Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Olsztynie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 22 października 2024 r.

Sąd Okręgowy w Olsztynie I Wydział Cywilny

w składzie: Przewodniczący: sędzia Juliusz Ciejek

Protokolant: sekretarz sądowy Anna Kosowska

po rozpoznaniu w dniu 22 października 2024 r. w Olsztynie

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Bank (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W.

przeciwko A. L. i E. L.

o ustalenie lub zapłatę lub ukształtowanie świadczenia i zapłatę

I.  powództwo oddala,

II.  koszty procesu stron wzajemnie znosi.

Sygn. akt I C 1435/21

UZASADNIENIE

Pozwem wniesionym w dniu 29.12.2022 r. przeciwko A. L. i E. L. powód (...) Bank (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W., wniósł o:

I. ustalenie istnienia stosunku prawnego wynikającego z umowy (...) (nr (...)) o kredyt mieszkaniowy N.-H. z dnia 25.10.2006 r. zawartej pomiędzy pozwanymi, a (...) Bank (...) Spółka Akcyjna (poprzednik prawny powoda) oraz skuteczności umowy i jej ważność w całości,

ewentualnie, w przypadku uznania umowy kredytu za nieważną bądź bezskuteczną w całości

II. zasądzenie solidarnie od pozwanych na rzecz powoda kwoty 354.995,02 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 09.12.2021 r. do dnia zapłaty, na którą to kwotę składają się:

1.  kwota 220.026,49 zł tytułem zwrotu świadczenia w postaci kapitału kredytu wypłaconego stronie pozwanej (jako świadczenia nienależnego),

2.  kwota 134.968,53 zł tytułem bezpodstawnego wzbogacenia strony pozwanej kosztem banku odpowiadającego wartości świadczenia Banku polegającego na udostępnieniu stronie pozwanej kapitału wypłaconego w ramach nieważnej umowy kredytu oraz zaniechania żądania zwrotu tego kapitału w okresie wskazanym w uzasadnieniu pozwu

ewentualnie, gdyby Sąd uznał, że nie ma podstaw do zasądzenia ww. kwot solidarnie wniósł o zasądzenie ich w częściach równych tj. po 177.497,51 zł od każdego z pozwanych wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 09.12.2021 r. do dnia zapłaty,

ewentualnie,

III. na podstawie art. 358 ¹ § 3 k.c. wniósł o:

1. zmianę wysokości świadczenia (ukształtowanie) w ten sposób, że kwota należności banku od strony pozwanej z tytułu rozliczenia nieważności bądź bezskuteczności umowy (...) (nr (...)) o kredyt mieszkaniowy N.-H. z dnia 25.10.2006 r. powinna być poddana waloryzacji sądowej w ten sposób, że poza roszczeniem o zwrot środków wypłaconych przy uruchomieniu kredytu w ich nominalnej wysokości powodowi przysługuje dodatkowe świadczenie w postaci kwoty 85.005,15 zł wynikającej z istotnej zmiany siły nabywczej pieniądza,

2. zasądzenie od strony pozwanej rzecz powoda kwoty 85.005,15 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 9 grudnia 2021 r. do dnia zapłaty, stanowiącej dodatkową kwotę (ponad wskazaną w pkt II.1. powyżej), o którą należy zwaloryzować roszczenie o zwrot świadczenia w postaci kapitału kredytu wypłaconego stronie pozwanej (jako świadczenia nienależnego); bądź w przypadku gdyby Sąd uznał, że nie ma podstaw do zasądzenia ww. kwoty solidarnie wniósł o zasądzenie jej w częściach równych tj. po 42.502,57 zł od każdego z pozwanych wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 09.12.2021 r. do dnia zapłaty.

Ponadto, powód wniósł o zasądzenie od pozwanych na jego rzecz zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Powód wniósł o zawieszenie postępowania do czasu ostatecznego zakończenia sprawy z powództwa strony pozwanej będącej na etapie postępowania przed Sądem Okręgowym w O.((...)).

