kapitału, raty kapitałowo-odsetkowej, raty odsetkowej należnej w danym okresie składki ubezpieczeniowej, opłaty refinansujące koszty ubezpieczenia, prowizji lub innej należnej opłaty, niespłacona kwota miała się stać zadłużeniem przeterminowanym. Należności banku wynikające z kredytu indeksowanego kursem waluty obcej podlegały przeliczeniu na PLN po kursie sprzedaży danej waluty zgodnie z Tabelą obowiązującą w dniu wymagalności tych należności (§ 15 ust. 1 regulaminu)..

Zasady wyliczenia danych zawartych w Tabeli według której nastąpiło przeliczenie kwoty udzielonego kredytu oraz następowało przeliczenie rat spłat, nie zostały w sposób precyzyjny określone, ani w umowie ani w regulaminie.

W regulaminie, w § 2 ust. 14 Tabela została zdefiniowana jako Tabela oprocentowania, Tabela kursów walut oraz Tabela opłat i prowizji Banku dla Kredytów i Pożyczek hipotecznych, obowiązuje w Banku, dostępne w placówkach, na stronie internetowej oraz pod numerami infolinii telefonicznej, stanowiące integralną część umowy. Zgodnie z § 8 ust. 10 regulaminu Tabela kursów walut mogła ulec zmianie w trakcie dnia roboczego. Zmiana kursu waluty nie stanowiła zmiany umowy i nie podlegała doręczeniu na piśmie.

W regulaminie w zakresie ubezpieczenia niskiego wkładu zostały zawarte następujące postanowienia:

- ubezpieczenie niskiego wkładu własnego oznacza obligatoryjne ubezpieczenie w sytuacji niskiego wkładu własnego (§ 2 ust. 12 regulaminu),

- dodatkową, obligatoryjną formą zabezpieczenia stanowi również zawarta przez Bank umowa ubezpieczenia niskiego wkładu własnego jeżeli zgodnie z § 2 pkt 11 kredytobiorca nie wniósł wkładu własnego (§ 9 ust. 4 regulaminu),

- w sytuacji niskiego wkładu własnego kredytobiorcy, bank zawiera umowę ubezpieczenia wkładu własnego kredytobiorcy. W przypadku kontynuacji ubezpieczenia uwzględnia się dotychczas spłacony kapitał kredytu (§ 10 ust. 14 regulaminu),

- kredytobiorca zobowiązany jest do refinansowania bankowi ponoszonych kosztów tego ubezpieczenia (§ 10 ust. 15 regulaminu),

- ubezpieczenie zawierane jest na 36-miesięczny okres, z obowiązkiem przedłużenia na kolejne okresy w sytuacji gdy wartość kapitału pozostałego do spłaty na koniec okresu ubezpieczenia wartości równej lub niższej niż wymagana przez bank i określona w umowie (§ 10 ust. 16 regulaminu),

- opłata refinansująca koszty Ubezpieczenia Niskiego wkładu własnego była płatna przez kredytobiorcę na rzecz banku w wysokości określonej w Tabeli aktualnej w dniu zawarcia umowy. Opłata refinansująca za pierwszy okres ubezpieczenia, mogła być pobrana z góry z kwoty kredytu lub płatna przez kredytobiorcę przed uruchomianiem kredytu na rachunek w Banku wskazany w umowie. W razie przedłużenia tego ubezpieczenia opłata refinansująca koszty ubezpieczenia, za kolejny okres miała być płatna nie później niż w 10 dniu nowego okresu ochrony ubezpieczeniowej (§ 10 ust. 17 regulaminu),

- w przypadku kredytów w PLN oraz indeksowanych do waluty obcej wypłacanych w PLN dla wyliczenia wysokości podlegającego ubezpieczeniu brakującego wkładu własnego oraz wysokości opłaty refinansującej, przyjmuje się kwotę brakującego wkładu własnego obliczoną na podstawie kwoty kredytu w PLN określonej umową kredytu. W przypadku wydłużenia okresu ubezpieczenia kredytu indeksowanego do waluty obcej w celu określenia aktualnego salda kredytu w PLN i określenia należnej opłaty refinansującej stosuje się kurs sprzedaży waluty określony w tabeli obowiązujący w ostatnim dniu roboczym miesiąca poprzedzającego miesiąc, w którym wydłużono okres ubezpieczenia. W przypadku podwyższenia kwoty kredytu w celu obliczenia należnej opłaty refinansującej, uwzględnia się wysokość kredytu w PLN określoną w umowie i aneksach do umowy (§ 10 ust. 20 regulaminu).

(dowód: umowa kredytu hipotecznego k. 82-87, regulamin k. 88-91v.)

Bank wystawił zaświadczenie, w którym wskazał, że kredyt został uruchomiony jednorazowo, w dniu 4 sierpnia 2008 r. w kwocie 163.333,00 zł, co po kursie (...) stanowiło na ten dzień równowartość 86.415,00 CHF.

Powodowie ponieśli koszty refinansowania kosztów ubezpieczenia niskiego wkładu własnego w kwocie 3.110,00 PLN.

(dowód: zaświadczenie o udzieleniu kredytu hipotecznego k. 109, zaświadczenie o poniesionych kosztach k. 110)

W dniu 10 września 2014 r. strony zawarły Aneks nr (...) do umowy kredytu hipotecznego, w którym jako dzień spłaty wskazano 25-go każdego miesiąca. Pozostałe warunki umowy nie uległy zmianie.

(dowód: Aneks nr (...) k. 92)

Kolejnym aneksem z dnia 19 lutego 2015 r., strony postanowiły, że spłata zadłużenia z tytułu rat kapitałowo-odsetkowych następować będzie w walucie indeksacyjnej kredytu, tj. franku szwajcarskim, na zasadach określonych w niniejszym aneksie.

(dowód: Aneks nr (...) k. 93-94v.)

Powodowie pismem z dnia 29 lipca 2020 r. zwrócili się do pozwanego banku o:

1.  zapłatę kwoty 185.213,92 zł tytułem nienależnie pobranych świadczeń
z umowy kredytowej w związku zastosowaniem w umowie niedozwolonych klauzul umownych, z uwagi na nieważność przedmiotowej umowy w świetle przepisów prawa,

2.  zapłatę kwoty 933,00 zł nienależnie pobranych opłat z tytułu refinansowania kosztów ubezpieczenia niskiego wkładu, z uwagi na nieważność umowy w świetle przepisów prawa,

ewentualnie, w przypadku uznania przez Bank stanowiska kredytobiorców w zakresie abuzywnego charakteru kwestionowanych zapisów umownych przy jednoczesnym zanegowaniu nieważności całej umowy o:

3.  zapłatę kwoty 79.054,62 zł tytułem nienależnie pobranych świadczeń z umowy kredytowej w związku zastosowaniem w umowie niedozwolonych klauzul umownych.

