Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Olsztynie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 15 października 2020 r.

Sąd Okręgowy w Olsztynie I Wydział Cywilny

w składzie następującym: Przewodniczący sędzia Juliusz Ciejek

Protokolant: sekr. sądowy Anna Kosowska

po rozpoznaniu w dniu 15 września 2020 r. w Olsztynie

na rozprawie

sprawy z powództwa Gminy O.

przeciwko Gminie G.

o zapłatę

I.  zasądza od pozwanej na rzecz powódki kwotę 53.337 zł 10 gr (pięćdziesiąt trzy tysiące trzysta trzydzieści siedem złotych dziesięć groszy) z odsetkami ustawowymi od dnia 15 września 2020 r. do dnia zapłaty,

II.  w pozostałym zakresie powództwo oddala,

III.  zasądza od pozwanej na rzecz powódki tytułem zwrotu kosztów procesu kwotę 3.363 zł 86 gr (trzy tysiące trzysta sześćdziesiąt trzy złote osiemdziesiąt sześć groszy) z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty.

Sygn. akt I C 619/19

UZASADNIENIE

Powódka Gmina O. w pozwie z dnia 31 października 2019 r. wniosła o zasądzenie na jej rzecz od pozwanej Gminy G. kwoty 94.481,23 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 6 maja 2017 r. do dnia zapłaty. Ponadto wniosła o zasądzenie kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych.

W uzasadnieniu wskazała, że powódce przysługuje zwrot dotacji udzielonej przedszkolom znajdującym się na terenie Gminy O., do których w 2016 r. uczęszczały dzieci zamieszkałe na terenie pozwanej Gminy G.. Wysokość udzielonej dotacji za rok 2016 stanowi należność dochodzoną pozwem.

(pozew k. 4-7)

Pozwana w odpowiedzi na pozew wniosła o oddalenie powództwa i zasądzenie na jej rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych.

W uzasadnieniu swego stanowiska podniosła, że rozliczyła z powódką koszty udzielonych dotacji za okres od 1 stycznia 2016 r. do 15 grudnia 2016 r. Wskazała, że środki pieniężne wypłacone w roku 2017 nie stanowiły dotacji w rozumieniu systemu finansów publicznych. W jej ocenie Gmina G. zobowiązana była do pokrycia wyłącznie kosztów dotacji udzielonej przez powódkę w roku 2016 przedszkolom publicznym oraz niepublicznym prowadzonym przez podmioty niezaliczane do sektora finansów publicznych. Dotacją nie jest natomiast wyrównanie dotacji, wypłacone przez powódkę w 2017 r., bowiem budżet ma charakter roczny i kończy się wraz końcem danego roku budżetowego. Ponadto zarzuciła brak udowodnienia roszczenia przez powódkę. Do pisma dołączyła potwierdzenia zapłaty łącznie kwoty 477.619,59 zł tytułem zwrotu kosztów wychowania przedszkolnego

(odpowiedź na pozew k. 66-77).

Sąd ustalił, co następuje:

Na terenie O. w 2016 r. funkcjonowało siedemnaście niepublicznych przedszkoli oraz dwa publiczne przedszkola prowadzone przez inne podmioty niż Gmina O., do których uczęszczało łącznie 58 dzieci z obszaru Gminy G..

(dowód: pismo i wykaz k. 11-12)

Powódka w 2016 r. przekazała dotację z tytułu uczęszczania dzieci z obszaru Gminy G. do ww. dziewiętnastu przedszkoli w wysokości 293.896,97 zł.

W skład ww. kwoty dotacji wchodziła także dotacja z budżetu państwa w wysokości 51.833,18 zł.

