Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Olsztynie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 13 lutego 2025 r.

Sąd Okręgowy w Olsztynie I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący:	sędzia Rafał Kubicki
Protokolant:	sekretarz sądowy Piotr Ruciński

po rozpoznaniu w dniu 6 lutego 2025 r. w Olsztynie na rozprawie

sprawy z powództwa

(...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W.

przeciwko Ł. L.

o zapłatę

I.  oddala powództwo,

II.  zasądza od powoda (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą
w W. na rzecz pozwanego Ł. L. kwotę 5417 zł (pięć tysięcy czterysta siedemnaście złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu z ustawowymi odsetkami za opóźnienie za okres od dnia uprawomocnienia się tego orzeczenia do dnia zapłaty.

sędzia Rafał Kubicki

Sygn. akt: I C 806/24

UZASADNIENIE

Powód (...) S.A. z siedzibą w W. domagał się
zasądzenia od pozwanego Ł. L. w ramach prowadzonej działalności gospodarczej S. Ł. L. kwoty 134 505,07 zł z dalszymi odsetkami ustawowymi za opóźnienie w wysokości określonej w art. 481 § 2 k.c. liczonymi od 1.12.2023 r. do dnia zapłaty, a także kosztów postępowania wg norm przepisanych
w tym uiszczonych w elektronicznym postępowaniu upominawczym. W uzasadnieniu wskazał, że strony zawarły w dniu 18.01.2021 r. umowę subwencji finansowej nr (...), na mocy której strona pozwana była beneficjentem subwencji finansowej w ramach realizacji rządowego programu „(...) (...) Funduszu (...) dla (...)". W wykonaniu tej umowy strona powodowa podjęła decyzję o przyznaniu i wypłacie stronie pozwanej subwencji
w wysokości 126 700 zł. Z uwagi na naruszenie przez stronę pozwaną warunków programowych, tj. złożenie we wniosku o udzielenie subwencji nieprawdziwych oświadczeń oraz podania nieprawdziwych informacji dotyczących zatrudnienia, strona powodowa wydała decyzję o postawieniu subwencji w stan natychmiastowej wymagalności. Kwota subwencji podlegająca zwrotowi przez stronę pozwaną
w nieprzekraczalnym terminie określonym w ww. decyzji na rzecz strony powodowej wyniosła 126 700 zł. Strona pozwana nie wywiązała się z przyjętego na siebie zobowiązania, polegającego na terminowej spłacie na rzecz strony powodowej wymagalnego zadłużenia, wobec czego strona powodowa dochodzi niespłaconej należności z dalszymi odsetkami ustawowymi za opóźnienie (126 700 zł + 7 805,07 zł).

Pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości, wskazując, że brak jest jakichkolwiek podstaw prawnych do zwrotu subwencji. Przyznał, że zawarł z powodem umowę o przyznanie subwencji oraz że wszelkie formalności związane z fizycznym otrzymaniem środków dokonywane były za pomocą narzędzi autoryzacyjnych przekazanych mu przez bank ( (...).P. S.A.). Pozwany zaprzeczył, by we wniosku
o udzielenie subwencji złożył jakiekolwiek nieprawdziwe oświadczenia oraz podał nieprawdziwe informacje dotyczące zatrudnienia. Z racji składania wniosku za pośrednictwem banku, pozwany nie posiada do niego jakiegokolwiek dostępu i nie może odnieść się do zarzutów stawianych przez powoda, zważywszy na ich daleko idącą enigmatyczność. Powód w decyzji nakazującej zwrot subwencji zaznaczył, że pozwany we wniosku o udzielenie subwencji złożył nieprawdziwe oświadczenie jak
i podał nieprawdziwe informacje dotyczące zatrudnienia, która to dalece lakoniczna argumentacja również powtórzona w pozwie. Powód nie wskazał, jakie oświadczenie złożone przez pozwanego było nieprawdziwe ani jakie pozwany podał nieprawdziwe informacje dotyczące zatrudnienia. Co więcej, powód nie załączył do pozwu przedmiotowych dokumentów, stąd też z racji wypełniania dokumentacji za pośrednictwem banku w sposób elektroniczny, nie jest możliwym rzeczowe odniesienie się do stawianych zarzutów przez stronę pozwaną. W zasadzie już na tym etapie powództwo powinno ulec oddaleniu. Obiektywnie nie jest bowiem możliwym ustalenie jakie konkretne uchybienia poczynił pozwany, wypełniając wniosek o otrzymanie pomocy finansowej, które skutkują koniecznością jej zwrotu. Pozwany zakwestionował także by otrzymał jakąkolwiek decyzję wydaną w trybie § 61 ust. 6 lit.c) regulaminu. Powód nie wydał również decyzji w trybie § 61 ust. 6 lit. a) lub b) regulaminu.
W zaistniałym stanie faktycznym, można ewentualnie rozważać, że podstawą do wydania decyzji był § 61 ust. 6 lit.c) ii regulaminu, jednakże jak zaznaczono nie wskazano jakie warunki naruszył beneficjent i co istotne wydanie stosownej decyzji nie było poprzedzone wypowiedzeniem umowy subwencji finansowej przez (...). Powód nie wykazał także, czy podanie nieprawdziwych informacji dotyczących zatrudnienia dotyczy samego wniosku, czy też etapu późniejszego.