(dowód: reklamacja k. 96-99, śledzenie przesyłek k. 101)

W okresie od 10 września 2008 r. do 1 czerwca 2020 r. powodowie uiścili na pokrycie rat kapitałowo-odsetkowych 185.218,29 PLN. W tym okresie, przy założeniu, że spłata następowała w walucie PLN bez indeksacji do CHF przy niezmienionych pozostałych warunkach umowy powodowie powinni wpłacić łącznie 97.874,24 PLN, a więc wystąpiła nadpłata w wysokości 87.344,05 PLN.

(dowód: opinia biegłego k. 379-440)

Powodowie E. G. i M. G. przeznaczyli środki pochodzące z kredytu na zakup działek budowlanych. Zamierzali wybudować dom, aby w nim zamieszkać. Mieszkali wówczas u rodziców E. G.. Wymieni powodowie nie wybudowali domu, doszło do rozpadu małżeństwa i rozwodu.

W kredytowanej nieruchomości nie była zarejestrowana ani prowadzona działalność gospodarcza. Nieruchomość nie była nigdy wynajmowana. Powodowie nie mieli możliwości negocjacji kursu wypłaty i spłaty kredytu. Początkowo powodowie E. G. i M. G. w równym stopniu spłacali raty kredytu. Od orzeczenia rozwodu, raty kredytu spłacała wyłącznie powódka E. G..

Powodowie w 2016 r. dowiedzieli się, że bank zastosował w umowie niedozwolone postanowienia umowne.

(dowód: zeznania świadka S. P. (1) k. 489v.-490, zeznania świadka A. Ż. – k. 490, zeznania powodów k. 490v.-491v.)

Sąd zważył, co następuje:

Sąd dokonał ustaleń faktycznych w sprawie w oparciu o załączone do akt dokumenty, w tym umowę o kredyt hipoteczny, wniosek kredytowy, regulaminy kredytowania i zaświadczenia wystawione przez pozwany bank. Ich wiarygodność nie była kwestionowana przez żadną ze stron.

Ponadto Sąd uwzględnił zeznania powodów, zeznania świadków S. P. (2), A. Ż. w zakresie jakim znajdują potwierdzenie w pozostałym materiale dowodowym. Podnieść należy, że świadek S. P. (2) nie pamiętała okoliczności zawierania tej konkretnej umowy. Świadek ograniczył się do ogólnych kwestii związanych z funkcjonowaniem kredytów oraz ogólnych procedur ich udzielania przez pozwany bank. Świadek A. Ż. nie uczestniczył w rozmowach z klientami banku. Z jego zeznań wynika, że nie było możliwości negocjowania kursów waluty do wypłaty i spłaty kredytu.

Ponadto Sąd uwzględnił opinię biegłego, której wiarygodności i rzetelności nie zakwestionowała skutecznie żadna ze stron. Sąd nie znalazł podstaw do podważenia powyższej opinii. Opinia stała się podstawą poczynionych ustaleń faktycznych, w zakresie obejmującym rozliczenie nadpłaty na skutek stosowania przez pozwanego kwestionowanych klauzul abuzywnych składających się na mechanizm indeksacji.

Sąd pominął wniosek o dopuszczenie dowodu z przesłuchania świadka R. S. jako nieprzydatny do rozstrzygnięcia. Zgromadzone w sprawie dowody w postaci dokumentów i zeznań powódki, w pełni pozwalają na dokonanie prawidłowego rozpoznania niniejszej sprawy.

Sąd pominął wniosek dowodowy strony pozwanej dotyczący dopuszczenia dowodu z opinii biegłego. Pominięcie dowodu zgłaszanego przez stronę jest bowiem dopuszczalne wtedy, gdy okoliczności sporne, na które dowód powołano, zostały dostatecznie wyjaśnione (wyrok Sądu Najwyższego z 19 grudnia 2012 r. sygn. akt II CNP 41/12, wyroki SN: z 12 stycznia 2005 r., I CK 451/04, z 5 lutego 2009 r., II UK 176/08 i z 13 grudnia 2010 r., III SK 16/10). Opinia biegłego stanowi jedynie dowód dający Sądowi, rozstrzygającemu sprawę merytorycznie, dokonanie ustaleń w zakresie wymagającym wiadomości specjalnych (a więc wiedzy wykraczającej poza objętą zakresem wiedzy ogólnej – powszechnej). W tej sprawie Sąd uznał, że zgromadzone
w sprawie dowody w postaci dokumentów, zeznań strony powodowej i opinii pierwotnej biegłego, w pełni pozwalają na rozstrzygniecie sprawy, zaś wniosek dowodowy o dopuszczenie opinii biegłego potraktował, jako nieistotny dla rozstrzygnięcia sprawy.

Analizując zasadność powództwa, wskazać należy, że przepisy ustawy Prawo bankowe na dzień zawarcia umowy kredytu dopuszczały możliwość zawierania umów kredytu ze wskazaniem waluty obcej. Zgodnie art. 69 ust. 1 i 2 ustawy – Prawo bankowe przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych
z przeznaczeniem na ustalony cel, zaś kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania
z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu. Umowa kredytu powinna być zawarta na piśmie i określać w szczególności: strony umowy, kwotę i walutę kredytu, cel, na który kredyt został udzielony, zasady
i termin spłaty kredytu, wysokość oprocentowania kredytu i warunki jego zmiany, sposób zabezpieczenia spłaty kredytu, zakres uprawnień banku związanych z kontrolą wykorzystania i spłaty kredytu, terminy i sposób postawienia do dyspozycji kredytobiorcy środków pieniężnych, wysokość prowizji, jeżeli umowa ją przewiduje, warunki dokonywania zmian i rozwiązania umowy.

Zasadnicze postanowienia umowy, w ocenie Sądu, spełniają więc przesłanki tego przepisu (w brzmieniu obowiązującym w dacie jej zawarcia) i pozwalają na uznanie jej za ważną umowę kredytu bankowego. Znane są: strony umowy i kwota oraz waluta kredytu, cel na jaki został udzielony, zasady i termin jego spłaty, wysokość oprocentowania i zasady jego zmiany (w zakresie odnoszące się do stawki bazowej) oraz inne niezbędne warunki.

