Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Olsztynie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 16 kwietnia 2025 r.

Sąd Okręgowy w (...) I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący:	sędzia Ewa Oknińska
Protokolant:	sekretarz sądowy A. P.

po rozpoznaniu w dniu 02 kwietnia 2025 r. wO.

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) w W.

przeciwko S. Ś.

o zapłatę

I. utrzymuje w mocy nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym wydany przez Sąd Okręgowy w O. w dniu 05 maja 2023 r. w sprawie (...) w zakresie nakazania pozwanemu zapłaty z weksla na rzecz powoda kwoty 99.294,38 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od tej kwoty od dnia 13 grudnia 2022 r. do dnia zapłaty,

II. w pozostałym zakresie uchyla nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym wydany przez Sąd Okręgowy w (...) w dniu 05 maja 2023 r. w sprawie (...) i oddala powództwo o zapłatę kwoty 349.046,30 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od tej kwoty od dnia 13 grudnia 2022 r. do dnia zapłaty,

III. oddala wniosek pozwanego o rozłożenie należności na raty,

IV. oddala wniosek powoda o zasądzenie od pozwanego kosztów procesu,

V. nakazuje ściągnąć od powoda na rzecz Skarbu Państwa – Sąd Okręgowy w O.kwotę 1124,93 zł tytułem kosztów sądowych,

VI. nakazuje ściągnąć od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa – Sąd Okręgowy w (...) kwotę 320,07 zł tytułem kosztów sądowych,

sędzia Ewa Oknińska

Sygn. akt I C 1924/23

UZASADNIENIE

Powód Krajowy Ośrodek (...) w W. pozwem skierowanym przeciwko S. Ś. wniósł o wydanie nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym, aby pozwany S. Ś. zapłacił z weksla na rzecz powoda kwotę 448.340,68 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 13 grudnia 2022 r. do dnia zapłaty. Ponadto domagał się zasądzenia od pozwanego na rzecz powoda zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu powód wskazał, że w dniu 24 grudnia 2013 r. zawarł z pozwanym umowę sprzedaży działki nr (...) o powierzchni 12,1190 ha. Zabezpieczeniem spłaty należności objętych umową jest weksel „in blanco” wystawiony przez pozwanego na rzecz powoda (§ 4 umowy sprzedaży). W związku z nieuregulowaniem wymagalnych należności z tytułu umowy sprzedaży powód uzupełnił weksel na kwotę dochodzoną niniejszym pozwem i wezwał pozwanego do wykupu weksla. (pozew k. 4-4v.)

Z pisma powoda z dnia 1 lutego 2023 r. wynika, że kwota dochodzona pozwem obejmuje wymagalne należności na dzień 12 grudnia 2012 r., w tym kwotę odsetek ustawowych za opóźnienie wyliczonych na ten dzień 71.400 zł oraz dodatkowo oprocentowanie z tytułu rozłożenia ceny sprzedaży na raty w kwocie 1.592,42 zł ( pismo powoda z dnia 1 lutego 2023 r. – k. 26).

Nakazem zapłaty w postępowaniu nakazowym z dnia 5 maja 2023 r. nakazano pozwanemu S. Ś., aby z weksla zapłacił na rzecz powoda (...) w W. kwotę 448.340,68 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 13 grudnia 2022 r. do dnia zapłaty oraz kwotę 12.805 zł tytułem kosztów procesu. (nakaz zapłaty k. 39)

Od powyższego nakazu zapłaty pozwany S. Ś. wniósł zarzuty, zaskarżając nakaz zapłaty w całości. Podniósł następujące zarzuty:

- brak wymagalności roszczenia,

- wypełnienia weksla przez powoda niezgodnie z treścią łączącej strony umowy,

- przedawnienia roszczenia.

