Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Olsztynie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 27 marca 2019 r.

Sąd Okręgowy w Olsztynie I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący:	SSO Ewa Oknińska,
Protokolant:	prac. sąd. Natalia Indyka,

po rozpoznaniu w dniu 20 marca 2019 r. w Olsztynie

na rozprawie

sprawy z powództwa J. O.

przeciwko Powiatowi (...)

o pozbawienie wykonalności tytułu wykonawczego

I w stosunku do powoda J. O. pozbawia wykonalności tytuł wykonawczy, stanowiący nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym wydany przez Sąd Rejonowy w Biskupcu w dniu 22 lutego 1996 r. w sprawie (...), zaopatrzony w klauzulę wykonalności postanowieniem Sądu Rejonowego w Biskupcu z dnia 22 kwietnia 1996 r. ponad wyegzekwowaną od powoda J. O. w sprawie (...)na rzecz wierzyciela kwotę 318,16 zł,

II oddala powództwo w pozostałym zakresie,

III nie obciąża pozwanego kosztami sądowymi.

SSO Ewa Oknińska

Sygn. akt I C 634/18

UZASADNIENIE

Powód J. O. wniósł przeciwko pozwanemu Powiatowi (...) pozew o pozbawienie wykonalności tytułu wykonawczego w postaci nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym wydanego przez Sąd Rejonowy w Biskupcu w dniu 22 lutego 1996 r. zaopatrzonego w klauzulę wykonalności, sygn. akt(...)na rzecz Powiatu (...). Podniósł zarzut przedawnienia roszczenia.

Uzasadniając żądanie powód wskazał, że komornik sądowy przy Sądzie Rejonowym w Biskupcu – J. S. prowadzi przeciwko niemu postępowanie egzekucyjne z wniosku pozwanego w sprawie (...). W dniu 13 lipca 2018 r. powodowi zostało doręczone wezwanie do dokonywania potrąceń ze świadczeń emerytalno–rentowych,

Powód wskazał, że o posiadaniu zobowiązania powziął wiedzę na etapie postepowania egzekucyjnego prowadzonego pod koniec lat 90- tych, które zakończyło się ok. 20 lat temu. Postępowanie w sprawie (...)jest co najmniej drugim postępowaniem egzekucyjnym prowadzonym w oparciu o przedmiotowy nakaz zapłaty. W jego ocenie roszczenie stwierdzone nakazem zapłaty uległo przedawnieniu. Z ostrożności procesowej powód podniósł, że skoro ostatnią czynnością podjętą przez pozwanego był złożony w dniu 13 czerwca 2012 r. wniosek o wszczęcie egzekucji w sprawie (...)to upływ 6 –letniego terminu mógł nastąpił 13 czerwca 2018 r., a dokonane przez komornika w dniu 13 lipca 2018 r. zajęcie emerytury było próbą przerwania tego terminu. W jego ocenie prowadzenie egzekucji ze świadczenia emerytalnego może również naruszać zasady współżycia społecznego. Powód bowiem nie wiedział o wszczęciu egzekucji w sprawie (...)i był przekonany, że zobowiązanie zostało spłacone przez pozostałych współdłużników lub uległo przedawnieniu. W latach 2016 – 2017 zaciągnął znaczne zobowiązania finansowe celem udzielenia pomocy synowi. Gdyby posiadał wiedzę o toczącym się postępowaniu egzekucyjnym, rozważyłby zaciągnięcie w.w. zobowiązań.

