Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Olsztynie

WYROK ZAOCZNY

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 10 maja 2023 r.

Sąd Okręgowy w Olsztynie I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący:	sędzia Ewa Oknińska
Protokolant:	p.o. sekretarza sądowego Paulina Wolniarczyk,

po rozpoznaniu w dniu 10 maja 2023 r. w Olsztynie

na rozprawie

sprawy z powództwa Horyzont Niestandaryzowanego Sekurytyzacyjnego Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego z siedzibą w W.

przeciwko P. L., K. L.

o zapłatę

I.zasądza od pozwanych P. L. i K. L. na rzecz powoda Horyzont Niestandaryzowanego Sekurytyzacyjnego Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego z siedzibą w W. kwotę 280.578,43 (dwieście osiemdziesiąt tysięcy pięćset siedemdziesiąt osiem 43/100) zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 11 lipca 2022 r. do dnia zapłaty, z ograniczeniem odpowiedzialności pozwanego P. L. do majątku objętego wspólnością ustawową majątkową małżeńską, z tym zastrzeżeniem, że spełnienie świadczenia przez jednego z pozwanych, zwalnia drugiego z obowiązku zapłaty do wysokości uiszczonej sumy,

II.w pozostałym zakresie oddala powództwo,

III.zasądza solidarnie od pozwanych na rzecz powoda kwotę 22.562,24 zł tytułem kosztów procesu z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty,

IV.wyrokowi w pkt I nadaje rygor natychmiastowej wykonalności.

sędzia Ewa Oknińska

Sygn. akt I C 872/22

UZASADNIENIE

Powód Horyzont Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty w W. w pozwie skierowanym wobec pozwanych K. L. i P. L., domagał się zasądzenia od pozwanych na jego rzecz kwoty 355.565,30 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty, z ograniczeniem odpowiedzialności pozwanego P. L. do majątku objętego wspólnością ustawową majątkową małżeńską i z tym zastrzeżeniem, że spełnienie powyższego świadczenia przez jednego z pozwanych zwalnia drugiego z obowiązku zapłaty do wysokości uiszczonej sumy (odpowiedzialność in solidum). Ponadto wniósł o zasądzenie solidarnie od pozwanych na jego rzecz zwrotu kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych oraz opłaty skarbowej od pełnomocnictwa, wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie za czas od uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty.

W uzasadnieniu wskazał, że pozwana zawarła w dniu 25 września 2017 r. z (...) Bank S.A. z/s w W. umowę nr (...) o udzielenie N. kredytu konsolidacyjnego. Na podstawie umowy kredytu bank udzielił pozwanej kredytu w wysokości 300.000,00 zł. Środki z kredytu zostały wypłacone. Pozwana nie wywiązała się z zobowiązania z tytułu umowy kredytu i nie uregulowała płatności. Powód podał, że pismem z dnia 11 czerwca 2019 r. bank wezwał pozwaną do zapłaty zaległości. Następnie po bezskutecznym upływie terminu 14 dni i braku zapłaty ze strony pozwanej, bank pismem z dnia 1 sierpnia 2019 r. wypowiedział umowę kredytu, z zachowaniem terminu wypowiedzenia, wzywając jednocześnie pozwaną do zapłaty należności. Powód wskazał, że niespłacone zobowiązanie stało się wymagalne w dniu 6 września 2019 r. Kolejno podał, że w dniu 19 listopada 2020 r. Bank zawarł z Funduszem umowę przelewu wierzytelności, na podstawie której powód nabył wierzytelność w stosunku do pozwanej, wynikającą z umowy kredytu. Pismem z dnia 30 grudnia 2020 r. powód wezwał pozwaną do zapłaty, informując jednocześnie o przelewie wierzytelności i wysokości tej wierzytelności. Powód podniósł, że w dniu 20 maja 2022 r. wniósł pozew w elektronicznym postępowaniu upominawczym, którego przedmiotem było samo roszczenie przeciwko pozwanej. Niniejszym pozwem powód dochodzi całej przysługującej mu wobec pozwanej należności, tj. kwoty 355.565,30 zł na którą składają się kwoty:

a)  326.794,23 zł tytułem wierzytelności zakupionych przez powoda od banku, w tym:

-

277.505,24 zł tytułem niespłaconego kapitału,

-

10.725,25 zł tytułem odsetek umownych,

-

38.563,74 zł tytułem odsetek karnych,

b)  28.771,07 zł tytułem odsetek ustawowych za opóźnienie naliczonych przez powoda od niespłaconego kapitału od dnia 19 października 2020 r. do dnia poprzedzającego dzień wniesienia pozwu.