W uzasadnieniu powód wskazał, że powództwo o ustalenie istnienia stosunku prawnego pomiędzy stronami, gdyż bezskuteczność ani nieważność umowy nie została przesądzona w sprawie z powództwa strony pozwanej. Wskazał, że postanowienia umów o kredyt denominowany przewidujące, że do rozliczeń na podstawie tej umowy należy stosować kurs z tabeli kursowej banku, nie są abuzywne. Roszczenia ewentualne powód wniósł na wypadek oddalenia powództwa głównego. Skutkiem stwierdzenia nieważności umowy w całości jest konieczność rozliczenia w oparciu o przepisy o bezpodstawnym wzbogaceniu (art. 405 k.c.), w tym o nienależnym świadczeniu (art. 410 k.c.). W ocenie powoda obowiązek rozliczenia kapitału powinien być bezsporny. Powód zgłasza roszczenie o zapłatę zmierzające do ostatecznego rozliczenia nieważności umowy. Podstawę prawną roszczenia o zapłatę stanowi art. 405 k.c. w zw. z art. 410 k.c., gdyby Sąd przyjął, że umowa kredytu jest bezskuteczna bądź nieważna w całości. Powód wskazał, że jego roszczenie nie jest przedawnione.

(pozew k. 4-28)

W odpowiedzi na pozew pozwani przed wdaniem się w spór podnieśli zarzut potrącenia kwoty dochodzonej w ramach żądania ewentualnego dochodzonego pozwem z pkt II. 1 (kwota kredytu tj. 220.026,49 zł) z kwotą 143.486,65 zł będącą kwotą jaką strona pozwana wpłaciła na rzecz powoda do 31.05.2017 r. tytułem spłaty kredytu udzielonego w wyniku nieważnej umowy kredytu do wysokości kwoty niższej, a na wypadek jego nieuwzględnienia – oświadczyli o skorzystaniu z prawa zatrzymania udostępnionej kwoty kapitału.

Ponadto,

- na wypadek uznania przez Sąd, że umowa jest nieważna uznali roszczenie ewentualne sformułowane w pkt II. 1 co do zasady jednocześnie wnosząc o oddalenie powództwa w całości (z uwagi na podniesiony zarzut potrącenia i przedawnienia),

- wnieśli o oddalenie powództwa w zakresie żądania ewentualnego z pkt II. 2 pozwu w całości,

- wnieśli o oddalenie powództwa w zakresie żądania ewentualnego z pkt III, gdyż w niniejszej sprawie nie doszło do istotnej zmiany siły nabywczej pieniądza,

- wnieśli o zasądzenie od powoda na rzecz każdego z pozwanych osobno zwrotu kosztów postępowania wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty wraz z wyodrębnionymi kosztami zastępstwa procesowego według norm prawem przepisanych oraz 34 zł tytułem opłaty skarbowej od pełnomocnictw.

Pozwani przyznali, że:

- zawarli umowę kredytu z powodem,

- powód wypłacił pozwanym kwotę 220.026,49 zł,

- pozwani wpłacili na rzecz powoda kwotę 143.486,65 zł. Kwota ta stanowi sumę rat spłaconych do 31.05.2017 r. oraz opłat dodatkowych.

Pozwani zaprzeczyli, że:

- umowa kredytu jest ważna,

- powodowi przysługuje roszczenie o wynagrodzenie za korzystanie z kapitału,

- pozwani zostali w sposób prawidłowy poinformowani o ryzyku kursowym,

- pozwani indywidualnie negocjowali treść postanowień umownych,

- pozwani znali kurs wypłaty kredytu,

- pozwani znali sposób ustalania kursów przez powoda,

- klauzule przeliczeniowe nie mają charakteru abuzywnego,

- pozwanym udostępniono kredyt w (...),

- możliwa była wypłata i spłata kredytu bezpośrednio w (...) od dnia zawarcia umowy,

- pozwani wpływali lub mogli wpływać na treść umowy,

- powodowi przysługuje dodatkowe świadczenie wynikające z istotnej zmiany siły nabywczej pieniądza,

- w niniejszej sprawie doszło do istotnej zmiany siły nabywczej pieniądza.

Ponadto wskazali, że powód nie ma interesu prawnego w żądaniu ustalenia oraz podnieśli zarzut przedawnienia roszczeń banku.

(odpowiedź na pozew k. 132-149)

Postanowieniem z dnia 09.11.2023 r. Sąd na podstawie art. 177 § 1 pkt 1 k.p.c. zawiesił postępowanie w sprawie z uwagi na toczące się przed tutejszym sądem postępowanie w sprawie I (...).

