Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Olsztynie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 26 sierpnia 2022 r.

Sąd Okręgowy w Olsztynie I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący:

sędzia del. Dorota Scott-Sienkiel Protokolant: st. sekr. sąd. Anna Szczepanek

po rozpoznaniu w dniu 4 sierpnia 2022 r. w Olsztynie na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Bank S.A. z siedzibą w W.

przeciwko M. F.

o zapłatę

I.  zasądza od pozwanego M. F. na rzecz powoda (...) Banku S.A. z siedzibą w W. kwotę 92.522,53 zł (dziewięćdziesiąt dwa tysiące pięćset dwadzieścia dwa zł 53/100) z dalszymi odsetkami:

- od kwoty 84.486,02 zł w wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie od dnia 5.07.2021r. do dnia zapłaty,

- ustawowymi za opóźnienie od kwoty 2.929,54 zł od dnia 8.07.2021r. do dnia zapłaty,

- ustawowymi za opóźnienie od kwoty 5.106,97 zł od dnia 8.07.2021r. do dnia zapłaty,

II.  zasądza od pozwanego M. F. na rzecz powoda (...) Bank S.A. z siedzibą w W. kwotę 12.727,64 zł tytułem zwrotu kosztów procesu- z ustawowymi odsetkami za okres od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty.

sędzia del. Dorota Scott-Sienkiel

Sygn. akt I C 983/20

UZASADNIENIE

Powód (...) Bank S.A. z siedzibą w W. pozwem z dnia 8 lipca 2021r. (data nadania), skierowanym przeciwko M. F., wniósł o rozpoznanie sprawy w postępowaniu upominawczym i zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kwoty 92.522,53 zł z dalszymi odsetkami:

-

od kwoty kapitału 84.486,02 zł w wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie od dnia 5 lipca 2021 r. do dnia zapłaty,

-

ustawowymi za opóźnienie od kwoty odsetek umownych 2929,54 zł od dnia wytoczenia powództwa do dnia zapłaty,

-

ustawowymi za opóźnienie od kwoty odsetek karnych 5106,97 zł od dnia wytoczenia powództwa do dnia zapłaty.

Nadto powód wniósł o zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów postępowania według norm przepisanych.

W uzasadnieniu strona powodowa wskazała, że w dniu 11 września 2017 r. pomiędzy stronami postępowania doszło do zawarcia umowy kredytu nr (...). Strona pozwana nie wywiązała się z ciążącego na niej zobowiązania terminowego dokonywania spłat w wysokościach ustalonych w zawartej umowie. W związku z powstaniem zaległości 16 lipca 2020 r. oraz późniejszymi, powód bezskutecznie wzywał pisemnie stronę pozwaną do dobrowolnej spłaty zaległości pismem z dnia 21 września 2020 r., informując jednocześnie o możliwości restrukturyzacji. W związku z brakiem restrukturyzacji oraz zapłaty zaległych rat, powód wypowiedział przedmiotową umowę pismem z dnia 3 listopada 2020 r. Roszczenie stało się wymagalne w dniu 25 października 2020 r. (pozew k. 4-5v.)

Z uwagi na wskazanie przez powoda nieaktualnego adresu do korespondencji dla pozwanego stwierdzono brak podstaw do rozpoznania sprawy w postępowaniu upominawczym (zarządzenie k. 41)

Postanowieniem z dnia 30 marca 2022 r. ustanowiono kuratora dla nieznanego z miejsca pobytu pozwanego M. F. (postanowienie k. 76).