Swoje powództwo przeciwko małżonkowi P. L. powód opiera na podstawie art. 41 § 1 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, zgodnie z którym jeżeli małżonek zaciągnął zobowiązanie za zgodą drugiego małżonka, wierzyciel może żądać zaspokojenia także z majątku wspólnego małżonków (pozew k. 4-9).

W piśmie z dnia 23 sierpnia 2022 r. powód wskazał, iż na dzień 31 grudnia 2018 r. nie istniała przeterminowana zaległość, która nie została spłacona i jest dochodzona pozwem w niniejszej sprawie. Podał, że pozwana dokonywała spłaty rat w okresie od listopada 2017 r. do 25 kwietnia 2019 r. włącznie (wykonanie zobowiązania sądu z dnia 03.08.2022r. k. 142-144v.)

Pozwani nie złożyli odpowiedzi na pozew ani też nie złożyli wyjaśnień ustnie, bądź pisemnie.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 25 września 2017 r. pozwana K. L. zawarła z (...) Bank S.A. z siedzibą w W. umowę nr (...) o udzielenie N. kredytu konsolidacyjnego, na podstawie której bank udzielił jej kredytu w kwocie 300.000 zł, na okres od 25 września 2017 r. do 25 września 2029 r. Na kwotę kredytu składały się:

- 110.490 zł na spłatę zobowiązań kredytobiorcy,

- 107.310 zł na cele konsumpcyjne kredytobiorcy,

- 82.200 zł na sfinansowanie prowizji z za udzielenie kredytu.

Kredyt oprocentowany był według zmiennej stopy procentowej, która wynosiła 9,90 %. Oprocentowanie zadłużenia przeterminowanego było zmienne i wynosiło 14% w stosunku rocznym. Stopa oprocentowania zadłużenia oprocentowania jest równa odsetkom maksymalnym za opóźnienie.

Bank mógł wypowiedzieć umowę kredytu z zachowaniem 30-dniowego okresu wypowiedzenia w przypadku braku spłaty kwot kredytu w terminie ich wymagalności lub niedotrzymania przez klienta innych warunków udzielenia kredytu. Wypowiedzenie umowy musiało być dokonane w formie pisemnej pod rygorem nieważności. W następnym dniu po upływie terminu wypowiedzenia umowy kredytu, niespłacona część kredytu wraz z odsetkami staje się zadłużeniem wymagalnym i przeterminowanym, od której bank miał naliczać i pobierać odsetki od zadłużenia przeterminowanego.

Pozwany P. L. wyraził zgodę na zawarcie kredytu przez żonę K. L.. Pozwani pozostają w związku małżeńskim.

(dowód: umowa kredytu k. 20-29, wydruk z PESEL – SAD – k 84)

Pismem z dnia 11 czerwca 2019 r. (...) Bank S.A. wezwał pozwaną do zapłaty w terminie 14 dni zaległości w wysokości 3.571,65 zł, informując jednocześnie o możliwości złożenia wniosku o przeprowadzenie restrukturyzacji zadłużenia z tytułu umowy kredytowej.

(dowód: wezwanie do zapłaty k. 65-66)

Bank pismem z dnia 1 sierpnia 2019 r. wypowiedział pozwanej umowę kredytu w związku z niedotrzymaniem terminów płatności rat. Zwrócił się z żądaniem spłaty całości kredytu. Kwota należności wynosiła łącznie 284.368,08 zł, w tym:

-

kapitał 277.505,24 zł,

-

odsetki umowne 6.802,64 zł,

-

opłaty i prowizje 0,00 zł,

-

odsetki karne 60,20 zł.

Bank poinformował, że w przypadku uregulowania kwoty 14.314,24 zł wynikającej z niedotrzymania terminów płatności rat w terminie 30 dni od otrzymania pisma, wypowiedzenie nie będzie wywoływało żadnych skutków prawnych. Powyższe pismo zostało doręczone pozwanej w dniu 06 sierpnia 2019 r.

(dowód: wypowiedzenie umowy kredytu k. 70-71, potwierdzenie odbioru k. 75-76)

Na podstawie ksiąg (...) Banku S.A. stwierdził, że na dzień 21 października 2019 r. figuruje w nich wymagalne zadłużenie K. L., z tytułu umowy o kredyt gotówkowy nr (...), w kwocie 292.202,20 zł, na którą to kwotę składały się:

-

kwota 277.505,24 zł – tytułem niespłaconego kapitału,

-

kwota 10.725,25 zł – tytułem niespłaconych odsetek umownych naliczonych od dnia 27.05.2019 r. do dnia 16.09.2019 r.,

-

kwota 3.971,71 zł tytułem niespłaconych odsetek za zwłokę, naliczonych od dnia 25.03.2019 r. do dnia 21.10.2019 r.

(dowód: wyciąg z ksiąg banku k. 53)

W dniu 19 listopada 2020 r. (...) Bank S.A. z siedzibą w W. zawarł z Horyzontem Niestandaryzowanym Sekurytyzacyjnym Funduszem Inwestycyjnym Zamkniętym z siedzibą w W. umowę sprzedaży wierzytelności. Na podstawie powyższej umowy powód nabył wierzytelność przysługującą Bankowi wobec K. L. z tytułu umowy nr (...) z dnia 25 września 2017 r.

(dowód: umowa przelewu wierzytelności wraz z wyciągiem załącznika nr 3A - k. 77-96v.)

Pismem z dnia 30 grudnia 2020 r. poinformowano pozwaną, że na mocy przelewu wierzytelności z dnia 19.11.2020 r. (...) Bank S.A. z/s w W. dokonał cesji wierzytelności na rzecz powoda. Jednocześnie powód wezwał pozwaną do zapłaty zadłużenia wynikającego z umowy w kwocie 329.859,90 zł, wskazując, iż kwotę tę należy wpłacić w terminie do dnia 20.01.2021 r.

(dowód: zawiadomieni o przelewie wierzytelności i wezwanie do zapłaty k. 120-123)

Powód wniósł w dniu 20 maja 2022 r. do Sądu Rejonowego Lublin-Zachód w Lublinie pozew wobec K. L. o zapłatę kwoty 355.565,30 zł. Postanowieniem wydanym w dniu 9 czerwca 2022 r. Sąd Rejonowy Lublin-Zachód w Lublinie, wobec braku podstaw do wydania nakazu zapłaty w elektronicznym postępowaniu upominawczym, umorzył postępowanie.

(dowód: pozew w elektronicznym postępowaniu upominawczym k. 126-133)

Sąd zważył, co następuje:

W świetle ustalonych okoliczności faktycznych sprawy powództwo zasługiwało na uwzględnienie w części.

Pozwani nie stawili się na rozprawę i nie składali wyjaśnień ustnie lub na piśmie, wobec czego Sąd wydał wyrok zaoczny (art. 339 § 1 i 340 k.p.c.). Zgodnie z art. 339 § 2 k.p.c. w tym wypadku przyjmuje się za prawdziwe twierdzenia powoda o okolicznościach faktycznych przytoczonych w pozwie, chyba że budzą one uzasadnione wątpliwości albo zostały przytoczone w celu obejścia prawa.

Sąd ustalił stan faktyczny w oparciu o twierdzenia powoda zawarte w pozwie oraz przedłożone przez niego dokumenty. Pozwani mimo możliwości wypowiedzenia się w sprawie, nie kwestionowali twierdzeń powoda.

Zgromadzone w aktach dokumenty wskazują, że pozwana nie wywiązała się z obowiązku spłaty udzielonego kredytu. W konsekwencji umowa została wypowiedziana a wierzytelność powoda w stosunku do dłużnika stała się w całości wymagalna.

Odnosząc się do zasadności roszczenia, wskazać należy, że pozwaną (...) Bank S.A. łączyła umowa kredytu. Z treści łączącej strony umowy wynika, że Bank mógł wypowiedzieć umowę w przypadku nieterminowej spłaty kredytu. Z dowodów w postaci wypowiedzenia umowy kredytu wynika, że pozwana zaprzestała regularnie spłacać kredyt. Zatem istniały podstawy do wypowiedzenia umowy przez bank, gdyż pozwana nie dotrzymał warunków spłacania rat w terminie.

Kolejno podkreślić wypada, że zgodnie z art. 509 § 1 k.c. wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania. (...) Bank S.A. zawarł w dniu 19 listopada 2020 r. z powodem umowę przelewu, na podstawie której Fundusz nabył wierzytelność z tytułu umowy kredytu nr (...) łączącej Bank z pozwaną K. L.. Podkreślić wypada przy tym, że dokumenty dołączone przez stronę powodową nie powodują zastrzeżeń co do tego, że doszło do skutecznej cesji wierzytelności.

W niniejszej sprawie (...) Bank S.A. naliczył prowizję w kwocie 82.200,00 zł, która była kredytowana przez bank i doliczona do kwoty kapitału kredytu. W konsekwencji postanowienia umowy w przedmiocie ustalenia wysokości prowizji banku należy uznać za dotyczące świadczenia głównego. Świadczenie to zawiera więc w sobie świadczenia typowe dla tego rodzaju stosunku prawnego. Jednakże w ocenie Sądu wysokość prowizji banku została rażąco zawyżona. Postanowienia umowy w części dotyczącej zobowiązania do uiszczenia prowizji w wysokości przekraczającej 22.200 zł, – zdaniem Sądu – należy ocenić jako mające na celu obejście przepisów o odsetkach maksymalnych, a zatem jako nieważne. Zgodnie bowiem z przepisem art. 58 § 1 k.c., czynność prawna sprzeczna z ustawą albo mająca na celu obejście ustawy jest nieważna, chyba że właściwy przepis przewiduje inny skutek, w szczególności ten, iż na miejsce nieważnych postanowień czynności prawnej wchodzą odpowiednie przepisy ustawy. Zgodnie zaś z przepisem art. 58 § 3 k.c., jeżeli nieważnością jest dotknięta tylko część czynności prawnej, czynność pozostaje w mocy co do pozostałych części, chyba że z okoliczności wynika, iż bez postanowień dotkniętych nieważnością czynność nie zostałaby dokonana.

Prowizja ma charakter wynagrodzenia za dokonanie konkretnej czynności bankowej, jednakże nie w znaczeniu wynagrodzenia za oddanie kapitału do dyspozycji kredytobiorcy (gdyż tę rolę spełniają odsetki kapitałowe), ale wynagrodzenia za konkretną czynność czyli przygotowanie, zawarcie samej umowy i jej obsługa. Takie rozumowanie jest oczywiście całkowicie uzasadnione i odpowiada funkcji jaką przyświeca art. 36a ustawy o kredycie konsumenckim, a dotyczącym pozaodsetkowych kosztów. Każde obciążenie konsumenta musi mieć swoje uzasadnienie w racjonalnych korzyściach dla jednej, jak i dla drugiej strony umowy. Nie może być bowiem takiej sytuacji, aby przepisy art. 359 k.c. i 481 k.c. zakazywały obciążenia konsumenta (w stosunku rocznym) odsetkami w wysokości wyższej niż maksymalne, a jednocześnie zezwalały na obciążenie prowizją, co w niniejszej sprawie stanowi 37,74 % wartości wypłaconej kwoty.

W przedmiotowej sprawie, Sąd uznał, że za wszelkie czynności związane z udzieleniem i obsługą kredytu, a więc przygotowaniem standardowej umowy ze zmiennymi w postaci danych personalnych, wysokości kredytu, oprocentowania, okresu kredytowania, Bank mógł pobrać wynagrodzenie w postaci prowizji. Nadto prowizja winna obejmować wynagrodzenie za przygotowanie oceny zdolności kredytowej pozwanej, nawiązanie kontaktu z klientem, obsługę kredytu. Niemniej jednak w ocenie Sądu kwota prowizji określona na 82.200,00 zł jest znacznie wygórowana w kontekście tego, że umowa łącząca strony niniejszego procesu jest umową standardową. Dlatego w ocenie Sądu, Bank mógł naliczyć prowizję, jednak nie w wysokości określonej w umowie. W ocenie Sądu winna to być kwota 22.200 zł.

Dlatego, na gruncie niniejszej sprawy należało stwierdzić, że wartość prowizji w zakresie przekraczającym 22.200 zł została określona niezgodnie z treścią art. 58 § 1 k.c., gdyż zmierza do obejścia prawa, (naliczenie tak wysokiej prowizji było związane z osiągnieciem zakazanego skutku, związanego z naliczeniem zysku nie odzwierciedlającego rzeczywistych czynności banku związanych z zawarciem i obsługą kredytu). W związku z powyższym, w ocenie Sądu prowizja za dokonanie czynności udzielenia kredytu i obsługi związanej z jego udzieleniem została obniżona o 60.000 zł.

Mając na uwadze powyższe, wysokość kapitału wskazaną w pozwie należało pomniejszyć o 60.000 zł (277.505,24 zł - 60.000 zł), co dało kwotę 217.505,24 zł.