Jak wynika z treści zawartej pomiędzy stronami umowy, stosownie do jej postanowień, strony umówiły się, że kwota kapitału kredytu początkowo wyrażona
w walucie polskiej, zostanie w drodze indeksacji przeliczona na walutę franka szwajcarskiego i oprocentowana w sposób właściwy dla tej waluty. Jakkolwiek też przeliczenie dotyczące indeksacji następowało z zastosowaniem tabeli kursów obowiązującej w pozwanym Banku, skutkiem tego zastosowania nie jest unicestwienie czy unieważnienie umowy jako takiej w całości.

Zważywszy bowiem, że wniosek kredytowy bezspornie dotyczył kredytu
w walucie polskiej, zaś postanowienia umowy jednoznacznie wskazują, że Bank udziela kredytu w złotych polskich, a jego wypłata i spłata następuje w złotych polskich nie ulega wątpliwości, że strony zgodnie zamierzały zawrzeć umowę kredytu bankowego
w tej właśnie walucie.

Umowa stron zawiera zatem elementy przedmiotowo istotne, które mieszczą się w konstrukcji umowy kredytu bankowego. Przy czym, przepisy ustawy Prawo bankowe na dzień zawarcia umowy kredytu dopuszczały możliwość zawierania umów kredytu ze wskazaniem waluty obcej. Jest to nadto konstrukcja dopuszczalna na podstawie art. 353 ¹ k.c., zgodnie z którym strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego, jej istota polegała bowiem na stworzeniu przez Bank możliwości wykorzystania przez powódkę określonej kwoty pieniędzy w walucie polskiej z obowiązkiem zwrotu w określonym czasie jej równowartości z zastosowaniem miernika w postaci kursu waluty szwajcarskiej.

Odnośnie ryzyka zmiany kursu to wskazać trzeba, że na zmianę kursu waluty wpływa szereg czynników ekonomicznych jak i pozaekonomicznych, niezależnych od woli stron zawartej umowy. Kursy walut z natury swojego funkcjonowania cechują się zmienną wartością, wykazując raz tendencję zwyżkową, a innym razem spadkową. Zmienność kursów walut jest faktem powszechnie znanym, nie wymagającym dowodu. Co do zasady zatem uznać trzeba, że brak jest podstaw do uznania, że umowa łącząca strony ze względu na jej konstrukcję (umowa kredytu indeksowanego) była sprzeczna z prawem lub z zasadami współżycia społecznego.

W niniejszej sprawie, powodowie wskazali, że postanowienia:

⚫

§ 1 ust. 4, § 7 ust. 6, § 11 ust. 5, § 14 ust. 5 umowy kredytu oraz § 2 ust. 14, § 6 ust. 1, § 8 ust. 10, § 11 ust. 5, § 13 ust. 5, § 15 ust. 1, § 18 ust. 6 regulaminu – dotyczących wprowadzenia klauzuli indeksującej świadczenie stron dwoma miernikami wartości określanymi dowolnie przez pozwanego;

⚫

§ 1 ust. 3 pkt 10, § 1 ust. 3 pkt 15, § 4 ust. 2 umowy kredytu oraz § 2 ust. 12, § 9 ust. 4, § 10 ust. 14-17, § 10 ust. 20 regulaminu – dotyczących obciążenia kredytobiorcy obowiązkiem refinansowania składek ubezpieczenia niskiego wkładu własnego;

⚫

§ 6 ust. 2, § 6 ust. 3 i 6 ust. 7 umowy kredytu – dotyczącego wprowadzenia klauzuli zmiennego oprocentowania pozwalającego pozwanej na modyfikację oprocentowania w toku realizacji umowy bez określenia jednoznacznych przesłanek wyznaczających kierunek i zakres zmian;

– powinny być ocenione pod kątem ich abuzywności w świetle przepisów prawa, skutku ich abuzywności dla ostatecznego kształtu powstałego pomiędzy stronami stosunku prawnego, w tym również w kontekście oceny jego ewentualnej całkowitej nieważności na skutek ich bezskuteczności.

Powodowie, zawierając umowę kredytu występowali jako konsumenci
w rozumieniu art. 22 ¹ k.c., co nie było kwestionowane przez stronę pozwaną.

Zgodnie z art. 385 ¹ k.c. postanowienia umowy zawieranej z konsumentem, które kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami lub rażąco naruszają jego interesy, nie są wiążące, jeżeli nie zostały uzgodnione indywidualnie. Nie dotyczy to postanowień określających główne świadczenia stron, w tym cenę lub wynagrodzenie, jeżeli zostały sformułowane w sposób jednoznaczny (§ 1). Nieuzgodnione indywidualnie są te postanowienia umowy, na których treść konsument nie miał rzeczywistego wpływu, co w szczególności odnosi się do postanowień umowy przejętych z wzorca umowy zaproponowanego konsumentowi przez kontrahenta (§ 3). Wszelkie klauzule sporządzone z wyprzedzeniem są klauzulami pozbawionymi cechy indywidualnego uzgodnienia i okoliczności tej nie niweczy fakt, że konsument mógł znać ich treść. Uznanie, że treść danego postanowienia umownego została indywidualnie uzgodniona, wymagałoby wykazania, że konsument miał realny wpływ na konstrukcję niedozwolonego (abuzywnego) postanowienia wzorca umownego, zaś konkretny zapis był z nim negocjowany.

Zgodnie z postanowieniami umowy wysokość zobowiązania powodów (konsumentów) będzie przeliczana z zastosowaniem dwóch rodzajów kursu waluty indeksacyjnej – wypłata kredytu wg kursu kupna, zaś spłata wg kursu sprzedaży. W obu przypadkach chodzić miało o kursy pozwanego banku publikowane w niezdefiniowanej Tabeli. Konkretny sposób ustalania kursu nie został opisany w umowie. Bank miał jednostronną swobodę w zakresie ustalania kursu waluty indeksacyjnej. Umowa została zawarta na podstawie wzoru opracowanego i stosowanego przez bank.