W uzasadnieniu pozwany wskazał, że żądanie powoda wynikające z pozwu nie jest wymagalne. Powód nie wykazał, że doszło do wypowiedzenia postanowień co do zapłaty kolejnych rat zawartych w § 4 aktu notarialnego z dnia 24 grudnia 2013 r. i że doręczył pozwanemu wypowiedzenie przed wykupieniem weksla. Ponadto powód nie wykazał, by wypowiedział umowę ugody zawartą w dniu 8 czerwca 2021 r. i że doręczył pozwanemu wypowiedzenie przed wezwaniem do wykupienia weksla. Pozwany zakwestionował okoliczność, że doszło do wypowiedzenia umów. Nadto pozwany wskazał, że weksel został wypełniony na kwotę niezgodną z rzeczywistym zadłużeniem pozwanego. W jego ocenie na dzień zawarcia ugody w dniu 8 czerwca 2021 r. jego zaległość wynosiła nie więcej niż 133.479,24 zł, tymczasem powód określił saldo zadłużenia w ugodzie na kwotę 405.352,75 zł. Pozwany wskazał, że zawierając umowę ugody w 2021 r. roszczenia powoda o zapłatę kwot wymagalnych przed 1 stycznia 2019 r. były już przedawnione, bowiem pozwany nie zrzekł się skutecznie zarzutu przedawnienia. Zatem umowa ugody została skonstruowana w celu obejścia prawa. Pozwany przedstawił stanowisko, że powód nie wykazał swojego roszczenia zarówno co do zasady jak i wysokości (zarzuty od nakazu zapłaty – k. 58-59).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Aktem notarialnym z dnia 24 grudnia 2013 r. Repertorium (...) przed notariuszem M. S. została zawarta umowa sprzedaży pomiędzy Skarbem Państwa – Agencją Nieruchomości Rolnych a S. Ś.. Na podstawie powyższej umowy pozwany nabył nieruchomość rolną, stanowiącą działkę gruntu nr (...), położoną w obrębie S., gmina P., powiat (...), o powierzchni 12,1130 ha, objętej księgą wieczystą o numerze (...) za cenę 486.600,00 zł. Zgodnie z § 4 aktu notarialnego S. Ś. zapłacił część ceny sprzedaży w kwocie 48.666,00 zł, a pozostała część umówionej ceny sprzedaży tj. kwota 437.934,00 zł miała być płatna w 14 równych ratach rocznych po 31.281,00 zł każda rata. Raty miały być płatne wraz z oprocentowaniem w dniu 20 grudnia każdego roku, poczynając zapłatę pierwszej raty od 2014 roku, zaś ostatnia rata miała być płatna w dniu 20 grudnia 2027 r. Od niespłaconej ceny sprzedaży miało być naliczane oprocentowanie, którego wysokość określał § 5 ust. 1 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 16 lutego 2012 r. w sprawie szczegółowych warunków rozkładania na raty należności z tytułu sprzedaży nieruchomości z Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa oraz wysokość oprocentowania rozłożonej na raty należności wydanego na podstawie art. 31 ustawy z dnia 19 października 1991 r. o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa lub aktu prawnego który zastąpi to rozporządzenie. Oprocentowanie powyższe stosuje się w przypadku dotrzymania przez nabywcę ustalonego w umowie bądź odroczonych terminów płatności należności i oprocentowania, zaś w razie niedotrzymania terminów płatności należności, od dnia wymagalności niezapłaconej raty należności stosuje się oprocentowanie w wysokości stopy dyskontowej stanowiącej stopę bazową ogłoszoną w komunikacie Komisji Europejskiej, powiększoną o 1 punkt procentowy. Od raty należności niezapłaconej w ustalonym terminie pobiera się odsetki ustawowe za każdy dzień zwłoki. O ratę tę w okresie opóźnienia pomniejsza się podstawę podanego wcześniej oprocentowania.

Tytułem dodatkowego zabezpieczenia niespłaconej części ceny, kupujący złożył w siedzibie 4 weksle własne in blanco.

Zgodnie z § 5 aktu notarialnego reprezentujący Skarb Państwa – Agencję Nieruchomości Rolnych oraz kupujący oświadczyli, że w przypadku nie zapłacenia przez kupującego którejkolwiek raty w terminach wskazanych w umowie, sprzedający zastrzegł sobie prawo wypowiedzenia postanowień tej umowy dotyczących rozłożenia na raty pozostałej części ceny i wezwania kupującego do zapłaty niezapłaconej części ceny wraz z odsetkami w terminie jednego miesiąca, licząc od dnia doręczenia kupującemu pisemnego wypowiedzenia tych postanowień umowy.