Pozwany Powiat (...) w odpowiedzi na pozew wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie kosztów procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu powód wskazał, że jest następcą prawnym Skarbu Państwa – Rejonowego Urzędu Pracy w B.. Podniósł, że nieprawdziwe są twierdzenia powoda, jakoby nie wiedział, że toczyło się postępowanie sądowe. Na prośbę dłużnika D. R. w dniu 17 kwietnia 1996 r. odbyło się spotkanie w urzędzie, na którym powód nie był obecny. Następnie w dniu 23 kwietnia 1996 r. skierowano do komornika sądowego przy Sądzie Rejonowym w Biskupcu wniosek o wszczęcie postępowania egzekucji przeciwko wszystkich dłużnikom. W dniu 29 kwietnia 1996 r. komornik wezwał powoda do zapłaty należności. Pozwany podniósł, że z posiadanych przez niego dokumentów wynika, że komornik skierował swoje czynności do majątku D. i M. R.. W międzyczasie pozostali dłużnicy, w tym powód wyzbyli się całego swojego majątku. Wbrew twierdzeniom powoda, postępowanie egzekucyjne cały czas się toczyło i nigdy nie było umarzane. W trakcie trwania egzekucji, komornik prowadził egzekucję z nieruchomości D. R. i M. R. i ta egzekucja została umorzona. W 2012 r. pozwany powziął informację, że dłużnik M. R. może pracować, a pozostali dłużnicy mogą posiadać prawa emerytalne, dlatego skierował do komornika wniosek w tym zakresie.

Sąd ustalił, co następuje:

Sąd Rejonowy w Biskupcu nakazem zapłaty w postępowaniu nakazowym z dnia 22 lutego 1996 r. nakazał D. R., M. R., R. O., H. O., R. O., S. O., J. O. i A. D., aby zapłacili solidarnie na rzecz Skarbu Państwa – Rejonowego Urzędu Pracy w B. kwotę 44.549 zł wraz z odsetkami ustawowymi i kosztami procesu. Postanowieniem z dnia 22 kwietnia 1996 r. zaopatrzono wskazany nakaz w klauzulę wykonalności.

(dowód –nakaz zapłaty – k, 47 akt sprawy(...), tytuł wykonawczy – k. 4 akt sprawy (...))

Na prośbę dłużnika D. R., w dniu 17 kwietnia 1996 r. w Urzędzie Pracy odbyło się spotkanie. Powód nie był obecny na spotkaniu, w piśmie z dnia 15 kwietnia 1996 r. złożył wniosek o przystąpienie do wyegzekwowania świadczenia.

(dowód: notatka służbowa – k. 127, korespondencja – k. 125-126,128 k. 129.

W dniu 24 kwietnia 1996 r. wierzyciel złożył do Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Biskupcu wniosek o wszczęcie egzekucji przeciwko wszystkim dłużnikom na podstawie w.w. tytułu wykonawczego (sygn. akt egzekucyjnych (...)). W dniu 29 kwietnia 1996 r. komornik wezwał powoda do zapłaty należności. Komornik prowadził egzekucję z nieruchomości D. R. i M. R.. W wyniku postępowania egzekucyjnego sprzedano nieruchomość, stanowiącą ich własność za kwotę 18.600 zł. Postanowieniem z dnia 13 marca 2000 r. sporządzono plan podziału sumy uzyskanej z egzekucji z w.w. nieruchomości. Egzekucja w sprawie I (...)została umorzona w dniu 29 czerwca 2001 r.

(dowód: wniosek o wszczęcie egzekucji z dnia 23 kwietnia 1996 r. – k. 122 - 123, częściowo decyzja z dnia 23.06.2005 r. – k. 100, wezwanie do zapłaty należności z dnia 29 kwietnia 1996 r. – k. 121, wniosek o zajęcie ruchomości z dnia 31 maja 1996 r. – k, 118, postanowienie z dnia 25 lutego 2000 r. – k, 113, postanowienie z dnia 11 lutego 2000 r. – k. 114, postanowienie z dnia 13 marca 2000 r. – k. 190 – 191, pismo komornika z dnia 07 listopada 2018 r. – k. 52, informacja komornika z dnia 19 marca 2019 r. –k. 214, pismo komornika z dnia 04 września 2018 r. – k. 230 akt(...))

W dniu 26 listopada 1997 r. powód dokonał sprzedaży nieruchomości rolnych.