Z zebranego w sprawie materiału dowodowego wynika, że sporne postanowienia nie zostały uzgodnione indywidualnie, gdyż strona powodowa nie miała rzeczywistego wpływu na treść postanowień w zakresie kursów przyjętych do rozliczeń kredytu, przy wyrażeniu zgody na objęcie kredytu powyższymi klauzulami indeksacyjnymi. Zgoda na przyjęcie zaproponowanych przez bank postanowień warunkowała udzielenie kredytu. Wskazywana przez pozwanego okoliczność dotycząca doświadczenia, świadomości
i wiedzy strony powodowej odnośnie postanowień umowy kredytu nie powoduje ustalenia, że postanowienie umowne dotyczące klauzul indeksacyjnych było
z kredytobiorcą indywidualnie uzgadniane. Nie ma więc podstaw do przyjęcia, że postanowienia umowy w zakresie mechanizmu ustalania kursu waluty, stanowiącej narzędzie waloryzacji kredytu i wyznaczającej wysokość zobowiązania powodów względem pozwanego, zostały w przypadku umowy stron uzgodnione indywidualnie.

Dalej należało rozważyć, czy – skoro zakwestionowane postanowienia dotyczą głównego przedmiotu umowy – są wystarczająco jednoznaczne i czy wynikające z nich prawa lub obowiązki stron zostały ukształtowane sprzecznie z dobrymi obyczajami lub w sposób rażąco naruszający interesy powodów jako konsumentów.

Umowa nie wskazywała, w jaki konkretnie sposób tabela kursów banku jest ustalana. Nie wskazywał również tego Regulamin udzielania kredytów i pożyczek hipotecznych przez (...) Bank S.A., który w swoich postanowieniach odwoływał się do kredytów indeksowanych kursem waluty obcej, w tym CHF. To zaś nie pozwala na uznanie, aby postanowienia waloryzacyjne były wystarczająco jednoznaczne. Przyznanie sobie przez pozwanego jednostronnej kompetencji do swobodnego ustalania kursów przyjmowanych do wykonania umowy prowadzi do wniosku, że były one sprzeczne z dobrymi obyczajami i naruszały rażąco interesy powodów w rozumieniu art. 385 ^{( 1)} § 1 k.c., oceniane na datę zawarcia umowy. Dla uznania postanowienia umownego za niedozwolone wystarczy taka jego konstrukcja, która prowadzi do obiektywnej możliwości rażącego naruszenia interesów konsumenta, przy czym bez znaczenia pozostaje sposób wykonania umowy stron w tym zakresie. Zgodnie z art. 385 ^{( 2)} k.c. ewentualna abuzywność postanowień umowy podlega badaniu na datę jej zawarcia z uwzględnieniem towarzyszących temu okoliczności i innych umów pozostających w związku z umową objętą badaniem. Bezzasadne było prowadzenie postępowania dowodowego w kierunku wykazania, czy kursy walut CHF/PLN według których dochodziło do rozliczenia stron z umowy kredytu stanowiły kursy rynkowe, jak też te kursy się kształtowały w porównaniu do innych Banków, zależności kursu ze zmianami na rynku walutowym, czy w końcu stosowanej praktyki rynkowej.

Postanowienia umowy wskazywały na dwa rodzaje kursów – pierwszy do ustalenia wysokości kredytu w tej walucie po jego wypłacie w walucie polskiej oraz drugi do ustalenia wysokości kolejnych rat spłaty w PLN. Pierwszy z nich określono jako kurs kupna, a drugi – jako kurs sprzedaży CHF. Jak wiadomo powszechnie, kurs kupna to w pewnym uproszczeniu kurs, po którym deklarowane jest kupno danej waluty, a kurs sprzedaży to kurs, po którym deklarowana jest jej sprzedaż, względnie kursy, według których będą rozliczane takie transakcje. Kurs kupna z reguły jest niższy od kursu sprzedaży, a że tak było zawsze w okresie wykonywania umowy stron potwierdza opisany powyżej sposób ustalania ich wysokości w pozwanym Banku. Różnica między tymi kursami, czyli tzw. spread walutowy, w uproszczeniu powinien zawierać w sobie koszt zakupu waluty i marżę (zysk) towarzyszący jej sprzedaży. Naliczenie spreadu ma ekonomiczne uzasadnienie w przypadku rzeczywiście zawieranych transakcji kupna i sprzedaży waluty, gdzie są ponoszone rzeczywiste koszty i można oczekiwać wynagrodzenia za rzeczywiście powzięte czynności. Nie ma natomiast uzasadnionych podstaw stosowanie spreadu przy rozliczaniu wypłaty i spłaty kredytu udzielanego, wypłacanego i spłacanego w walucie polskiej, a jedynie waloryzowanego kursem waluty obcej. W przypadku takiego kredytu nie dochodzi bowiem do żadnych realnych transakcji walutowych związanych bezpośrednio
z udzieleniem kredytu, a jedynie do szeregu obliczeń matematycznych, których celem jest określenie wartości kredytu udzielonego w PLN oraz wartości poszczególnych rat spłaty według miernika wartości, jakim jest kurs waluty obcej. Stosowanie w tym celu różnych kursów nie ma zatem racjonalnego uzasadnienia. Bank nie ponosi bowiem żadnych kosztów zakupu waluty w celu wypłaty konkretnego kredytu udzielanego
w złotych ani kosztów jej sprzedaży na rzecz kredytobiorcy i nie powinien również oczekiwać ich zwrotu, jak i dodatkowego wynagrodzenia (zysku) z tytułu takich czynności.

W umowie nie zostały sprecyzowane jasne i obiektywne kryteria ustalania przez bank kursu waluty, przyjmowanego do rozliczania wypłat i spłat kredytu w sposób, który pozwalałby kredytobiorcy na weryfikację poprawności kursu, a co za tym idzie sprawdzenie wysokości żądań banku (np. przez odwołanie do parametrów finansowych publikowanych lub znanych powszechnie). Brak takiej możliwości i zastrzeżenie dla banku wyłącznej kompetencji do ustalania wysokości kursu, według którego będzie rozliczana spłata kredytu i ustalana wysokość zobowiązania kredytobiorcy, jawiłyby się zatem jako rażąco naruszające interesy powodów. Narażałyby ich bowiem na niczym w zasadzie nieograniczone żądania banku co do spłaty udzielonego kredytu i jego wysokości, zależne wyłącznie od kursu waluty, do której waloryzowany jest kredyt, a którego wysokość zależy od woli banku.

Oceny tej nie zmienia sposób, w jaki bank pozyskuje środki na kredyty, czy też sposób wykazywania ich w sprawozdaniach finansowych lub – najogólniej rzecz ujmując – sposób księgowania. Powtórzyć trzeba, że w przypadku umowy, której przedmiotem jest udzielenie kredytu w walucie polskiej, kurs waluty obcej jest stosowany jedynie w celu waloryzacji zobowiązania, a między kredytobiorcą a bankiem nie dochodzi w istocie do żadnych rozliczeń walutowych i powstania związanych z tym kosztów.

Skutkiem uznania zapisów umowy wymienionych § 1 ust. 4, § 7 ust. 6, § 11 ust. 5, § 14 ust. 5 umowy kredytu oraz § 2 ust. 14, § 6 ust. 1, § 8 ust. 10, § 11 ust. 5, § 13 ust. 5, § 15 ust. 1, § 18 ust. 6 regulaminu – dotyczących wprowadzenia klauzuli indeksującej świadczenie stron dwoma miernikami wartości określanymi dowolnie przez pozwanego – za niedozwolone jest wyeliminowanie ich z tej umowy. Wskutek wyeliminowania zawartych w umowie klauzul abuzywnych, brak jest wyraźnie oznaczonych zapisów dotyczących mechanizmu ustalania kursu waluty, jaki miałby być przyjmowany do ustalania wysokości rat spłaty w złotych polskich w kolejnych terminach płatności oraz rozliczenia wysokości pozostałego do spłaty zadłużenia powodów.

Zgodnie z aktualnym poglądem wyrażonym w orzecznictwie, klauzulę waloryzacyjną traktuje się jako główne świadczenie kredytobiorcy, gdyż wpływa ona na wysokość tego świadczenia (vide: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 maja 2019 r. sygn. akt: I CSK 242/18, legalis nr 1966950, wyrok Sądu Apelacyjnego w Białystoku z dnia 08 sierpnia 2019 r., I ACa 126/19). Zatem, w odniesieniu do przeliczenia należności stron brak jest możliwości zastępowania niedozwolonych klauzul umownych przepisami o charakterze ogólnym, które są przepisami dyspozytywnymi. Pogląd ten został wypracowany w oparciu o związanie wszystkich sądów Unii Europejskiej wykładnią dyrektywy 93/13/EWG dokonaną przez Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w wyroku z dnia 3 października 2019 r. w sprawie C -260/18.
TSUE podtrzymał pogląd, że w przypadku ustalenia, że w umowie zostało zawarte postanowienie niedozwolone w rozumieniu dyrektywy, skutkiem tego jest wyłącznie wyeliminowanie tego postanowienia z umowy, chyba że konsument następczo je zaakceptuje. Jedynie w drodze wyjątku możliwe jest zastosowanie w miejsce postanowienia niedozwolonego przepisu prawa o charakterze dyspozytywnym.
Wyjątek ten obejmuje sytuacje w której jest zgoda stron na jego zastosowanie oraz okoliczność, że brak takiego zastąpienia skutkowałby upadkiem umowy
i niekorzystnymi następstwami dla konsumenta, który na takie niekorzystne rozwiązanie się nie godzi.

Dotychczas, orzecznictwo usuwając z umowy klauzule abuzywne odwoływało się do norm ogólnych prawa cywilnego, zastępując klauzule waloryzacyjną średnim kursem walut obcych prezentowanym przez Narodowy Bank Polski czy też innych kursów walut wskazywanych przez strony w umowie. Zgodnie ze stanowiskiem TSUE nie jest możliwe zastąpienie postanowienia niedozwolonego przez odwołanie się do norm ogólnych prawa cywilnego, gdyż spowodowałoby to ingerencję, mogącą wpłynąć na równowagę interesów, powodując nadmierne ograniczenie swobody zawierania umów. Zresztą, pozostawałoby to także w sprzeczności z bytem klauzuli waloryzacyjnej jako świadczenia głównego kredytobiorców.

Zatem należy rozważyć, czy umowa łącząca strony może być utrzymana bez niedozwolonych klauzul, czy też nie jest to możliwe i należy ustalić nieważność umowy.

W ocenie Sądu brak jest przesłanek do uznania przedmiotowej umowy o kredyt za nieważną. W myśl przepisu art. 385 ¹ § 2 k.c. należało wyeliminować postanowienia umowne o charakterze niedozwolonym składające się na klauzulę waloryzacyjną uznając, że udzielony kredyt stanowił kredyt złotowy niezawierający takiej klauzuli.

Za możliwością utrzymania umowy przemawia okoliczność, że po wyeliminowaniu z umowy postanowień niedozwolonych, nadal znana jest kwota kredytu, cel kredytu, okres i termin spłaty, wysokość prowizji oraz oprocentowanie. Zatem, tak skonstruowana umowa w pełni spełnia przesłanki umowy kredytu w świetle prawa bankowego i pozostaje zgodna z zasadą swobody kształtowania stosunków umownych, nie naruszając tym samym zasad współżycia społecznego. W tym miejscu wskazać należy, że eliminacja klauzul abuzywnych czyni zadość celu przepisów odnoszących się do niedozwolonych klauzul umownych w zakresie wyłącznego niestosowania tych postanowień, gdyż umowa powinna nadal obowiązywać bez jakichkolwiek innych zmian, o ile jest to prawnie możliwe (wyrok Sądu Najwyższego
z dnia 14 lipca 2017 r. sygn. akt: II CSK 803/16.)

Podnieść należy, że zgodnie z art. 6 ust. 1 dyrektywy 93/13/EWG należy dążyć do osiągniecia stanu niezwiązania konsumenta nieuczciwymi postanowieniami umownymi, przy jednoczesnym utrzymaniu w mocy umowy. Zatem po wyeliminowaniu wskazanych postanowień umowa stron nadal może być wykonywana bez zmiany charakteru jej głównego przedmiotu. Głównym przedmiotem umowy kredytu jest bowiem zobowiązanie banku do udostępnienia kredytobiorcy na czas oznaczony kwoty środków pieniężnych na ustalony cel i zobowiązanie kredytobiorcy do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu (art. 69 pr. bank.).

Wobec powyższego, ostatecznie umowę o kredyt zawierającą klauzule waloryzacyjne należy traktować jako kredyt złotowy, oprocentowany według przewidzianej umownie stawki LIBOR, przy czym, powołując się na wykładnię
w powołanej sprawie C – 260/18 nie ma znaczenia to, że Bank najprawdopodobniej nie ustaliłby wysokości oprocentowania według stawki LIBOR.

Powyższy wywód uwzględnia fakt, że 14 października 2021 r. Komisja Europejska wydała Rozporządzenie Wykonawcze (UE) (...) w sprawie wyznaczenia ustawowego zamiennika dla niektórych terminów zapadalności stopy LIBOR dla franka szwajcarskiego (CHF LIBOR). Na mocy tego rozporządzenia wskaźnik LIBOR CHF został zastąpiony wskaźnikiem SARON. Zmiana następuje
z dniem zaprzestania publikacji wskaźnika LIBOR CHF i jest natychmiastowa. Modyfikacja nie wymaga podjęcia żadnych działań przez strony stosunków prawnych. W ocenie Sądu, sprawia to, że powyższa kwestia nie powinna mieć znaczenia dla możliwości kontynuowania wykonania umowy.

W ocenie Sądu, opisane powyżej postanowienia umowne w zakresie kwestionowanym stanowią niedozwolone klauzule umowne, a zatem są one bezskuteczne względem powodów. Jednocześnie usunięcie z umowy niedozwolonych postanowień nie powoduje jej nieważności, umowa bowiem może być dalej wykonywana. Umowa stron nadal może być wykonywana jako umowa kredytu bankowego po wyeliminowaniu spornych postanowień. W oparciu o pozostałe postanowienia umowy możliwe jest bowiem określenie praw i obowiązków stron.

Poprawność tego rozumowania została ostatnio potwierdzona w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 1 czerwca 2022 roku, sygn.. akt II CSKP 364/22, w którym z całą mocą podkreślono, że: „(…)usunięcie niedozwolonego postanowienia umownego nie oznacza w tym wypadku niedopuszczalnej zmiany nieuczciwego warunku, zaś dalsze trwanie umowy łączącej pozwanego z powodem jest możliwe i zbieżne z celem dyrektywy 93/13, by umowa w pozostałej części co do zasady nadal obowiązywała strony(…)”.

Podobnie w wyroku Sądu Najwyższego (Sygn. akt II NSNc 89/23) z dnia 5 kwietnia 2023 r. Sąd Najwyższy potwierdził, że okoliczność wystąpienia w umowie klauzul abuzywnych nie czyni automatycznie nieważną całej umowy. Celem dyrektywy 93/13 nie jest unieważnienie wszystkich umów zawierających postanowienia niedozwolone, lecz przywrócenie równowagi między stronami.

W ocenie Sądu, postanowienia umowne dotyczące upoważnienia banku do naliczania kosztów ubezpieczenia niskiego wkładu własnego nie zostały uzgodnione indywidualnie z powodami, bowiem nie mieli oni żadnego wpływu na ukształtowanie umowy w tym zakresie.

Zdaniem Sądu, działanie pozwanego Banku, polegające na nie zawarciu w umowie (bądź innych elementach umowy, takich jak regulamin) podstawowych informacji na czym polega refinansowanie składek ubezpieczenia niskiego wkładu własnego i kto jest jego wyłącznym beneficjentem, oraz o wpływie tego ubezpieczenia na sytuację powodów, jako kredytobiorców jest sprzeczne z dobrymi obyczajami. Zarazem nie było żadnych przeszkód, aby takie informacje wskazać – chociażby poprzez wprowadzenie odpowiedniej pozycji w samym Regulaminie.

Analogicznie jak w przypadku klauzuli waloryzacyjnej prowadzi to do uznania przedmiotowego zapisu jako sprzecznego z dobrymi obyczajami i w sposób rażący naruszającego interesy kredytobiorców. (por. wyrok SOKiK z dnia 24 sierpnia 2012 r., sygn. akt XVII AmC 2600/11). W ocenie Sądu, tak skonstruowana opłata ubezpieczenia z tytułu niskiego wkładu własnego rażąco narusza interesy konsumentów poprzez obciążenie ich nieuzasadnionymi kosztami. Odnosząc się zaś do kosztów ubezpieczenia w kwocie 2.177 zł, wskazać należy, że podstawą wyliczenia tej opłaty była także kwota kredytu wyliczona według kursu CHF, ustalonego przez bank. Ponadto pozwany nie przedłożył umów ubezpieczenia niskiego wkładu własnego a tym samym nie wykazał celowości pokrycia tych kosztów przez powodów. Powodowie nie znali treści umów ubezpieczenia zawartych przez bank z ubezpieczycielami. Podkreślenia wymaga to, że aby wywołać skutek w postaci obciążenia kredytobiorców kosztami, czynności banku powinny mieć charakter celowy. Ciężar bowiem udowodnienia obowiązku pokrycia kosztów przez powodów spoczywał na banku zgodnie z art. 6 k.c.

Jak wskazano wyżej, zgodnie z zgodnie z treścią przepisu art. 385 ¹ § 1 k.c. postanowienia umowy zawieranej z konsumentem nieuzgodnione indywidualnie nie wiążą go, jeśli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy. W niniejszej sprawie już samo nieprzedstawienie powodom treści umowy ubezpieczenia uznać należało za dokonane z naruszeniem dobrych obyczajów. Nieudzielenie stronie powodowej informacji o treści stosunku ubezpieczenia, a w szczególności pozbawienia powodów możliwości zapoznania się z ogólnymi warunkami ubezpieczenia niskiego wkładu własnego celem uzyskania przez nich wiedzy, jaki był rzeczywisty zakres ochrony ubezpieczeniowej, jakie wypadki zostały objęte tą ochroną oraz jakie są ewentualne wyłączenia odpowiedzialności ubezpieczyciela, nie usprawiedliwiał fakt, że powodowie nie byli stroną umowy ubezpieczenia. To oni wszakże mieli pokrywać koszty ubezpieczenia.

W ocenie Sądu, opisane powyżej postanowienia umowne w zakresie kwestionowanym stanowią niedozwolone klauzule umowne, a zatem są one bezskuteczne względem powodów. Jednocześnie usunięcie z umowy niedozwolonych postanowień nie powoduje jej nieważności, umowa bowiem może być dalej wykonywana.

Zarzut nieważności umowy został przez powodów zgłoszony także ze wskazaniem na niedozwolony charakter § 6 ust. 2, 3 i 7 umowy, pozwalającego na kształtowanie wysokości oprocentowania rat kredytowych przez pozwanego. Sąd nie podzielił zarzutu nieważności umowy kredytowej z tej przyczyny. Poza sporem jest, że w umowie strony umówiły się właśnie na kredyt oprocentowany według zmiennej stopy procentowej. Stosownie do art. 76 Prawa bankowego, w razie stosowania zmiennej stopy oprocentowania kredytu należy określić w umowie kredytowej warunki jej zmiany. Warto przy tym zwrócić uwagę na wyrok Sądu Najwyższego z 4.11.2011 r., (I CSK 46/11, LEX nr 1102253), zgodnie z którym klauzula zmiennego oprocentowania nie może mieć charakteru blankietowego, lecz powinna dokładnie wskazywać czynniki (okoliczności faktyczne) usprawiedliwiające zmianę oprocentowania oraz relację między zmianą tych czynników, a rozmiarem zmiany stopy oprocentowania kredytu, określając precyzyjnie wpływ zmiany wskazanych okoliczności na zmianę stopy procentowej, a więc kierunek, skalę, proporcję tych zmian.

