II K 41/24 - wyrok Sąd Okręgowy w Olsztynie z 2025-03-04

Sygn. akt II K 41/24

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 4 marca 2025 r.

Sąd Okręgowy w Olsztynie w II Wydziale Karnym w składzie:

Przewodniczący Sędzia Beata Faralisz

Sędzia Olgierd Dąbrowski – Żegalski

Ławnicy Alina Łazor, Krystyna Kucieńska, Iwona Bladowska

Protokolant st. sekr. sąd. Izabela Ważyńska

w obecności Prokuratora Prokuratury Rejonowej Olsztyn Północ Maja Troszczyńska

po rozpoznaniu w dniach 29 października 2024 roku, 19 grudnia 2024 roku, 25 lutego 2025 roku i 4 marca 2025 roku

sprawy P. M.

urodzonego (...) w O.

syna J. i I. z domu A.

oskarżonego o to, że:

w nocy 6 sierpnia 2023 roku w O. na Moście Ś. przewidując możliwość pozbawienia życia Ł. Ś. i godząc się na to, po uprzednim zadawaniu uderzeń rękoma po całym ciele, doprowadził wymienionego do stanu bezwładności, a następnie poprzez przerzucenie pokrzywdzonego przez barierkę mostu, powodując jego upadek z wysokości ok. 7 metrów do koryta rzeki o głębokości do 80 cm, usiłował doprowadzić Ł. Ś. do śmierci w następstwie obrażeń czaszkowo-mózgowych z utratą przytomności, jak również złamań kręgosłupa szyjnego z uszkodzeniem rdzenia kręgowego, a w konsekwencji do jego utonięcia, czym spowodował stłuczenie głowy z otarciami naskórka w okolicy czołowej i potylicznej, drobne rany na rękach, obrzęk prawej okolicy skroniowej, stłuczenie kości ogonowej i lewego uda, przy czym zamierzonego celu nie osiągnął z uwagi na okoliczność, że podczas spadania ciało pokrzywdzonego obracało się i w momencie wpadnięcia do wody doszło do kontaktu z taflą wody całą powierzchnią ciała;

tj. o czyn z art. 13 § 1 k.k. w zw. z art. 148 § 1 k.k.

ORZEKA

I.  oskarżonego P. M. w ramach zarzucanego mu aktem oskarżenia czynu uznaje za winnego tego, że w nocy z 5/6 sierpnia 2023 roku w O. na Moście Ś., przewidując możliwość wystąpienia ciężkiego uszczerbku na zdrowiu pod postacią choroby realnie zagrażającej życiu i innego ciężkiego kalectwa oraz godząc się na to, po uprzednim zadaniu uderzenia pokrzywdzonemu Ł. Ś. ręką w okolice klatki piersiowej i spowodowaniu jego upadku, przerzucił leżącego na ziemi pokrzywdzonego przez barierę mostu i w ten sposób wrzucił go do przepływającej pod mostem rzeki Ł., przy czym zamierzonego celu nie osiągnął z uwagi na sposób, w jaki pokrzywdzony wpadł do wody, tj. uznaje go za winnego popełnienia czynu wyczerpującego dyspozycję art. 13 § 1 k.k. w zw. z art. 156 § 1 pkt. 2 k.k. przy zastosowaniu art. 4 § 1 k.k. w brzmieniu przepisów ustawy obowiązującym do dnia 30 września 2023 roku i za to na podstawie art. 13 § 1 k.k. w zw. z art. 156 § 1 pkt. 2 k.k. skazuje go, zaś na podstawie art. 14 § 1 k.k. w zw. z art. 156 § 1 pkt. 2 k.k. wymierza mu przy zastosowaniu art. 60 § 2 pkt. 1 i § 6 pkt. 2 k.k. karę 1 (jednego) roku pozbawienia;

II.  na podstawie art. 69 § 1 i 2 k.k., art. 70 § 1 k.k., art. 73 § 1 k.k., art. 71 § 1 k.k. w zw. z art. 33 § 1 i 3 k.k. i art. 72 § 1 pkt. 1 i pkt. 5 k.k. przy zastosowaniu art. 4 § 1 k.k. w brzmieniu przepisów ustawy obowiązującym do dnia 30 września 2023 roku wykonanie orzeczonej wobec oskarżonego P. M. kary pozbawienia wolności warunkowo zawiesza oskarżonemu na okres próby 3 (trzech) lat, zasądza od oskarżonego karę grzywny w wysokości 200 (dwustu) stawek dziennych przy ustaleniu wysokości stawki dziennej na kwotę 100,00 (stu) zł, oddaje oskarżonego w okresie próby pod dozór kuratora sądowego i zobowiązuje go do informowania kuratora o przebiegu okresu próby, a także do powstrzymywania się od nadużywania alkoholu;

III.  na podstawie art. 63 § 1 i 2 k.k. przy zastosowaniu art. 4 § 1 k.k. w brzmieniu przepisów ustawy obowiązującym do dnia 30 września 2023 roku na poczet orzeczonej kary grzywny zalicza oskarżonemu P. M. okres rzeczywistego pozbawienia wolności w sprawie od dnia 7 sierpnia 2023 roku godzina 13.40 do dnia 31 sierpnia 2023 roku godz. 13.45, przyjmując jeden dzień pozbawienia wolności za równoważny dwóm dziennym stawkom grzywny;

IV.  na podstawie na podstawie art. 627 k.p.k. i art. 2 ust. 1 pkt. 3 oraz art. 3 ust. 2 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 r. o opłatach w sprawach karnych (t.j. Dz. U. 123.2023.) zasądza od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa (Kasa Sądu Okręgowego w Olsztynie) kwotę 2180,00 (dwa tysiące sto osiemdziesiąt) zł tytułem opłat sądowych i obciąża go kosztami procesu;

UZASADNIENIE

Formularz UK 1

Sygnatura akt

II K 41/24

1.  USTALENIE FAKTÓW

1.1.  Fakty uznane za udowodnione

Lp

Oskarżony

Czyn przypisany oskarżonemu

1.