(postanowienie z dnia 09.11.2023 r. – k. 224)

Pozwani w piśmie z dnia 07.04.2024 r. sprecyzowali uznanie kwoty kapitału wskazując, iż uznana kwota udzielonego kapitału to 218.613,16 zł a nie 220.026,49 zł. Ponadto, wnieśli o oddalenie powództwa o zwrot kapitału ponad kwotę 218.613,16 zł jako niezasadne z uwagi na to, że kredytobiorcom wypłacono kwotę 218.613,16 zł.

Z ostrożności procesowej pozwani ponowili zarzut potrącenia kwoty dochodzonej w ramach żądania ewentualnego dochodzonego pozwem z pkt II. ppkt 1 (kwota kredytu tj. 220.026,49 zł) z kwotą 278.500,09 zł (będącą sumą kwoty 175.200,74 zł jako sumy wpłat tytułem rat kredytu uiszczonych do dnia 10.12.2019 r. oraz kwoty 37.186,97 zł jako odsetek ustawowych za opóźnienie liczonych od dnia 11.06.2022 r. do dnia 25.03.2024 r. zasądzonych wyrokiem oraz kwoty 66.112,38 zł jako sumy wpłat tytułem rat kredytu od dnia 11.12.2019 r. do 25.03.2024 r.

Ewentualnie, z ostrożności procesowej, a na wypadek nieuwzględnienia zarzutu potrącenia podnieśli zarzut zatrzymania co do dochodzonej przez stronę powodową kwoty w pkt II ppkt 1 pozwu w taki sposób, iż zapłata przez pozwanych zasądzonej na rzecz powoda kwoty nastąpi za jednoczesnym zaoferowaniem zwrotu przez powoda na rzecz pozwanych kwoty 278.500,09 zł oraz kwoty 339,61 CHF, będących kwotami jaką pozwani wpłacili na rzecz powoda oraz odsetek za opóźnienie od zasądzonej wyrokiem kwoty 175.200,74 zł od dnia 11.06.2022 r. do dnia 25.03.2024 r.

(pismo pozwanych – k. 233-234)

Sąd postanowieniem z dnia 03.07.2024 r. podjął postępowanie w sprawie.

(postanowienie z dnia 03.07.2024 r. – k. 260)

Pismem z dnia 23.07.2024 r. powód cofnął pozew w części tj. do co do pkt I pozwu, w pkt II.1 pozwu w części dotyczącej części żądania zwrotu świadczenia w postaci kapitału kredytu wypłaconego stronie pozwanej tj. co do kwoty 165.395,61 zł, w pkt II. 2 pozwu w całości oraz w zakresie żądania ewentualnego sformułowanego w pkt III.1. i pkt III. 2 pozwu.

Ostatecznie powód wniósł o zasądzenie solidarnie od pozwanych na rzecz powoda kwoty 54.630,88 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 25.03.2024 r. do dnia zapłaty, ewentualnie – gdyby Sąd uznał, że nie ma podstaw do zasądzenia ww. kwoty solidarnie – wniósł o zasądzenie jej w częściach równych tj. po 27.315,44 zł od każdego z pozwanych wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 25.03.2024 r. do dnia zapłaty – tytułem zwrotu świadczenia w postaci kapitału kredytu wypłaconego pozwanym.

(pismo powoda – k. 268-269)

Postanowieniem z dnia 29.07.2024 r. Sąd na podstawie art. 355 w zw. z art. 203 § 1 k.p.c. umorzył postępowanie w sprawie w części obejmującej żądanie:

- ustalenie istnienia stosunku prawnego wynikającego z umowy o kredyt mieszkaniowy (pkt I pozwu),

- zasądzenia od pozwanych na rzecz powoda kwoty 165.395 zł 61 gr (część kwoty żądanej w pkt II.1 pozwu),

- zasądzenia od pozwanych na rzecz powoda kwoty 134.968 zł 53 gr (pkt II.2 pozwu),

- zmiany wysokości świadczenia (pkt III.1 pozwu),

- zasądzenia od pozwanych na rzecz powoda kwoty 85.005 zł 15 gr (pkt III.2 pozwu),

wobec skutecznego cofnięcia pozwu w tym zakresie.

