Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Olsztynie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 25 października 2024 r.

Sąd Okręgowy w Olsztynie I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący:	Sędzia Krystian Szeląg
Protokolant:	Sekretarz sądowy Kamila Lobert-Bruździak

po rozpoznaniu w dniu 18 października 2024 r. w Olsztynie

na rozprawie

sprawy z powództwa Banku (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W.

przeciwko L. K., M. K.

o zapłatę

I.  umarza postępowanie odnośnie roszczenia z punktu 1 pozwu odnośnie co do kwoty 346.220,73 złotych oraz z punktu 2 pozwu w całości;

II.  oddala powództwo w pozostałym zakresie;

III.  zasądza od powoda na rzecz pozwanych kwotę 10.800,00 złotych wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty tytułem zwrotu kosztów procesu.

IV.  Zwraca od Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Olsztynie na rzecz powoda kwotę 14.311,00 złotych tytułem połowy opłaty od cofniętego roszczenia pomniejszonej o podwójną opłatę minimalną.

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 8 listopada 2022 r. powód Bank (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. wniósł przeciwko pozwanym L. K. i M. K. o:

1.  zasądzenie solidarnie od pozwanych na rzecz powoda kwoty 346.220,73 PLN tytułem zwrotu kapitału oddanego pozwanym do dyspozycji na mocy umowy kredytu hipotecznego nr KH/ (...) indeksowaną do (...) z dnia 20.08.2008 r. wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 10.11.2022 r. do dnia zapłaty,

2.  zasądzenie solidarnie od pozwanych na rzecz powoda kwoty 228.610,23 PLN tytułem należnego powodowi wynagrodzenia związanego z korzyścią majątkową uzyskaną przez pozwanego w związku z korzystaniem z kapitału udostępnionego przez bank w okresie od dnia 5.09.2008 r. do dnia 19.09.2022 r. na podstawie umowy kredytu hipotecznego nr KH/ (...) indeksowaną do (...) z dnia 20.08. 2008 r. wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 10.11. 2022 r. do dnia zapłaty,

3.  zasądzenie łącznie od pozwanych na rzecz powoda kosztów postępowania sądowego, w tym kosztów zastępstwa procesowego powiększonych o kwotę 17 zł tytułem opłaty skarbowej od pełnomocnictw wg norm przepisanych wraz z odsetkami ustawowymi od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty.

Nadto, wniósł o zawieszenie postępowania w niniejszej sprawie do czasu rozstrzygnięcia skargi kasacyjnej wniesionej od wyroku Sądu Apelacyjnego w Białymstoku, sygn. akt (...).

W uzasadnieniu powód wskazał, że na jego roszczenie składają się kwoty: 346.220,73 PLN, podlegająca zwrotowi w związku z odpadnięciem podstawy uzasadniającej oddanie pozwanemu kapitału do korzystania oraz 228.610,23 PLN stanowiąca wynagrodzenie należne powodowi za udzielone pozwanemu prawo do korzystania z kapitału przez okres 14 lat (równowartość korzyści majątkowej uzyskanej przez pozwanych). Wskazał, iż jest także uprawniony do otrzymania ustawowych odsetek za opóźnienie od dnia 10 listopada 2022 r., tj. od momentu powstania stanu wymagalności świadczeń. Powód podał, że jego roszczenie ma charakter roszczenia restytucyjnego, związanego z koniecznością zwrotu przez strony wzajemnych świadczeń. Wysokość roszczeń, powód ustalił na podstawie dokumentów potwierdzających wpłaty dokonane przez powoda na rzecz pozwanych w ramach obsługi umowy kredytu hipotecznego oraz załączonej do pozwu kalkulacji. Składa się na nią kwota oddana do korzystania na podstawie zawartej umowy oraz przysporzenie wynikające z nieodpłatnego korzystania z tej kwoty przez stronę pozwaną. Wartość prawa do korzystania z kapitału ustalona została na podstawie kalkulacji wynagrodzenia za korzystanie z kapitału w oparciu o metodę zaaprobowaną przez Komisję Nadzoru Finansowego jako właściwy sposób rozliczania wynagrodzenia za korzystanie z kapitału. Powód podniósł, że jego roszczenie nie jest przedawnione (pozew k. 4-15v.).

