Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Olsztynie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 11 marca 2025 r.

Sąd Okręgowy w Olsztynie I Wydział Cywilny

w składzie: Przewodniczący: sędzia Juliusz Ciejek

Protokolant: starszy sekretarz sądowy Anna Kosowska

po rozpoznaniu w dniu 11 marca 2025 r. w Olsztynie

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) W.

przeciwko K. S.

o zapłatę

I.  zasądza od pozwanej K. S. na rzecz powoda (...) we W. kwotę 141.643 zł 98 gr (sto czterdzieści jeden tysięcy sześćset czterdzieści trzy złote dziewięćdziesiąt osiem groszy) z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 30 czerwca 2023 r. do dnia zapłaty,

II.  przyznaje pozwanej prawo do powoływania się w toku egzekucji zasądzonego od niej świadczenia pieniężnego na ograniczenie odpowiedzialności do sum zgromadzonych na rachunku depozytowym Ministra Finansów, uzyskanych z egzekucji sprzedaży nieruchomości położonej w miejscowości P., dla której Sąd Rejonowy w O. prowadzi księgę wieczystą nr KW (...),

III. przyznaje kuratorowi pozwanej D. W. tytułem wynagrodzenia kwotę 2.160 (dwa tysiące sto sześćdziesiąt) zł,

IV.  zasądza od pozwanej na rzecz powoda tytułem zwrotu kosztów procesu kwotę 14.778 zł 36 gr (czternaście tysięcy siedemset siedemdziesiąt osiem złotych trzydzieści sześć groszy), w tym kwotę 5.417 (pięć tysięcy czterysta siedemnaście) zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty.

Sygn. akt I C 1431/24

UZASADNIENIE

Pozwem wniesionym w dniu 30.06.2023 r. powódka Prokura Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty wniósł o zasądzenie od strony pozwanej K. S. kwoty 141 643, 98 zł z dalszymi odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty oraz z zastrzeżeniem pozwanej prawa powoływania się w toku egzekucji na jego ograniczoną odpowiedzialność do sum zgromadzonych na rachunku depozytowym Ministra Finansów uzyskanych z egzekucji sprzedaży nieruchomości położonej w miejscowości P., dla której Sąd Rejonowy w O.VI Wydział Ksiąg Wieczystych, prowadzi księgę wieczystą nr (...).

Ponadto, powód wniósł o zasądzenie od pozwanej na jego rzecz zwrotu kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa prawnego według norm przepisanych wraz z kwotą 17 zł tytułem uiszczonej opłaty skarbowej od pełnomocnictwa, z dalszymi odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty.

W uzasadnieniu powód wskazał, że pozwana jest kredytobiorcą i pożyczkobiorcą praz była właścicielem obciążonej hipotecznie nieruchomości. Powód opiera swoje żądanie wyłącznie na odpowiedzialności rzeczowej zgodnie z art. 65 ust. 1 ustawy o księgach wieczystych i hipotece. Wskazał, że w związku z egzekucyjną sprzedażą obciążonej hipotecznie nieruchomości, zgodnie z art. 1000 § 1 k.p.c. z chwilą uprawomocnienia się postanowienia o przysądzeniu własności, w miejsce ujawnionych praw powstaje prawo do zaspokojenia się z uzyskanej ceny nabycia. Podniósł, że na dzień sporządzenia pozwu całkowite zadłużenie strony pozwanej stanowi kwota 289.281,24 zł.

Pozwana zawarła z wierzycielem pierwotnym umowę kredytu oraz pożyczki, na podstawie których została udostępniona jej kwota 219.946,99 zł. Zabezpieczenie spłaty stanowiła hipoteka umowna w kwocie 340.000 zł na nieruchomości położonej w miejscowości P. dla której prowadzona była księga wieczysta nr (...), której aktualnie właścicielem jest osoba trzecia. Z uwagi na brak spłaty zobowiązania, umowa została wypowiedziana. Wierzyciel pierwotny podjął próbę wyegzekwowania należności, ale działania te okazały się bezskuteczne.