Sąd zwrócił powodowi kwotę 2.739 zł tytułem części opłaty wobec częściowego cofnięcia pozwu przed rozprawą.

(postanowienie – k. 274)

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Powód (...) Bank (...) S.A. jest następcą prawnym (...) Bank (...) S.A. z siedzibą w G..

(okoliczność bezsporna, wydruk KRS dot. powoda – k. 31-35)

Na skutek pozytywnie rozpatrzonego wniosku pozwanych o udzielenie kredytu, w dniu 25 października 2006 r. strony podpisały umowę o kredyt mieszkaniowy (...) nr (...)06- (...). Bank udzielił pozwanym kredytu w kwocie stanowiącej równowartość 94.567,57 CHF na finansowanie przedpłat na poczet nabycia od Spółdzielni Mieszkaniowej lokalu mieszkalnego (§ 1 ust. 1 oraz ust. 2 (...)). Kredyt został udzielony na okres od dnia 25.10.2006 r. do 10.10.2036 r. (§1 ust. 4 (...)). Umowa składała się z części szczegółowej ( (...)) oraz z części ogólnej ( (...)).

Zgodnie z § 4 ust. 1 i 3 (...) kredyt miał zostać wypłacony w transzach, przy czym wypłata pierwszej transzy kredytu miała nastąpić przelewem na wskazany rachunek po spełnianiu warunków określonych w § 4 ust. 5, według kursu kupna dla waluty (...), zgodnie z Tabelą kursów obowiązującą w Banku w dniu uruchomienia środków (§ 1 ust. 2 (...), § 11 ust. 3 (...)). Strony ustaliły, że kredyt mieszkaniowy jest udzielany w złotych (§ 1 ust. 1 (...), § 11 ust. 2 (...)).

Całkowita spłata kredytu miała nastąpić do dnia 10.10.2036 r. w 360 równych ratach kapitałowo-odsetkowych. Spłata kredytu następować miała zgodnie z haromonogramem spłat doręczanym kredytobiorcy (§ 5 (...)) w złotych w równowartości kwot wyrażonych w walucie obcej, przy czym do przeliczeń wysokości rat kapitałowo-odsetkowych spłacanego kredytu stosuje się kurs sprzedaży danej waluty według Tabeli kursów obowiązującej w Banku w dniu spłaty (§ 13 ust. 7 (...)).

(dowód: wniosek o kredyt wraz z oświadczeniami - k. 36-41, umowa z zał. k. 42-48, ogólne warunki udzielania przez (...) Bank (...) S.A. kredytu mieszkaniowego N.-H. – k. 49-53)

Kredyt został wypłacony pozwanym:

- w dniu 22.11.2006 r. w kwocie 54.064,65 zł stanowiącej równowartość kwoty 23.026,81 CHF,

- w dniu 09.01.2007 r. w kwocie 55.949,64 zł stanowiącej równowartość kwoty 23.846,92 CHF,

- w dniu 25.04.2007 r. w kwocie 53.991,81 zł stanowiącej równowartość kwoty 23.846,92 CHF,

-w dniu 30.08.2007 r. w kwocie 54.607,06 zł stanowiącej równowartość kwoty 23.846,92 CHF,

w łącznej wysokości 218.613,16 zł.

(dowód: zaświadczenie z dnia 09.01.2017 r. – k. 56v-59 oraz k. 156-159, wniosek o wypłatę transz kredytu – k. 60-63, zestawienie operacji na rachunku – k. 190-191, okoliczność przyznana przez strony – protokół rozprawy – k. 305)

Powód pismem z dnia 25.10.2021 r. wezwał pozwanych do zapłaty kwoty 354.995,02 zł w terminie miesiąca od doręczenia pisma. Na powyższą kwotę składały się kwoty 220.026,49 zł tytułem wypłaconego kapitału w PLN oraz 134.968,53 zł stanowiąca wartość świadczenia spełnionego na rzecz pozwanego polegającego na umożliwieniu korzystania z kapitału banku. Pozwany odebrał wezwanie w dniu 08.11.2021 r., zaś pozwana w dniu 05.11.2021 r.