(dowód: informacja k. 927)

Pozwana przekazała powódce tytułem zwrotu za wypłaconą przedszkolom dotację za 2016 r.:

- kwotę 56.354,37 zł za I kwartał 2016 r.,

- kwotę 41.946,62 zł za kwiecień i maj 2016 r.,

- kwotę 47.779,83 zł za czerwiec i lipiec 2016 r.,

- kwotę 42.645,87 zł za sierpień i wrzesień 2016 r.,

łącznie kwotę 188.726,69 zł.

(dowód: zestawienie k. 93-95, potwierdzenia operacji bankowych k. 97, k. 99, k. 101, k. 105)

Od 28 marca 2017 r. strony prowadziły szeroką korespondencję na tle rozliczenia dotacji. W jej ramach pozwana Gmina domagała się szczegółowych danych przyjętych za podstawę ustalenia wydatków. Ostatecznie powódka wezwała pozwaną do zapłaty kwoty 94.481,23 zł pismem z dnia 21 czerwca 2019 r. w terminie 14 dni o jego doręczenia wraz z odsetkami od dnia 6 maja 2017 r.

(dowód: korespondencja k. 11-60)

Sąd zważył, co następuje:

Stan faktyczny, który de facto był bezsporny, został ustalony w oparciu o dokumenty przedłożone do akt sprawy, których wiarygodności żadna ze stronie nie kwestionowała. Nie były kwestionowane okoliczności, że powódce co do zasady przysługiwało prawo żądania zwrotu dotacji z tytułu dofinansowania przeznaczonego na każdego ucznia uczęszczającego do działających na jej terenie przedszkoli prowadzonych przez inne podmioty niezaliczone do sektora finansów publicznych, a nie będącego mieszkańcem gminy dotującej to przedszkole. Poza sporem była również okoliczność, że w 2016 r do dziewiętnastu niepublicznych przedszkoli oraz przedszkoli publicznych prowadzonych przez inne podmioty niż Gmina O. usytuowanych na terenie O. uczęszczało łącznie 58 dzieci zamieszkałych na terenie pozwanej Gminy G.. Strony nie kwestionowały również sposobu wyliczenia dotacji ani jej wysokości w przeliczeniu na jednego ucznia.

Powódka domaga się zwrotu dotacji udzielonej za rok 2016 r. do której zastosowanie będą miały przepisy ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (t. j. Dz. U. z 2020 poz. 1327, dalej: ustawa o systemie oświaty) w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2017 r. Od 1 stycznia 2018 r. zasady udzielania dotacji regulują przepisy ustawy z dnia 27 października 2016 r. o finansowaniu zadań oświatowych.

W niniejszej sprawie zastosowanie będą miał zatem następujące przepisy ustawy systemie oświaty w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2017 r.:

- art. 80 ust. 2 zdanie pierwsze:

„Prowadzone przez osoby prawne niebędące jednostkami samorządu terytorialnego lub osoby fizyczne publiczne przedszkola, niebędące przedszkolami specjalnymi, otrzymują na każdego ucznia z budżetu gminy dotację w wysokości równej podstawowej kwocie dotacji dla przedszkoli, z tym że na ucznia niepełnosprawnego w wysokości nie niższej niż kwota przewidziana na takiego ucznia niepełnosprawnego przedszkola w części oświatowej subwencji ogólnej dla gminy”;

- art. 80 ust. 2a

„Jeżeli do publicznego przedszkola, o którym mowa w ust. 2, uczęszcza uczeń w wieku do lat 5 niebędący mieszkańcem gminy dotującej to przedszkole, który nie jest uczniem niepełnosprawnym, gmina, której mieszkańcem jest ten uczeń, pokrywa koszty dotacji udzielonej zgodnie z ust. 2, pomniejszonej o kwotę dotacji, o której mowa w art. 14d ust. 1, przewidzianej na ucznia na dany rok budżetowy.”