(dowód: akt notarialny – k, 104-105)

Pismem z dnia 17 czerwca 2001 r. komornik skierował zapytanie do wierzyciela, czy wnosi o podjęcie postępowania egzekucyjnego i ponowną egzekucję niesprzedanej w dniu 28 kwietnia 2000 r. nieruchomości dłużniczki D. R.. W odpowiedzi na pismo, wierzyciel wniósł o udzielenie informacji o wysokości kosztów przeprowadzenia ponownej licytacji nieruchomości. Pismem z dnia 30 czerwca 2001 r. komornik wskazał, że ponowna egzekucja z nieruchomości spowoduje konieczność opłacenia kwoty 400 zł. W dniu 5 października 2001 r. pozwany wniósł o wszczęcie ponownej egzekucji z nieruchomości dłużników M. R. i D. R.. Pismem z dnia 21 kwietnia 2002 r. komornik zawiadomił o wszczęciu egzekucji z nieruchomości przeciwko dłużnikom M. R. i D. R. w sprawie (...). Postanowieniem z dnia 24 czerwca 2004 r. komornik umorzył postępowanie egzekucyjne przeciwko dłużnikom M. R. i D. R. w sprawie (...).

(dowód: pismo komornika z dnia 17 czerwca 2001r . – k. 196, pismo wierzyciela z dnia 27 czerwca 2001 r. - k. 198, pismo komornika z dnia 30 czerwca 2001 r. – k. 199, zawiadomienie o wszczęciu egzekucji z nieruchomości z dnia 21 kwietnia 2002 r. – k. 200, postanowienie o umorzeniu postepowania egzekucyjnego z dnia 24 czerwca 2004 r. – k. 202, pismo komornika z dnia 04 września 2018 r. – k. 340 akt (...))

Dłużniczka D. R. w okresie od maja 2002 r. do 2005 r. prowadziła z pozwanym korespondencję mającą na celu umorzenie należności. Pozwany wydał w tym przedmiocie decyzję z dnia 31 maja 2002r, decyzję z dnia 23 czerwca 2005 r.

/dowód: korespondencja – k, 111, decyzja z dnia 31 maja 2002 r. – k. 108 - 109, decyzja z dnia 23 czerwca 2005 r. – k. 100-102)

W dniu 28 maja 2012 r. pozwany złożył do komornika wniosek o wszczęcie egzekucji na podstawie nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym z dnia 22 lutego 1996 r., zaopatrzonego w klauzulę wykonalności. W dniu 13 czerwca 2012 r. komornik zwrócił się o udostępnienie danych powoda z ewidencji ludności, następnie w dniu 3 grudnia 2012 r. wystąpił do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych o udzielenie informacji, czy powód uzyskuje świadczenie emerytalne. Ponadto wystąpił do Starostwa Powiatowego w O. z zapytaniem, czy powód jest właścicielem nieruchomości oraz dokonał zajęcia wierzytelności powoda w Urzędzie Skarbowym. Pismo o zajęciu wierzytelności zostało doręczone jedynie Urzędowi Skarbowemu. Pismem z dnia 08 grudnia 2012 r. ZUS poinformował komornika, że w stosunku do powoda występuje brak aktualnych zgłoszeń do ubezpieczeń. Starosta pismem z dnia 07 grudnia 2012 r. wskazał, że powód nie jest właścicielem nieruchomości. Naczelnik Urzędu Skarbowego pismem z dnia 21 grudnia 2012 r. zawiadomił, że nie występują wierzytelności należne powodowi. Ponadto pismem z dnia 04 stycznia 2013 r. poinformował, że dłużnik nie figuruje w ewidencji podatników prowadzących działalność gospodarczą.

Pismami z dnia 29 stycznia 2015 r., 1 lutego 2016 r., 18.02.2017 r. komornik dokonał zajęcia wierzytelności powoda w Urzędzie Skarbowym. Pisma o zajęciu wierzytelności zostały doręczone jedynie Urzędowi Skarbowemu.

(dowód: akta (...)- wniosek o wszczęcie egzekucji - k. 1, pismo z dnia 13 czerwca 2012 r. – k. 34, pisma z dnia 3 grudnia 2012 r. – k. 71,k 72, zajęcie wierzytelności z dnia 03 grudnia 2012 r. wraz zpo – k. 74, pismo z ZUS- u – k. 98, pismo Starosty – k. 102, pisma Naczelnika Urzędu Skarbowego – k. 113, k. 130, zajęcia wierzytelności – k. 229, 248, k. 279)

Pismem z dnia 26 kwietnia 2018 r. komornik wystąpił do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych o udzielenie informacji, czy powód uzyskuje świadczenie emerytalne. W dniu 08 maja 2018 r. uzyskał informację, że powód uzyskuje świadczenie. Pismem z dnia 29 czerwca 2018 r, komornik zawiadomił powoda o zajęciu świadczenia emerytalnego w sprawie (...). Następnie pismem z dnia 07 września 2018 r. komornik zawiadomił powoda o wszczęciu egzekucji w sprawie (...).