Pozwany oświadczył, że na nabywanej nieruchomości oraz na nieruchomości rolnej, objętej księgą wieczystą Kw Nr (...) ustanawia hipotekę umowną łączną do sumy 660.000 zł, zabezpieczającą wierzytelności z tytułu niespłaconej części ceny sprzedaży, wierzytelności z tytułu oprocentowania niespłaconej reszty ceny oraz zabezpieczającą odsetki ustawowe za opóźnienie, koszty postępowania sądowego (§ 6 umowy)

(dowód: akt notarialny Repertorium A (...) k.13-20 )

W ugodzie zawartej w dniu 19 kwietnia 2018 r. pomiędzy Krajowym Ośrodkiem (...) Oddział Terenowy w O. a S. Ś. w § 1 stwierdzono, że dłużnik jest zobowiązany zapłacić (...) zadłużenie z tytułu umowy sprzedaży – aktu notarialnego Rep. A Nr (...) z dnia 24 grudnia 2013 r., które według stanu na dzień 10 kwietnia 2018 r. wynosi 73.782,86 zł. Strony zgodnie oświadczyły, że wymagalne na dzień 10 kwietnia 2018 r. zobowiązanie dłużnika względem powoda po uwzględnieniu wpłat z dnia 10 kwietnia 2018 r. (7.746,62 zł) rozkłada się na 5 rat płatnych według harmonogramu:



I rata płatna do 5 kwietnia 2019 r. w kwocie 13.236,24 zł,



II rata płatna do 5 kwietnia 2020 r. w kwocie 13.200,00 zł,



III rata płatna do 5 kwietnia 2021 r. w kwocie 13.200,00 zł,



IV rata płatna do 5 kwietnia 2022 r. w kwocie 13.200,00 zł,



V rata płatna do 5 kwietnia 2023 r. w kwocie 13.200,00 zł (§ 2 ust. 1 ugody).

W razie uchybienia terminowi płatności którejkolwiek z rat lub spłaty którejkolwiek raty w niepełnej wysokości, (...) zastrzegł sobie prawo wypowiedzenia postanowienia o rozłożeniu na raty należności i postawienia całej zaległości w stan wymagalności wraz z doliczonymi odsetkami za opóźnienie płatnej w terminie 14 dni (§ 2 ust. 4 ugody).

(dowód: umowa ugody z dnia 19.04.2018 r. k. 34-35)

Pismem datowanym na dzień 9 czerwca 2020 r. powód skierował do pozwanego pismo w związku z nieuregulowaniem wymagalnych należności wynikających z umowy ugody zawartej w dniu 19 kwietnia 2018 r. i na podstawie § 2 pkt 4 rozwiązał ww. ugodę. Jednocześnie powód wezwał pozwanego do uregulowania całości zadłużenia objętego ugodą oraz rat wymagalnych nieobjętych ugodą w kwocie łącznej 120.709,71 zł, na którą składa się należność główna w wysokości 92.904,15 zł wraz z oprocentowaniem z tytułu rozłożenia ceny sprzedaży na raty w kwocie 20.059,31 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie naliczonymi do dnia 29 czerwca 2020 r. w wysokości 7746,25 zł, w terminie 14 dni od daty otrzymania wezwania, pod rygorem rozwiązania umowy sprzedaży i skierowanie sprawy na drogę postępowania egzekucyjnego. Pismo doręczono pozwanemu w dniu 09 czerwca 2020 r.

(dowód: wezwanie z dnia 09.06.2020 r. k. 230, potwierdzenie odbioru k. 231-231v.)

Pismem z dnia 17 sierpnia 2020 r. powód w związku z niedotrzymaniem warunków określonych w § 4 umowy sprzedaży nieruchomości z dnia 24 grudnia 2013 r. Repertorium A nr (...) stosownie do treści § 5 umowy wypowiedział postanowienia zawarte w § 4 aktu notarialnego z dnia 24 grudnia 2013 r. w zakresie rozłożenia na raty i wezwał pozwanego do zapłaty całej niespłaconej ceny sprzedaży w kwocie 374.433,15 zł wraz z oprocentowaniem z tytułu rozłożenia ceny sprzedaży na raty w wysokości 25.512,18 zł wraz z ustawowymi odsetkami naliczonymi od 29 września 2020 r. w wysokości 9.057,61 zł, razem 409.002,94 zł w terminie jednego miesiąca licząc od daty doręczenia wypowiedzenia. Równocześnie pozwany został zawiadomiony o wypełnieniu weksla na kwotę 409.002,94 zł, który miał został przedstawiony pozwanemu do wykupu w terminie ostatecznym do 29 września 2020 r. Pozwanemu doręczono powyższe pismo w dniu 19 sierpnia 2020 r.