(dowód: pismo powoda z dnia 25.10.2021 r. wraz z potwierdzeniem odbioru – k. 94-101, sprostowanie wezwania do zapłaty – k. 102-105)

Pozwani skierowali do Sądu Okręgowego w W., XXIV Wydziału Cywilnego pozew w którym wnieśli o ustalenie nieistnienia wierzytelności banki wynikającej z umowy o kredyt hipoteczny (...) (...) (...) N. H. z dnia 25.10.2006 r. w stosunku do kredytobiorców na dzień 31.05.2017 r. w zakresie kwoty 187.219,50 zł. Ponadto, zostały zgłoszone roszczenia ewentualne.

Sąd Okręgowy w O., do którego przekazano sprawę, wyrokiem z dnia 16.09.2022 r. oddalił powództwo o ustalenie nieważności umowy kredytu i zapłatę z tego tytułu. Zasądził od powoda na rzecz pozwanych kwotę 35.156 zł z tytułu nadpłaty rat kredytu uiszczonych na dzień 31.05.2017 r.

Następnie, obie strony wniosły apelację. Sąd Apelacyjny w B. wyrokiem z dnia 22.02.2024 r. zmienił zaskarżony wyrok w ten sposób, że:

- ustalił, że nieważna jest umowa o kredyt hipoteczny (...) (...) (...) N. H. zawarta dnia 25 października 2006 r.

- zasądził od powodowego banku na rzecz pozwanych kwotę 175.200,74 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 11.06.2022 r. do dnia zapłaty.

W punktach II, III i IV wyrok uchylił.

(dowód: akta sprawy(...) stanowiące załącznik do niniejszej sprawy: pozew k. 4-33, wyrok z dnia 16.09.2022 r. wraz z uzasadnieniem – k. 814, 825-835, apelacje – k. 846-853, 857-861v, wyrok z dnia 22.02.2024 r. wraz z uzasadnieniem – k. 938, 944-951)

Pozwani pismem z dnia 17.03.2024 r. wezwali powoda do zapłaty na ich rzecz kwoty 66.112,38 zł i 339,61 CHF, na które to kwoty składają się wpłaty dokonane w okresie od dnia 11.12.2019 r. do dnia 17.03.2024 r. tytułem zapłaty rat wynikających z umowy kredytu nr (...) (...) (...) z dnia 25.10.2006 r. w terminie dwóch dni. Powód odebrał wezwanie w dniu 21.03.2024 r.

Pozwani pismem z dnia 26.03.2024 r. złożyli powodowi oświadczenie o potrąceniu kwoty 218.613,16 zł stanowiącej sumę wypłaconego kapitału kredytu z kwotami:

- 175.200,74 zł (suma wpłat tytułem rat kredytu do dnia 10.12.2019 r.),

- 37.186,97 zł (odsetki ustawowe za opóźnienie od dnia 11.06.2022 r. do dnia 25.03.2024 r. zasądzone wyrokiem Sądu),

- 66.112,38 zł (suma wpłat tytułem rat kredytu od dnia 11.12.2019 r. do dnia 25.03.2024 r.)

do wysokości kwoty niższej.

Jednocześnie poinformowali powoda, że przysługuje im roszczenie o zwrot kwoty:

- 59.886,93 zł tytułem niepotrąconej części spłat dokonanych w okresie od 11.12.2019 r. do dnia 25.03.2024 r.,

- 339,61 CHF tytułem spłat w okresie od dnia 11.12.2019 r. do dnia 25.03.2024 r.

Powód odebrał oświadczenie w dniu 27.03.2024 r.

Pismem z dnia 24.05.2024 r. powód poinformował pozwanych, że przyjmuje je do wiadomości. Jednocześnie wskazał, że w pierwszej kolejności zalicza potrącenie na poczet odsetek, a dopiero następnie na poczet kapitału.

(dowód: wezwanie do zapłaty wraz z potwierdzeniem odbioru – k. 249-253, oświadczenie o potrąceniu wraz z potwierdzeniem odbioru – k. 245-248, pismo powoda z dnia 24.05.2024 r. – k. 270)

Powód zapłacił na rzecz pozwanych kwotę 59.886,93 zł tytułem realizacji oświadczenia o potrąceniu z dnia 26.03.2024 r.