Ustalenie faktów istotnych dla rozstrzygnięcia

W celu realizacji programu rządowego ,,(...) (...) Funduszu (...) (...)”, (...) przyjął regulamin ubiegania się o udział w programie. Wersja pierwotna regulaminu obowiązywała od dnia 14.01.2021 r. Wersja zmieniona regulaminu została przyjęta 23.08.2022 r. i weszła
w życie w dniu 1.09.2022 r. Zgodnie z regulaminem, beneficjentem programu były podmioty będące M., (...) lub Dużym Przedsiębiorcą, któremu (...) udzielił Subwencji Finansowej lub, który wystąpił z wnioskiem. Pod pojęciem M. rozumiano przedsiębiorcę w rozumieniu art. 4 ust. 1 i 2 prawo przedsiębiorstw, który na dzień 31.12.2019r., a w przypadku braku pracowników na ten dzień, na dzień 31.07.2020r., zatrudnia co najmniej 1 pracownika oraz nie więcej niż 9 pracowników (w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy) oraz jego roczny obrót netto za 2019r. lub suma bilansowa w 2019r. nie przekracza 2.000.000.00 EUR, przy czym określenie M. winno uwzględniać pozostałe uregulowania regulaminu oraz załącznika I do (...). (§ 2 regulaminu).

Cel szczegółowy Programu 2.0. określono jako:

a) udostępnienie Beneficjentom Finansowania Programowego na warunkach preferencyjnych, w istotnej części bezzwrotnego, dla zapewnienia im płynności i stabilności finansowej w okresie poważnych zakłóceń w gospodarce w związku ze skutkami pandemii (...)19; oraz

b) stabilizacja finansowa Beneficjentów celem ochrony miejsc pracy i bezpieczeństwa finansowego obywateli (§ 3 ust. 3 Regulaminu).

Zgodnie z § 5 regulaminu, w celu wyliczenia subwencji finansowej dla M. konieczne jest wykazanie przez M.:

a) liczby Osób Zatrudnionych na dzień 30 września 2020 r. zatrudnienie, które stanowi podstawę określenia maksymalnej kwoty Subwencji Finansowej dla M.
w żadnym przypadku nie może być większe niż 9 Osób Zatrudnionych (w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy); oraz

b) wielkości spadku P. w okresie:

i. od dnia 1 kwietnia 2020 r. do dnia 31 grudnia 2020 r. w porównaniu do okresu trwającego od 1 kwietnia 2019 r. do dnia 31 grudnia 2019 r.; lub

ii. od dnia 1 października 2020 r. do dnia 31 grudnia 2020 r. w porównaniu do okresu trwającego od 1 października 2019 r. do dnia 31 grudnia 2019 r.

2. Kwota Subwencji Finansowej, którą może uzyskać M., obliczana jest jako iloczyn liczby Osób Zatrudnionych (w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy) oraz kwoty bazowej Subwencji Finansowej, o której mowa w tabeli zamieszczonej
w ust. 3 poniżej, uzależnionej od wielkości spadku P. Beneficjenta
w porównywanych okresach, o których mowa w ust. 1(b) powyżej.

Wysokość kwoty Subwencji Finansowej możliwej do otrzymania przez M., w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy, w ramach Programu 2.0 określała tabela w § 5 ust. 3.

4. Kwota Subwencji Finansowej, którą może uzyskać M., w żadnym przypadku nie może być wyższa niż:

a) 36.000 PLN na Osobę Zatrudnioną według stanu zatrudnienia na dzień 30 września 2020r.;

b) 72.000 PLN na Osobę Zatrudnioną według stanu zatrudnienia na dzień 30 września 2020 r. w sytuacji, gdy M. otrzymała wsparcie w ramach Programu 1.0 podana kwota stanowi łączne wsparcie uzyskane na Osobę Zatrudnioną w ramach (...); oraz

c) 324.000 PLN.