(pozew k. 4-6)

Sąd Okręgowy w O. wydał w dniu 30.07.2023 r. nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym, którym nakazał pozwanej aby zapłaciła na rzecz powoda kwotę 141.643,98 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 30.06.2023 r. do dnia zapłaty, przyznając pozwanej prawo do powoływania się w toku egzekucji zasądzonego od niej świadczenia pieniężnego na ograniczenie odpowiedzialności do sum zgromadzonych na rachunku depozytowym Ministra Finansów, uzyskanych z egzekucji sprzedaży nieruchomości położonej w miejscowości P., dla której Sąd Rejonowy w O. prowadzi księgę wieczystą nr KW (...) oraz kwotę 10.700 zł tytułem kosztów procesu, w tym kwotę 3.617 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty, w terminie dwóch tygodni od doręczenia nakazu albo wniosła w terminie sprzeciw.

(nakaz zapłaty – k. 107)

Nakaz zapłaty nie został skutecznie doręczony pozwanej. Sąd na podstawie art. 177 § 1 pkt 6 zawiesił postępowanie, wobec niepodania w zakreślonym terminie dokładnego adresu pozwanej (postanowienie – k. 133).

Sąd postanowieniem z dnia 16.07.2024 r. (k. 161) podjął postępowanie w sprawie. W związku z brakiem skutecznego doręczenia pozwanej nakazu zapłaty, na wniosek powoda został ustanowiony dla nieznanej z miejsca pobytu pozwanej kurator (zarządzenie – k. 162).

Ustanowiony w sprawie kurator wniósł sprzeciw od nakazu zapłaty, w którym wniósł o oddalenie powództwa w całości i nieobciążanie pozwanej kosztami procesu. Ponadto, wniósł o przyznanie kuratorowi wynagrodzenia według uznania Sądu. W uzasadnieniu wskazał jakie podjął czynności w celu ustalenia miejsca pobytu pozwanego, jednak okazały się one bezskuteczne. Kurator wskazał, że powód nie udowodnił skutecznego wypowiedzenia umowy kredytu – z uwagi na brak umocowania osób do składania takich oświadczeń. Zakwestionował również fakt wypłaty pozwanej kwoty udzielonego kredytu, jak również zawarcia umowy kredytu. Na wypadek gdyby jednak pozwana otrzymała kredyt z banku wówczas kurator zakwestionował wysokość zadłużenia pozwanej - nie została poprzez złożone do pozwu dokumenty potwierdzona jego wysokość (pismo kuratora – k. 169-170v).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 15.03.2011 r. pozwana zawarła z (...) Bank S.A. z siedzibą w W. umowę kredyt i pożyczki.

Przedmiotem powyższej umowy było udzielenie pozwanej kredytu w kwocie 200.000 zł z przeznaczeniem na zakup domy oraz pożyczki w kwocie 19.946,99 zł na pokrycie kosztów okołokredytowych i związanych z zawarciem umowy kredytu (pkt III umowy). Spłata należności miała nastąpić w 480 równych miesięcznych ratach. Kwota kredytu i pożyczki miała zostać wypłacona jednorazowo (pkt IV umowy). Oprocentowanie kredytu i pożyczki stanowiła suma marży kredytowej i stawki referencyjnej 3M WIBOR dla waluty kredytu (§ 5 umowy).

Jako zabezpieczenie spłaty rat kredytu była hipoteka do kwoty 340.000 zł na nieruchomości dla której Sąd Rejonowy w O. prowadzi księgę wieczystą o numerze KW (...).

(dowód: umowa o kredyt – k. 14-21, wydruk księgi wieczystej nr (...) – k. 23-67)

Uruchomienie kredytu i pożyczki nastąpiło w dniu 17.03.2011 r.

(dowód: dyspozycja uruchomienia kredytu – k. 199-200)

W dniu 11.05.2015 r. został wystawiony Bankowy Tytuł Egzekucyjny, w którym stwierdzono, że zadłużenie na dzień 11.05.2015 r. wynosiło 209.978,58 zł, na które składało się:

- należność główna (niespłacony kapitał) w kwocie 196.008,09 zł,

- odsetki umowne za okres korzystania z kapitału w wysokości 4,28% od dnia 28.03.2014 r. do dnia 07.08.2014 r. w kwocie 6.176,71 zł,

- odsetki za opóźnienie naliczane od kwoty niespłaconego kapitału w wysokości 10% od dnia 03.07.2014 r. do dnia 11.05.2015 r. w kwocie 7.376,24 zł,

- opłaty i inne prowizje w kwocie 418,64 zł.

(dowód: bankowy tytuł egzekucyjny – k. 68)

Bankowemu Tytułowi Egzekucyjnemu została nadana klauzula wykonalności co do kwoty 196.008,09 zł wraz z odsetkami wynikającymi z tego tytułu egzekucyjnego, lecz nie więcej niż do kwoty 400.000 zł, do której dłużniczka poddała się egzekucji.

(dowód: postanowienie Sądu Rejonowego w O. (...) wraz z uzasadnieniem – k. 69-72)

Pismem z dnia 11.07.2016 r. bank wypowiedział pozwanej umowę kredytu/pożyczki.

(dowód: pismo banku z dnia 11.07.2016 r. – k. 22)

Postanowieniem z dnia 15.06.2022 r. Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w O. sporządził plan podziału sumy uzyskanej z egzekucji z nieruchomości stanowiącej działkę nr (...) o powierzchni 1200 m ^{( 2)} zabudowaną budynkiem mieszkalnym oraz dwoma budynkami gospodarczymi (budynek mieszkalny o powierzchni użytkowej 70,1 m ^{( 2)}, budynek gospodarczy murowany o powierzchni 32,82 m ^{( 2)}, budynek gospodarczy drewniany o powierzchni 19,2 m ^{( 2)}) położonej (...)-(...) P., (...), dla której Sąd Rejonowy wO. VI Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą o numerze KW (...). Ustalono, że podziałowi podlega suma 218.482,64 zł. Egzekwującemu wierzycielowi hipotecznemu (...) Bank S.A. przyznano i nakazano wypłacić kwotę 32.500,96 zł natomiast pozostałą kwotę 141.643,98 zł pozostawić na rachunku depozytowym Ministra Finansów - jako należności kategorii piątej.

(dowód: postanowienie z dnia 15.06.2022 r. – k. 76-77)

W dniu 28.01.2021 r. (...) Bank S.A. z siedzibą w W. zawarła z Prokura Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty z siedzibą we W. umowę przelewu wierzytelności w ramach transakcji sekurytyzacji nr (...). Na podstawie wskazanej umowy (...) Bank S.A. z siedzibą w W. dokonał przelewu wierzytelności z tytułu umowy kredytu/pożyczki nr (...) H. (...) (...) wraz z zabezpieczeniem hipotecznym zawartym z pozwaną na rzecz Prokura Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty z siedzibą we W..

(dowód: umowa przelewu wierzytelności – k. 78-102)

Powód wezwał pozwaną pismem z dnia 24.04.2023 r. do zapłaty zadłużenia, wskazując, że na dzień 24.04.2023 r. wynosi ono 290.097,11 zł.

(dowód: pismo powoda – k. 103)

Sąd zważył, co następuje:

W świetle ustalonych okoliczności faktycznych powództwo podlegało uwzględnieniu w całości, bowiem powód wykazał zasadność roszczenia zarówno co do zasady jak i wysokości.

Stan faktyczny został ustalony w oparciu o dokumenty przedłożone do akt sprawy, których wiarygodności żadna ze stron nie kwestionowała.

Bezsporne w niniejszej sprawie było:

- wystawienie Bankowego Tytułu Egzekucyjnego przeciwko pozwanej oraz nadanie mu klauzuli wykonalności,

- ustanowienie umownej hipoteki na nieruchomości pozwanej dla której prowadzona jest księga wieczysta nr KW (...) i jej wysokość,

- sprzedaż w postępowaniu egzekucyjnym nieruchomości pozwanej dla której prowadzona jest księga wieczysta o numerze KW (...) i dokonanie podziału sumy uzyskanej z sprzedaży przez Komornika Sądowego,

- nabycie wierzytelności wynikającej z umowy kredytu/pożyczki nr (...) H. (...) (...) zawartej miedzy (...) Bank S.A., a pozwaną.

Ustanowiony w sprawie kurator kwestionował zaś skuteczność wypowiedzenia umowy kredytu, fakt wypłaty pozwanej kwoty udzielonego kredytu, a tym samym zawarcie umowy kredytu. Co więcej kurator zakwestionował wysokość zadłużenia pozwanej.

W pierwszej kolejności wskazać należy, że niesłuszny jest zarzut kuratora, że nie doszło do zawarcia umowy kredytu między stronami niniejszego postępowania i wypłaty kwoty kredytu. Po pierwsze kredyt został wypłacony, na co zostały złożone do akt sprawy stosowne dokumenty, których wiarygodność nie została zakwestionowana. Ponadto, środki z kredytu przeznaczone zostały na nabycie nieruchomości dla której prowadzona jest księga wieczysta nr KW (...). Bezspornie właścicielem nieruchomości była pozwana. Ostatecznie nieruchomość ta została sprzedana w ramach postępowania egzekucyjnego. Co więcej, umowa została zawarta w 2011 r., a dopiero kilka lat później pozwana zaprzestała spłaty zobowiązania. Oznacza to, że pozwana nie kwestionowała faktu zawarcia umowy kredytu, skoro początkowo spłacała zobowiązanie z niej wynikające. Z całą stanowczością stwierdzić należy, że pozwana zawarła umowę pożyczki i kredytu i zostały jej wypłacone określone środki.

Kurator ustanowiony w niniejszej sprawie, podniósł również, że powód nie wypowiedział skutecznie umowy kredytu/pożyczki pozwanej. Miało to wynikać z tego, że osoba podpisująca oświadczenie o wypowiedzeniu nie miała umocowania do wykonania takiej czynności. Powód odnosząc się do tego zarzutu nie przedłożył stosownych pełnomocnictw. Jednak należy, wskazać, że istnienie wierzytelności z tytułu umowy kredytu/pożyczki jak i jej wysokość została stwierdzona tytułem egzekucyjnym. Tytułem tym jest Bankowy Tytuł Egzekucyjny z dnia 11.05.2014 r., któremu została nadana klauzula wykonalności co do kwoty 196.008,09 zł wraz z odsetkami wynikającymi z tego tytułu egzekucyjnego, lecz nie więcej niż do kwoty 400.000 zł, do której dłużniczka poddała się egzekucji (k. 68-72). Zarzut dotycząc nieskuteczne wypowiedzenia umowy mógł być podnoszony w postępowaniu klauzulowym, w tym w zażaleniu na postanowienie o nadaniu klauzuli wykonalności.

Również kwestionowanie wysokości wierzytelności przysługującej powódce uznać należy, za nieskuteczne. Przede wszystkim wysokość zadłużenia została stwierdzona wcześniej wskazanym tytułem wykonawczym. Jeżeli strona pozwana kwestionuje wysokość zobowiązania dłużnika osobistego powinna przedstawić dowód, że wierzytelność została częściowo bądź w całości spłacona, a taki dowód nie został do akt sprawy złożony. Tym samym również ten zarzut podniesiony przez kuratora uznać należy za niezasadny.

Wobec powyższego wskazać należy, że hipoteka jest ograniczonym prawem rzeczowym o czym stanowi przepis art. 244 k.c. Zgodnie z art. 65 ust. 1 ustawy o księgach wieczystych i hipotece w celu zabezpieczenia oznaczonej wierzytelności wynikającej z określonego stosunku prawnego można nieruchomość obciążyć prawem, na mocy którego wierzyciel może dochodzić zaspokojenia z nieruchomości bez względu na to, czyją stała się własnością, i z pierwszeństwem przed wierzycielami osobistymi właściciela nieruchomości (hipoteka). Nie ulega wątpliwości, że powód jest wierzycielem hipotecznym z tego, względu, że na nieruchomości pozwanej dla której prowadzona jest księga wieczysta nr KW (...) została ustanowiona hipoteka umowna na jego rzecz (jako nabywcy wierzytelności przysługującej (...) Bank S.A.).