(dowód: wypowiedzenie z dnia 17.08.2020 r. k. 228, potwierdzenie odbioru k. 229-229v.)

Umową ugody zawartą w dniu 8 czerwca 2021 r. pomiędzy Krajowym Ośrodkiem (...) Oddział Terenowy w O. a S. Ś. w § 1 strony stwierdziły, że dłużnik jest zobowiązany zapłacił (...) zadłużenie z tytułu umowy sprzedaży z dnia 24 grudnia 2013 r. Rep. A Nr (...), które według stanu na dzień 13 maja 2021 r. wynosi 405.352,75 zł. Wpłaty z dnia 11 maja 2021 r. w kwocie 21.332,56 zł i z dnia 13 maja 2021 r. w kwocie 100 zł zostały rozliczone na poczet oprocentowania 18.625,40 zł i odsetek 2807,16 zł. Strony zgodnie oświadczyły, że wymagalne na dzień 13 maja 2021 r. zobowiązanie dłużnika względem (...), po uwzględnieniu wpłat z dnia 11 maja 2021 r. i 13 maja 2021 r. rozkłada się na 5 rat płatnych według harmonogramu:



I rata płatna do 30 kwietnia 2022 r. w kwocie 81.070,55 zł,



II rata płatna do 30 kwietnia 2023 r. w kwocie 81.070,55 zł,



III rata płatna do 30 kwietnia 2024 r. w kwocie 81.070,55 zł,



IV rata płatna do 30 kwietnia 2025 r. w kwocie 81.070,55 zł,



V rata płatna do 30 kwietnia 2026 r. w kwocie 81.070,55 zł (§ 2 ust. 1 ugody).

W razie uchybienia terminowi płatności którejkolwiek z rat lub spłaty którejkolwiek raty w niepełnej wysokości, (...) zastrzegł sobie prawo wypowiedzenia postanowienia o rozłożeniu na raty należności i postawienia całej zaległości w stan wymagalności wraz z doliczonymi odsetkami za opóźnienie płatnej w terminie 14 dni (§ 2 ust. 4 ugody).

(dowód: umowa ugody z dnia 08.06.2021 r. k. 36)

Pozwany wystawił w dniu 24 grudnia 2013 r. weksel in blanco na zlecenie Agencji Nieruchomości Rolnych w W. Oddział Terenowy w O.. Powód wypełni na sumę 448.340,68, płatny dnia 12 grudnia 2022 r.

Pismem z dnia 28 listopada 2022 r. Krajowy Ośrodek (...) skierował do pozwanego zawiadomienie o wypełnieniu weksla na kwotę 448.340,68 zł obejmujący wymagalne raty w kwocie 375.348,26 zł wraz z oprocentowaniem z tytułu rozłożenia ceny sprzedaży na raty w kwocie 1592,42 zł oraz ustawowymi odsetkami za opóźnienie naliczonymi od kwoty głównej do 12 grudnia 2022 r. na kwotę 71.400,00 zł. Jednocześnie powód wezwał pozwanego wykupu weksla i zapłaty kwoty 448.340,68 zł w terminie do 12 grudnia 2022 r. pod rygorem skierowania sprawy na drogę postępowania sądowego.

(dowód: weksel k. 10, wezwanie do wykupu weksla k. 11, potwierdzenie odbioru k. 12-12v.)

Na poczet należności pozwany dokonał wpłat w kwocie 126.194,68 zł, w tym z tytułu:

- spłaty należności głównej 62.585,73 zł,

- odsetek z tytułu rozłożenia na raty 46.629,46 zł,

- odsetek od niespłaconych rat 16.979,49 zł.

Na dzień 12 grudnia 2022 r. zobowiązanie pozwanego (wymagalne i niewymagalne) z tytułu zapłaty ceny sprzedaży wobec powoda wynosiło 414.943,15 zł. Niespłacona w terminie kwota objęta ugodą z dnia 08 czerwca 2021 r. na dzień 12 grudnia 2022 r. wynosi 99.294,38 zł, w tym:

- kapitał 81.070,55 zł,

- odsetki z tytułu rozłożenia ceny sprzedaży na raty 17.162,69 zł,

- odsetki za opóźnienie od niespłaconych rat 1.061,14 zł.

(dowód: opinia biegłego W. L. – k. 173-187, opinie uzupełniające – k. 211-215, k. 251- 264)

Sąd zważył, co następuje:

W świetle poczynionych w sprawie ustaleń roszczenie powoda zasługuje na uwzględnienie w części.

Swoje rozstrzygnięcie Sąd oparł na przedłożonych w sprawie dokumentach, których wiarygodność nie została skutecznie zakwestionowana przez żadną ze stron. Sąd uwzględnił zeznania pozwanego w takim zakresie w jakim znajdują potwierdzenie w pozostałym materiale dowodowym. Ponadto Sąd uwzględnił opinię główną oraz opinie uzupełniające biegłego, których wiarygodności i rzetelności nie zakwestionowała skutecznie żadna ze stron.

Analizując żądanie powoda wskazać należy, że weksel in blanco może być środkiem zabezpieczenia wierzytelności wynikającej ze stosunku prawnego. Wystawiony jako własny i wręczony w związku z zawarciem umowy prowadzi do powstania zobowiązania wekslowego wystawcy. Zobowiązanie wekslowe ma samodzielny, abstrakcyjny charakter i jest niezależne od podstawy prawnej jego zaciągnięcia. Posiadaczowi weksla, który jest pierwszym wierzycielem przysługuje w stosunku do wystawcy zarówno roszczenie ze stosunku podstawowego, jak i z weksla, jednak do niego należy wybór roszczenia. W niniejszej sprawie powód dochodzi roszczenia z weksla.

Zatem spór w niniejszej sprawie toczył się między pozwanym wystawcą weksla in blanco, a powodem który miał uzyskać zabezpieczenie roszczeń ze stosunku podstawowego.

Należy jednak podkreślić, że abstrakcyjny charakter weksla ulega osłabieniu w przypadku weksla niezupełnego. W niniejszej sprawie został wystawiony weksel in blanco w celu zabezpieczenia zobowiązania ze stosunku podstawowego.

W tej sytuacji możliwe jest badanie czy odpowiedzialność pozwanego w ramach stosunku wekslowego odpowiada rozmiarowi jego odpowiedzialności ze stosunku podstawowego. Możliwość wysuwania zarzutów ze stosunku podstawowego w takiej sytuacji wynika z art. 10 i 17 prawa wekslowego. Przepis art. 10 prawa wekslowego stanowi, że jeżeli weksel, niezupełny w chwili wystawienia, uzupełniony został niezgodnie z zawartym porozumieniem, nie można wobec posiadacza zasłaniać się zarzutem, że nie zastosowano się do tego porozumienia, chyba że posiadacz nabył weksel w złej wierze albo przy nabyciu dopuścił się rażącego niedbalstwa.

Zatem jeżeli posiadaczem weksla jest pierwszy wierzyciel, wiąże go porozumienie zawarte z dłużnikiem. Podpisanie i wręczenie weksla in blanco oparte jest bowiem na zaufaniu do odbiorcy, który powinien wypełnić dokument zgodnie z zawartym porozumieniem. Ponadto pozwany może bronić się zarzutami wynikającymi ze stosunku podstawowego wobec braku podstaw do zastosowania ograniczeń wynikających z przepisu art. 17 prawa wekslowego w relacji między pozwanym wystawcą weksla in blanco, a powodem będącym pierwszym posiadaczem weksla.