(dowód: akta (...)wniosek – k. 360, pismo ZUS- u -k, 316, wezwanie do dokonywania potrąceń z renty lub emerytury – k. 325, zawiadomienie o wszczęciu egzekucji – k. 353)

Z karty rozliczeniowej, dołączonej do akt egzekucyjnych wynika, że wyegzekwowano od powoda na rzecz wierzyciela kwotę 318,16 zł.

(dowód: karta rozliczeniowa –akta egzekucyjne (...))

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie w zasadniczej części.

Stan faktyczny w sprawie został ustalony na podstawie dokumentów znajdujących się w aktach niniejszej sprawy, nadto znajdujących się w aktach o sygn.(...)których wiarygodności skutecznie nie podważono w toku postępowania.

Podstawę materialno-prawną powództwa stanowi przepis art. 840 § 1 pkt 2 k.p.c., zgodnie z którym dłużnik może w drodze powództwa żądać pozbawienia tytułu wykonawczego wykonalności w całości lub części albo ograniczenia, jeżeli po powstaniu tytułu egzekucyjnego nastąpiło zdarzenie, wskutek którego zobowiązanie wygasło albo nie może być egzekwowane; gdy tytułem jest orzeczenie sądowe, dłużnik może powództwo oprzeć także na zdarzeniach, które nastąpiły po zamknięciu rozprawy, a także zarzucie spełnienia świadczenia, jeżeli zarzut ten nie był przedmiotem rozpoznania w sprawie.

Skutek w postaci niemożności egzekwowania zobowiązania wywierają w szczególności takie zdarzenia materialnoprawne, jak: prolongata terminu spełnienia świadczenia, rozłożenie świadczenia na raty, przedawnienie roszczenia (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 26 marca 2009 r. (...) LEX nr 528181).

W przedmiotowej sprawie powód podniósł zarzut przedawnienia roszczenia.

Zgodnie z treścią art. 125 §1 k.c. w brzmieniu obowiązującym przed wejściem w życie ustawy z dnia 13 kwietnia 2018 r. o zmianie ustawy – Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw, roszczenie stwierdzone prawomocnym orzeczeniem sądu, przedawnia się z upływem lat dziesięciu, chociażby termin przedawnienia roszczeń tego rodzaju był krótszy. Jeżeli stwierdzone w ten sposób roszczenie obejmuje świadczenia okresowe, roszczenie o świadczenia okresowe należne w przyszłości ulega przedawnieniu trzyletniemu.

Zgodnie z art. 5 ust. 2 zd. 2 ustawy z dnia 13 kwietnia 2018 r. jeżeli przedawnienie, którego bieg rozpoczął się przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, nastąpiłoby przy uwzględnieniu dotychczasowego terminu przedawnienia wcześniej, to przedawnienie następuje z upływem tego wcześniejszego terminu. Wskazać należy, że obecnie termin przedawnienia dla roszczeń stwierdzonych prawomocnym orzeczeniem sądu wynosi 6 lat z tym, że rozpoczyna swój bieg z dniem wejścia w życie powołanej ustawy z dnia 13 kwietnia 2018 r.

Nie budzi wątpliwości, że wszczęcie postępowania egzekucyjnego powoduje przerwanie biegu przedawnienia roszczenia wynikającego z przedmiotowego nakazu zapłaty. Taki skutek wywołuje także złożenie wniosku do Sądu o nadanie klauzuli wykonalności. Zgodnie z regulacją art. 124 k.c.: po każdym przerwaniu przedawnienia biegnie ono na nowo (§ 1). W razie przerwania przedawnienia przez czynność w postępowaniu przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw lub egzekwowania roszczeń danego rodzaju albo przed sądem polubownym albo przez wszczęcie mediacji, przedawnienie nie biegnie na nowo, dopóki postępowanie to nie zostanie zakończone (§ 2).