P. M.

Czyn przypisany: w nocy z 5/6 sierpnia 2023 roku w O. na Moście Ś., przewidując możliwość wystąpienia ciężkiego uszczerbku na zdrowiu pod postacią choroby realnie zagrażającej życiu i innego ciężkiego kalectwa oraz godząc się na to, po uprzednim zadaniu uderzenia pokrzywdzonemu Ł. Ś. ręką w okolice klatki piersiowej i spowodowaniu jego upadku, przerzucił leżącego na ziemi pokrzywdzonego przez barierę mostu i w ten sposób wrzucił go do przepływającej pod mostem rzeki Ł., przy czym zamierzonego celu nie osiągnął z uwagi na sposób, w jaki pokrzywdzony wpadł do wody, tj. czyn wyczerpujący dyspozycję art. 13 § 1 k.k. w zw. z art. 156 § 1 pkt. 2 k.k. w brzmieniu przepisów ustawy obowiązującym do dnia 30 września 2023 roku

Przy każdym czynie wskazać fakty uznane za udowodnione

Dowód

Numer karty

Oskarżony P. M. i pokrzywdzony Ł. Ś. nie znali się przed zdarzeniem.

Oskarżony nie jest mieszkańcem O.. W dniu 5 sierpnia 2023 roku przyjechał on do O. wraz z kolegami P. P. i M. M. (1) celem odwiedzenia miejscowych lokali rozrywkowych. Wymienieni udali się do (...), gdzie oskarżony spotkał znajomą i został, natomiast jego koledzy wyszli i chodzili po S. w O..

Oskarżony spożywał tego wieczora alkohol w znacznej ilości.

Pokrzywdzony Ł. Ś. jest mieszkańcem O.. Popołudniem 5 sierpnia 2023 roku przyjechał na S., gdzie spotkał się z kolegą, z którym wspólnie odwiedzali lokale i spożywali alkohol.

Około godziny 1.00 w nocy z 5/6 sierpnia 2023 roku pokrzywdzony opuścił lokal z zamiarem powrotu do domu i udał się S. w kierunku Mostu Ś.. J.. Pokrzywdzony był w stanie upojenia alkoholowego, był przy tym pobudzony i zachowywał się agresywnie, zaczepiał idąc przypadkowe, nieznane mu osoby.

Również oskarżony podjął decyzję o powrocie. Ruszył w kierunku parkingu, na którym stał zaparkowany samochód kolegi, który to parking znajduje się za Mostem Ś.. J..

Przechodząc w okolicy Mostu Ś.. J. pokrzywdzony Ł. Ś. zauważył oskarżonego. Zaatakował on bez przyczyny nagle oskarżonego uderzając go w twarz. Inną osobą, którą pokrzywdzony zaczepił, był stojący nieopodal T. K., którego pokrzywdzony również próbował uderzyć.

Po chwili ponownie doszło do spięcia pomiędzy oskarżonym i pokrzywdzonym. Pomiędzy ww. doszło do wymiany zdań, której treści nie udało się w toku postępowania odtworzyć oraz wzajemnej szarpaniny.

W pewnym momencie oskarżony uderzył pokrzywdzonego ręką na wysokości klatki piersiowej, w następstwie czego Ł. Ś. upadł na ziemię. Wówczas oskarżony podniósł nogę i kopnął bądź postawił nogę na głowie pokrzywdzonego, a następnie podniósł pokrzywdzonego z ziemi chwytając go za ubranie i przeniósł w stronę barierki mostu, po czym przerzucił go przez barierkę na środkowej jego części.

Wysokość mostu w tym miejscu wynosi ok. 7 metrów, głębokość wody wynosiła ok. 80 cm.

Ciało pokrzywdzonego spadając z mostu do wody rotowało i finalnie pokrzywdzony wpadł do wody uderzając w jej taflę prawdopodobnie powierzchnią całego ciała, co uchroniło go przed doznaniem jakichkolwiek obrażeń.

Następnie pokrzywdzony o własnych siłach wyszedł z wody. Nadal był pobudzony, zachowywał się agresywnie w stosunku do osób, które chciały udzielić mu pomocy przy wyjściu z wody, a następnie już w szpitalu również do personelu medycznego (m. in. usiłował uderzyć pielęgniarkę).

zeznania pokrzywdzonego Ł. Ś.

80-81

440v.-441v.

zeznania R. D.

92v.

zeznania A. R.

95v.

zeznania P. P.

215v.

441v.-442

zeznania M. M. (1)

217v.

442v.

zeznania J. D.

261v.

zeznania N. M.

267v.

zeznania M. D.

271v.

443-444v.

zeznania świadka T. K.

278v.

zeznania świadka O. W.

274v.

zeznania C. W.

278v.

zeznania świadka Ł. K.

302v.

444v.-445

wyjaśnienia oskarżonego

86, 122, 425

protokół oględzin ciała pokrzywdzonego z materiałem poglądowym

109-110, 111-117

protokoły oględzin zabezpieczonych nagrań video z materiałem poglądowym

8-10, 72, 101-106, 107,

243-248

protokół oględzin miejsca zdarzenia z materiałem poglądowym

11-53, 220-232

dokumentacja medyczna

56-63

Z opinii sądowo-lekarskiej wynika, iż Ł. Ś. doznał obrażeń w postaci stłuczenia głowy z otarciami naskórka w okolicy czołowej i potylicznej, drobnych ran na rękach, obrzęku prawej okolicy skroniowej oraz stłuczenia kości ogonowej i lewego uda z bolesnością, które to obrażenia naruszyły prawidłowe funkcjonowanie narządu ciała na okres nie dłuższy niż 7 dni.