5. Subwencja (...) udzielona M. podlega zwolnieniu z obowiązku zwrotu Subwencji Finansowej w całości w przypadku utrzymania przez M.:

a) działalności gospodarczej na dzień 31 grudnia 2021 r., rozumianego jako nieprzerwane prowadzenie działalności gospodarczej w okresie od dnia złożenia Wniosku do dnia 31 grudnia 2021 r., przy czym w okresie od dnia złożenia Wniosku do dnia 31 grudnia 2021 r. wobec Przedsiębiorcy nie może rozpocząć się proces likwidacji, upadłości lub restrukturyzacji; oraz

b) średniorocznego zatrudnienia w roku 2021 na co najmniej takim samym poziomie jak średnioroczne zatrudnienie w roku 2020.

Sposób obliczenia średniorocznego zatrudnienia został wskazany w § 5 ust. 6.

7. W sytuacji, gdy średnioroczne zatrudnienie M. w roku 2020 różni się od liczby Osób Zatrudnionych, na które Beneficjent otrzymał Subwencję Finansową, przyjmuje się, że średnioroczne zatrudnienie M. za rok 2020 odpowiada liczbie Osób Zatrudnionych, na które została udzielona Subwencja (...).

8. W przypadku, gdy średnioroczne zatrudnienie M. w roku 2021 będzie:

a) wyższe niż średnioroczne zatrudnienie w roku 2020, M. nie będzie uprawniona do żądania wypłaty dodatkowej kwoty Subwencji Finansowej; albo

b) niższe niż średnioroczne zatrudnienie w roku 2020, M. będzie zobowiązana do proporcjonalnego zwrotu udzielonej Subwencji Finansowej na rzecz (...) zgodnie
z poniższym wzorem:

% Subwencji Finansowej zwolnionej z obowiązku zwrotu = ( (...))

gdzie:

(...)-oznacza średnioroczne zatrudnienie w roku 2021; oraz

(...)-oznacza średnioroczne zatrudnienie w roku 2020.

9. M. dokonuje zwrotu Subwencji Finansowej, o którym mowa w ust. 8 lit. b) powyżej zgodnie z zasadami opisanymi w § 6 ¹ Regulaminu.

10. Poza innymi przypadkami przewidzianymi w Umowie Subwencji Finansowej i niniejszym Regulaminie, otrzymana przez M. Subwencja (...) podlega zwrotowi w całości w przypadku:

a) zaprzestania prowadzenia działalności gospodarczej (w tym w razie zawieszenia prowadzenia działalności gospodarczej);

b) otwarcia likwidacji (jeżeli dotyczy); lub

c) otwarcia postępowania upadłościowego lub restrukturyzacyjnego,

w każdym czasie licząc od dnia złożenia Wniosku do dnia 31 grudnia 2021 r.

W § 6 ¹ regulaminu określono zasady rozliczenia i zwrotu Subwencji Finansowej, i tak:

- ust. 6. W związku ze złożeniem Oświadczenia o Rozliczeniu lub upływem terminu na złożenie Oświadczenia o Rozliczeniu, z uwzględnieniem dodatkowego terminu określonego w § 6 ust. 4 Regulaminu, (...) podejmie jedną z następujących Decyzji:

a) Decyzję określającą kwotę Subwencji Finansowej podlegającą zwolnieniu z obowiązku zwrotu w związku:

i. ze złożeniem Oświadczenia o Rozliczeniu w imieniu (...), które:

A. przekazało do Banku prawidłowe oraz kompletne dokumenty poświadczające umocowanie Osoby Upoważnionej do zawarcia Umowy Subwencji Finansowej;

B. potwierdziło w treści Oświadczenia o Rozliczeniu przeniesienie swojej rezydencji podatkowej lub rezydencji podatkowej swojego Głównego Beneficjenta Rzeczywistego na teren(...) w sytuacji, gdy Beneficjent był zobowiązany do przeniesienia swojej rezydencji podatkowej lub rezydencji podatkowej swojego Głównego Beneficjenta Rzeczywistego na teren (...)

C. rozliczyło nadwyżkę otrzymanej Subwencji Finansowej oraz przekazało ją na rachunek bankowy (...) zgodnie z § 6 ust. 5-6 Regulaminu; oraz

D. nie naruszyło Warunków Programowych, które pociągałyby za sobą konieczność zwrotu otrzymanej Subwencji Finansowej,

ii. ze złożeniem Oświadczenia o Rozliczeniu w imieniu M., która:

A. przekazała do Banku prawidłowe oraz kompletne dokumenty poświadczające umocowanie Osoby Upoważnionej do zawarcia Umowy Subwencji Finansowej;

B. potwierdziła w treści Oświadczenia o Rozliczeniu przeniesienie swojej rezydencji podatkowej lub rezydencji podatkowej swojego Głównego Beneficjenta Rzeczywistego na teren (...) w sytuacji, gdy Beneficjent był zobowiązany do przeniesienia swojej rezydencji podatkowej lub rezydencji podatkowej swojego Głównego Beneficjenta Rzeczywistego na teren (...), oraz