Zgodnie z art. 535 § 1 k.c. przez umowę sprzedaży sprzedawca zobowiązuje się przenieść na kupującego własność rzecz i wydać mu rzecz, a kupujący zobowiązuje się rzecz odebrać i zapłacić cenę,

Ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego wynika, że pozwany nabył od powoda własność nieruchomości, a zapłata reszty ceny sprzedaży została rozłożona na raty. Pozwany zaś nie wywiązał się z terminowego regulowania należnych rat. W ocenie Sądu powód pismami z dnia 17.08.2020 r. skutecznie wypowiedział postanowienia zawarte w § 4 aktu notarialnego z dnia 24 grudnia 2013 r. w zakresie rozłożenia na raty. Ponadto powód pismem z dnia 09.06.2020 r. rozwiązał postanowienia ugody z dnia 19 kwietnia 2018 r. Na dzień 13 maja 2021 r. istniała wymagalna zaległość pozwanego w wysokości 396.719,32 zł (vide: uzupełniająca opinia biegłego – k. 264).

Następnie strony w dniu 08 czerwca 2021 r. zawarły ugodę, w której rozłożono zaległość pozwanego na 5 rat, rozkłada się na 5 rat rocznych, płatnych do 30 kwietnia każda rata, poczynając od 2022 r. w kwocie po 81.070,55 zł. Zgodnie z § 2 ust. 4 ugody pozwany w razie uchybienia terminowi płatności którejkolwiek z rat lub spłaty którejkolwiek raty w niepełnej wysokości zastrzegł sobie prawo wypowiedzenia postanowienia o rozłożeniu na raty należności i postawienia całej zaległości w stan wymagalności wraz z doliczonymi odsetkami za opóźnienie płatnej w terminie 14 dni. Pozwany zakwestionował, aby doszło do wypowiedzenia powyższej ugody. Powód zaś na powyższą okoliczność nie przedstawił żadnego dowodu. Zatem należało przyjąć, że nie doszło do wypowiedzenia ugody z dnia 08 czerwca 2021 r. Dochodzona pozwem kwota obejmuje zaś wymagalne zaległości na dzień 12 grudnia 2022 r. Na ten dzień wymagalna była jedna rata w kwocie 81.070,55 zł, której termin płatności upłynął w dniu 30 kwietnia 2022 r.

Jak wynika z opinii biegłego, niespłacona w terminie należności wynikająca z ugody na dzień 12 grudnia 2022 r. wynosi 99.294,38 zł, w tym: kapitał 81.070,55 zł, odsetki z tytułu rozłożenia ceny sprzedaży na raty 17.162,69 zł, odsetki za opóźnienie od niespłaconych rat 1.061,14 zł.

Zatem wymagalne zadłużenie pozwanego na dzień 12 grudnia 2022 r. wynosi 99.294,38 zł. Powodowi ponadto od dnia 13 grudnia 2022 r. należą się odsetki za opóźnienie, zgodnie z art. 48 pkt 2 prawa wekslowego.

Z tych przyczyn Sąd na podstawie powołanych przepisów oraz art. 493 §4 zdanie 2 k.p.c. utrzymał w mocy nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym wydany przez Sąd Okręgowy w (...) w dniu 05 maja 2023 r. w sprawie (...) w zakresie nakazania pozwanemu zapłaty z weksla na rzecz powoda kwoty 99.294,38 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od tej kwoty od dnia 13 grudnia 2022 r. do dnia zapłaty (pkt I wyroku). W pozostałym zakresie Sąd uchylił nakaz zapłaty i oddalił powództwo o zapłatę kwoty 349.046,30 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od tej kwoty od dnia 13 grudnia 2022 r. do dnia zapłaty (pkt II wyroku).

Sąd nie znalazł przy tym podstaw do uwzględnienia wniosku pozwanego o rozłożenie zasądzonego świadczenia na raty. Zgodnie z art. 320 k.p.c., w szczególnie uzasadnionych wypadkach sąd może w wyroku rozłożyć na raty zasądzone świadczenie.

Sam fakt pozostawania dłużnika w złej sytuacji finansowej nie powoduje powstania szczególnie uzasadnionego wypadku, o którym mowa we wskazanym przepisie.

Ponadto rozłożenie zasądzonego świadczenia na raty uznać należy za celowe wyłącznie wtedy, gdy istnieją podstawy do stwierdzenia, że dłużnik będzie w stanie swoje zmodyfikowane w ten sposób zobowiązanie spełnić (Wyrok Sądu Apelacyjnego w K. z dnia 14 stycznia 2022 r.,(...), LEX nr (...)).