Biegły wskazał, iż powyższe obrażenia mogły powstać podczas przedmiotowego zdarzenia w jego pierwszej fazie na moście, tj. przed wrzuceniem pokrzywdzonego do wody. Mogły one powstać w wyniku uderzeń rękoma, kopnięć czy kontaktu z twardym podłożem.

Biegły nie wykluczył przy tym, że obrażenia stwierdzone u pokrzywdzonego mogły powstać również na skutek samoistnego przewrócenia się pokrzywdzonego, gdyż stan upojenia alkoholowego, w jakim pokrzywdzony się znajdował, w dużym stopniu ograniczał jego sprawność psychoruchową.

Określił, że energia, która spowodowała takie urazy, to energia mała, niewielka.

Zdaniem biegłego w drugiej fazie zdarzenia pokrzywdzony był narażony na doznanie obrażeń czaszkowo-mózgowych z utratą przytomności, jak również na złamanie kręgosłupa szyjnego z niedowładami, a zatem jego zrzucenie naraziło pokrzywdzonego na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia i nastąpienia skutku określonego w art. 156 § 1 k.k. w postaci choroby realnie zagrażającej życiu (obrażenia czaszkowo-mózgowe) i innego ciężkiego kalectwa (złamania kręgosłupa szyjnego z uszkodzeniem rdzenia kręgowego). Do wystąpienia tych skutków nie doszło na skutek sposobu, w jaki ciało pokrzywdzonego wpadając do rzeki zetknęło się z lustrem wody.

opinia sądowo-lekarska nr 423/23

210-212

425v.-427

Oskarżony w czasie zdarzenia miał 37 lat. Nie był dotychczas karany. W miejscu zamieszkania posiada pozytywną opinię środowiskową. Jest postrzegany jako osoba niekonfliktowa, pracowita, nie odnotowano żadnych skarg w związku z funkcjonowaniem ww. w uprawnionych instytucjach.

karta karna

219

wywiad środowiskowy

241-242

1.2.  Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Czyn przypisany oskarżonemu (ewentualnie zarzucany, jeżeli czynu nie przypisano)

1.

P. M.

Czyn zarzucany w akcie oskarżenia: w nocy 6 sierpnia 2023 roku w O. na Moście Ś. przewidując możliwość pozbawienia życia Ł. Ś. i godząc się na to, po uprzednim zadawaniu uderzeń rękoma po całym ciele, doprowadził wymienionego do stanu bezwładności, a następnie poprzez przerzucenie pokrzywdzonego przez barierkę mostu, powodując jego upadek z wysokości ok. 7 metrów do koryta rzeki o głębokości do 80 cm, usiłował doprowadzić Ł. Ś. do śmierci w następstwie obrażeń czaszkowo-mózgowych z utratą przytomności, jak również złamań kręgosłupa szyjnego z uszkodzeniem rdzenia kręgowego, a w konsekwencji do jego utonięcia, czym spowodował stłuczenie głowy z otarciami naskórka w okolicy czołowej i potylicznej, drobne rany na rękach, obrzęk prawej okolicy skroniowej, stłuczenie kości ogonowej i lewego uda, przy czym zamierzonego celu nie osiągnął z uwagi na okoliczność, że podczas spadania ciało pokrzywdzonego obracało się i w momencie wpadnięcia do wody doszło do kontaktu z taflą wody całą powierzchnią ciała;

tj. czyn z art. 13 § 1 k.k. w zw. z art. 148 § 1 k.k.

w zakresie zamiaru oskarżonego oraz charakteru obrażeń ciała powstałych u pokrzywdzonego.

Przy każdym czynie wskazać fakty uznane za nieudowodnione

Dowód

Numer karty

2.  OCena DOWOdów

2.1.  Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

1.

zeznania pokrzywdzonego Ł. Ś.

Sąd uznał je za w większości wiarygodne. Sąd nie znalazł żadnych okoliczności, które mogłyby wpłynąć na ujemną ocenę wiarygodności jego zeznań. Świadek podał wyłącznie to, co pamiętał. Z uwagi na stan upojenia alkoholowego (stwierdzone stężenie alkoholu po przyjęciu do szpitala wynosiło 3,2 promila) w czasie zdarzenia twierdzenia świadka o niepamięci jego przebiegu, w tym odnoszących się do okoliczności, w jakich wpadł do wody i okoliczności bezpośrednio je poprzedzających, zasługują na wiarę. Świadek nie kwestionował tego, że mógł jako pierwszy zaczepić oskarżonego, podniósł również, że jeszcze kiedy przebywał w lokalu wydawało mu się, że ktoś prowokacyjnie na niego patrzy i mógł wtedy myśleć, że to był oskarżony. Kilkakrotnie zaznaczał, że nie żywi żadnych negatywnych emocji do oskarżonego, choć znane są mu potencjalne skutki działania oskarżonego, podawał, że chyba wie, dlaczego ma takie nastawienie do zdarzenia i do osoby oskarżonego, co przemawia za przyjęciem, że ma on świadomość, że jego zachowanie mogło być tamtej nocy nieprawidłowe czy wręcz naganne. Pokrzywdzony jest przy tym osobą w pełni sprawną intelektualnie, nie prezentuje żadnych deficytów, jego wypowiedzi są zborne i logiczne.

zeznania R. D.