- art. 90 ust. 1b:

„ Niepubliczne przedszkole niebędące przedszkolem specjalnym otrzymuje na każdego ucznia z budżetu gminy dotację w wysokości równej podstawowej kwocie dotacji dla przedszkoli, z tym że na ucznia niepełnosprawnego w wysokości nie niższej niż kwota przewidziana na takiego ucznia niepełnosprawnego przedszkola w części oświatowej subwencji ogólnej dla gminy (…)”,

- art. 90 ust. 1k:

„Jeżeli do niepublicznego przedszkola, o którym mowa w ust. 1b, uczęszcza uczeń w wieku do lat 5 niebędący mieszkańcem gminy dotującej to przedszkole, który nie jest uczniem niepełnosprawnym, gmina, której mieszkańcem jest ten uczeń, pokrywa koszty dotacji udzielonej zgodnie z ust. 1b, pomniejszonej o kwotę dotacji, o której mowa w art. 14d ust. 1, przewidzianej na ucznia na dany rok budżetowy”.

- art. 90 ust. 2c:

„Jeżeli do niepublicznego przedszkola, o którym mowa w ust. 2b, uczęszcza uczeń w wieku do lat 5 niebędący mieszkańcem gminy dotującej to przedszkole, który nie jest uczniem niepełnosprawnym, gmina, której mieszkańcem jest ten uczeń, pokrywa koszty dotacji udzielonej zgodnie z ust. 2b do wysokości iloczynu podstawowej kwoty dotacji dla przedszkoli określonej dla gminy dotującej i wskaźnika procentowego ustalonego na potrzeby dotowania niepublicznych przedszkoli, o których mowa w ust. 2b, w gminie zobowiązanej do pokrycia kosztów udzielonej dotacji, pomniejszając powyższy iloczyn o kwotę dotacji, o której mowa w art. 14d ust. 1, przewidzianej na ucznia na dany rok budżetowy”.

W oparciu o treść wskazanych powyżej przepisów w 2016 r. powódka ustaliła wysokość należnej dotacji na kwotę 293.896,97 zł łącznie na rzecz siedemnastu niepublicznych przedszkoli oraz dwóch publicznych przedszkoli prowadzonych przez inne podmioty niż Gmina O., usytuowanych na terenie O., do których uczęszczało łącznie 58 dzieci z obszaru Gminy G..

Następnie powyższa kwota dotacji pomniejszona została o kwotę dotacji z budżetu państwa, o której mowa w art. 14d ust. 1 cytowanej wyżej ustawy w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2017 r., a mianowicie:

„Na dofinansowanie zadań w zakresie wychowania przedszkolnego dzieci w wieku do lat 5 gmina otrzymuje dotację celową z budżetu państwa, która może być wykorzystana wyłącznie na dofinansowanie wydatków bieżących związanych z realizacją tych zadań”.

Łączna kwota dotacji z budżetu państwa w 2016 r. otrzymana przez siedemnaście niepublicznych przedszkoli oraz dwa publiczne przedszkola prowadzone przez inne podmioty niż Gmina O., usytuowane na terenie O., do których uczęszczały dzieci z obszaru Gminy G., wynosiła 51.833,18 zł.

Niepubliczne oraz publiczne przedszkola prowadzone przez inne podmioty niż Gmina O., usytuowane na terenie O., do których uczęszczały dzieci z obszaru Gminy G., za 2016 r. otrzymały zatem łącznie dotację w kwocie 242.063,79 zł (293.896,97 zł minus 51.833,18 zł = 242.063,79 zł).

Sposób wyliczenia wskazanej wyżej kwoty przedstawiony został w przedłożonym do akt sprawy zestawieniu na k. 927, gdzie:

- w kolumnie nr 7 wskazane zostały kwoty łącznej dotacji, tj. przed pomniejszeniem o dotację z art. 14d ust.1 (łącznie 293.896,97 zł),

- w kolumnie nr 8 wskazane zostały kwoty dotacji przyznanej z budżetu państwa zgodnie z art. 14d ust.1 (łącznie 51.833,18 zł),

- w kolumnie nr 9 wskazane zostały kwoty faktycznie wypłaconej przez powódkę dotacji obliczonej poprzez odjęcie od kwoty z kolumny nr 7 kwoty wskazanej w kolumnie nr 8 (łącznie 242.063,79 zł).

Fakty wypłacenia przez powódkę niepublicznym oraz publicznym przedszkolom prowadzonym przez inny podmiot niż Gmina O., usytuowanych na terenie O., do których uczęszczały dzieci z obszaru Gminy G. za 2016 r. łącznie kwoty 242.063,79 zł nie był kwestionowany przez pozwaną (vide oświadczenie pełnomocnika pozwanej na rozprawie w dniu 15 września 2020 r. k. 928).

Pozwana nie kwestionowała zasadności wypłacenia przez powódkę kwoty 242.063,79 zł. Z kolei zarówno z zestawienia na k. 927, jak i z przedłożonych do akt sprawy wydruków przelewów wynika, że pozwana zwróciła powódce należność z tytułu dopłat w wysokości 188.726,69 zł. Pozwana nie zwróciła zatem powódce kwoty 53.337,10 zł (242.063,79 zł minus 188.726,69 zł).

W świetle powyższych ustaleń w ocenie Sądu zasadne było uwzględnienie powództwa w zakresie kwoty 53.337,10 zł, bowiem w tej części powódka udowodniła słuszność swojego roszczenia. Przedłożone przez powody dowody wpłat w zakresie, w jakim dotyczą rozliczenia dotacji o której mowa w cytowanych wyżej przepisach, składają się na kwotę 188.726,69 zł. Pozostałe dowody wpłat dotyczą rozliczenia dotacji bądź za okres poprzedni (2015 r.), bądź odnoszą się do rozliczenia dotacji za pobyt w przedszkolach publicznych prowadzonych przez Gminę O. (vide zestawienie k. 94-96). Pozwana nie wykazała zatem, by zwróciła powódce kwotę wydatkowanej dotacji za 2016 r. na rzecz niepublicznych oraz publicznych przedszkoli prowadzonych przez inny podmiot niż Gmina O. w wyższym zakresie niż kwota 188.726,69 zł. Kwota 53.337,10 zł stanowi zatem należność, którą pozwana winna jest zwrócić powódce celem rozliczenia za 2016 r.

W ocenie Sądu bez znaczenia pozostaje kwestia podnoszonego przez pozwaną zarzutu tego, czy przekazanie przez powódkę kwot za 2016 r. faktycznie miało miejsce w 2016 r. czy później. Bezspornym bowiem było, że pozwana zobowiązana była do pokrycia kosztów dotacja udzielonej przez powódkę w roku 2016, czego sama pozwana nie kwestionowała. Bezsporna była także wysokość przyznanej i wypłaconej za 2016 r. dotacji.

W związku z powyższym Sąd na podstawie wskazanych wyżej przepisów zasądził od pozwanej na rzecz powódki kwotę 53.337,10 zł, o czym orzekł jak w punkcie I wyroku.

Zważywszy na zakres sporu i podejmowane czynności dowodowe stwierdzić należy, że w toku postepowania przedsądowego powodowa Gmina nie przedstawiła pozwanej żądanych dowodów na udzielenie i rozliczenie dotacji. Istota niniejszego sporu sprowadza się do bezspornego obowiązku rozliczenia dotacji udzielonej i osoba zobowiązana do jej zapłaty ma prawo domagać się stosownego rozrachunku nie tylko w formie tabelarycznych zestawień ale i konkretnych dowodów poniesienia danych kosztów. Dopiero przedmiotowy proces doprowadził do przedstawienia rzeczywistych kwot wypłaconych prze powódkę w wyniku dotacji. Tak więc dopiero od przedstawienia dowodów i wyjaśnienia kwestii spornych można tu mówić o opóźnieniu pozwanej jako dłużnika. Z tego względu odsetki od udowodnionej sumy należnej zasądzono dopiero od dnia zamknięcia rozprawy na podstawie art. 481 § 1 k.c.

W pozostałym zakresie powództwo zostało oddalone jako nieudowodnione. O ile bowiem wysokość dotacji za 2016 r. wykazana została w toku postępowania poprzez przedłożenia dowodów w postaci dokumentów, o tyle brak jest dowodów, które potwierdziłyby zasadność żądania kwoty przekraczającej wartość wynikającą z zestawienia jak na k. 927. Pełnomocnik pozwanej już w odpowiedzi na pozew podniósł zarzut nieudowodnienia roszczenia i sąd zobowiązał powódkę do nadesłania w terminie 28 dni sądowi i stronie przeciwnej wskazanych dokumentów i rozliczeń. Powódka nie przedłożyła dowodów na okoliczność wypłat dotacji w 2017 r., a jedynie na okoliczność tych ich części, które wypłacono przedszkolom w 2016 r. Skoro powódka twierdziła, że pozwana wysokość należnej dotacji wynosi 94.481,23 zł, jednocześnie nie wykazując przy tym inicjatywy dowodowej, to przyjąć należało, że tym samym uchybiła jednej z podstawowych zasad postępowania cywilnego określonej w dyspozycji art. 6 k.c., a mianowicie obowiązkowi udowadniania faktów i twierdzeń przez stronę wywodzącą z tychże faktów skutki prawne. Należy podkreślić, że rola Sądu ograniczona jest jedynie do oceny, czy zgłoszone przez stronę fakty mają w świetle przepisów prawa materialnego istotne znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy. Brak było jakichkolwiek podstaw do wskazywania stronie powodowej kierunku jej działania i podejmowania inicjatywy dowodowej zmierzającej do wykazania zasadności jej twierdzeń, skoro od początku była reprezentowana przez zawodowego pełnomocnika. To bowiem interes strony nakazuje jej podjąć wszelkie czynności procesowe w celu udowodnienia faktów, z których wywodzi korzystne skutki prawne. To strony decydują jaki materiał dowodowy chcą przedstawić sądowi na potwierdzenie prawdziwości swych twierdzeń. Strony zatem, nie zaś Sąd, poszukują prawdy materialnej, natomiast Sąd ma zadbać o to, aby reguły postępowania obowiązujące przy jej dochodzeniu zostały zachowane. Sąd nie ma obowiązku zastąpienia własnym działaniem bezczynności strony.

W ocenie Sądu powódka nie przedłożyła dokumentów na okoliczność zasadności żądania przekraczającego kwotę zasądzoną w punkcie I, a to na niej ciążył obowiązek udowodnienia faktu, z którego wywodził korzystne skutki prawne.

Z uwagi na powyższe w punkcie II Sąd oddalił powództwo w dalej idącym zakresie.

O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 100 k.p.c.

Powódka poniosła następujące koszty: opłata od pozwu - 4.725 zł (k. 62) oraz wynagrodzenie radcy prawnego - 5.400 zł, łącznie 10.125 zł.

Pozwana poniosła koszt wynagrodzenia radcy prawnego – 5.400 zł.

Wynagrodzenie pełnomocników stron ustalono na podstawie § 2 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (tj. Dz.U. z 2018 r. poz. 265).

Powódka wygrała proces w 56,45 %, a zatem przysługuje jej prawo żądania od strony przeciwnej kwoty 5.715,56 zł.

Pozwana wygrała proces w 43,55 %, a zatem przysługuje jej prawo żądania od strony przeciwnej kwoty 2.351,70 zł.

Po dokonaniu rozliczeniu ww. kwoty powódce przysługuje od pozwanej tytułem zwrotu kosztów procesu kwota 3.363,86 zł (5.715,56 zł minus 2.351,70 zł), o czym orzeczono jak w punkcie IV wyroku