C. nie naruszyła Warunków Programowych, które pociągałyby za sobą konieczność zwrotu otrzymanej Subwencji Finansowej (w tym Warunki Programowe uprawniające (...) do żądania zwrotu Subwencji Finansowej po wypowiedzeniu Umowy Subwencji Finansowej przez (...));

w wyżej opisanych przypadkach Subwencja (...) podlega zwolnieniu
z obowiązku zwrotu w całości albo zwrotowi w kwocie wskazanej w treści Decyzji
w terminie do dnia 15 września 2022 г.;

b) Decyzję wzywającą do zwrotu Subwencji Finansowej w całości w związku:

i. niezłożeniem Oświadczenia o Rozliczeniu w terminie określonym w § 6 ust. 2 lit. a) Regulaminu z uwzględnieniem ewentualnego dodatkowego terminu określonego w § 6 ust. 4 Regulaminu, który został wyznaczony Beneficjentowi przez (...); lub

ii. ustaleniem przez (...), że Beneficjent naruszył Warunki Programowe, które pociągają za sobą konieczność zwrotu otrzymanej Subwencji Finansowej (w tym Warunki Programowe uprawniające (...) do żądania zwrotu Subwencji Finansowej po wypowiedzeniu Umowy Subwencji Finansowej przez (...));

w takim przypadku Subwencja (...) podlega zwrotowi w całości w terminie do dnia 15 września 2022 г.;

c) Decyzję informującą Beneficjenta o zidentyfikowaniu przez (...) okoliczności, które uniemożliwiają ustalenie wysokości Subwencji Finansowej podlegającej zwolnieniu z obowiązku zwrotu w takim przypadku (...) przekaże Beneficjentowi informację o przyczynach braku możliwości ustalenia wysokości Subwencji Finansowej podlegającej zwrotowi, przy czym do czasu wyjaśnienia okoliczności uniemożliwiających ustalenie wysokości Subwencji Finansowej podlegającej zwrotowi, Subwencja (...) nie podlega zwrotowi wyjaśnienie tych okoliczności nastąpi
w ramach postępowania wyjaśniającego, o którym mowa w § 17 ust. 1 R.. Po wyjaśnieniu okoliczności uniemożliwiających ustalenie wysokości Subwencji Finansowej podlegającej zwrotowi, (...) wydaje jedną z Decyzji, o których mowa w § 6 ust. 6 lit. a) lub b) Regulaminu nie później niż w terminie 6 miesięcy od dnia udostępnienia Beneficjentowi Decyzji informującej Beneficjenta o zidentyfikowaniu przez (...) okoliczności, które uniemożliwiały ustalenie wysokości Subwencji Finansowej podlegającej zwrotowi, przy czym w szczególnie uzasadnionych przypadkach termin ten może zostać przez (...) wydłużony.

- ust. 11. w odniesieniu do Beneficjentów, którzy otrzymali od (...) Decyzję wskazaną w § 6 ust. 6 lit. c) Regulaminu, (...) wyda, po wyjaśnieniu okoliczności uniemożliwiających ustalenie wysokości Subwencji Finansowej podlegającej zwrotowi, jedną z Decyzji, o których mowa w § 6 ust. 6 lit. a) lub b) Regulaminu, przy czym Decyzja ta zostanie wydana nie później niż do dnia 31 grudnia 2023 r. W takim przypadku Beneficjent, który otrzymał jedną z Decyzji, o których mowa w § 6 ust. 6 lit. a) lub b) Regulaminu zobowiązany jest do dokonania zwrotu Subwencji Finansowej
w kwocie wskazanej w treści Decyzji w terminie do 25 dnia miesiąca kalendarzowego następującego po miesiącu, w którym Beneficjentowi udostępniona została Decyzja.

Zgodnie z § 11 Regulaminu wnioskodawca przed zawarciem Umowy Subwencji Finansowej miał możliwość i obowiązek zapoznania się z Regulaminem. O udział
w Programie 2.0 mogli ubiegać się Beneficjenci będący osobami fizycznymi, osobami prawnymi lub jednostkami organizacyjnymi nieposiadającymi osobowości prawnej, którym odrębna ustawa przyznaje zdolność do nabywania praw i obowiązków we własnym imieniu, wykonujący działalność gospodarczą oraz wspólnicy spółki cywilnej w zakresie wykonywanej przez nich działalności gospodarczej, w każdym przypadku pod warunkiem posiadania przez Beneficjenta statusu M. lub (...) (§ 11 ust. 1
i 2 Regulaminu).

Zgodnie z § 12 ust. 1 i 2 Regulaminu subwencja finansowa miała być udzielana w oparciu o składany przez beneficjenta wniosek podlegający w stosownym czasie weryfikacji przez bank (...), złożony wyłącznie drogą elektroniczną.