W ocenie Sądu zeznania świadka, który miał kontakt z oskarżonym bezpośrednio po zdarzeniu, zasługują na wiarę jako spontaniczne, szczere i rzeczowe. Sąd nie znalazł podstaw do ich zakwestionowania.

zeznania T. K., J. D., N. M., M. D., O. W., C. W., Ł. K., A. R.

Sąd uznał je za wiarygodne. Świadkowie są osobami całkowicie obcymi dla oskarżonego oraz dla pokrzywdzonego, nie znali stron wcześniej i nie ma żadnego interesu, aby kogokolwiek w przedmiotowej sprawie bezpodstawnie obciążać lub tworzyć fałszywe linie obrony. Przedstawiają w swoich zeznaniach to, co zapamiętali z nocy zdarzenia. Generalnie ich zeznania są zbieżne w swojej treści i wzajemnie się uzupełniają. Pewne różnice w ich treści wynikają z jednej strony z nagłości zdarzenia i dynamicznego jego przebiegu, z drugiej z faktu, że część świadków znajdowała się pod mniejszym lub większym wpływem alkoholu. Ponadto zdarzenie miało miejsce w nocy, w czasie opadów deszczu, co też przekładało się na możliwości jego obserwacji.

zeznania P. P. i M. M. (1)

Sąd uznał je za generalnie wiarygodne, przy czym świadkowie nie mają żadnej wiedzy na temat samego zdarzenia, albowiem nie byli przy nim obecni. Pewne sprzeczności w ich treści mogą wynikać z faktu, że jeden ze świadków był w stanie nietrzeźwości.

wyjaśnienia oskarżonego

Sąd uznał je w większości za wiarygodne, albowiem mają one potwierdzenie w pozostałym zgromadzonym w sprawie materiale dowodowym. Deklarowana przez oskarżonego niepamięć przebiegu zdarzeń z jednej strony może być wynikiem linii obrony przyjętej przez oskarżonego, ale z drugiej strony swoje źródło może mieć w znacznym stanie nietrzeźwości oskarżonego w czasie popełnienia przestępstwa.

Brak jest podstaw do zakwestionowania podnoszonej przez oskarżonego okoliczności, że to pokrzywdzony go zaatakował jako pierwszy, w tym uderzył oskarżonego, w sytuacji, gdy w sprawie brak jest kontrdowodów, bowiem pokrzywdzony temu nie zaprzecza, inni świadkowie to potwierdzają i wskazują, że to pokrzywdzony był osobą pobudzoną, zaczepiającą bez powodu przypadkowe osoby na ulicy. Ponadto stwierdzone u oskarżonego i opisane w protokole jego przesłuchania obrażenia ciała odpowiadają mechanizmowi, jaki oskarżony podaje odnosząc się do ich powstania.

Należy też w tym miejscu wskazać na treść zeznań świadka R. D. – funkcjonariusza policji, który miał kontakt z oskarżonym krótko po zdarzeniu – z zeznań którego wynika, że oskarżony rozpytany „na gorąco” podał, że został zaatakowany przez nieznaną mu osobę, uderzony w twarz, w konsekwencji czego doszło pomiędzy ww. do szarpaniny, w toku której on przerzucił napastnika przez barierkę mostu wrzucając go do rzeki. Fakt, że oskarżony został zaatakowany i uderzony przez pokrzywdzonego potwierdził też T. K..

protokół oględzin miejsca zdarzenia oraz protokół oględzin ciała pokrzywdzonego z dokumentacją fotograficzną

dowody przeprowadzone zgodnie z KPK, treść ich jest niesprzeczna, strony ich treści nie kwestionowały;

protokoły oględzin zabezpieczonych w sprawie nagrań z monitoringu oraz telefonu komórkowego oraz nagrania

dowody przeprowadzone zgodnie z KPK, ich treść jest niesprzeczna, strony ich nie kwestionowały;

również same nagrania nie budzą wątpliwości co do ich autentyczności, w sprawie nie wykazano i nikt również tego nie podnosił, aby nagrania nosiły ślady ingerencji w utrwalony pierwotnie na nich zapis obrazu;

opinia sądowo-lekarska

- opinia rzetelnie sporządzona;

- wnioski należycie umotywowane;

- sposób sformułowania wniosków pozwala na zrozumienie zawartych w niej wywodów;

- nie zawiera wewnętrznych sprzeczności, nie posłużono się nielogicznymi argumentami;

- jest pełna, jasna i niesprzeczna;

- sporządzona przez osobę posiadającą kompetencje i doświadczenie zawodowe;

dokumentacja medyczna

wytworzona przez uprawniony podmiot, jej autentyczność nie budzi wątpliwości;

karta karna

niekwestionowany dokument urzędowy

wywiad środowiskowy

Wywiad został przeprowadzony zgodnie z trybem przewidzianym w KPK przez kompetentną, upoważnioną osobę. Treść nie jest kwestionowana przez strony.

2.2.  Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 1.1 albo 1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

3.  PODSTAWA PRAWNA WYROKU

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Oskarżony

Podstawa prawna skazania niezgodna z zarzutem

I

P. M.

Zwięzłe wyjaśnienie podstawy prawnej

Jeśli chodzi o sprawstwo oskarżonego to nie budzi w świetle zgromadzonych w sprawie dowodów, że oskarżony jest osobą, która w nocy z 5/6 sierpnia 2023 roku wrzuciła pokrzywdzonego Ł. Ś. do rzeki Ł. przerzucając go przez barierki mostu. Zdarzenie to zostało utrwalone na zapisach wizyjnych zarówno przez kamery monitoringu, jak i nagraniu wykonanym przez przypadkowego świadka.