Wskazać należy, że ochrona, jaką zapewnia pozwanemu dłużnikowi art. 320 k.p.c., nie może być stawiana ponad ochronę wierzyciela w procesie cywilnym i wymaga uwzględnienia wszelkich okoliczności sprawy, w tym uzasadnionego interesu podmiotu inicjującego proces. Zapłata reszty ceny sprzedaży była już rozkładana na raty trzykrotnie. Pozwany zaś dysponował długim okresem czasu, aby zgromadzić środki na zapłatę świadczenia.

W ocenie Sądu roszczenie powoda nie jest przedawnione. Zgodnie z art. 5 ust. 4 cytowanej ustawy z dnia 13 kwietnia 2018 r. o zmianie ustawy Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustawach (Dz.U.2018.1104 z dnia 8 czerwca 2018 r.) roszczenia przedawnione przysługujące przeciwko konsumentowi, co do których do dnia wejścia w życie niniejszej ustawy nie podniesiono zarzutu przedawnienia, podlegają z tym dniem skutkom przedawnienia określonym w kodeksie cywilnym, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą. W świetle art. 118 k.c. jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, termin przedawnienia wynosi sześć lat, a dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej - trzy lata. Jednakże koniec terminu przedawnienia przypada na ostatni dzień roku kalendarzowego, chyba że termin przedawnienia jest krótszy niż dwa lata. Roszczenie powoda dotyczy rat należnych od 2017 r. (vide: k. 255 ), nie jest zatem przedawnione. Termin przedawnienia roszczenia powoda wynosi 6 lat. Ponadto doszło do przerwania terminu przedawnienia poprzez zawarcie ugód w 2018 r. i 2021 r., w których pozwany uznał zadłużenie.

Zauważyć należy, że wierzytelności z tytułu zapłaty reszty ceny sprzedaży, oprocentowania i odsetek zostały zabezpieczone na nieruchomościach pozwanego hipoteką umowną . Zgodnie z art. 77 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece, upływ terminu przedawnienia nie narusza uprawnienia wierzyciela hipotecznego do uzyskania zaspokojenia.

Sąd oddalił wniosek powoda o zasądzenie od pozwanego kosztów procesu. Zgodnie z art. 100 k.p.c. w razie częściowego tylko uwzględnienia żądań, koszty procesu będą wzajemnie zniesione lub stosunkowo rozdzielone. Zatem Sąd rozstrzyga o kosztach procesu, mając na względzie wynik procesu.

Powód wygrał proces w 22,15 %, zaś pozwany w 77,85 %. Powód poniósł koszty procesu w wysokości 16.405 zł, w tym opłatę sądową od pozwu w kwocie 5.605 zł, wynagrodzenie pełnomocnika 10.800 zł. Powód wygrał proces w 22,15 % i należne jego koszty wynoszą 3.633,70 zł.

Pozwany poniósł koszty procesu w kwocie 12.550 zł, w tym opłatę sądową od zarzutów 750 zł, wydatki na wynagrodzenie biegłego w kwocie 1.000 zł, wynagrodzenie pełnomocnika 10.800 zł. Pozwany wygrał proces w 77,85 % i należne jego koszty wynoszą 9.770,17 zł. Jednakże pozwany reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika nie złożył wniosku o zasądzenie kosztów procesu od powoda.

Mając na względzie wynik procesu, powodowi nie należą się koszty procesu (pkt IV wyroku).

W pkt V i VI wyroku Sąd orzekł o obowiązku zwrotu kosztów sądowych w oparciu o art. 113 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych w zw. z art. 100 k.p.c., mając na uwadze wynik procesu. Orzeczenie dotyczy nieuiszczonych kosztów sądowych, obejmujących wydatki na wynagrodzenie biegłego w kwocie 1.445 zł, które zostały pokryte ze Skarbu Państwa. Powód przegrał proces w 77,85 % i dlatego zobowiązany jest uiścić na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w (...) koszty sądowe w kwocie 1.124,93 zł. Pozwany przegrał proces w 22,15% dlatego zobowiązany jest uiścić na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w (...) koszty sądowe w kwocie 320,07 zł.

sędzia Ewa Oknińska