Zastrzeżenie przez bank zmiennej stopy procentowej kredytu nie stanowi rzecz jasna samo przez się niedozwolonej klauzuli wzorca umownego w rozumieniu art. 385 ¹kc, niemniej sposób określenia przez bank dalszych warunków zmiany stopy procentowej kredytu podlega ocenie z punktu widzenia praw konsumenta i w tym zakresie banki powinny zachować szczególną staranność w odniesieniu do precyzyjnego, jednoznacznego i zrozumiałego dla kontrahenta określenia tych warunków (por. postanowienie SN z 21.12.2011 r., I CSK 310/11, LEX nr 1108504).

Ustalenie wysokości odsetek kredytowych musi być w umowie określone w sposób jednoznaczny, albowiem stanowi skonkretyzowanie jednego z głównych, przedmiotowo istotnych świadczeń kredytobiorcy z tytułu umowy kredytowej. Przez pojęcie jednoznaczności należy rozumieć brak wątpliwości co do znaczenia postanowień umowy, a stan taki jest osiągnięty, gdy interpretacja nie umożliwia nadaniu postanowieniu różnych znaczeń (wyrok SA w Łodzi z 29.03.2017 r., I ACa 1233/16, LEX nr 2287417) Zasadny, w ocenie Sądu, jest pogląd, że zgodne z zasadami słuszności jest ustalenie w umowie zmiennej stopy oprocentowania kredytu, a wskazane w umowie okoliczności, od których ma być uzależniona zmiana wysokości oprocentowania, powinny być skonkretyzowane w taki sposób, aby w przyszłości mogła być dokonana ocena, czy rzeczywiście one wystąpiły i czy w związku z tym zmiana oprocentowania jest obiektywnie usprawiedliwiona (zob. uchwała składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 6 marca 1992 r., III CZP 141/91, OSNC 1992 r., Nr 6, poz. 90).

W niniejszym stanie faktycznym strony ustaliły, że oprocentowanie kredytu będzie ulegało zmianie w przypadku zmiany stopy bazowej określonej dla danej waluty oraz zmiany parametrów finansowych rynku pieniężnego i kapitałowego w kraju, którego waluta jest podstawą indeksacji. Kwestionowane postanowienie zmiennego oprocentowania (par. 6 ust. 2 umowy) czyni zadość wymaganiom stawianym przez art. 76 Prawa bankowego w zakresie odnoszących się zmiany zdefiniowanej w umowie stopy bazowej (LIBOR). Natomiast nieznane i niedające się określić są pozostałe, warunki zmiany oprocentowania w zakresie w którym odwołują się zmiany parametrów finansowych rynku.

Mając powyższe na względzie Sąd przyjął, że oprocentowanie kredytu jest do ustalenia, biorąc pod uwagę stawkę LIBOR. Dlatego też eliminacja niedozwolonego postanowienia w zakresie, że oprocentowanie kredytu będzie ulegało zmianie w przypadku zmiany parametrów finansowych rynku pieniężnego i kapitałowego w kraju, którego waluta jest podstawą indeksacji, nie prowadzi do upadku umowy.

Wskazać należy, że postanowienie par. 6 ust. 3 umowy dotyczy odsetek od zadłużenia przeterminowanego i zostało sformułowane w sposób jednoznaczny i określa kierunek zmian. Natomiast par. 6 ust. 7 umowy rażąco narusza interesy powodów, albowiem niedopuszczalna jest jednostronna zmiana umowy przez bank. Jednakże eliminacja tego postanowienia, nie powoduje nieważności umowy. Można bowiem określić prawa i obowiązki stront na podstawie pozostałych postanowień.

Z tych przyczyn Sąd na podstawie art. 58 k.c. oraz powołanych przepisów oddalił żądanie ustalenia nieistnienia stosunku prawnego (pkt VI wyroku). Oddalenie roszczenia o ustalenie nieistnienia stosunku prawnego skutkowało również nieuwzględnienie roszczenia o zapłatę wywodzonego z tej podstawy.

Analizując żądanie zapłaty w związku z zawartymi w umowie bezskutecznymi postanowieniami, wskazać należy, że podstawą dochodzonego roszczenia o zapłatę stanowiły przepisu art. 410 § 1-2 k.c. w zw. z art. 405 k.c. Zgodnie z art. 405 k.c. kto bez podstawy prawnej uzyskał korzyść majątkową kosztem innej osoby, obowiązany jest do wydania korzyści w naturze, a gdyby to nie było możliwe, do zwrotu jej wartości. W myśl natomiast art. 410 § 1 i 2 k.c. przepisy artykułów poprzedzających stosuje się w szczególności do świadczenia nienależnego. Świadczenie jest nienależne, jeżeli ten kto je spełnił, nie był w ogóle zobowiązany lub nie był zobowiązany względem osoby, której świadczył, albo jeżeli podstawa świadczenia odpadła lub zamierzony cel świadczenia nie został osiągnięty, albo jeżeli czynność prawna zobowiązująca do świadczenia była nieważna i nie stała się ważna po spełnieniu świadczenia. Jak już wyżej wskazano sporne postanowienia, z uwagi na stosowanie kursów, które mogły być swobodnie ustalane przez jedną ze stron umowy stanowią niedozwolone klauzule umowne, a zatem nie wiążą powodów i strony są związane umową w pozostałym zakresie.

Rozliczenia kredytu dokonano, przy założeniu, że umowa nie zawiera klauzuli indeksacyjnej, a kredyt jest oprocentowany według stawki i z zastosowaniem marż pozwanego zawartych w umowie kredytowej i podlega spłacie w ratach wskazanych
w umowie oraz harmonogramie spłat stanowiących integralną jej część.