Istotą rozstrzygnięcia w przedmiotowej sprawie było zatem ustalenie, z jakim zamiarem działał oskarżony, a w szczególności, czy działał on – jak to zarzuca Prokurator w akcie oskarżenia – z zamiarem pozbawienia życia Ł. Ś., a w konsekwencji czy zachowanie sprawcy wyczerpało znamiona przestępstwa z art. 13 § 1 k.k. w zw. z art. 148 §1 k.k.

W przypadku przestępstw przeciwko życiu i zdrowiu - jako przestępstw znamiennych skutkiem - o kwalifikacji prawnej czynu przede wszystkim decyduje bowiem zaistniały skutek. Przyjęcie usiłowania do surowiej zagrożonego przestępstwa może nastąpić tylko wtedy, gdy skutek zamierzony był dalej idący niż osiągnięty. Jak wynika z orzecznictwa Sądu Najwyższego ( v: wyrok z dnia 17 maja 1972 roku III KR 64/72 OSNKW 1972 z. 10 poz. 159, wyrok z dnia 6 kwietnia 1984 roku III Kr 322/83 OSNPG nr 8 – 9/84 poz. 80 ), kryterium prawidłowości kwalifikacji prawnej czynu nie jest jednak wyłącznie skutek czynu, ale również zamiar sprawcy czynu, który to zamiar sąd ocenia na podstawie faktów wynikających z przewodu sądowego. Zamiaru sprawcy nie można przy tym domniemywać ani domyślać się. Musi on każdorazowo wynikać z konkretnych faktów ocenianych w powiązaniu z całokształtem okoliczności danej sprawy.

Zgodnie z art. 13 § 1 k.k. odpowiada za usiłowanie ten, kto w zamiarze popełnienia czynu zabronionego swoim zachowaniem bezpośrednio zmierza do jego dokonania, które jednak nie następuje. Z kolei przestępstwo zabójstwa z artykułu 148 § 1 k.k. wymaga, dla realizacji znamion opisanego w nim czynu zabronionego, umyślności bądź to w postaci zamiaru bezpośredniego, bądź też zamiaru wynikowego.

O zamiarze sprawcy świadczy całokształt tak podmiotowych jak i przedmiotowych okoliczności. Dopiero na podstawie wszystkich okoliczności dotyczących danego wypadku i osoby sprawcy możliwe jest odtworzenie rzeczywistych przeżyć sprawcy i ustalenie, do czego zmierzał, czego chciał, względnie – postępując w określony sposób – co przewidywał i na co się godził ( v: wyrok SN z 12 maja 1976 roku V KR 20/76 „Gazeta Prawnicza” nr 23/76 ).

O wyczerpaniu zabójstwa może być mowa tylko wówczas, gdy sprawca podjął działania skierowane bezpośrednio do urzeczywistnienia – zgodnie ze swoim zamiarem – skutku w postaci spowodowania śmierci człowieka.

Należy zauważyć, że dla przyjęcia zamiaru sprawcy usiłowania dokonania zabójstwa nie są wystarczające tylko przesłanki przedmiotowe, do których w przedmiotowej sprawie należało zrzucenie człowieka z mostu do rzeki, ale niezbędne jest również rozważenie przesłanek natury podmiotowej, tj. tła i powodów zajścia, pobudek działania oskarżonego, jego stosunku do pokrzywdzonego, osobowości i charakteru, jego dotychczasowego trybu życia, zachowania się przed i po popełnieniu czynu oraz innych okoliczności, z których niezbicie wynikałoby, że oskarżony chcąc spowodować uszkodzenia ciała, swoją zgodę stanowiącą realny proces psychiczny towarzyszący czynowi, obejmował tak wyjątkowo ciężkie skutki, jakim jest śmierć ofiary. Jest rzeczą oczywistą, że jakichkolwiek wątpliwości, które w tym zakresie pojawiają się, a których w toku postępowania nie udało się usunąć, nie wolno rozstrzygać na niekorzyść oskarżonego ( v: również wyrok SN z dnia 21.01.1985 r., sygn. Akt I KR 320/84, OSNPG nr 2/1986, wyrok SA w Warszawie z dnia 14.05. 2002 r., sygn. akt II AKa 141/02 OSA 2002/11/79, wyrok SA w Białymstoku z dnia 12.10.2006 r., sygn. akt II AKa 182/06 niepublikowany ).

W wypadku, gdy oskarżony konsekwentnie nie przyznawał się do usiłowania dokonania zabójstwa i zaprzeczył, by kiedykolwiek taki zamiar miał, zamiar ten, który jest procesem myślowym, ustalić należało na podstawie okoliczności wiążących się ze sposobem działania, o którym mowa była wyżej.

Analizując stronę podmiotową czynu należy zauważyć, że pokrzywdzony i oskarżony nie znali się wcześniej przed zdarzeniem. A zatem oskarżony nie mógł żywić uprzednio do pokrzywdzonego żadnych negatywnych emocji, których kumulacja mogłaby skutkować u oskarżonego zamiarem pozbawienia życia pokrzywdzonego.