(dowód: Regulamin ubiegania się o udział w programie rządowym „(...) (...) Funduszu (...) dla małych i średnich firm" k. 24-35)

W dniu 18.01.2021 r. pozwany S. Ł. L. zawarł z (...) S.A. z siedzibą w W. reprezentowanym przez (...) Bank (...) S.A. w W. Umowę Subwencji Finansowej nr (...). Umowa zawarta w wyniku złożenia przez Beneficjenta oświadczenia woli zawarcia niniejszej Umowy przy użyciu danych uwierzytelniających Beneficjenta stosowanych w bankowości elektronicznej Banku; oraz złożenia przez Bank, działający w charakterze pełnomocnika (...), oświadczenia woli o zawarciu niniejszej Umowy poprzez opatrzenie niniejszej Umowy Pieczęcią Bankową, innym odpowiednim narzędziem informatycznym stosowanym przez Bank lub Kwalifikowanym Podpisem Elektronicznym osób upoważnionych do reprezentacji Banku (§ 2 ust. 1).

W § 1 ust. 3 beneficjent (pozwany) oświadczył, że jest M. tj. przedsiębiorcą, który na dzień 31 grudnia 2019 r. a w przypadku braku jakiegokolwiek Pracownika na tę datę, na dzień 31 lipca 2020 г. zatrudnia od 1 do 9 (...) oraz jego roczny obrót netto lub suma bilansowa nie przekracza równowartości (...). Jednocześnie pozwany oświadczył, że nie jest (...) ani (...)

W § 1 ust. 6 pozwany oświadczył, że liczba osób zatrudnionych na dzień 30 września 2020 r. w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy wynosi 3.52.

W § 1 ust. 8 pozwany oświadczył, że jego obrót netto w roku 2019 wyniósł 627 529.43 PLN.

W § 1 ust. 10 pozwany oświadczył, że liczba zatrudnianych (...) na dzień 31 grudnia 2019 r. wyniosła: 3.12, zaś na dzień 31 lipca 2020 r. wskazał: (...).

W § 1 ust. 14-16 pozwany oświadczył, że: spadek przychodów podany został dla okresu trwającego od 1 października 2020 r. do 31 grudnia 2020 r. w porównaniu do okresu trwającego od 1 października 2019 r. do 31 grudnia 2019 r. Wysokość jego przychodów wyniosła w okresie 2020 r.: 33 208.24 PLN zaś w okresie 2019 r.: 200 762.12 PLN. Spadek przychodów we wskazanym okresie wyniósł: 83 %.

Ponadto w § 1 ust. 21 powód oświadczył, że zgodnie z załącznikiem I do (...) klasyfikuje się jako mikroprzedsiębiorca. Jednocześnie pozwany oświadczył, że nie jest małym, średnim ani innym nienależącym do żadnej z wymienionych kategorii przedsiębiorcą.

W § 3 ust. 2 umowy wskazano, że po jej zawarciu (...) zweryfikuje na podstawie informacji uzyskanych z między innymi Zakładu Ubezpieczeń Społecznych
|i Ministerstwa Finansów dane przedstawione przez Beneficjenta i złożone oświadczenia i podejmie decyzję o (i) wypłacie subwencji finansowej w wysokości wnioskowanej, (ii) wypłacie subwencji finansowej w wysokości mniejszej niż wnioskowana lub ( (...)) odmowie wypłaty subwencji finansowej.

(dowód: umowa subwencji finansowej k. 16-23)

W dniu 19.01.2021r. (...) S.A. z siedzibą w W. podjął pozytywną decyzję wobec pozwanego, skutkującą wypłatą subwencji finansowej w kwocie 126 700,00 zł. - będącej całkowitą kwotą wnioskowaną przez Beneficjenta.
W dniu 20.01.2021r. kwotę subwencji wypłacono pozwanemu.

(dowód: decyzja w sprawie subwencji k. 36, potwierdzenie operacji k. 37)

W dniu 11.02.2022 r. pozwany S.-P. Ł. L. złożył oświadczenie
o rozliczeniu subwencji finansowej nr (...)MU/1, w którym oświadczył między innymi, że Subwencja (...) została wydatkowana zgodnie z § 8 Regulaminu. Wskazał także, że nie uległ przekształceniu, podziałowi lub połączeniu
(w rozumieniu Kodeksu Spółek Handlowych) w okresie mającym wpływ na wyliczenie wartości Subwencji Finansowej podlegającej zwrotowi przez Beneficjenta (tj. pomiędzy dniem uzyskania Subwencji Finansowej a dniem złożenia Oświadczenia).

(dowód: oświadczenie o rozliczeniu subwencji finansowej k. 38-40).