W odpowiedzi na pozew pozwani L. K. i M. K. wnieśli o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanych solidarnie kosztów postępowania wg dwukrotności stawki minimalnej (w tym wszystkich uiszczonych opłat skarbowych od pełnomocnictw oraz kosztów zastępstwa procesowego) – wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od sumy tych kosztów od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty. Strona pozwana zakwestionowała powództwo co do zasady jak i wysokości.

Pozwani podnieśli zarzuty: - przedawnienia roszczenia o zwrot kapitału, potrącenia wierzytelności o zwrot kapitału kredytu, nieistnienia wierzytelności o zwrot kapitału w części dotyczącej kwoty 684,58 zł wskutek zapłaty tej kwoty, nieudowodnienia wysokości pozostałych roszczeń pozwu.

W uzasadnieniu pozwani wskazali, że żądane roszczenie banku o wynagrodzenie z kapitału czy bezumowne korzystanie nie ma podstawy materialnej w polskim prawie cywilny, a jego uwzględnienie byłoby sprzeczne z istotą unijnej ochrony konsumenckiej dyrektywy 93/13/EWG. Pozwani podali, że bezwzględna nieważność umowy, jako sankcja naruszenia norm uznawanych przez ustawodawcę za podstawowe, nie może być niwelowana przez poszukiwanie w innych normach podstawy do ustalenia praw i obowiązków stron w sposób odpowiadający treści nieważnego stosunku prawnego, w szczególności w zakresie wykraczającym poza świadczenia o charakterze restytucyjnym, zmierzające do zwrotu świadczeń spełnionych na podstawie nieważnej umowy. Pozwani podnieśli, że całkowicie rozliczyli się z bankiem ze swojego świadczenia nienależnego, a więc bank pozostaje w dyspozycji całego uruchomionego kapitału – pozwani oprócz nienależnie świadczonych rat kapitałowo-odsetkowych w okresie od 6.10.2008 r. do 10.10.2022 r. w wysokości 102.706,26 PLN i 50.293,04 CHF, których dokonali potrącenia z wierzytelnością powoda z tytułu nienależnego świadczenia z tytułu wypłaty kwoty kredytu. Nadto, w ocenie strony pozwanej, oba roszczenia banku są przedawnione (odpowiedź na pozew k. 74-103).

Pismem z dnia 14 lutego 2024 r. powód cofnął pozew w zakresie roszczenia wskazanego w pkt 2 petitum ze zrzeczeniem się roszczenia oraz wniósł o zwrot połowy opłaty należnej od roszczenia o zapłatę kwoty 228.610,23 zł w wysokości 5.715,50 złotych. (k. 191).

Pismem z dnia 18 lipca 2024 r. powód cofnął pozew w części co do kwoty 346.220,73 złotych wraz ze zrzeczeniem się roszczenia oraz wniósł o zwrot połowy opłaty należnej od cofniętego roszczenia o zapłatę. Powód podtrzymał roszczenie o skapitalizowane odsetki ustawowe za opóźnienie od kwoty 345.536,15 od dnia 10.11.2022 r. do dnia 11.02.2023 r., tj. o kwotę 11.502,39 zł (k. 194-195).

W odpowiedzi pismem z dnia 10 października 2024 r. pozwani podnieśli zarzut nadużycia prawa podmiotowego i procesowego (art. 5 k.c.) w związku z podtrzymanym roszczeniem o zasądzenie skapitalizowanych odsetek ustawowych za opóźnienie (k. 218-220v.)

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

Pozwani i powodowy bank zawarli umowę kredytu hipotecznego z 20.08.2008 r. nr KH/ (...). Pozwani podpisywali umowę jako konsumenci – na cele mieszkalne, niezwiązane z prowadzoną działalnością gospodarczą. Potwierdzili otrzymanie regulaminu kredytowania osób fizycznych w ramach usług bankowości hipotecznej w Banku (...) S.A. i zapoznanie się z nim (§ 1.1). Umowa została podpisana na podstawie wniosku kredytowego, w którym kwotę wnioskowanego kredytu pozwani oznaczyli w walucie polskiej (346.220,73 zł) – wypłaconą w dwóch transzach, zaś jako walutę kredytu wskazali walutę szwajcarską ( (...)) z okresem spłaty 384miesięcy.

W § 2.2. umowy wskazano, że kredyt jest indeksowany do (...), po przeliczeniu wypłaconej kwoty zgodnie z kursem kupna (...) według Tabeli Kursów Walut Obcych obowiązującego w Banku w dniu uruchomienia kredytu lub jego transzy, z zastrzeżeniem, że zmiany kursów walut w okresie kredytowania mają wpływ na wysokość kwoty zaciągniętego kredytu oraz raty. Oprocentowanie kredytu ustalono jako zmienne i stanowiące sumę stałej marży oraz stopy referencyjnej LIBOR 3M ( (...)) obowiązującej w dniu sporządzenia umowy, zaś zmiana oprocentowania miała następować w cyklu kwartalnym i przyjmować wartość z ostatniego dnia roboczego ostatniego miesiąca poprzedzającego kolejny kwartał kalendarzowy (§ 6).

Spłata kredytu miała następować w PLN z zastosowaniem kursu sprzedaży (...) obowiązującego w dniu płatności raty kredytu, zgodnie z Tabelą Kursów Walut Obcych Banku (§ 7.1). Spłata kredytu miała następować przez obciążenie rachunku powodów w pozwanym Banku (§ 7.3).

W umowie nie zdefiniowano Tabeli Kursów, jak też nie wskazano sposobu ustalania kursów służących do określania zobowiązań stron umowy. Spłata odbywała się przez obciążanie rachunku powodów w pozwanym Banku wyłącznie w walucie polskiej.

(dowód: wniosek kredytowy k. 22-24., umowa k. 25-27v.)

W dniu 5 września 2008 uruchomiono kredyt w trzech transzach, w łącznej wysokości 346.220,73 zł, co stanowiło 145.559,52 CHF.

(dowód: zaświadczenie k 35-50),

Wyrokiem Sądu Okręgowego w Warszawie XXVIII Wydział cywilny z dnia 11 lutego 2022 r., sygn.. akt (...):

1.  oddalono powództwo główne;

2.  zasądzono od pozwanego Banku (...) S.A. w W. na rzecz powodów L. K. i M. K. łącznie kwotę 58.940,35 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 7 sierpnia 2019 r. do dnia zapłaty oraz kwotę 30.578 CHF z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 7 sierpnia 2019 r. do dnia zapłaty;

3.  ustalono nieistnienie pomiędzy stronami stosunku prawnego kredytu wynikającego z umowy kredytu nr KH/ (...)/2008 r. z dnia 20.08.2008 r.;

4.  w pozostałym zakresie powództwo ewentualne oddala;

5.  zasądzono od pozwanego Banku (...) S.A. z siedzibą w W. na rzecz powodów łącznie kwotę 500 złotych tytułem zwrotu połowy opłaty od pozwu, znosząc pomiędzy stronami koszty procesu w pozostałym zakresie.

Wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 21 grudnia 2022 r. w sprawie (...):

1.  zmieniono zaskarżony wyrok w punkcie drugim częściowo w ten sposób, że oddalono powództwo o odsetki ustawowe za opóźnienie od zasądzonych kwot 58.940,35 złotych oraz 30.578 CHF za okres od 7 sierpnia 2019 r. do 9.02.2021 r. oraz za okres od 23.02.2022 r. do dnia zapłaty, a ponadto uwzględniając podniesiony przez pozwanego zarzut zatrzymania ustalono, że zapłata przez pozwanego na rzecz powodów zasądzonych w punkcie drugim zaskarżonego wyroku kwot nastąpi w wypadku zwrotu lub zabezpieczenia zwrotu przez powodów otrzymanej od pozwanego kwoty 346.220,73 złotych.

2.  Oddalono apelację w pozostałej części;

3.  Odrzucono apelację powodów co do rozstrzygnięć w punkcie 2 i 3, a w pozostałym zakresie apelację tę odrzucono;

4.  Zniesiono pomiędzy stronami koszty postępowania apelacyjnego.

(dowód: wyrok S.O. w Warszawie – k. 89-103, wyrok S.A. w Warszawie – k. 104-122v.).

Pismami z dnia 4 października 2022 r. powód wezwał pozwanych do zapłaty kwoty 574.830,96 zł w terminie 30 dni kalendarzowych od dnia doręczenia wezwania, z uwagi na prawomocny wyrok unieważniający umowę kredytową. Na kwotę składały się: 346.220,73 zł – kwota całego wypłaconego kapitału oraz 228.610,23 zł kwota stanowiąca równowartość korzyści majątkowej uzyskanej przez pozwanych w związku z korzystaniem z kapitału udostępnionego przez bank na podstawie umowy.

(dowód: wezwanie do spełnienia świadczenia k. 51-56., śledzenie przesyłek k. 57-59)

Pismem z dnia 18 stycznia 2023 r. pozwani wezwali powoda do zapłaty kwoty 102.706, 26 zł i 50.293,04 CHF z tytułu nienależnego świadczenia z nieważnej umowy kredytu, na podstawie wydanego wyroku Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 21.12.2022 r., w sprawie (...) wynikającego ze spłat rat kapitałowo-odsetkowych.

Kolejnym pismem z dnia 10.02.2023 r. pozwani L. K. i M. K. potrącili przysługującą im wierzytelność w łącznej wysokości 345.536,15 z wierzytelnością banku z tytułu jego nienależnego świadczenia z nieważnej umowy kredytu.

Pozwani w dniu 13 lutego 2023 uiścili na rzecz powoda kwotę 684,58 PLN tytułem zaoferowania brakującej części kapitału kredytu po potrąceniu z zastrzeżeniem zwrotu KH/ (...)).

(dowód: wezwanie – k. 140-140v., potwierdzenie nadania przesyłki (k. 141), śledzenie przesyłki k. 142, oświadczenie o potrąceniu wierzytelności k. 143, potwierdzenie nadania k. 144, przelew z dnia 13.02.2023 r. – k. 145).

Sąd zważył, co następuje:

Postępowanie podlegało umorzeniu w zasadniczej części z uwagi na skuteczne cofnięcie pozwu ze zrzeczeniem się roszczenia.

W pozostałym, podtrzymanym przez powoda zakresie – tj. o zasądzenie kwoty 11.502,39 - tytułem skapitalizowane odsetki ustawowe za opóźnienie od kwoty 345.536,15 od dnia 10.11.2022 r. do dnia 11.02.2023 r. powództwo podlegało oddaleniu jako bezzasadne.

Fakty ustalono na podstawie spójnego, wiarygodnego materiału dowodowego: dokumentów złożonych przez obie strony (wzajemnie niekwestionowanych).

Sąd pominął dowód z opinii biegłego z zakresu bankowości i rachunkowości (k. 5-5v), jak w punkcie 10 pozwu, jako nieistotny dla rozstrzygnięcia sprawy z uwagi na dwukrotne cofnięcie pozwu ze zrzeczeniem się roszczenia odnośnie którego sformułowana była teza dowodowa (k. 236).

Zgodnie z przepisem art. 203 § 1 i 4 k.p.c. pozew może być cofnięty bez zezwolenia pozwanego, aż do rozpoczęcia rozprawy, a jeżeli z cofnięciem połączone jest zrzeczenie się roszczenia – aż do wydania wyroku. Sąd może uznać za niedopuszczalne cofnięcie pozwu, zrzeczenie się lub ograniczenie roszczenia tylko wtedy, gdy okoliczności sprawy wskazują, że wymienione czynności są sprzeczne z prawem lub zasadami współżycia społecznego albo zmierzają do obejścia prawa.

Pismem z dnia 14 lutego 2024 r. powód cofnął pozew w zakresie roszczenia wskazanego w pkt 2 petitum ze zrzeczeniem się roszczenia oraz wniósł o zwrot połowy opłaty należnej od roszczenia o zapłatę kwoty 228.610,23 zł w wysokości 5.715,50 złotych. (k. 191).

Pismem z dnia 18 lipca 2024 r. powód cofnął pozew w części co do kwoty 346.220,73 złotych wraz ze zrzeczeniem się roszczenia oraz wniósł o zwrot połowy opłaty należnej od cofniętego roszczenia o zapłatę. Powód podtrzymał roszczenie o skapitalizowane odsetki ustawowe za opóźnienie od kwoty 345.536,15 od dnia 10.11.2022 r. do dnia 11.02.2023 r., tj. o kwotę 11.502,39 zł (k. 194-195).

Cofnięcie pozwu w tym zakresie nie jest sprzeczne z prawem, zasadami współżycia społecznego i nie zmierza do obejścia prawa. Stąd też koniecznym było w tej części umorzyć postępowanie w sprawie (pkt I sentencji wyroku).

Odnosząc się w dalszej kolejności do podtrzymanego przez stronę powodową żądania zapłaty w kwocie 11.502,39 zł tytułem skapitalizowanych odsetek ustawowych za opóźnienie od kwoty 345.536,15 zł za okres od dnia 10.11.2022 r. do dnia 11.02.2023 r, należy stwierdzić, że zasadą jest, że każde przejście wartości majątkowej z jednej osoby na drugą musi być prawnie uzasadnione. W kontekście art. 405 k.c. oraz art. 410 § 1 i 2 k.c. wskazać należy, że pozwani uzyskali świadczenie pieniężne w określonej wysokości bez podstawy prawnej. Powodowi przysługiwało więc żądanie do jego zwrotu na podstawie tych przepisów.

W ocenie Sądu orzeczenie stwierdzające nieważność umowy kredytu ma charakter deklaratoryjny, a nie konstytutywny, stąd roszczenie o zwrot świadczenia nienależnie spełnionego staje się wymagalne w chwili jego spełnienia; roszczenie o zwrot nienależnego świadczenia mającego taki charakter w chwili jego spełnienia staje się wymagalne już z tą datą.

W tym miejscu godzi się przypomnieć, iż według art. 117 § 1 i 2 k.c. roszczenia majątkowe ulegają przedawnieniu. Zgodnie z art. 118 k.c. termin przedawnienia wynosi lat dziesięć, a dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej - trzy lata. W świetle art. 120 § 1 zdanie pierwsze k.c. bieg przedawnienia rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne. W orzecznictwie ugruntowany jest pogląd, że roszczenie banku o zwrot kwoty wypłaconej w wykonaniu nieważnej gwarancji bankowej (art. 410 k.c.), jako związane z prowadzeniem działalności gospodarczej, przedawnia się z upływem trzyletniego terminu (art. 118 k.c.). Bieg przedawnienia roszczenia wynikającego z zobowiązania bezterminowego rozpoczyna się w dniu, w którym świadczenie powinno być spełnione, gdyby wierzyciel wezwał dłużnika do wykonania zobowiązania w najwcześniej możliwym terminie (art. 120 § 1 zdanie drugie w zw. z art. 455 k.c.), niezależnie od świadomości uprawnionego co do przysługiwania mu roszczenia (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24 kwietnia 2003 r., I CKN 316/01, OSNC 2004/7-8/117). W ocenie Sądu przedstawiony pogląd judykatury należy uwzględnić w niniejszej sprawie, która dotyczy żądania zwrotu kwoty wypłaconej w wykonaniu nieważnej umowy kredytu. Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (tj. Dz. U. z 2019 r. poz. 2357) do czynności bankowych zaliczane jest, między innymi, udzielanie kredytów. Zatem takie czynności, choćby nawet zostały wadliwie dokonane, mieszczą się w zakresie działalności gospodarczej. Wynikające z nich roszczenia są konsekwencją tej działalności, której istotą jest udzielanie kredytów. Do roszczeń tych należy zaliczyć więc także roszczenia wynikające z nieważnych umów ponieważ zachodzi ścisły związek między działalnością gospodarczą banku, przejawiającą się w zawieraniu umów kredytowych a wynikającymi z nich roszczeniami, które mogą być oparte na różnych podstawach prawnych, w tym na podstawie przepisów o bezpodstawnym wzbogaceniu czy nienależnym świadczeniu. Dlatego Sąd uznał, iż do roszczenia powoda, będącego przedmiotem sprawy, jako związanego w prowadzeniem przez niego działalności gospodarczej, powinien mieć zastosowanie trzyletni okres przedawnienia, o którym mowa w art. 118 k.c.

Powyższa konstatacja na gruncie niniejszej sprawy nie oznacza jeszcze jednak, że roszczenie to faktycznie uległo przedawnieniu. Niezależnie bowiem od powyższego należy wskazać na treść przepisu art. 123 § 1 pkt 2 k.c., według którego bieg przedawnienia przerywa się przez uznanie roszczenia przez osobę, przeciwko której roszczenie przysługuje. Uznanie takie może przybrać dwojaką postać: właściwą - umowy między uprawnionym a zobowiązanym, lub niewłaściwą - oświadczenia wiedzy zobowiązanego. Wyraźne lub dorozumiane potwierdzenie przez zobowiązanego istnienia oraz cech przysługującego przeciwko niemu roszczenia powinno być skorelowane z ustaniem stanu niepewności prawnej po stronie uprawnionego. Zobowiązany, uznając roszczenie, stwarza po stronie uprawnionego przekonanie, iż może on skutecznie dochodzić swojego roszczenia. Celem art. 123 § 1 pkt 2 k.c. jest ochrona uzasadnionych interesów i dobrej wiary podmiotu uprawnionego. Dla swej ważności uznanie właściwe, co do zasady, nie wymaga zachowania formy szczególnej. Skuteczność uznania niewłaściwego nie jest zaś uzależniona nawet od posiadania przez dłużnika zamiaru wywołania skutku w postaci przerwania biegu przedawnienia. Takie uznanie nie może zostać odwołane ani cofnięte. Jest jednak możliwe odpowiednie (na podstawie art. 65 ¹ k.c.) zastosowanie niektórych przepisów k.c. o wadach oświadczeń woli w odniesieniu do tych oświadczeń wiedzy, które zostały wyrażone w warunkach wyłączających świadome powzięcie decyzji i wyrażenie woli, czy też na skutek groźby lub podstępu. Przykładami działań zobowiązanego kwalifikowanymi jako uznanie niewłaściwe są m.in. prośba o rozłożenie zadłużenia na raty, spłata części zadłużenia (w tym odsetek), ustanowienie zabezpieczenia (w tym przez osobę trzecią), dokonanie potrącenia. Z technicznego punktu widzenia może przybrać formę wypowiedzi albo innego działania. Istotne jest, aby zachowanie zobowiązanego uzasadniało przekonanie wierzyciela, że dłużnik ma świadomość istnienia obowiązku, a co za tym idzie - oczekiwanie uprawnionego, że świadczenie zostanie przez niego spełnione. Z tego względu przyjmuje się, że oświadczenie wiedzy zobowiązanego musi w sposób zamierzony dotrzeć do uprawnionego. Tutejszy Sąd w pełni aprobuje pogląd, według którego uznanie roszczenia przez osobę, przeciwko której ono przysługuje, nie wymaga złożenia oświadczenia woli, a wystarczające jest zewnętrzne wyrażenie przeświadczenia o istnieniu roszczenia, a więc oświadczenie wiedzy.

Tak należy zatem potraktować dokonywanie na przestrzeni przeszło dekady spłat rat kredytu przez pozwanych, którzy nawet pomimo zainicjowania postępowania przeciwko Bankowi przed Sądem Okręgowym w Warszawie, sukcesywnie wywiązywali się z wynikających z umowy obowiązków.

W związku z powyższym T.. Sąd uznał, że na skutek uznania niewłaściwego pozwanych polegającego na sukcesywnych spłatach należności doszło do przerwania biegu przedawnienia roszczenia powoda o zwrot uiszczonych pozwanym bez podstawy prawnej środków pieniężnych w wykonaniu nieważnej umowy kredytowej. W rezultacie dochodzone w niniejszej sprawie roszczenie powoda nie może być uznane jako przedawnione.

W świetle treści przepisu art. 359 § 1 k.c. należy dojść do przekonania, iż jedynym dopuszczalnym żądaniem na gruncie sprawy mogłyby być odsetki za opóźnienie liczone od daty braku zwrotu świadczenia nienależnego w terminie wyznaczonym przez powoda.

W tym kontekście wskazać również należy na treść art. 481 § 1 w zw. z art. 481 § 2 k.c., i zauważyć, że powód wyznaczył pozwanym termin zapłaty na 30 dni od daty odbioru wezwania do spełnienia świadczenia datowane na dzień 10 października 2022 r. (k. 51-59v.)), zatem dopiero począwszy od tej daty 9.11.2024 r. - o ile roszczenie w ogóle by istniało - świadczenie to stałoby się wymagalne. Tymczasem na tę datę brak było substratu do formułowania takowych żądań. Albowiem wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie oddalający m.in. apelację Banku w sprawie (...) został wydany dopiero w dniu 21 grudnia 2022 r. Nie sposób w tym kontekście tracić z pola widzenia ww. rozstrzygnięcia Sądu Apelacyjnego w Warszawie, który z uwagi na uwzględnienie zarzutu zatrzymania Banku zmodyfikował również znacząco właśnie kwestię naliczania odsetek ustawowych za opóźnienie od uwzględnionych roszczeń o zapłatę.

Na aprobatę w tym zakresie na gruncie realiów niniejszej sprawy zasługuje przy tym zgłoszony w piśmie procesowym pozwanych z dnia 10.10.2024 zarzut naruszenia prawa podmiotowego i procesowego (k. 5) przez powoda. Rację ma bowiem pełnomocnik pozwanych wskazując, że żądanie zasądzenia odsetek ustawowych za opóźnienie należy uznać za sprzeczne z art. 5, tj. zasad współżycia społecznego w tym w szczególności zasady, że nie wolno działać sprzecznie z własnymi czynami i wywodzić dla się prawa z tego własnego sprzecznego działania oraz z zasady nikt nie powinien czerpać pożytków z tego co sam usiłuje zwalczać. W realiach sprawy powodowy Bank w istocie bowiem popierał powództwo oparte na zasadniczym założeniu przyznającym racje stronie pozwanej w kwestii abuzywności umowy KH/ (...) z dnia 20.08.2008 r. i nieistnienia stosunku prawnego pomiędzy stronami z niej wynikającego. Równocześnie w realiach spraw Sądu Okręgowego w Warszawie sygn.. akt (...) oraz Sądu Apelacyjnego w Białymstoku sygn.. akt (...) Bank zaprzeczał powyższemu.

Takie działanie uprawnionego w świetle przepisu art. 5 k.c. nie jest uważane za wykonywanie prawa i nie korzysta z ochrony prawnej. W ocenie Sądu to działania banku uniemożliwiły wcześniejsze rozliczenie kredytu do czego pozwani dążyli. W realiach sprawy zasądzenie na rzecz powoda odsetek za opóźnienie usankcjonowałoby nielojalną postawę wierzyciela. W tym zakresie Sąd podzielił przy tym stanowisko Sądu Okręgowego w Bydgoszczy wyrażone wyrokach: Sądu Okręgowego w Bydgoszczy z dn. 26.07.2024 r., sygn.. akt (...), Sądu Okręgowego Warszawa -P. z dn. 06.05.2024, sygn.. akt (...), wyroku Sadu Okręgowego w Poznaniu z dn. 26.01.2023 r., sygn.. akt (...), wyroku Sądu Okręgowego w Toruniu z dn. 25.11.2022 r., sygn.. akt (...), wyroku Sądu Rejonowego w Świdnicy z dn. 14.06.2024, sygn.. akt (...).

Wskazać należy także, iż działaniom powoda można przypisać charakter zastępczego rozwiązania dla wadliwej umowy kredytu, ponieważ takie czynności pozostają sprzeczne z wiążącą sądy powszechne wykładnią art. 6 Dyrektywy 93/13 TS UE w wyroku z dnia 14 czerwca 2012 r. w sprawie (...) przeciwko J. C. (sygn. (...)) oraz w wyroku z dnia 21 grudnia 2016 r. w sprawach połączonych, sygn. (...), (...) i (...).

Takie działania banków, zwłaszcza w stosunku do konsumentów, należy uznać za całkowicie nieuzasadnione prawnie i zmierzające do nieakceptowalnego nadużycia. Ideą unieważnienia wadliwej umowy kredytu we frankach jest z jednej strony naprawienie powstałej szkody u kredytobiorcy, z drugiej zaś odstraszenie banku od takich działań na przyszłość kosztem pobranego wynagrodzenia. Tymczasem formułowane przez banki pozwy zmierzają do uzyskania tego, co zostało wcześniej utracone właśnie ze względu na nieuczciwość samego banku przy zawarciu umowy z kredytobiorcą.

Kredytobiorcy w tego rodzaju sprawach korzystają z daleko idącej ochrony prawa unijnego, w tym poszczególnych przepisów wynikających z Dyrektywy Rady EWG 93/13 (zwłaszcza art. 7 ust. 1). Na straży prawa wielokrotnie pozostawał także Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (m.in. w wyroku (...) z dnia 21 grudnia 2016 r., G. N., sprawy połączone (...), (...) i (...), EU:C:2016:980, pkt 57; wyrok (...) z dnia 14 czerwca 2012 r., B. E. de C., (...), EU:C:2012:349, pkt 65).

W tej sytuacji żądanie powoda w ocenie Sądu stanowiło nadużycie prawa uzasadniające oddalenie powództwa w podtrzymanym przez powoda zakresie, jak w pkt II.

O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 98 k.p.c. poprzez obciążanie powoda obowiązkiem ich zwrotu na rzecz pozwanych w całości. Koszty procesu po stronie pozwanej obejmowały wynagrodzenie pełnomocnika (radca prawny) w stawce wynikającej z § 2 pkt 7 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (10.800 zł). – pkt III wyroku.

Nadto, w punkcie IV wyroku nakazano zwrócić powodowi kwotę 14.311,00 zł, przy czym zgodnie z art. 79 ust. 1 pkt 3) ppkt a) należało zwrócić powodowi połowę opłaty sądowej od pozwu, pomniejszoną o podwójną opłatę podstawową (z uwagi na dwukrotne cofnięcie pozwu w realiach sprawy).

.

sędzia Krystian Szeląg