Samo zdarzenie zostało niewątpliwie sprowokowane przez pokrzywdzonego, który jako pierwszy zaatakował oskarżonego. Biorąc pod uwagę okoliczności tego ataku w połączeniu z ograniczoną percepcją oskarżonego wynikłą ze stanu znacznej nietrzeźwości naturalną konsekwencją takiego zachowania pokrzywdzonego było wzbudzenie u oskarżonego nagłej reakcji, której nie towarzyszyła refleksja co do możliwych skutków podjętego działania. Co więcej – gdyby u oskarżonego pojawił się nagły zamiar pozbawienia życia pokrzywdzonego, to oskarżony mógł ten zamiar urzeczywistnić chociażby poprzez zrzucenie pokrzywdzonego nie w środek nurtu rzeki, który z założenia jest najgłębszy i najbezpieczniejszy, ale na betonowe nabrzeże obok. Zwrócić też uwagę należy, że faza pierwsza zdarzenia również nie wskazuje na to, aby zamiarem oskarżonego było wyrządzenie pokrzywdzonemu dotkliwej krzywdy, skoro nie można wykazać, aby pokrzywdzony doznał w tej fazie jakichkolwiek obrażeń ciała. Wskazać bowiem należy, że nie tylko energia, które spowodowała te stwierdzonego u pokrzywdzonego niewielkie obrażenia ciała, była mała, ale również w sprawie nie ustalono w sposób niebudzący wątpliwości, że obrażenia te powstały na skutek działania oskarżonego, albowiem mogły one powstać również wcześniej np. w mechanizmie samoistnego upadku pokrzywdzonego, który znajdował się w stanie upojenia alkoholowego wpływającego na jego zdolności psychomotoryczne czy też biorąc pod uwagę zachowanie się oskarżonego innego wcześniejszego zajścia z innymi osobami niż te występujące sprawie.

Uznać zatem należy, iż zachowania przez oskarżonego podjęte były działaniami podjętymi z zamiarem nagłym i niewątpliwie miały związek z faktem, iż oskarżony znajdował się pod znacznym wpływem alkoholu oraz że był zdenerwowany atakiem ze strony nieznanej mu uprzednio osoby.

W realiach przedmiotowej sprawy brak jest więc podstaw do przyjęcia z całą stanowczością i pełną odpowiedzialnością możliwości, iż oskarżony działał w zamiarze spowodowania śmierci Ł. Ś., bądź że co najmniej na wystąpienie skutku w postaci śmierci pokrzywdzonego się godził.

Oceny tej nie podważa przy tym okoliczność, iż po zdarzeniu oskarżony odszedł z miejsca zdarzenia nie interesując się losem pokrzywdzonego i nie udzielając mu pomocy. Sam fakt nieudzielenia pomocy ofierze nie musi bowiem oznaczać akceptacji tego czynu, zresztą i sama możliwość liczenia się ze skutkiem nie wystarcza - jak wiadomo - do przyjęcia zamiaru ewentualnego (por. wyrok SN z 8 stycznia 2001 roku, sygn. akt II KK 230/03, OSNw SK 2004/1/42). W realiach sprawy nie sposób bowiem wykluczyć, że oskarżony po nagłym przecież zdarzeniu, był zszokowany jego przebiegiem i konsekwencjami, a prawidłowość jego rozumowania była zakłócona ilością spożytego uprzednio alkoholu.

Również strona przedmiotowa, na której koncentruje się oskarżyciel, nie daje podstaw, by przypisać oskarżonemu zamiar pozbawienia życia pokrzywdzonego. W sprawie brak jest jakichkolwiek dowodów na to, że oskarżony miał świadomość i wysokości, na której most się znajduje, i głębokości rzeki, a także tego, że na jej dnie znajdowały się kamienie i fragmenty betonu. Okoliczności te nie są znane przeciętnemu mieszkańcowi O., a oskarżony, co należy przypomnieć, nie mieszka w O.. Okoliczności te zostały już uprzednio omówione w postanowieniu tut. Sądu z dnia wydanym w sprawie VII Kz 360/23 (v: k. 159-162) i są nadal aktualne. Co więcej – Sądowi z urzędu jest wiadomym, że nawet osoby, które poruszają się rzeką Ł. korzystając z niej jako traktu wodnego, takiej wiedzy zazwyczaj nie posiadają. Wiedzy takiej nie mógł pozyskać oskarżony zerkając przed zdarzeniem w dół mostu, co zostało utrwalone na nagraniu i na którą to okoliczność powoływał się oskarżyciel, albowiem było wtedy ciemno, a oględziny lustra wody z poziomu mostu wykonane za dnia w świetle słonecznym wykazały, że widoczne są jedynie rośliny, których ułożenie sugeruje wyższy stan wody niż istniejący w rzeczywistości.

Biorąc powyższe pod uwagę Sąd uznał, że brak podstaw do zakwalifikowania czynu zarzucanemu oskarżonemu z art. 13 § 1 k.k. w zw. z art. 148 § 1 k.k..

Niezależnie od poczynionych uprzednio ustaleń i uznania przez Sąd braku znamion usiłowania zabójstwa po stronie oskarżonego, Sąd doszedł do przekonania, iż zgromadzony w sprawie materiał dowodowy pozwala na przyjęcie, iż oskarżony w nocy z 5/6 sierpnia 2023 roku w O. na Moście Ś., przewidując możliwość wystąpienia ciężkiego uszczerbku na zdrowiu pod postacią choroby realnie zagrażającej życiu i innego ciężkiego kalectwa oraz godząc się na to, po uprzednim zadaniu uderzenia pokrzywdzonemu Ł. Ś. ręką w okolice klatki piersiowej i spowodowaniu jego upadku, przerzucił leżącego na ziemi pokrzywdzonego przez barierę mostu i w ten sposób wrzucił go do przepływającej pod mostem rzeki Ł., przy czym zamierzonego celu nie osiągnął z uwagi na sposób, w jaki pokrzywdzony wpadł do wody.