W odpowiedzi na pozew pozwany wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie kosztów postępowania sądowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwany wskazał, że umowa kredytu nie została skutecznie wypowiedziana, a roszczenie jest przedwczesne, z uwagi na wysłanie wezwania do zapłaty i wypowiedzenia umowy na inny adres niż wskazany przez pozwanego w chwili zawierania umowy. Dodatkowo zakwestionowano umocowanie pełnomocnika banku do zawarcia umowy kredytu, z uwagi na niezłożenie dokumentu pełnomocnictwa do akt sprawy. Jednocześnie wskazano, że do akt sprawy złożono dokument raport – zestawienie należności i spłaty kredytu w PLN, które dotyczą umowy o innym numerze niż zawarta przez pozwanego (odpowiedź na pozew k. 88-89)

Ustalenie faktów istotnych dla rozstrzygnięcia:

W dniu 8 września 2017 r. za pośrednictwem agenta (...) została zawarta pomiędzy powodem (...) Bank S.A. z siedzibą w W. a pozwanym M. F., umowa kredytu konsumenckiego gotówkowego o numerze (...).

Zgodnie z § 1 umowy Bank udzielił pozwanemu kredytu w kwocie 109.574,03 zł na sfinansowanie potrzeb konsumpcyjnych kredytobiorcy, prowizji bankowej za udzielenie kredytu płatnej jednorazowo i składki ubezpieczeniowej z tytułu umowy grupowego (...).

W związku z zawarciem kredytu pozwany miał ponieść następujące koszty: prowizji bankowej w kwocie 16.425,14 zł, składki z tytułu ubezpieczenia na Życie i Zdrowie (...)w kwocie 13.148,89 zł, odsetek od kapitału kredytu w kwocie 39.626,19 zł (§ 1 ust. 3 umowy).

Kredyt był oprocentowany według stałej stopy procentowej, która w dniu podpisania umowy wynosiła 9,19% w stosunku rocznym. Rzeczywista roczna stopa oprocentowania na dzień zawarcia umowy wynosiła 21,8%. (§ 2 ust. 1 i 3 umowy).

Całkowita kwota kredytu wynosiła 80.000,00 zł, zaś całkowita kwota do zapłaty przez kredytobiorcę ustalona w dniu zawarcia umowy wynosiła 149.200,22 zł (§ 1 ust. 2 i § 2 ust. 2 umowy).

Kredyt został udzielony pozwanemu na 84 miesięcy, a jego spłata miała następować w okresach miesięcznych do 16 dnia każdego miesiąca. Wysokość raty kredytu została ustalona na kwotę 1773,53 zł, z tym zastrzeżeniem, że wysokość pierwszej raty kredytu, która jest ratą wyrównawczą, nie będzie wyższa niż 1997,23 zł (§ 1 ust. 1 i § 3 ust. 2 umowy).

Zgodnie z § 7 umowy, w przypadku opóźnienia w terminowym regulowaniu zobowiązań pieniężnych, wynikających z umowy, Bank mógł pobierać od niespłaconych zobowiązań podwyższone odsetki w wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie określonych w art. 481 § 2 ¹ k.c., począwszy od dnia następującego po wynikającym z Umowy i wskazanym w harmonogramie spłat terminie wymagalności danego zobowiązania pieniężnego, aż do dnia spłaty tego zobowiązania.

Bank miał prawo do wypowiedzenia umowy z zachowaniem 30-dniowego okresu wypowiedzenia m.in. w przypadku opóźnienia kredytobiorcy z zapłatą pełnej raty wynikającej z harmonogramu spłat za co najmniej jeden okres płatności pod warunkiem wezwania kredytobiorcy przez bank do zapłaty zaległości w terminie nie krótszym niż 14 dni roboczych i braku spłaty zaległości w odpowiedzi na to wezwanie we wskazanym przez bank terminie, a także w przypadku niedotrzymania warunków udzielenia kredytu czy utraty zdolności kredytowej (§ 9 ust. 1 umowy).

Zgodnie z § 11 ust 2 wszelka korespondencja kierowana przez bank miała być wysyłana na adres korespondencyjny podany przez kredytobiorcę przy zawieraniu umowy, chyba że kredytobiorca powiadomi bank o zmianie tego adresu –w takim przypadku korespondencja miała być kierowana na ostatni adres korespondencyjny podany bankowi.

Postawienie kredytu do dyspozycji kredytobiorcy nastąpić miało na podstawie dyspozycji określonej w sposób następujący: kwota 80.000,00 zł przeznaczona na sfinansowanie potrzeb konsumpcyjnych pozwanego, kwota 16.425,14 zł przeznaczona na sfinansowanie prowizji bankowej, kwota 13.148,89 zł tytułem składki ubezpieczeniowej za ubezpieczenie, o którym mowa w § 1 ust. 1 lic. c (§ 17 ust. 1 umowy).

(dowód: umowa kredytu konsumpcyjnego gotówkowego nr (...). – 18v.)

Pismem z dnia 5 lutego 2020 r. pozwany M. F. zwrócił się do powoda z prośbą o zawieszenie płatności rat kredytów na okres 3 miesięcy. Jednocześnie jako swój adres podał ul. (...), (...)-(...) O..

(dowód: pismo z dnia 5.02.2020 r. k. 97)

W związku z powstaniem zaległości w spłacie kredytu powód pismem z dnia 21 września 2020 r. wezwał pozwanego do uregulowania w terminie 14 dni roboczych zaległości w kwocie 3533,33 zł na którą składała się kwota 2161,90 zł tytułem należności kapitałowej, kwota 1348,30 zł tytułem odsetek umownych, kwota 23,13 zł tytułem odsetek podwyższonych za opóźnienie w spłacie należności kapitałowej, pod rygorem wypowiedzenia umowy.

(dowód: wezwanie do zapłaty wraz z dowodem nadania k. 11-14v.)

Wobec nieuregulowania zaległości w spłacie kredytu, powód oświadczeniem z dnia 30 października 2020 r. wypowiedział pozwanemu umowę kredytu nr (...) z zachowaniem okresu wypowiedzenia, jednocześnie powód poinformował pozwanego, że zaległości na dzień sporządzenia oświadczenia wnoszą: 2889,84 zł tytułem należności kapitałowej, 1832,51 zł tytułem odsetek umownych, 52,53 zł tytułem odsetek podwyższonych za opóźnienie.

(dowód: oświadczenie banku o wypowiedzeniu umowy wraz z potwierdzeniem odbioru k. 9-10v., pełnomocnictwo nr (...) k.8-8v.)

W związku z wypowiedzeniem umowy kredytu nr (...) i postawieniem całej należności w stan wymagalności powód pismem z dnia 11 stycznia 2021 r. ostatecznie wezwał M. F. do zapłaty, w terminie 7 dni od daty doręczenia wezwania, kwoty 84.486,02 zł tytułem należności kapitałowej, kwoty 2929,54 zł tytułem odsetek umownych, kwoty 533,47 zł tytułem odsetek podwyższonych za opóźnienie w spłacie należności kapitałowej.

(dowód: ostateczne wezwanie do zapłaty wraz z dowodem nadania k.6-7)

W dniu 5 lipca 2021 r. (...) Bank S.A. z siedzibą w W. wystawił wyciąg z ksiąg bankowych w którym wskazał, że z tytułu zawartej umowy o kredyt nr (...) z dnia 11 września 2017 r., niespłacone i wymagalne zadłużenie pozwanego M. F. na dzień 5 lipca 2021 r. wynosi 93650,53 zł i obejmuje:

- należność główną z tytułu niespłaconego kapitału w kwocie 84.486,02 zł;

- niespłacone odsetki umowne naliczone według stopy procentowej w wysokości 9,00% za okres korzystania z kapitału od powstania zaległości z dnia 16 lipca 2020 r. do dnia 24 października 2020 r. w kwocie 2929,54 zł;

- niespłacone odsetki za opóźnienie naliczone według stopy procentowej w wysokości 11,20% od dnia 16 lipca 2020 r. do dnia 4 lipca 2021 r. w kwocie 5106,97 zł,

- opłaty i inne prowizje w wysokości 1128 zł.

(dowód: wyciąg z ksiąg bankowych (...) Bank S.A. k. 21v.)

Sąd zważył, co następuje:

W świetle ustalonych okoliczności faktycznych powództwo podlegało uwzględnieniu w całości.

Stan faktyczny został ustalony w oparciu o dokumenty przedłożone do akt sprawy, których wiarygodności żadna ze stron nie kwestionowała. Powód w toku postępowania reprezentowany był przez kuratora dla nieznanego z miejsca pobytu, z uwagi na okoliczność, że nie odebrał pozwu pod adresami wskazanymi przez powoda. Komornik sądowy także nie zdołał ustalić aktualnego miejsca zamieszkania M. F..

W niniejszej sprawie bezspornym było, że pomiędzy stronami została zawarta umowa kredytu konsumpcyjnego gotówkowego o numerze (...). Strona pozwana kwestionowała jednak umocowanie osoby, która podpisała umowę kredytu w imieniu powoda, skuteczność wypowiedzenia umowy kredytu z dnia 30 października 2020r. Strona pozwana wskazywała także, że do akt dołączone zostały raporty – zestawienia należności i spłat kredytu, które nie dotyczą przedmiotowej umowy kredytu gotówkowego.

Zgodnie z art. 69 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.

Jak wskazuje się w piśmiennictwie kredytobiorca jest przede wszystkim zobowiązany do korzystania z udostępnionych mu środków pieniężnych na warunkach określonych w umowie oraz do zwrotu wykorzystanego kredytu wraz z należnymi odsetkami w oznaczonych terminach spłat oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu. Podkreślić należy, że kredytobiorca zobowiązany jest do wykorzystania udostępnionych mu środków zgodnie ze wskazanym w umowie o kredyt celem (np. zakup nieruchomości). Dlatego też podkreśla się w odniesieniu do umowy kredytu jej celowy charakter. Jak wskazuje się w doktrynie, umowę kredytu bankowego cechuje „zwrotność”, „odpłatność”, „celowość” . Umowa kredytu jest umową wzajemną oraz zawsze – co należy podkreślić – odpłatną. Z tytułu udzielonego kredytu bank pobiera odsetki oraz prowizję. Określenie w umowie wysokości oprocentowania, odsetek stanowi przedmiotowo istotny element umowy kredytu. Oprocentowanie może nastąpić według stawek stałych albo zmiennych.

Powracając do zarzutów stawianych przez stronę pozwaną umowie kredytu, w pierwszej kolejności należy rozważyć czy osoba, która zawierała z powodem umowę o kredytu konsumpcyjnego gotówkowego o numerze (...) była do tego prawidłowo umocowana.

Odwołując się do art. 97 k.c. wskazać należy, że osobę czynną w lokalu przedsiębiorstwa przeznaczonym do obsługiwania publiczności poczytuje się w razie wątpliwości za umocowaną do dokonywania czynności prawnych, które zazwyczaj bywają dokonywane z osobami korzystającymi z usług tego przedsiębiorstwa.

Uzupełnieniem powyższego jest także art. 6a ust. 1 lit b. ustawy Prawo bankowe, który wskazuje, że Bank może, w drodze umowy zawartej na piśmie, powierzyć przedsiębiorcy lub przedsiębiorcy zagranicznemu, z zastrzeżeniem art. 6d, wykonywanie czynności polegających na zawieraniu i zmianie umów kredytów i pożyczek pieniężnych udzielanych osobom fizycznym, w tym kredytu konsumenckiego w rozumieniu ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim.

Przyznanie takiego uprawnienia ma na celu ułatwienie obrotu prawnego i ochronę interesów osób, które chcą z konkretnym przedsiębiorcą zawrzeć umowę. Sens wzmiankowanej regulacji polega na tym, aby nie musiały one żądać od osoby czynnej w lokalu przedsiębiorstwa szczegółowego pełnomocnictwa i weryfikować jego poprawności. Sam przedsiębiorca nie może też, powołując się na przyczyny formalne, uwolnić się od skutków zawarcia umowy, twierdząc, że umowę podpisał pracownik przebywający w lokalu, który nie miał odrębnego dla niej upoważnienia.

Powołane powyżej przepisy przewidują pełnomocnictwo dorozumiane ustawowe. W przypadku gdy przedsiębiorca, a w niniejszej sytuacji bank, powierza swojemu pracownikowi stanowisko z którym wiąże się wykonywanie czynności związanych z zawieraniem w jego imieniu umów, to należy uznać, że jest on upoważniony do składania oświadczeń woli w imieniu banku, w sprawach objętych jego zakresem obowiązków.

Przepis art. 97 k.c. odnosi się przy tym do wszystkich osób, które mają faktyczną możliwość dokonywania czynności prawnych w obiektach przedsiębiorstwa i ma zastosowanie zawsze, gdy przedsiębiorstwo nie poinformowało w sposób wyraźny i odrębny swoich klientów o tym, że konkretne osoby czynne w jego lokalu nie są umocowane do zawierania umów. To zaś, że artykuł 97 k.c. może mieć zastosowanie do osób podpisujących w imieniu banku umowę kredytową zostało już wyjaśnione w orzecznictwie (por. wyrok Sądu Najwyższego - Izba Cywilna z dnia 14 maja 2002 r. -V CKN 1031/00).

W realiach niniejszej sprawy pozwany kwestionował umocowanie pośrednika do zawarcia umowy kredytowej, wskazać jednak należy, że jednocześnie przez stronę pozwaną nie była kwestionowana okoliczność otrzymania środków pieniężnych wynikających z zawarcia przedmiotowej umowy. Istnienie i funkcjonowanie umowy potwierdza także korespondencja pozwanego skierowana do powoda z wnioskiem o zawieszenie płatności rat kredytu. Mając na uwadze powyższe należy wskazać, iż bank wypłacając pozwanemu kwotę kredytu tym samym potwierdził, że umowa została zawarta skutecznie, z osobą, która miała ku temu stosowne umocowanie powoda.

W ocenie Sądu powód ponad wszelką wątpliwość udowodnił (skoro nie musiał odrębnie udowadniać umocowania) istnienie dochodzonego zobowiązania w tej płaszczyźnie tj. prawnej skuteczności umowy zawartej w dniu 8 września 2017 r.

Kolejnym zarzutem stawianym przez pozwanego był brak skutecznego wypowiedzenia umowy kredytu konsumpcyjnego.

W zawartej pomiędzy stronami postępowania umowie kredytu pozwany wskazał jako swój adres korespondencyjny ul. (...), (...)-(...) O.. Następnie w piśmie datowanym na dzień 5 lutego 2020 r. pozwany wskazał jako swój adres ul. (...), (...)-(...) O..

Zgodnie z § 11 ust. 1 umowy kredytu pozwany został zobowiązany do niezwłocznego pisemnego informowania Banku o zmianie m.in. adresu zamieszkania lub korespondencyjnego. Nadto w § 11 ust. 2 umowy ustalono, że „wszelka korespondencja wysyłana przez Bank kierowana będzie na adres korespondencyjny podany przez kredytobiorcę przy zawarciu niniejszej umowy, chyba że kredytobiorca powiadomił Bank zgodnie z treścią ust. 1 o zmianie tego adres – w takim przypadku korespondencja kierowana będzie na ostatni adres korespondencyjny podany bankowi”.

Powód zarówno wezwanie do zapłaty jak i oświadczenie o wypowiedzeniu umowy i ostateczne wezwanie do zapłaty skierował do pozwanego na adres ul. (...), (...)-(...) O.. Powyższe pisma były kierowane do pozwanego po dniu 5 lutego 2020 r., a więc już po zawiadomieniu powoda o nowym adresie pozwanego. W tym miejscu wskazać należy, że co prawda pozwany nie skierował do powoda pisma w którym wprost informuje go o zmianie adresu korespondencyjnego, jednak nowy adres wskazał w piśmie do banku, w którym wnosi o zawieszenie płatności rat kredytów. Jednocześnie w główce pisma pozwany podaje nowy adres, inny od tych wskazanych w umowie.

Przed wypowiedzeniem przedmiotowej umowy bank, wobec zaprzestania spłaty kredytu, wezwał pozwanego do zapłaty, poinformował o możliwości złożenia wniosku o restrukturyzację zadłużenia, a następnie złożył oświadczenie o wypowiedzeniu umowy z zachowaniem okresu wypowiedzenia. Procedura ta była przeprowadzona poprawnie, zgodnie z zapisami znajdującymi się w § 9 umowy. Korespondencja tak jak wskazano już powyżej, kierowana była na ostatni adres korespondencyjny wskazany przez pozwanego w piśmie do banku.

Mając na uwadze powyższe należy wskazać, że w świetle zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego uznać należy, że powodowy bank skutecznie wypowiedział łączącą strony umowę kredytu konsumpcyjnego gotówkowego o numerze (...).

W odniesieniu do ostatniego zarzutu stawianego przez pozwanego a dotyczącego przedłożenia przez pozwanego raportu – zestawienia należności i spłat kredytu w PLN nie dotyczącego przedmiotowej umowy, należy wskazać, że powód wyjaśnił, że umowa jest również ewidencjonowana w systemie bankowym pod nr (...). Umowa ta, choć została zawarta w dniu 8 września 2017r., to w księgach bankowych figuruje pod datą księgowania, tj. 11 września 2017r. Z porównania treści umowy z raportem wynika, że dokument ten dotyczy przedmiotowej umowy. Stanowi o tym kwota udzielonego kredytu 109.574,03 zł (§1 ust. 1 umowy), wysokość i data płatności kolejnych rat – 1773,53 zł, 16 dnia każdego miesiąca (§3 umowy), wreszcie okoliczność, że ostatnią ratę pozwany zapłacił w czerwcu 2020r.

Mając na uwadze powyższe, Sąd uznał, że roszczenie powoda jest zasadne w całości i z tych względów – na podstawie art. 69 ustawy Prawo bankowe w zw. z art. 471 k.c. orzekł jak w punkcie I wyroku. W ocenie Sądu powód wykazał, iż zadłużenie dochodzone niniejszym pozwem wynosi łącznie 92.522,53 zł tj. w wysokości 84.486,02 zł tytułem niespłaconego kapitału, 2929,54 zł tytułem niespłaconych odsetek umownych za korzystanie z kapitału w okresie od dnia 16 lipca 2020 r. do 24 października 2020 r. oraz kwoty 5106,97 zł tytułem niespłaconych odsetek za opóźnienie naliczonych według stopy procentowej 11,20% od dnia 16 lipca 2020 r. do dnia 4 lipca 2021 r., jest rzeczywistym zadłużeniem pozwanego, które nie zostało przez niego spłacone. Nadto, od wskazanej kwoty kapitału należały się odsetki w wysokości odsetek maksymalnych (czyli w wysokości wynikającej z umowy), zaś od należności odsetkowej należały się odsetki ustawowe za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu (czyli 8 lipca 2021 r.) zgodnie z art. 481 k.c.

O kosztach orzeczono na podstawie art. 98 k.p.c. zgodnie z którym strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony.

Na koszty procesu po stronie powoda składała się opłata od pozwu w wysokości 4627 zł (kwota 1128 zł uiszczona w elektronicznym postępowaniu upominawczym), opłaty od pełnomocnictwa w wysokości 34 zł, koszty notarialnego uwierzytelniania dokumentów w wysokości 9,84 zł, wynagrodzenie pełnomocnika w stawce wynikającej z § 2 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22.10.2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie w wysokości 5.400 zł, wynagrodzenie kuratora w stawce wynikającej z § 1 ust. 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 9 marca 2018 r. w sprawie określenia wysokości wynagrodzenia i zwrotu wydatków poniesionych przez kuratorów ustanowionych dla strony w sprawie cywilnej w wysokości 2650,80 zł.