(dowód: potwierdzenie transakcji – k. 265)

Sąd zważył, co następuje:

Ostateczne roszczenie powoda o zapłatę kwoty 54.630,88 zł z tytułu zwrotu udostępnionego kapitału zostało oddalone w całości. Wobec uznania, że umowa łącząca strony jest nieważna, strony powinny zwrócić to co wzajemnie sobie świadczyły. Powodowi przysługiwała od pozwanego kwota stanowiąca kwotę udostępnionego kapitału. Jednakże niniejsze postępowanie wykazało, że roszczenie powoda z tego tytułu zostało w całości zaspokojone wobec tego powództwo w tym zakresie zostało oddalone.

Sąd dokonał ustaleń faktycznych w sprawie w oparciu o załączone do akt i niekwestionowane przez strony dokumenty. W niniejszej sprawie okoliczności faktyczne nie były sporne, a jedynie występował spór co do prawa – czy powód mógł dokonać zaliczenia potrąconej kwoty na rzecz odsetek ustawowych za opóźnienie od kwoty udostępnionego kapitału, a tym samym czy należy mu się zwrot pozostałej kwoty udostępnionego kapitału.

Ostatecznie powód domagał się zasądzenia kwoty 54.630,88 zł tytułem zwrotu świadczenia w postaci kapitału wypłaconego stronie pozwanej.

Zgodnie z poglądem przyjętym przez Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 7.05.2021 r. w sprawie (...) w przypadku następczej nieważności umowy kredytowej po obu jej stronach powstają odrębne roszczenia o zwrot świadczeń nienależnie spełnionych. Ostatecznie zatem świadczenia te podlegają zwrotowi niezależnie od siebie, bez konieczności badania z urzędu, czy ich wzajemna wysokość prowadzi do powstania stanu wzbogacenia, który byłby miarą zwrotu różnicy między tymi świadczeniami. Sąd Najwyższy nadał wskazanej uchwale moc zasady prawnej.

Bezsporne w niniejszej sprawie okazało się ostatecznie, że umowa o kredyt mieszkaniowy (...) (...) (...) N.-H. z dnia 25.10.2006 r. jest nieważna. Powyższa okoliczność została prawomocnie przesądzona przez sąd powszechny. Wobec czego każdej stronie przysługuje roszczenie – kredytobiorcom o zwrot uiszczonych nienależnie rat kapitałowo-odsetkowych, zaś bankowi o zwrot udostępnionego kapitału. Pozwani w dniu 27.03.2024 r. złożyli powodowi oświadczenie o potrąceniu uiszczonych przez nich rat z wierzytelnością powoda z tytułu udostępnionego kapitału. W ocenie pozwanych powyższe potrącenie w całości umorzyło wierzytelność z tytułu udostępnionego kapitału. Powód zaś stoi na stanowisku, że do umorzenie powyższej wierzytelności doszło w części, bowiem dokonał on zaliczenia potrącanej kwoty w pierwszej kolejności na odsetki, a następnie na należność główną – na podstawie art. 503 k.c. w zw. z art. 451 § 1 k.c.

Nie ulega wątpliwości, że zgodnie z art. 451 § 1 k.c. osoba zaspokająca dług może wskazać jaką wierzytelność chce uregulować. Jednakże to wierzyciel decyduje czy zaliczy daną wpłatę w pierwszej kolejności na należności uboczne czy świadczenie główne.

Mając na uwadze powyższe, powód co do zasady był uprawniony do dokonania wedle swojego uznania zaliczenia określonej kwoty na odsetki, a dopiero później na należność główną. Jednak, aby można było dokonać takiego zaliczenia, w pierwszej kolejności istotne jest ustalenie, że rzeczywiście wierzytelność, która podlegała potrąceniu istniała.