Należy podkreślić, iż tło zajścia oraz motywy dokonania przestępstwa przez oskarżonego nie przesądzają o niemożności przypisania mu winy w zakresie usiłowania spowodowania u pokrzywdzonego ciężkiego uszczerbku na zdrowiu pod postacią choroby realnie zagrażającej życiu czy innego ciężkiego kalectwa. Czynu takiego można się bowiem dopuścić bez żadnego racjonalnego powodu bądź w odpowiedzi na powód, który takiej rekcji nie uzasadnia. Zaakcentowania wymaga okoliczność, iż oskarżony był w stanie nietrzeźwości, a użycie przez sprawcę alkoholu w znacznej dawce, tak jak miało to miejsce w danej sprawie, wyolbrzymia pobudki błahe, rozluźnia hamulce moralne, zwiększa zuchwalstwo i zmniejsza obawę przed odpowiedzialnością za popełnione przestępstwo (por. Wyrok SN - Izba Karna z dnia 29 sierpnia 1983 r. II KR 177/83; por. wyrok SN z dnia 10 października 1974 r. III KR 187/74 OSNKW 1974/12 poz. 226).

Jest przy tym rzeczą oczywistą, że oskarżony jako osoba dojrzała, z doświadczeniem życiowym, w pełni sprawna intelektualnie, musiał przewidywać możliwe skutki swojego działania. Również rzeczą oczywistą jest, że skutkiem takiego działania jak działanie oskarżonego może być i często w praktyce jest choroba realnie zagrażająca życiu pod postacią obrażeń czaszkowo-mózgowych i inne ciężkie kalectwa związane z urazami kręgosłupa, w tym złamaniami kręgosłupa szyjnego z uszkodzeniem rdzenia kręgowego. Nie jest to tylko wniosek z opinii biegłego z zakresu medycyny sądowej, ale okoliczność powszechnie znana, często omawiana w mediach. Do wystąpienia tych skutków w przedmiotowej sprawie nie doszło tylko na skutek sposobu, w jaki ciało pokrzywdzonego wpadając do rzeki zetknęło się z lustrem wody.

Dodatkowo nadmienić należy, iż w ocenie Sądu zebrany i omówiony powyżej materiał dowodowy nie pozwala na przyjęcie, iżby oskarżony mógł działać w warunkach obrony koniecznej, czy też w warunkach przekroczenia jej granic.

Dla przyjęcia bowiem, iż sprawca działał w warunkach obrony koniecznej, niezbędne jest ustalenie, że działał on w celu odparcia bezpośredniego, bezprawnego zamachu na jakiekolwiek dobro prawem chronione. Natomiast analiza materiału dowodowego zgromadzonego w niniejszej sprawie nie pozwala zaś na przyjęcie, iżby zamach tego rodzaju miał miejsce i by istniało zagrożenie dla dobra prawem chronionego, tj. zdrowia oskarżonego. Oskarżony jest osobą dojrzałą, z doświadczeniem życiowym, zna działanie alkoholu na organizm ludzki, od początku miał przewagę fizyczną nad napastnikiem, po pierwszej fazie zdarzenia mógł po prostu odejść z jego miejsca, a korzystając z posiadanego telefonu komórkowego wezwać ew. policję.

Sąd uznał również, iż w przedmiotowej sprawie nie zachodzą przesłanki do przyjęcia, że oskarżony działał pod wpływem silnego wzburzenia usprawiedliwionego okolicznościami – jak to podnosił jego obrońca. Silne wzburzenie jest bowiem przejawem stanu psychicznego, w którym przeżycia emocjonalne mają przewagę nad intelektem, wskutek czego sprawca działa pod przemożnym wpływem tych właśnie czynników emocjonalnych i przy wyraźnym ograniczeniu kontrolującej działalności rozumu. Dochodzi do niego, gdy nadzwyczajność sytuacji, pojawienie się okoliczności nagłych i niespodziewanych, doprowadzają do afektu, który ma charakter fizjologiczny, a nie patologiczny, czego w realiach przedmiotowej sprawy nie stwierdzono. Ponadto działanie w stanie nietrzeźwości, jak tak to ma miejsce w przedmiotowej sprawie, wyłącza co do zasady możliwość przyjęcia, iż sprawca działał w stanie silnego wzburzenia, bowiem to właśnie stan nietrzeźwości był powodem wzburzenia, zaburzenia kontroli emocji u oskarżonego, a nie inna okoliczność.

4.  KARY, Środki Karne, PRzepadek, Środki Kompensacyjne i
środki związane z poddaniem sprawcy próbie

Oskarżony

Punkt rozstrzygnięcia
z wyroku

Punkt z wyroku odnoszący się
do przypisanego czynu

Przytoczyć okoliczności

P. M.

I

I

Sąd wziął pod uwagę jako okoliczność obciążającą wysoki stopień społecznej szkodliwości czynu przypisanego oskarżonemu skierowanego przeciwko zdrowiu, na co niewątpliwy wpływ ma charakter i rodzaj zagrożonego dobra chronionego prawem, jakim jest właśnie zdrowie ludzkie, będące jedną z najwyższych wartości.

Z drugiej strony Sąd wziął pod uwagę cały szereg okoliczności łagodzących, a mianowicie:

- przyczynienie się pokrzywdzonego do powstania przedmiotowego zdarzenia jego nagannym zachowaniem;

- postawę pokrzywdzonego przyjętą w toku w toku postępowania, która wskazuje, że nie żywił on od początku pretensji do oskarżonego;

- przeprowadzenie postępowania mediacyjnego zakończonego ugodą i uiszczeniem ustalonej kwoty pieniężnej, która czyni zadość krzywdzie Ł. Ś.;

- dotychczasową linię życiową oskarżonego, w tym jego niekaralność i pozytywną opinię środowiskową.