Zatem przez cały czas trwania postępowania egzekucyjnego (...)nie rozpoczął się na nowo bieg przedawnienia. Analiza zgromadzonych dokumentów wskazuje, że egzekucja w powołanej sprawie została umorzona w dniu 29 czerwca 2001 r. Sąd przyjął powyższą datę na podstawie wyjaśnień komornika, który dysponuje zapisami elektronicznymi. Jak wynika z pism komornika, akta sprawy (...)i akta sprawy (...)nie mogły być złożone z uwagi na upływ okresu archiwizacji.

Stanowisko pozwanej, że postępowanie w sprawie (...)nadal się toczy, nie znajduje potwierdzenia w materiale zgromadzonym w aktach sprawy. Wskazać należy, że z pisma komornika z dnia 4 września 2018 r. (k.340 akt sprawy egzekucyjnej) wynika, że w dniu 5 października 2001 r. pozwany wniósł o wszczęcie ponownej egzekucji z nieruchomości dłużników M. R. i D. R.. Powyższe pismo było wniosek o wszczęcie egzekucji z nieruchomości wymienionych dłużników. Pismem z dnia 21 kwietnia 2002 r. komornik zawiadomił o wszczęciu egzekucji z nieruchomości przeciwko dłużnikom M. R. i D. R., w sprawie (...). Zatem należy przyjąć, że pozwany zainicjował egzekucję w sprawie(...), ale wyłącznie przeciwko 2 dłużnikom Powyższy wniosek o wszczęcie egzekucji przerywał bieg przedawnienia tylko względem M. R. I D. R.. Należy podzielić pogląd Sądu Najwyższego przedstawiony w wyroku z dnia 19 listopada 2014 r.,(...), zgodnie z którym do przerwania biegu przedawnienia nie wystarcza identyczność wierzytelności, ale konieczna jest także identyczność osób przeciwko którym czynność przerywająca bieg przedawnienia została dokonana.

Ponadto wierzyciel w dniu 28 maja 2012 r. złożył wniosek o przeprowadzenie egzekucji przeciwko wszystkim dłużnikom. Powyższe wskazuje, że egzekucja w sprawie (...)nie toczyła się, skoro wierzyciel w 2012 r. wystąpił z wnioskiem o wszczęcie egzekucji.

Z uwagi na to, że wierzyciel od czerwca 2001 r. do 27 maja 2012 r. nie podjął żadnej czynności wobec powoda, która przerwałaby bieg przedawnienia roszczenia w stosunku do niego, należy stwierdzić, że roszczenie uległo przedawnieniu. Pozwany bowiem po upływie 10 lat od zakończenia poprzedniej egzekucji, złożył wniosek o wszczęcie postępowania egzekucyjnego przeciwko powodowi.

Z tych przyczyn na podstawie powołanych przepisów należało w stosunku do powoda pozbawić wykonalności tytuł wykonawczy, stanowiący nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym wydany przez Sąd Rejonowy w Biskupcu w dniu 22 lutego 1996 r. w sprawie(...), zaopatrzony w klauzulę wykonalności postanowieniem Sądu Rejonowego w Biskupcu z dnia 22 kwietnia 1996 r. ponad wyegzekwowaną od powoda J. O. w sprawie (...)na rzecz wierzyciela kwotę 318,16 zł.

Z uwagi na wyegzekwowanie w postępowaniu egzekucyjnym od powoda na rzecz wierzyciela kwoty 318,16 zł, powództwo w tym zakresie zostało oddalone. Powództwo o pozbawienie wykonalności tytułu wykonawczego jest niedopuszczalne w części, w której wykonalność tytułu wykonawczego wygasła na skutek jego zrealizowania. (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 30 maja 2014r. , sygn. akt (...)).

W pkt III wyroku Sąd w oparciu o art. 113 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych w zw. z art. 102 k.p.c od obciążenia pozwanego kosztami sądowymi. Okoliczności niniejszej sprawy uzasadniają nieobciążanie pozwanego kosztami sądowymi.

SSO Ewa Oknińska