Powód wskazał, że przysługiwała mu wierzytelność w kwocie 54.630,88 zł z tytułu odsetek za opóźnienie od kwoty udostępnionego kapitału w kwocie 218.613,16 zł od dnia 10.12.2021 r. do dnia 24.03.2024 r. Wskazał, że pismem z dnia 25.10.2021 r. wezwał pozwanych do zwrotu udostępnionego kapitału wyznaczając termin 1-miesiąca na zapłatę. W ocenie Sądu powyższe wezwanie do zapłaty nie było skuteczne, bowiem powód konsekwentnie kwestionował twierdzenia pozwanych o nieważności umowy kredytu do czasu wydania wyroku przez Sąd Apelacyjny w Białymstoku w dniu 22.02.2024 r. Również składając niniejszy pozew powód stał na stanowisku, że umowa kredytu łącząca strony jest ważna i tego dotyczyło jego żądanie główne. Trudno uznać, że pozwani pozostawali w opóźnieniu w spełnieniu świadczenia w sytuacji takiego stanowczego stanowiska powoda co do ważności łączącej strony umowy. Dopiero przesądzenie przez Sąd Apelacyjny w Białymstoku w dniu 22.02.2024 r. tego, że umowa łącząca strony jest nieważna skutkowało zaktualizowaniem się roszczenie powoda o zwrot udostępnionego kapitału. Wobec powyższego, pozwani pozostawali w opóźnieniu w spełnieniu świadczenia powodowi dopiero od dnia 22.02.2024 r.

Wskazać należy, że pozwani w pierwszej kolejności wezwali powoda do zapłaty, a następnie w dniu 27.03.2024 r. złożyli oświadczenie o potrąceniu wzajemnych wierzytelności. Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wyroku z dnia 27.11.2003 r. w sprawie o sygn. akt(...) wskazał, że „Należy stwierdzić, że przepis art. 499 zd. 2 KC nie tworzy przesłanki dopuszczalności potrącenia ustawowego, natomiast reguluje jedynie zagadnienie skutków prawnych potrącenia w aspekcie czasowym. Oznacza to, że złożone skutecznie oświadczenie o potrąceniu wywiera skutki prawne (określone w art. 498 § 2 KC) od chwili, kiedy potrącenie stało się w ogóle możliwe, a więc od daty, w której istniał tzw. stan potrącalności obu wierzytelności.” Stan potrącalności w niniejszej sprawie, w sytuacji tak kategorycznego stanowiska powoda co do ważności umowy, powstał z dniem wydania wyroku przez Sąd Apelacyjny w Białymstoku przesądzający prawomocnie kwestie nieważności umowy. Wobec powyższego uznać należy, że mimo złożenia przez pozwanych oświadczenia powodowi w dniu 27.03.2024 r. to wierzytelności zostały potrącone z dniem 22.02.2024 r.

Podsumowując, powodowi nie przysługiwały odsetki od kwoty 218.613,16 zł od dnia 10.12.2021 r. do dnia 22.02.2024 r. z uwagi na fakt, iż wierzytelność nie była wymagalna. Natomiast odsetki od dnia 23.03.2024 r. do 24.03.2024 r. nie przysługiwały z uwagi na to, że stan potrącalności istniał w dniu 22.02.2024 r. i z tą datą doszło do umorzenie wzajemnych wierzytelności stron.

W konsekwencji złożone przez pozwanych oświadczenie o potrąceniu skutkowało umorzeniem w całości wierzytelności powoda z tytułu zwrotu udostępnionego kapitału. Dokonane przez powoda zaliczenie potrącanej kwoty w pierwszej kolejności na odsetki było nieskuteczne z uwagi na to, że taka wierzytelność nie istniała, a tym samym mu nie przysługiwała.

Z uwagi na powyższe, wobec nie spełnienia przesłanki z art. 410 § 2 k.c. w zw. z art. 405 k.c., Sąd oddalił powództwo o zapłatę w całości, o czym orzekł jak w punkcie I sentencji wyroku.

O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 100 zd. 1 k.p.c. W ocenie Sądu, za wzajemnym zniesieniem kosztów procesu przemawiała kwestia zasadności poszczególnych roszczeń i ich finalny rezultat. Umorzenie postępowania w części dotyczącej zwrotu kapitału było zasadne (cofnięcie pozwu w tym zakresie nastąpiło z uwagi na rozliczenie się stron w tym zakresie po wytoczeniu powództwa). W tym zakresie pozwani przyczynili się do wytoczenia powództwa. Z drugiej strony oddalenie powództwo co do pozostałej kwoty udostępnionego kapitału nastąpiło wobec bezzasadności tego roszczenia na etapie orzekania. Umorzenie postępowania w zakresie wynagrodzenia za korzystanie z kapitału i o zapłatę zwaloryzowanej kwoty kapitału, skutkowało w istocie przegraniem sprawy w tym zakresie, bo te roszczenia od początku pozbawione były podstaw.

W związku z powyższym Sąd orzekł jak w punkcie II wyroku.