Od tak ustalonej kwoty należało doliczyć:

- odsetki umowne za okres od dnia 27 maja 2019 r. do dnia 5 września 2019 r. w wysokości 5.952,43 zł (odsetki naliczono w wysokości 9.89 %, co wynika z k. 52 od kapitału wynoszącego 217.505,24 zł do dnia 05 września 2019 r., do tego dnia obowiązywała umowa kredytu, albowiem wypowiedzenie umowy nastąpiło w dniu 06 września 2019 r. tj. po upływie 30 dni od doręczenia pisma);

- odsetki karne do dnia 21 października 2019 r. w kwocie 3.971,71 zł (wynikające z k. 53) oraz odsetki maksymalne za opóźnienie za okres od 22 października 2019 r. do 18 października 2020 r. w kwocie 27.170,88 zł naliczone od kapitału wynoszącego 217.505,24 zł, ( łącznie 31.142,59 zł)

- oraz odsetki ustawowe za opóźnienie od kapitału wynoszącego 217.505,24 zł od dnia 19 października 2020 r. do dnia 10 lipca 2022 r. w kwocie 25.978,17 zł.

Łącznie zobowiązanie pozwanych wyniosło 280.578,43 zł.

Zagadnienie możliwości wytoczenia powództwa przeciwko małżonkowi wyrażającemu zgodę na zaciągnięcie zobowiązania przez współmałżonka, z przyznaniem mu prawa do powoływania się w toku egzekucji na ograniczenie jego odpowiedzialności do majątku wspólnego małżonków zostało rozstrzygnięte w uchwale Sądu Najwyższego z dnia 11 kwietnia 2019 roku w sprawie III CZP 106/18. Stwierdzono w niej:

,, Prawo wierzyciela do zaspokojenia się z majątku wspólnego małżonków na podstawie art. 41 § 1 k.r.o. może zostać zrealizowane także przez wniesienie powództwa przeciwko małżonkowi dłużnika o zobowiązanie do spełnienia świadczenia wynikającego z czynności prawnej, której stronę małżonek dłużnika nie był, niezależnie od tego, czy świadczenie to objęte jest tytułem egzekucyjnym wydanym uprzednio przeciwko samemu dłużnikowi (art. 787 k.p.c)".

W uzasadnieniu tej uchwały przytoczono i podzielono dominujący w doktrynie pogląd, wg którego pomiędzy wierzycielem a małżonkiem odpowiedzialnym za dług występuje stosunek prawny, choć innej natury niż ten między wierzycielem a dłużnikiem osobistym, co określa się jako „stosunek odpowiedzialności majątkowej". Istotą tego stosunku jest zabezpieczenie interesu wierzyciela w razie braku dobrowolnej realizacji stosunku zobowiązaniowego. Twierdzi się zatem, że wierzyciel może wytoczyć powództwo przeciwko małżonkowi dłużnika, ale wyrokując przeciwko niemu, sąd na podstawie art. 319 k.p.c. uczyni zastrzeżenie o ograniczeniu odpowiedzialności do majątku wspólnego.

W niniejszej sprawie pozwany wyraził zgodę na zaciągnięcie przez pozwaną zobowiązania.

Z powyższych względów Sąd na podstawie art. 69 § 1 prawa bankowego przy zastosowaniu art. 41 § 1 k.r.o. zasądził od pozwanych P. L. i K. L. na rzecz powoda Horyzont Niestandaryzowanego Sekurytyzacyjnego Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego z siedzibą w W. kwotę 280.578,43 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 11 lipca 2022 r. do dnia zapłaty, z ograniczeniem odpowiedzialności pozwanego P. L. do majątku objętego wspólnością ustawową majątkową małżeńską, z tym zastrzeżeniem, że spełnienie świadczenia jednego z pozwanych, zwalnia drugiego z obowiązku zapłaty do wysokości uiszczonej sumy. Powództwo w pozostałym zakresie podlegało oddaleniu.

O powyższym Sąd orzekł jak w pkt I i II sentencji wyroku.

W punkcie III wyroku orzeczono o kosztach procesu, na podstawie art. 100 k.p.c., zgodnie z którym w razie częściowego tylko uwzględnienia żądań koszty będą wzajemnie zniesione lub stosunkowo rozdzielone. W niniejszej sprawie powód wygrał sprawę w 78,90 %, a poniósł koszty procesu: opłatę sądową od pozwu w kwocie 17.779 zł, wynagrodzenie pełnomocnika w kwocie 10.800 zł, opłatę sądową od pełnomocnictwa w kwocie 17 zł (łącznie 28.596 zł). Koszty należne powodowi według udziału w jakim powód wygrał sprawę wyniosły 22.562,24 zł (78,90 % x 28.596 zł).

sędzia Ewa Oknińska