Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Olsztynie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 października 2024 r.

Sąd Okręgowy w Olsztynie I Wydział Cywilny

w składzie: Przewodniczący: sędzia Juliusz Ciejek

Protokolant: sekretarz sądowy Anna Kosowska

po rozpoznaniu w dniu 29 października 2024 r. w Olsztynie

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Bank (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W.

przeciwko D. B.

o zapłatę

I.  zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 90.798 zł 21 gr (dziewięćdziesiąt tysięcy siedemset dziewięćdziesiąt osiem złotych dwadzieścia jeden groszy) z maksymalnymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od kwoty 80.802 zł 23 gr od dnia 19 października 2022 r., do dnia zapłaty,

II.  przyznaje kuratorowi pozwanego D. W. kwotę 2.160 (dwa tysiące sto sześćdziesiąt) zł tytułem wynagrodzenia,

III.  zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 12.121 zł 80 gr (dwanaście tysięcy sto dwadzieścia jeden złotych osiemdziesiąt groszy) zł tytułem kosztów procesu, w tym kwotę 5.417 (pięć tysięcy czterysta siedemnaście) zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty.

Sygn. akt I C 742/24

UZASADNIENIE

Pozwem wniesionym w dniu 7 czerwca 2023 r. powód (...) Bank (...) S.A. z siedzibą w W. wniósł o wydanie nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym i orzeczenie nim, że pozwany D. B. ma zapłacić na rzecz powoda kwotę 90.798,21 zł wraz z maksymalnymi odsetkami za opóźnienie (art. 481 § 2 ¹ k.c.) liczonymi w skali roku od kwoty 80.802,23 zł od dnia 19.10.2022 r. do dnia zapłaty oraz kosztami procesu, w tym kosztami zastępstwa procesowego oraz kwotą 17 zł tytułem poniesionej opłaty skarbowej od pełnomocnictwa, według norm przepisanych.

W razie wniesienia przez stronę pozwaną sprzeciwu albo w przypadku stwierdzenia braku podstaw do wydania nakazu zapłaty wniósł o wydanie wyroku zasądzającego od pozwanego na rzecz powoda kwoty 90.798,21 zł wraz z maksymalnymi odsetkami za opóźnienie (art. 481 § 2 ¹ k.c.) liczonymi w skali roku od kwoty 80.802,23 zł od dnia 19.10.2022 r. do dnia zapłaty. Jednocześnie wniósł o zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego oraz kwotę 17 zł tytułem poniesionej opłaty skarbowej od pełnomocnictwa, według norm przepisanych.

W uzasadnieniu powód wskazał, że strony zawarły umowę o kredyt gotówkowy nr (...). Bank udzielił kredytu w kwocie 99.436,11 zł z przeznaczeniem na finansowanie bieżących potrzeb konsumpcyjnych oraz inny dowolny zdeklarowany cel. Strona pozwana zobowiązała się do terminowego dokonywania spłat kredytu i odsetek zgodnie z umową i harmonogramem spłat, stanowiącym jej integralną część. Pozwany nie wywiązywał się z wskazanego wyżej obowiązku, przez co naruszył warunki umowy. Powód wezwał pozwanego do dobrowolnej spłaty zaległości, jednakże pozwany nie zareagował na powyższe. Z tego względu powód wypowiedział umowę kredytu (pozew k. 4-6).

W dniu 27 czerwca 2023 r. Sąd wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym, w którym zasądził od pozwanych na rzecz powoda kwotę 90.798,21 zł wraz z maksymalnymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od kwoty 80.802,23 zł od dnia 19.10.2022 r. do dnia zapłaty oraz kwotę 8.161,80 zł tytułem kosztów procesu, w tym kwotę 3.617 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego, z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się orzeczenia w terminie dwóch tygodni od doręczenia nakazu, albo wniósł w tymże terminie sprzeciw (nakaz zapłaty – k. 116).

Nakaz zapłaty nie został skutecznie doręczony pozwanemu. Sąd na podstawie art. 177 § 1 pkt 6 w zw. z art. 139 ¹ § 2 k.p.c. zawiesił postępowanie (postanowienie – k. 124).

Sąd postanowieniem z dnia 04.03.2024 r. (k. 140) podjął postępowanie w sprawie. W związku z brakiem skutecznego doręczenia pozwanemu nakazu zapłaty, na wniosek powoda został ustanowiony dla nieznanego z miejsca pobytu pozwanego kurator (zarządzenie – k. 141).

Ustanowiony w sprawie kurator wniósł sprzeciw od nakazu zapłaty, w którym wniósł o oddalenie powództwa w całości i nieobciążanie pozwanego kosztami procesu. Ponadto, wniósł o przyznanie kuratorowi wynagrodzenia według uznania Sądu. W uzasadnieniu wskazał jakie podjął czynności w celu ustalenia miejsca pobytu pozwanego, jednak okazały się one bezskuteczne. Podniesiony został zarzut przedawnienia roszczeń pozwanego z uwagi na brak skutecznego powiadomienia pozwanego o wypowiedzeniu umowy. Wskazał, że pozwany nie odebrał osobiście pisma o wypowiedzeniu mu umowy kredytowej oraz nie wiadomo czy odebrał kolejne z dnia 19.09.2022 r. (pismo kuratora – k. 153-155).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 01.04.2019 r. pozwany zawarł z powodem umowę o kredyt gotówkowy nr (...).

Przedmiotem powyższej umowy było udzielenie pozwanemu kredytu w kwocie 99.436,11 zł z przeznaczeniem na finansowanie bieżących potrzeb konsumpcyjnych lub na inny zdeklarowany cel, w tym spłatę posiadanych zobowiązań kredytowych w banku lub innych bankach, finansowanie prowizji z tytułu udzielenia kredytu oraz na finansowanie składki z tytułu ubezpieczenia „Spokojny Kredyt - życie” i składki z tytułu ubezpieczenia „Spokojny Kredyt – prac” (§ 1 umowy).

Kwota kredytu miała zostać niezwłocznie udostępniona kredytobiorcy przez bank zgodnie z warunkami umowy, po ustanowieniu zabezpieczeń, na wskazane w umowie rachunki bankowe (§ 2 umowy).

Od udzielonego kredytu bank pobierał odsetki według zmiennej stopy procentowej, ustalonej jako suma wartości stopy referencyjnej NBP i marży banku w wysokości 8,29 p.p. w stosunku rocznym. Na dzień zawarcia umowy oprocentowanie kredytu wynosiło 9,79 % w stosunku rocznym. Zmiana stopy referencyjnej NBP skutkuje zmianą wysokości oprocentowania kredytu (§ 3 umowy).

Jako zabezpieczenie spłaty kredytu zostały wskazane dochody uzyskiwane przez pozwanego (§ 5 umowy).

Kredyt miał zostać spłacony w 120 równych miesięcznych ratach. Pozwany zobowiązał się do terminowego dokonywania spłat kredytu i odsetek zgodnie z umową i harmonogramem stanowiącym integralną cześć umowy. Spłaty miały być dokonywane na rachunek o numerze (...) (§ 6 ust. 1-4 umowy).

W przypadku powstania zaległości w spłacie raty kredytu lub odsetek kredytobiorca jest zobowiązany do ich niezwłocznego uregulowania (§ 8 ust. 1 umowy).

Bank zgodnie z umową może wypowiedzieć umowę z zachowaniem 30-dniowego terminu wypowiedzenia i zażądać spłaty całej należności Banku z tytułu umowy lub może zażądać dodatkowego zabezpieczenia kredytu w przypadku:

1.  ujawnienia, że złożone Bankowi informacje nie odpowiadają stanowi faktycznemu,

2.  naruszenia warunków umowy (§ 10 ust. 1 umowy).

Wszelkie zmiany umowy miały być dokonywane – pod rygorem nieważności – na piśmie w formie przewidzianej w art. 7 prawa bankowego, zrównanej co do skutków z formą pisemną – w formie aneksu podpisanego przez obie strony (§ 15 ust. 1 umowy).

Regulamin do umowy kredytu w § 16 ust. 1 wskazywał, że kredytobiorca zobowiązany jest do pisemnego poinformowania banku o każdej zmianie danych osobowych. W ust. 2 wskazano, że wszelką korespondencję bank będzie przekazywał kredytobiorcy na ostatnio wskazany bankowi adres korespondencyjny. Jeżeli kredytobiorca nie zaktualizuje swoich danych osobowych, to w sytuacji realizacji postanowień umowy kredytowej przez kredytobiorcę, bank będzie kontaktował się z kredytobiorcą na udostępnione i znane bankowi adresy korespondencyjne, adres poczty elektronicznej oraz numery telefonu.

Pozwany jako adres zamieszkania wskazał Ł. 4A, (...)-(...) Ł.. W toku wykonywania umowy pozwany nie dokonał aktualizacji powyższego adresu.

(dowód: umowa o kredyt gotówkowy – k. 41-43, harmonogram spłat kredytu – k. 44-45, formularz informacyjny dotyczący kredytu konsumenckiego – k. 46-48, regulamin kredytowania klientów indywidualnych – k. 49-50, taryfa opłat i prowizji – k. 51-84, karta identyfikacyjna – k. 85)

W dniu 01.04.2019 r. nastąpiło uruchomienia kredytu i cała kwota została wypłacona zgodnie z dyspozycją pozwanego.

(dowód: historia rachunku – k. 86)

Pozwany początkowo regulował swoje zobowiązania, a następnie zaprzestał spłaty rat kredytu. W dniu 30 marca 2022 r. powód skierował do pozwanego na adres zamieszkania wskazany w umowie, ostateczne wezwanie do zapłaty zaległości w spłacie kredytu, wyznaczając 20 kwietnia 2022 r. jako termin na uregulowanie należności, jednocześnie informując o możliwości restrukturyzacji zadłużenia. Pozwany odebrał wezwanie w dniu 06.04.2022 r.

Następnie, w dniu 26 maja 2022 r. powód skierował do pozwanego oświadczenie o wypowiedzeniu umowy kredytu, które nie zostało przez niego odebrane. Powód wysłał oświadczenie na adres wskazany w umowie. Oświadczenie nie zostało odebrane przez pozwanego i w dniu 20.06.2022 r. korespondencja została zwrócono powodowi.

Powód wysłał do pozwanego również wezwanie do zapłaty w dniu 19.09.2022 r.

(dowód: zestawienie spłat – k. 87-90, wezwanie do zapłaty z dnia 30.03.2022 r. wraz z potwierdzeniem nadania – k. 95-99, oświadczenie o wypowiedzeniu umowy wraz z kopertą – k. 100-105, wezwanie do zapłaty – k. 106)

Do spłaty przez pozwanego na dzień wniesienia pozwu została kwota 90.798,21 zł
i obejmowała ona:

- niespłacony kapitał w kwocie 80.802,23 zł,

- kwota 5.573,05 zł tytułem odsetek umownych kapitałowych i odsetek umownych karnych naliczonych na podstawie § 3 ust. 1 i § 9 ust. 1 i 2 umowy,

- kwota 4.422,93 zł tytułem odsetek karnych za opóźnienie naliczonych zgodnie z § 9 ust. 1 umowy.

(dowód: zestawienie spłat – k. 87-90, historia naliczania odsetek – k. 91-94)

Sąd zważył, co następuje:

W świetle ustalonych okoliczności faktycznych powództwo podlegało uwzględnieniu w całości. Powód wykazał zasadność jak i wysokość dochodzonego przez siebie roszczenia.

Stan faktyczny został ustalony w oparciu o dokumenty przedłożone do akt sprawy, których wiarygodności żadna ze stron nie kwestionowała.

Okolicznością bezsporną w niniejszej sprawie było zawarcie umowy o kredyt gotówkowy nr (...) przez strony niniejszego postępowania, wypłata kredytu przez powoda oraz to, że kredyt nie został spłacony. Kurator dla nieznanego z miejsca pobytu pozwanego kwestionował zaś skuteczność złożenia oświadczenia o wypowiedzeniu umowy pozwanemu – z uwagi na brak zwrotnego potwierdzenia odbioru listu przez pozwanego.

Zgodnie z art. 69 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (tj. Dz. U. z 2020 r. poz. 1896) przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu. Umowa kredytu powinna być zawarta na piśmie i określać w szczególności: strony umowy, kwotę i walutę kredytu, cel, na który kredyt został udzielony, zasady i termin spłaty kredytu, wysokość oprocentowania kredytu i warunki jego zmiany, sposób zabezpieczenia spłaty kredytu, zakres uprawnień banku związanych z kontrolą wykorzystania i spłaty kredytu, terminy i sposób postawienia do dyspozycji kredytobiorcy środków pieniężnych, wysokość prowizji, jeżeli umowa ją przewiduje, warunki dokonywania zmian i rozwiązania umowy.

Zawarta przez strony 01.04.2019 r. umowa jest właśnie taką umową kredytu. W wykonaniu umowy bank wydał (udostępnił) kredytobiorcy określoną sumę kredytową w złotych. Kredytobiorca zaś był zobowiązany do zwrotu w ratach kredytowych, z odsetkami. Zawarte w niej były elementy przedmiotowo istotne umowy kredytowej. Bank udzielił kredytu w kwocie 99.436,11 zł, a kredytobiorca miał to zwrócić uiszczając 120 miesięcznych rat kapitałowo-odsetkowych. Nie ulega wątpliwości, że strony łączyła właśnie taka umowa, co zresztą nie było w toku postępowania kwestionowane.

Jak zostało wskazane wcześniej, kurator dla nieznanego z miejsca pobytu pozwanego kwestionował skuteczność zawiadomienia pozwanego o wypowiedzeniu umowy.

Umowa w § 10 ust. 1 przewidywała, że w przypadku naruszenia warunków umowy bank może wypowiedzieć umowę z zachowaniem 30-dniowego terminu wypowiedzenia i zażądać spłaty całej należności banku z tytułu umowy. W świetle zgromadzonego materiału dowodowego uznać trzeba, że powodowy bank skutecznie wypowiedział łączącą stronę umowę kredytu. Wobec zaprzestania spłaty kredytu bank wezwał pozwanego do zapłaty, poinformował o możliwości złożenia wniosku o restrukturyzację zadłużenia, a następnie złożył oświadczenie o wypowiedzeniu umowy z zachowaniem okresu wypowiedzenia. Kurator dla nieznanego z miejsca pobytu pozwanego wskazał, że pozwanemu nie zostało doręczone oświadczenie o wypowiedzeniu umowy. Jak wynika z załączonych do pozwu dokumentów (k. 100-105), powód kierował korespondencję do pozwanego na adres wskazany w umowie. Pozwany faktycznie nie odebrał korespondencji, jednak to pozwany uchybił przyjętemu na siebie obowiązkowi. Pozwany w § 16 regulaminu do umowy zobowiązał się do aktualizacji danych wskazanych w umowie. Powodowy bank nie może ponosić konsekwencji z tytułu zaniechań drugiej strony umowy. Jeżeli, zostałaby uznana za właściwą argumentacja, że wypowiedzenie umowy będzie skuteczne dopiero z chwilą jego doręczenia na aktualny adres kredytobiorcy, mimo że kredytobiorca go nie wskazał, bank do czasu ustalenia nowego adresu nie mógłby podjąć żadnych czynności. Strona umowy mogłaby przez wiele lat unikać spłaty kredytu, a bank ten stan rzeczy musiałby akceptować. Podkreślić należy, że instytucje finansowe nie mają dostępu do bazy PESEL, a więc każdorazowe ustalenie aktualnego adresu pozwanego wiązałoby się z dodatkowymi kosztami. Wobec powyższego uznać należy, że powód zachował procedurę związaną z wypowiedzeniem umowy kredytu pozwanemu. Pozwany zaprzestając regulowanie rat kredytu wobec powoda musiał mieć świadomość tego, że powód podejmie szereg czynności w celu odzyskaniu należności, w tym złoży oświadczenie o wypowiedzeniu umowy. Podkreślić należy, że pozwany zaniechał obowiązkowi powiadomienia powoda o zmianie adresu zamieszkania, a więc to jego, a nie powoda obciążają skutki tego działania. W związku z powyższym, wbrew twierdzeniom kuratora, uznać należy, że powód dokonał skutecznego złożenia oświadczenia o wypowiedzeniu umowy pozwanemu.

Mając na uwadze powyższe, Sąd uznał, że roszczenie powoda jest zasadne w całości i z tych względów – na podstawie art. 69 ustawy Prawo bankowe w zw. z art. 471 k.c. orzekł jak w punkcie I sentencji wyroku. W ocenie Sądu powód wykazał, iż zadłużenie dochodzone niniejszym pozwem wynosi łącznie 90.798,21 zł tj. w wysokości 80.802,23 zł tytułem niespłaconego kapitału, 5.573,05 zł tytułem odsetek umownych kapitałowych i odsetek umownych karnych naliczonych na podstawie § 3 ust. 1 i § 9 ust. 1 i 2 umowy, 4.422,93 zł tytułem odsetek karnych za opóźnienie naliczonych zgodnie z § 9 ust. 1 umowy. Wysokość należności nie była w toku postępowania kwestionowana przez ustanowionego w sprawie kuratora. Nadto, od wskazanej kwoty kapitału należały się odsetki w wysokości odsetek maksymalnych (czyli w wysokości wynikającej z umowy).

Podniesiony przez kuratora zarzut przedawnienia okazał się niezasadny. W myśl art.118 k.c., jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, termin przedawnienia dla roszczeń o świadczenia związane z prowadzeniem działalności gospodarczej wynosi trzy lata.

W przedmiotowej sprawie poza sporem jest, że roszczenie o zwrot zapłaty kwoty udzielonego kredytu i należności z nim związanych jest roszczeniem z działalności gospodarczej, co uzasadnia przyjęcie 3-letniego terminu przedawnienia z art. 118 k.c.

Stosownie do art. 120 k.c. bieg przedawnienia rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne. Powód skierował w dniu 30.05.2022 r. (data nadania – k. 102) do pozwanego oświadczenie o wypowiedzeniu umowy z zachowaniem 30-dniowego okresu wypowiedzenia. Korespondencja była awizowana w dniu 03.06.2022 r. Wobec powyższego należy uznać, że 14-dniowy termin na odebranie przesyłki upłynął z końcem dnia 17.06.2022 r. i ten dzień należy uznać za dzień skutecznie złożonego przez powoda oświadczenia o wypowiedzeniu umowy. Tym samym w dniu 18.06.2022 r. rozpoczął bieg 30-dniowy termin wypowiedzenia oznaczony w oświadczeniu. Termin ten upływał w dniu 17.07.2022 r. jednakże z uwagi na to, że była to niedziela to upłynął dopiero w dniu 18.07.2022 r. Tym samym umowa uległa rozwiązaniu w dniu 19.07.2022 r. i z tym dniem cała dochodzona przez powoda należność stała się wymagalna. Jednocześnie w tym dniu rozpoczął bieg 3-letni termin przedawnienia. Powód złożył pozew w elektronicznym postępowaniu upominawczym w dniu 19.10.2022 r. (k. 107), zaś do niniejszego sądu pozew wniósł w dniu 07.06.2023 r., a więc przed upływem terminu przedawnienia.

O kosztach orzeczono na podstawie art. 98 k.p.c. poprzez obciążanie pozwanego obowiązkiem ich zwrotu na rzecz powoda w całości, z uwagi na przegranie procesu.

Koszty procesu po stronie powoda wyniosły 12.121,80 zł i obejmowały uiszczoną opłatę od pozwu (opłata uiszczona w elektronicznym postępowaniu upominawczym w wysokości 3.405 zł oraz opłata w kwocie 1.135 zł wniesiona na rachunek bankowy Sądu Okręgowego w Olsztynie), opłata za pełnomocnictwo (17 zł), koszty notarialnego uwierzytelnienia dokumentów przedłożonych do sprawy w kwocie (4,80 zł) oraz koszty związane z ustanowieniem kuratora w sprawie (2.160 zł). Pozwany jako strona przegrywająca proces w całości został obciążony ich zwrotem na rzecz powoda, o czym Sąd orzekł w punkcie III sentencji wyroku.

O odsetkach od zasądzonych kosztów procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 ¹ k.p.c.

W toku postępowania dla pozwanego został ustanowiony kurator dla nieznanej z miejsca pobytu strony postępowania. Wysokość należnego kuratorowi wynagrodzenia została ustalona na podstawie art. 9 pkt 3 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych w zw. z § 1 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 9 marca 2018 r. w sprawie określenia wysokości wynagrodzenia i zwrotu wydatków poniesionych przez kuratorów ustanowionych dla strony w sprawie cywilnej w zw. z § 2 pkt 6 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych. Opłata za czynności radcy prawnego w sprawie o wartości przedmiotu sporu 90.799 zł wynosi 5.400 zł, zaś kuratorowi przysługuje wynagrodzenie w wysokości nie większej niż 40% wskazanej stawki. W ocenie Sądu nakład pracy kuratora w niniejszej sprawie – ilość podjętych czynności w celu ustalenia miejsca pobytu pozwanego oraz zajęcie merytorycznego stanowiska w sprawie – uzasadnia zasądzenie wynagrodzenia w maksymalnej kwocie. W związku z powyższym Sąd przyznał kuratorowi wynagrodzenie w kwocie 2.160 zł, o czym orzekł w punkcie II sentencji wyroku.