Sąd zasięgnął opinii biegłego C. K. w celu wyliczenia wysokości zobowiązania powodów z tytułu zaciągniętego kredytu przy założeniu, że umowa kredytu hipotecznego była wiążąca z pominięciem niedozwolonych postanowień umownych dotyczących indeksowania kwoty kredytu
i rat kredytu do CHF oraz różnicy pomiędzy kwotą rzeczywiście uiszczoną przez powodów, a kwotą którą powodowie uiściliby, gdyby kredyt został rozliczony z pominięciem klauzul indeksacyjnych za okres od 10 września 2008 r. do 1 czerwca 2020 r. Sporządzona opinia w sposób obrazowy i wyczerpujący przedstawia wyliczenie kwoty nienależnie uiszczonego świadczenia, przy czym opinia ta nie została skutecznie zakwestionowana przez strony.

Z opinii biegłego wynika, że powodowie w okresie od 10 września 2008 r. do 1 czerwca 2020 r. wpłacili na rzecz banku 185.218,29 PLN. We wskazanym wyżej okresie, przy założeniu, że spłata następowałaby bez indeksacji do CHF przy niezmienionych pozostałych warunkach umowy, powodowie powinni wpłacić łącznie 97.874,24 PLN.

Zatem, różnica pomiędzy łączną wysokością rat kapitałowo-odsetkowych uiszczonych przez powodów na podstawie przedmiotowej umowy, a łączną wysokością rat kredytu (kapitału i odsetek, które powodowie byliby zobowiązani uiścić na rzecz pozwanego) od 10 września 2008 r. do 1 czerwca 2020 r. przy założeniu, że saldo nie uległo indeksacji do waluty CHF, kredyt jest oprocentowany według stawki i marży pozwanego wskazanych w umowie kredytowej z późniejszymi zmianami, kredyt podlegał spłacie zgodnie z umową z pominięciem abuzywnych postanowień wynosi 87.344,05 zł.

Ponadto bank winien zwrócić powodom kwotę 2.177,00 zł z tytułu ubezpieczenia niskiego wkładu własnego z uwagi na niezasadne obciążenie powodami powyższymi kosztami.

Mając na uwadze powyższe na podstawie powołanych przepisów, wobec bezskuteczności postanowień umowy i regulaminu, zasądzono od pozwanego na rzecz powodów kwotę 87.299,63 zł z tytułu nadpłaty w okresie od 10 września 2008 r. do 1 czerwca 2020 r. oraz kwotę 2.177,00 zł z tytułu ubezpieczenia niskiego wkładu własnego. Przy czym dochodzone przez powodów kwoty zostały zasądzone w następujący sposób:

-

na rzecz powódki E. G. kwota 57.868,46 zł i kwota 1.088,50 zł,

-

na rzecz powoda M. G. kwota 29.431,17 zł i kwota 1.088,50 zł,

- zgodnie z żądaniem powodów.

O obowiązku zapłaty odsetek ustawowych za opóźnienie orzeczono na podstawie art. 481 k.c. od dnia 30 września 2021 r., tj. po upływie 30 dni od dnia doręczenia pozwanemu odpisu pozwu (odpis pozwu doręczono pozwanemu w dniu 30 sierpnia 2021 r.). W pozwie roszczenie było sprecyzowane i dostatecznie umotywowane, a zatem pozwany dysponował odpowiednim czasem, aby spełnić świadczenie.

Z powyższych względów na podstawie powołanych przepisów orzeczono jak w punktach I, II, III, IV i V wyroku. W pozostałym zakresie powództwo o zapłatę podlegało oddaleniu.

Nie zachodzi żadna przesłanka negatywna żądania zwrotu nienależnego świadczenia. Powodowie nie wiedzieli, że świadczą bez podstawy prawnej. Ponadto świadczyli w przymusowej sytuacji – zaniechanie świadczenia wiązałoby się z oświadczeniem o wypowiedzeniu umowy przez bank, z wszystkimi negatywnymi tego dla powodów konsekwencjami.

Wskazać należy, że zarzut przedawnienia roszczeń podniesiony przez pozwany Bank jest bezzasadny. Zgodnie z utrwaloną linią orzecznictwa, w przypadku dochodzenia zwrotu uiszczonych rat kapitałowo-odsetkowych na podstawie konstrukcji świadczenia nienależnego okres przedawnienia wynosił 10 lat zgodnie z art. 118 k.c.
W związku z wejściem w życie ustawy z dnia 13 kwietnia 2018 r. o zmianie ustawy Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustawach (Dz.U.2018.1104 z dnia 8 czerwca 2018 r.) termin przedawnienia wynosi 6 lat. Zgodnie z art. 5 ust. 2 cytowanej ustawy, jeżeli termin przedawnienia jest krótszy niż według przepisów dotychczasowych, bieg terminu przedawnienia rozpoczyna się z dniem wejścia w życie niniejszej ustawy. Niewątpliwie według dotychczasowych przepisów, termin przedawnienia nie upłynął, albowiem roszczenia powodów o zapłatę stały się wymagalne dopiero od momentu świadomego zakwestionowania ważności umowy kredytu. Powodowie w 2016 r. dowiedzieli się, że bank zastosował w umowie niedozwolone postanowienia umowne. Roszczenie o ustalenie nie podlega zaś przedawnieniu.

Orzeczenie o kosztach procesu w pkt VII wyroku Sąd oparł na treści przepisu art. 100 k.p.c. Zgodnie z art.100 k.p.c. Sąd może jednak włożyć na jedną ze stron obowiązek zwrotu wszystkich kosztów, jeżeli jej przeciwnik uległ tylko co do nieznacznej części swego żądania albo gdy określenie należnej mu sumy zależało od wzajemnego obrachunku lub oceny sądu. Powodowie ulegli swemu żądaniu w nieznacznym zakresie w zakresie żądania nadpłaty tj. odnośnie odsetek ustawowych za opóźnienie. Na koszty procesu powodów składają się: opłata od pozwu (600,00 zł), opłata od uiszczonego pełnomocnictwa (68 zł) i wynagrodzenie pełnomocnika (10.800 zł), wynagrodzenie biegłego (2.413,37 zł), opłata od wniosku o uzasadnienie zarządzenia o zwrocie pozwu (100 zł). Łącznie powodowie ponieśli koszty 13.981,37 zł.

Jednocześnie, Sąd nie znalazł podstaw do przyznania wynagrodzenie w stawce wyższej niż minimalna. Zakres czynności zawodowego pełnomocnika powodów
w przedmiotowej sprawie należał do typowych w tego rodzaju sprawach – w których wielokrotnie tenże pełnomocnik już występował.

sędzia Ewa Oknińska