Decyzją z dnia 14.04.2023 r. (...) S.A. z siedzibą
w W., działając na podstawie Umowy Subwencji oraz Regulaminu, podjął decyzję o wysokości zwolnienia z obowiązku zwrotu Subwencji Finansowej udzielonej w kwocie: 126 700.00 PLN, a następnie pomniejszonej o zwroty dokonane przez beneficjenta przed wystawieniem decyzji (...). Powołując się na § 6 ust. 11 Regulaminu, powód wezwał pozwanego do zwrotu całej przyznanej kwoty Subwencji Finansowej w terminie do 25 dnia miesiąca kalendarzowego następującego po miesiącu, w którym beneficjentowi udostępniona została ta decyzja. Wskazał, że powodem powyższej decyzji jest naruszenie Warunków Programowych - złożenie we wniosku o udzielenie subwencji nieprawdziwych oświadczeń oraz podania nieprawdziwych informacji dotyczących zatrudnienia.

(dowód: decyzja w sprawie zwolnienia z obowiązku zwrotu subwencji finansowej k. 41, wezwanie do zapłaty k. 42)

Pozwany w dniu 19.04.2023 r. złożył za pośrednictwem banku reklamację na ww. decyzję.

(dowód: reklamacja k. 56)

Pozwany złożył wniosek o subwencję za pomocą elektronicznego formularza, który sam wypełnił. Wskazana we wniosku liczba etatów była zgodna z rzeczywistym stanem, a dodatkowo potwierdzona przez ZUS i poddana weryfikacji przez powoda przed wypłatą subwencji. Pozwany nie wiedział, jaka jest przyczyna decyzji
o konieczności zwrotu subwencji i w celu wyjaśnienia tej okoliczności zwrócił się do powoda z reklamacją jednocześnie wysyłając informacje uzyskane z ZUS. Powód nie odpowiedział na reklamację pozwanego i skierował sprawę do windykacji.

(dowód: zeznania świadka A. L. k. 107-107v., zeznania pozwanego k. 107v.-108)

Rozważania prawne

Powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie.

Opisany wyżej stan faktyczny ustalony został na podstawie niekwestionowanych co do treści i pochodzenia dokumentów ponadto na podstawie zeznań pozwanego oraz zawnioskowanego świadka – A. L. (2).

Co do świadka E. J. – wobec okoliczności wynikających
z pozostałych dowodów i jasnego stanowiska strony pozwanej, którego powód nie kwestionował – okoliczności na które świadek miałby zeznawać (zgodnie z tezą jak na karcie 51v.), okazały się bezsporne (protokół posiedzenia przygotowawczego), wobec czego ziściła się przesłanka do pominięcia tego dowodu na podstawie art. 235 ² § 1 pkt 2 k.p.c.

Stosownie do art. 205 ¹² § 1 kpc, jeżeli wyznaczono posiedzenie przygotowawcze, strona może przytaczać twierdzenia i dowody na uzasadnienie swoich wniosków lub dla odparcia wniosków i twierdzeń strony przeciwnej do chwili zatwierdzenia projektu planu rozprawy albo sporządzenia planu rozprawy. Twierdzenia i dowody zgłoszone po zatwierdzeniu projektu planu rozprawy albo sporządzeniu planu rozprawy podlegają pominięciu, chyba że strona uprawdopodobni, że ich powołanie nie było możliwe albo że potrzeba ich powołania wynikła później. W sprawie niniejszej został sporządzony plan rozprawy (k. 88), zaś wniosek dowodowy powoda (k. 107) został zgłoszony już po jego zatwierdzeniu. Powód nie wykazał okoliczności mających uzasadniać złożenie wniosku dowodowego po czasie, wobec czego – zgodnie
z cytowanym przepisem – dowód ten został pominięty. Trzeba podkreślić, że sedno sporu znane było powodowi po doręczeniu mu odpowiedzi na pozew. Powód miał czas na przygotowanie się do posiedzenia zaplanowanego na sporządzenie planu rozprawy. Celem tego posiedzenia było uporządkowanie postępowania pod kątem sprawnego przeprowadzenia dowodów. Zasady obowiązujące po zatwierdzeniu projektu rozprawy muszą być respektowane.

Powód wywodził swoje roszczenie z umowy subwencji nr (...), na mocy której strona pozwana była beneficjentem subwencji finansowej w ramach realizacji rządowego programu „(...) (...) Funduszu (...) (...)". W wykonaniu tej umowy strona powodowa podjęła decyzję o przyznaniu i wypłacie stronie pozwanej subwencji
w wysokości 126 700,00 zł. Powód wskazał przy tym, że pozwany naruszył warunki programowe, tj. złożył we wniosku o udzielenie subwencji nieprawdziwe oświadczenia oraz podał nieprawdziwe informacje dotyczące zatrudnienia, wobec czego powód wydał decyzję o postawieniu subwencji w stan natychmiastowej wymagalności. Kwota subwencji podlegająca zwrotowi przez stronę pozwaną w nieprzekraczalnym terminie określonym w ww. decyzji na rzecz strony powodowej wyniosła 126 700 zł. Strona pozwana nie wywiązała się z przyjętego na siebie zobowiązania, polegającego na terminowej spłacie na rzecz strony powodowej wymagalnego zadłużenia, wobec czego powód dochodzi w niniejszym procesie niespłaconej kwoty należności wraz z dalszymi odsetkami ustawowymi za opóźnienie (126 700 zł + 7 805,07 zł).

Powód na podstawie dołączonych do pozwu dowodów nie wykazał zasadności dochodzonego roszczenia. Obowiązek przedstawienia dowodów spoczywa na stronach, a ciężar udowodnienia faktów mających dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie (art. 227 k.p.c.) spoczywa na stronie, która z faktów tych wywodzi skutki prawne (art. 6 k.c.). Również stosownie do treści art. 232 k.p.c. strony są obowiązane wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne.
W postępowaniu sądowym oznacza to, że na powodzie spoczywa ciężar udowodnienia faktów uzasadniających jego roszczenie (orzeczenie SN z 3 października 1969 r., II PR 313/69). W razie zaś ich nieudowodnienia sąd oceni je na niekorzyść strony, na której spoczywał ciężar dowodu, chyba że miał możność przekonać się o prawdziwości tych twierdzeń na innej podstawie. Sąd nie ma obowiązku dążenia do wszechstronnego zbadania wszystkich okoliczności sprawy oraz nie jest zobowiązany do zarządzenia dochodzenia w celu uzupełnienia lub wyjaśnienia twierdzeń stron i wykrycia środków dowodowych, pozwalających na ich udowodnienie. Nie ma też obowiązku przeprowadzenia z urzędu dowodów zmierzających do wyjaśnienia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy (wyrok SA w Białymstoku z 11.12.2015 r., I ACa 903/15).

W niniejszej sprawie powód w ocenie Sądu nie sprostał ciężarowi udowodnienia (a nawet skonkretyzowania), że pozwany naruszył warunki programowe, tj. złożył we wniosku o udzielenie subwencji nieprawdziwe oświadczenia oraz podał nieprawdziwe informacje dotyczące zatrudnienia. Powód nie wskazał, jakie konkretnie oświadczenie złożone przez pozwanego było nieprawdziwe ani jakie podał nieprawdziwe informacje dotyczące zatrudnienia. Powód nie wskazał również, o ile rzekome nieprawdziwe informacje rozmijają si z tymi ustalonymi przez powoda ani nie wykazał, w jaki sposób informacje te spowodowały przyznanie pozwanemu subwencji – mimo weryfikacji zgodnie z § 3 ust. 2 umowy. Pozwany ponadto nie załączył do pozwu dokumentów,
w których wedle jego zarzutów pozwany miał wskazać nieprawdziwe informacje.

Z ustalonego powyżej stanu faktycznego wynika, że

- pozwany jest mikrofirmą tj. przedsiębiorcą, który na dzień 31 grudnia 2019 r.
a w przypadku braku jakiegokolwiek Pracownika na tę datę, na dzień 31 lipca 2020 г. zatrudniał od 1 do 9 (...) oraz jego roczny obrót netto lub suma bilansowa nie przekracza równowartości 2 mln EUR (§ 1 ust. 3 umowy),

- pozwany oświadczył, że liczba osób zatrudnionych na dzień 30 września 2020 r.
w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy wynosi 3.52 (§ 1 ust. 6 umowy),

- na podstawie między innymi tych danych powód podjął pozytywną decyzję wobec pozwanego, skutkującą wypłatą subwencji finansowej w kwocie 126 700 zł,

- w dniu 11.02.2022 r. pozwany złożył oświadczenie o rozliczeniu subwencji
i oświadczył między innymi, że nie uległ przekształceniu, podziałowi lub połączeniu
(w rozumieniu ksh),

- decyzją z dnia 14.04.2023 r. powód powołując się na § 6 ¹ ust. 11 Regulaminu wezwał pozwanego do zwrotu całej przyznanej kwoty subwencji,

- zasady finansowania programowego dla mikrofirm zostały wskazane w § 5 regulaminu, przy czym w przypadku, gdy średnioroczne zatrudnienie M. w roku 2021 będzie:

a) wyższe niż średnioroczne zatrudnienie w roku 2020, M. nie będzie uprawniona do żądania wypłaty dodatkowej kwoty Subwencji Finansowej; albo

b) niższe niż średnioroczne zatrudnienie w roku 2020, M. będzie zobowiązana do proporcjonalnego zwrotu udzielonej Subwencji Finansowej na rzecz (...) zgodnie
z podanym w § 5 ust. 8 wzorem, zgodnie z zasadami opisanymi w § 6 ¹ Regulaminu,

- w § 6 ¹ ust. 11 wskazano między innymi, że (...) wyda, po wyjaśnieniu okoliczności uniemożliwiających ustalenie wysokości Subwencji Finansowej podlegającej zwrotowi, jedną z Decyzji, o których mowa w § 6 ust. 6 lit. a) lub b) Regulaminu.

Pozwany zakwestionował, by otrzymał jakąkolwiek decyzję wydaną w trybie § 6 ¹ ust. 6 lit.c) regulaminu. Powód nie wydał również decyzji w trybie § 6 ¹ ust. 6 lit. a) lub b) regulaminu. Trudno w tej sytuacji wymagać od pozwanego wykazywania dowodem faktu negatywnego, wobec czego wzmiankowany wcześniej ciężar spoczywał
w dalszym ciągu na stronie powodowej.

W tym miejscu należy odwołać się do art. 210 § 2 k.p.c., zgodnie z którym każda ze stron obowiązana jest do złożenia oświadczenia co do twierdzeń strony przeciwnej, dotyczących okoliczności faktycznych. Wypowiedzenie się co do twierdzeń strony przeciwnej o okolicznościach faktycznych winno odnosić się w sposób konkretny i jednoznaczny do wszystkich podniesionych przez tę stronę twierdzeń. Obowiązek przewidziany w art. 210 § 2 k.p.c. zmierza do zakreślenia okoliczności spornych
i bezspornych między stronami i ma wpływ na zakres ewentualnego postępowania dowodowego. Dowodzeniu podlegają bowiem tylko okoliczności sporne między stronami, istotne dla rozstrzygnięcia sprawy (art. 212 k.p.c., art. 227 k.p.c., art. 229 k.p.c.). W sytuacji, w której strona obarczona obowiązkiem wypowiedzenia się co do twierdzeń strony przeciwnej o okolicznościach faktycznych, co do nich konkretnie się nie wypowie, naraża się na zastosowanie przez Sąd dyspozycji art. 230 k.p.c., zgodnie z którym, gdy strona nie wypowie się co do twierdzeń strony przeciwnej o faktach, sąd, mając na uwadze wyniki całej rozprawy, może fakty te uznać za przyznane. Jeżeli strona chce zaprzeczyć twierdzeniom strony przeciwnej o faktach, powinna uczynić to wyraźnie, odnosząc się do konkretnych okoliczności faktycznych i przedstawiając jednocześnie własne twierdzenia odnośnie kwestionowanej okoliczności. Fakty
i dowody związane z konkretnymi okolicznościami, z którymi się strona nie zgadza powinna wskazać, jeśli ma to służyć obronie jej racji, powinna się on ustosunkować do twierdzeń strony przeciwnej, a tego w sprawie strona powodowa nie uczyniła (por. wyrok SN z dnia 9 lipca 2009 r., III CSK 341/2008, LexPolonica nr 2444586).

Zgodnie z art. 410 § 2 k.c., świadczenie jest nienależne, jeżeli ten, kto je spełnił, nie był w ogóle zobowiązany lub nie był zobowiązany względem osoby, której świadczył, albo jeżeli podstawa świadczenia odpadła lub zamierzony cel świadczenia nie został osiągnięty, albo jeżeli czynność prawna zobowiązująca do świadczenia była nieważna i nie stała się ważna po spełnieniu świadczenia. W związku z tym, że powód nie sprostał opisanemu powyżej obowiązkowi dowodzenia, brak było podstaw do uznania jego twierdzeń za wiarygodne a zatem brak było również podstaw do uznania, że uzyskana przez pozwanego subwencja jest świadczeniem nienależnym (podstawa przyznania subwencji odpadła), co skutkowało oddaleniem powództwa na podstawie art. 6 kc w zw. z art. 410 § 2 k.c. a contrario. Powództwo nie zasługuje również na uwzględnienie (jako nieudowodnione), gdyby potraktować je jako żądanie roszczenia
z umowy (art. 353 § 1 k.c.)

Rozstrzygnięcie o kosztach procesu znajduje swe oparcie w treści art. 98 i 108 k.p.c. Strona pozwana poprzez oddalenie powództwa wygrała proces w całości
i zasługuje zgodnie z art. 98 k.p.c. na zwrot pełni kosztów. Na jej koszty procesu składa się opłata za pełnomocnictwo (17 zł) oraz wynagrodzenie pełnomocnika w stawce minimalnej 5400 zł – odpowiedniej do wartości przedmiotu sporu.

sędzia Rafał Kubicki