Powyższa nieruchomość pozwanej została sprzedana w toku postępowania egzekucyjnego. Zgodnie z art. 1025 § 1 pkt 5 k.p.c. kwoty uzyskanej z egzekucji zaspokaja się w następującej kolejności: 5) należności zabezpieczone hipoteką, zastawem, zastawem rejestrowym i zastawem skarbowym albo korzystające z ustawowego pierwszeństwa oraz prawa, które ciążyły na nieruchomości przed dokonaniem w księdze wieczystej wpisu o wszczęciu egzekucji lub przed złożeniem do zbioru dokumentów wniosku o dokonanie takiego wpisu. Zgodnie zaś z art. 1036 § 2 k.p.c. jeżeli wierzytelność hipoteczna nie jest stwierdzona tytułem wykonawczym, należność przypadającą wierzycielowi hipotecznemu pozostawia się na rachunku depozytowym Ministra Finansów. Wobec powyższego powód, aby zaspokoić się z przysługującego mu roszczenia z ustanowionej hipoteki umownej na nieruchomości powinien uzyskać tytuł wykonawczy i tego dochodzi w niniejszym postępowaniu.

Mając na uwadze powyższe, Sąd na podstawie art. 65 ust. 1 ustawy o księgach wieczystych i hipotece uwzględnił powództwo powoda w całości i zasądził od pozwanej na rzecz powoda kwotę 141.643,98 zł, o czum orzekł jak w punkcie I sentencji wyroku. W ocenie Sądu powód wykazał, iż zadłużenie dochodzone niniejszym pozwem wynosi 141.643,98 zł tytułem części niespłaconego kapitału i jest rzeczywistym zadłużeniem pozwanej, które nie zostało przez nią spłacone.

Jednocześnie w punkcie II sentencji wyroku Sąd na podstawie przepisu art. 319 k.p.c. zastrzegł pozwanej prawo do powoływania się w toku egzekucji zasądzonego od niej świadczenia pieniężnego na ograniczenie odpowiedzialności do sum zgromadzonych na rachunku depozytowym Ministra Finansów, uzyskanych z egzekucji sprzedaży nieruchomości położonej w miejscowości P., dla której Sąd Rejonowy w O.prowadzi księgę wieczystą nr KW (...).

Nadto, od zasądzonej kwoty należały się odsetki ustawowe za opóźnienie od dnia 30.06.2023 r. (dzień wniesienia pozwu) do dnia zapłaty zgodnie z art. 481 k.c. O powyższym Sąd orzekł jak w punkcie I sentencji wyroku.

W toku postępowania dla pozwanej został ustanowiony kurator dla nieznanej z miejsca pobytu strony postępowania. Wysokość należnego kuratorowi wynagrodzenia została ustalona na podstawie art. 9 pkt 3 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych w zw. z § 1 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 9 marca 2018 r. w sprawie określenia wysokości wynagrodzenia i zwrotu wydatków poniesionych przez kuratorów ustanowionych dla strony w sprawie cywilnej w zw. z § 2 pkt 6 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych. Opłata za czynności radcy prawnego w sprawie o wartości przedmiotu sporu 141.643,98 zł wynosi 5.400 zł, zaś kuratorowi przysługuje wynagrodzenie w wysokości nie większej niż 40% wskazanej stawki. W ocenie Sądu nakład pracy kuratora w niniejszej sprawie – ilość podjętych czynności w celu ustalenia miejsca pobytu pozwanej oraz zajęcie merytorycznego stanowiska w sprawie – uzasadnia zasądzenie wynagrodzenia w maksymalnej kwocie. W związku z powyższym Sąd przyznał kuratorowi wynagrodzenie w kwocie 2.160 zł, o czym orzekł w punkcie III sentencji wyroku.

O kosztach orzeczono na podstawie art. 98 k.p.c. poprzez obciążanie pozwanej obowiązkiem ich zwrotu na rzecz powoda w całości, z uwagi na przegranie procesu.

Koszty procesu po stronie powoda obejmowały uiszczoną opłatę od pozwu (7.083 zł), koszty związane z ustanowieniem kuratora dla nieznanej z miejsca pobytu pozwanej (2.160 zł), koszt doręczenia korespondencji przez komornika sądowego (118,36 zł), wynagrodzenie pełnomocnika (radca prawny) w stawce wynikającej z § 2 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (5.400 zł) oraz opłatę skarbową od pełnomocnictwa (17 zł).

Z tego względu Sąd zasądził od pozwanej na rzecz powoda kwotę 14.778,36 zł, o czym orzekł jak w punkcie IV sentencji wyroku.

O odsetkach od zasądzonych kosztów procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 ¹ k.p.c.