Fakt, że pokrzywdzony i oskarżony pojednali się, a także przyczynienie się pokrzywdzonego do zaistnienia przedmiotowego zdarzenia w zestawieniu z warunkami osobowościowymi oskarżonego i jego dotychczasową linią życiową stworzyły możliwość zastosowania wobec sprawcy nadzwyczajnego złagodzenia orzeczonej kary.

W ocenie Sądu - po wszechstronnym przeanalizowaniu okoliczności sprawy - oskarżony zasługuje na skorzystanie z dobrodziejstwa nadzwyczajnego złagodzenia kary, albowiem nawet najniższa kara w ustawowym wymiarze bałaby w realiach przedmiotowej sprawy karą nadmiernie surową.

Sąd uznał przy tym, że w okolicznościach niniejszej sprawie i pojednaniu się oskarżonego z pokrzywdzonym wymierzenie oskarżonemu kary surowszej naruszałoby poczucie sprawiedliwości, tj. zasadę sprawiedliwej odpłaty i pozostawało w sprzeczności z wszelkimi innymi wymogami współczesnego prawa.

P. M.

I

II

Omówione okoliczności łagodzące legły również u podstaw decyzji w przedmiocie warunkowego zawieszenia wykonania orzeczonej względem oskarżonego kary pozbawienia wolności.

Dobrodziejstwo warunkowego zawieszenia wykonania orzeczonej kary winno mieć bowiem podstawę w pozytywnej prognozie kryminologicznej w stosunku do sprawcy. Prognoza ta oparta jest na przekonaniu Sądu, że oskarżony, pomimo niewykonania kary będzie przestrzegać porządku prawnego, w szczególności zaś nie popełni na nowo przestępstwa. W ocenie Sądu Okręgowego postawa oskarżonego, jego dotychczasowy sposób życia, a w szczególności uprzednia niekaralność, pozytywna opinia środowiskowa, wiek oraz właściwości i warunki osobiste, pozwalają na postawienie wobec niego pozytywnej prognozy, a w konsekwencji na zastosowanie wobec wymienionego dobrodziejstwa warunkowego zawieszenia wykonania orzeczonej wobec niego kary pozbawienia wolności. W ocenie Sądu czyn oskarżonego stanowi jedynie epizod w jego życiu, zaś waga naruszonych nim dóbr sprawi, że oskarżony pomimo niewykonania kary będzie przestrzegać porządku prawnego, w szczególności zaś nie popełni na nowo przestępstwa. Sama nieuchronność wprowadzenia tejże kary do wykonania w razie naruszenia przez oskarżonego porządku prawnego w okresie próby, stanowić będzie w ocenie Sądu okoliczność, która powstrzyma go od kolejnego wejścia w konflikt z prawem. Okres próby, jak również oddanie oskarżonego w tym czasie pod dozór kuratora sądowego, pozwolą Sądowi Okręgowemu na dokonanie weryfikacji trafności decyzji odnośnie warunkowego zawieszenia wykonania orzeczonej wobec oskarżonego kary. Uwzględniając przy tym okoliczności przedmiotowej sprawy Sąd zobowiązał oskarżonego w okresie próby do powstrzymania się od nadużywania alkoholu.

Jednocześnie, aby orzeczona kara stanowiła dla oskarżonego realną dolegliwość, Sąd wymierzył mu karę 200 stawek dziennych grzywny przy ustaleniu stawki na kwotę 100 zł. Kara w tym wymiarze jest zdaniem Sądu adekwatna do stopnia winy oraz stopnia społecznej szkodliwości popełnionego przez oskarżonego czynu, a nadto spełni również swoje cele, w szczególności wychowawcze i prawidłowo będzie oddziaływać na świadomość prawną społeczeństwa. Oceniając zaś przez pryzmat dyrektyw z art. 33 § 3 k.k. dochody sprawcy, jego warunki osobiste i rodzinne oraz stosunki majątkowe i możliwości zarobkowe, kara ta winna stanowić dla niego istotnie odczuwalną dolegliwość ekonomiczną

5.  Inne ROZSTRZYGNIĘCIA ZAwarte w WYROKU

Oskarżony

Punkt rozstrzygnięcia
z wyroku

Punkt z wyroku odnoszący się do przypisanego czynu

Przytoczyć okoliczności

P. M.

III.

I

Na poczet kary grzywny zaliczono oskarżonemu okres rzeczywistego pozbawienia wolności w sprawie od dnia jego zatrzymania do dnia, w którym uchylono środek zapobiegawczy w postaci tymczasowego aresztowania i oskarżony opuścił jednostkę penitencjarną (art. 63 § 1 k.k.)

6.  inne zagadnienia

W tym miejscu sąd może odnieść się do innych kwestii mających znaczenie dla rozstrzygnięcia,
a niewyjaśnionych w innych częściach uzasadnienia, w tym do wyjaśnienia, dlaczego nie zastosował określonej instytucji prawa karnego, zwłaszcza w przypadku wnioskowania orzeczenia takiej instytucji przez stronę

7.  KOszty procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

IV.

Na podstawie art. 627 k.p.k. oraz stosownych przepisów ustawy z dnia 23 czerwca 1973 r. o opłatach w sprawach karnych zasądzono od oskarżonego stosowne opłaty i obciążono kosztami postępowania

7.  Podpis

Dodano:  ,  Opublikował(a):  Iwona Urban
Podmiot udostępniający informację: Sąd Okręgowy w Olsztynie
Osoba, która wytworzyła informację:  Sędzia Beata Faralisz,  Olgierd Dąbrowski-Żegalski ,  Alina Łazor ,  Krystyna Kucieńska ,  Iwona Bladowska
Data wytworzenia informacji: