Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Olsztynie

Formularz UK 1

Sygnatura akt

II K 171/19

Jeżeli wniosek o uzasadnienie wyroku dotyczy tylko niektórych czynów lub niektórych oskarżonych, sąd może ograniczyć uzasadnienie do części wyroku objętych wnioskiem. Jeżeli wyrok został wydany w trybie art. 343, art. 343a lub art. 387 k.p.k. albo jeżeli wniosek o uzasadnienie wyroku obejmuje jedynie rozstrzygnięcie o karze i o innych konsekwencjach prawnych czynu, sąd może ograniczyć uzasadnienie do informacji zawartych w częściach 3–8 formularza.

1.  USTALENIE FAKTÓW

1.1.  Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Czyn przypisany oskarżonemu (ewentualnie zarzucany, jeżeli czynu nie przypisano)

1.1.1.

M. W. (1), R. W. (1), D. O.,

- czyn przypisany określony w pkt I części dyspozytywnej wyroku

- czyn przypisany określony w pkt II części dyspozytywnej wyroku

Przy każdym czynie wskazać fakty uznane za udowodnione

Dowód

Numer karty

W dniu 15 lipca 1992 r. została zawiązana spółka prawa cywilnego o nazwie Przedsiębiorstwo (...) R. J., M. W. (1), która z dniem 29 listopada 2001 r. została przekształcona w Spółkę jawną. Postanowieniem z dnia 31 grudnia 2001 r. Sąd Rejonowy w Olsztynie VIII Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego wpisał do rejestru KRS (pod numerem (...)) Przedsiębiorstwo (...) Spółka jawna. (...) Spółki jawnej w 2016 r. byli: M. W. (1), R. W. (1), D. O.. Reprezentacja Spółki - to samodzielnie wspólnik M. W. (1) lub dwóch prokurentów łącznie. Głównym wspólnikiem, faktycznie decydującym o wszystkich istotnych sprawach spółki był M. W. (1), jemu również przypadał w zasadniczej części udział w zysku. Zysk dzielony był co miesiąc uchwałami wspólników, przy czym głos decydujący miał przy tym również M. W.. Część uprawnień w zakresie (...) spółką (...). W. scedował na prokurentów. Od stycznia 2004 r. do kwietnia 2007 r. w spółce pracował w charakterze handlowca R. K. (1), któremu M. W. zaproponował wstąpienie do spółki. Wymieniony był w rezultacie wspólnikiem do 2015 r., jakkolwiek nie miał żadnego wpływu na zarządzanie spółką, nie dysponował dostępem do dokumentacji księgowej, kont bankowych, zajmował się wyłącznie zarządzaniem sprzedażą maszyn i otrzymywał zasadniczo jedynie niewielki udział w zysku, odpowiadający wynagrodzeniu za pracę. W 2015 r. zdecydował się odejść ze spółki z uwagi na zupełny brak wpływu na jej zarządzanie, przy jednocześnie ponoszonej potencjalnie odpowiedzialności.

Przedmiotem działalności gospodarczej spółki (...) zgodnie z KRS jest: sprzedaż hurtowa maszyn wykorzystywanych w górnictwie, budownictwie oraz inżynierii lądowej i wodnej, a także wynajem i dzierżawa maszyn i urządzeń budowlanych. (...) prowadziła sprzedaż maszyn budowlanych typu przesiewacze, kruszarki, sprzedaż części zamiennych, naprawy maszyn budowlanych. Spółka zatrudniała w latach 2009 - 2010 około 50 osób w tym około 20 osób w obszarze produkcji i w magazynie, pozostałe osoby w biurze, w dziale handlowym i księgowości. Działalność gospodarcza prowadzona przez spółkę przynosiła wysokie dochody.

Rachunkowość spółki, oprócz księgowości płacowej, prowadzona była w 2016 r. w siedzibie Przedsiębiorstwa (...) Spółka jawna. Sprawy dotyczące płac prowadzone były przez biuro (...) Spółka Akcyjna w O.. Na stanowisku dyrektora ds. finansów od dnia 10 czerwca 1998 r. do dnia 9 października 2016 r. zatrudniony był A. S. (1). W związku z jego odejściem na emeryturę obowiązki przejęła M. K. (1), zatrudniona na stanowisku samodzielnego księgowego. A. S. zajmował się min. windykacją należności, amortyzacją środków trwałych, był pełnomocnikiem spółki przed Urzędem Skarbowym, sporządzał roczne deklaracje podatkowe i sprawdzał miesięczne raporty kasowe pod względem rachunkowym.

zeznania A. S.

3474 - 3478, 2488 o. - 3490, 140 - 156

umowa spółki

115 - 119

wydruk KRS

123 - 126

zeznania R. K.

3482 - 3484, 696 o. - 698 o., 2754. - 2755

wyrok Sądu Okręgowego w Olsztynie dot. roszczeń (...) wobec R. K.

2757 -2760

Przedsiębiorstwo (...) Spółka jawna z siedzibą w O. uzyskało status zakładu pracy chronionej z dniem 05 lutego 1999 r. na podstawie decyzji Pełnomocnika Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych z dnia 05 lutego 1999r. znak: (...) Decyzją z dnia 04 lutego 2002 r. znak: (...) wymieniony podmiot zachował status zakładu pracy chronionej na okres trzech lat, liczony od dnia 05 lutego 2002 r.

Z informacji Departamentu ds. Wpłat Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych w W. wynikało, że (...) nie rozliczyło się ze środków pieniężnych związanych z utratą statusu zakładu pracy chronionej.

Przedsiębiorstwo (...) Spółka jawna z siedzibą w O. na dzień 12 maja 2017 r. było zarejestrowane w bazach Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, zarówno w bazie (...) (system obsługi dofinansowań i refundacji) pod numerem P. (...) (...), jako podmiot aktywny pobierający dofinansowanie do wynagrodzeń, jak również w bazie Departamentu ds. Wpłat Obowiązkowych. Podmiot ubiegał się o dofinasowanie do wynagrodzeń począwszy od stycznia 2004 (dane na dzień 12 maja 2017 r.). Przed styczniem 2004 r. podmiot mógł korzystać z innego rodzaju wsparcia np. z dofinansowania do odsetek od udzielonych kredytów, pożyczek, wsparcia celowego np. na zakup środków trwałych, obrotowych. Firmy korzystały też z możliwości, jakie dawała ustawa z dnia 27 sierpnia 1997r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych tj. np. do otrzymywania w całości zwrotu podatku VAT. Wnioskując o dofinansowanie, od stycznia 2004 r. do lutego 2005 r., Przedsiębiorstwo (...) Spółka jawna z siedzibą w O., deklarowało posiadanie statusu zakładu pracy chronionej. Począwszy od marca 2005 r. pracodawca deklarował, iż jest podmiotem rynku otwartego. Za cały okres ubiegania się o dofinansowanie Przedsiębiorstwo (...) Spółka jawna z siedzibą w O. otrzymało kwotę 494.089,62 zł. oraz 8.310,80 zł. kwoty refundacji składek na ubezpieczenia społeczne zatrudnianych pracowników (dane na dzień 12 maja 2017 r.). W okresie od stycznia 2008 do grudnia 2008 podmiot mógł otrzymywać obok dofinansowań do wynagrodzeń wsparcie w oddzielnej formie w postaci refundacji na obowiązkowe ubezpieczenia społeczne, począwszy od 2009 r. forma wsparcia została ujednolicona i wsparcie było realizowane w postaci jednego tytułu o zbliżonym wolumenie środków do dotychczas obowiązującego, a wartość należnych środków wyliczana była na podstawie zadeklarowanych kosztów płac. Na dzień 12 maja 2017 r. (...) wykazywało czterech pracowników niepełnosprawnych, na których ubiegało się o dofinasowanie do wynagrodzeń. Dofinansowanie przekazywane było przez P. (...) na wskazany przez pracodawcę numer rachunku bankowego w Banku (...) S.A. Oddział w O. ( (...)). Od lutego 2005 r. (...) posiadało status zakładu pracy chronionej. Zakład pracy chronionej jest przedsiębiorstwem przystosowanym do zatrudniania osób z wyższymi stopniami niepełnosprawności. Do głównych celów jego funkcjonowania należy nie tylko wypracowanie zysku, jak w każdej firmie, ale także aktywizacja zawodowa osób, które nie poradziłyby sobie na otwartym rynku pracy. Decyzję w sprawie nadania statusu zakładu pracy chronionej wydaje właściwy miejscowo wojewoda. Otrzymanie takiego statusu warunkowane było prowadzeniem przez przedsiębiorstwo działalności gospodarczej przez co najmniej 12 miesięcy, z jednoczesnym zatrudnianiem co najmniej 25 pracowników w przeliczeniu na etaty. Ponadto pracodawca powinien przez co najmniej 6 miesięcy osiągać następujące wskaźniki zatrudnienia osób niepełnosprawnych: co najmniej 50%, w tym co najmniej 20% ogółu zatrudnionych powinny stanowić osoby ze znacznym lub umiarkowanym stopniem niepełnosprawności lub w drugim wariancie, co najmniej 30% stanowią osoby niewidome, psychicznie chore lub upośledzone umysłowo, zaliczone do znacznego albo umiarkowanego stopnia niepełnosprawności. Ponadto pracodawca powinien posiadać obiekty i pomieszczenia przystosowane dla potrzeb osób niepełnosprawnych. Pracodawca, który otrzymał status zakładu pracy chronionej, pod rygorem utraty tego statusu, musi utrzymywać warunki opisane powyżej.

Pracodawca prowadzący zakład pracy chronionej zobligowany był utworzyć Zakładowy Fundusz (...) ( (...)), składający się zasadniczo z części zaliczek na podatek dochodowy oraz uzyskiwanych przez podmiot zwolnień z podatków i opłat. Pracodawca posiada status dysponenta tego funduszu, jednak środki funduszu przeznaczane mogą być wyłącznie na dokładnie wskazane cele, przede wszystkim na rehabilitację zawodową, społeczną i leczniczą pracowników. Bezprawne i niedopuszczalne jest przeznaczanie środków funduszu na inne cele, w tym związane z bieżącą działalnością podmiotu. Nieprawidłowe rozdysponowanie środków funduszu skutkuje koniecznością ich zwrotu na rachunek (...) oraz uiszczeniem sankcyjnego świadczenia na rzecz P. (...) w wysokości 30% kwoty wydanych niewłaściwie środków. Zakładom pracy chronionej przysługują szczególne uprawnienia. Zakłady takie, do marca 2014 r., otrzymywały wyższe dofinansowanie do wynagrodzeń w stosunku do podmiotów rynku otwartego, ponadto przysługiwało im zwolnienie z podatków (z wyłączeniem podatku od gier, akcyzy, PTU, podatku dochodowego, cła, podatku od środków transportowych) z tym, że w przypadku podatków od nieruchomości, rolnego i leśnego zwolnienie następuje na zasadach określonych w przepisach odrębnych, zaś w przypadku podatku od czynności cywilno - prawnych zwolnienie następuje, jeżeli czynność podlegająca opodatkowaniu pozostaje w bezpośrednim związku z prowadzeniem zakładu. Zakładom przysługuje też zwolnienie z opłat, z wyjątkiem opłaty skarbowej i opłat o charakterze sankcyjnym, dodatkowe wsparcie z P. (...) o dofinansowanie w wysokości do 50% oprocentowania zaciągniętych kredytów bankowych pod warunkiem wykorzystania tych kredytów na cele związane z rehabilitacją zawodową i społeczną osób niepełnosprawnych, zwrot kosztów budowy lub rozbudowy obiektów i pomieszczeń zakładu z zastrzeżeniem, że są to wyłącznie dodatkowe koszty pracodawcy wynikające z zatrudnienia osób niepełnosprawnych. Pracodawca w celu stworzenia zakładowego funduszu rehabilitacji osób niepełnosprawnych ma obowiązek wyodrębnić oddzielny rachunek bankowy, przeznaczony wyłącznie do gromadzenia środków funduszu i gospodarowania nimi. Na rachunek (...) wpływają środki pochodzące ze zwolnień podatkowych, w tym zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych z tytułu wypłaconych wynagrodzeń, zwolnienia z podatków od nieruchomości, rolnego i leśnego, podatku od czynności cywilno-prawnych. Ponadto w okresie od lutego 2003 r. do lutego 2005 r. na rachunki wpływały również środki z tytułu nadwyżki od wypłaconych z P. (...) dofinansowań do wynagrodzeń. Podmiot mógł tam także posiadać środki zgromadzone w latach wcześniejszych. W przypadku, kiedy pracodawca posiada status zakładu pracy chronionej uzyskany na czas określony, ani organ wydający stosowne zaświadczenie, ani też pracodawca nie mają obowiązku poinformowania P. (...) o wygaśnięciu tego statusu. Jednak w przypadku utraty lub wygaśnięcia statusu zakładu pracy chronionej przed lipcem 2007r. podmiot w sytuacji zmniejszenia zatrudnienia osób niepełnosprawnych poniżej 25% był zobowiązany do złożenia deklaracji rozliczeniowej z wykazaniem niewykorzystanej kwoty środków zgromadzonych na rachunku (...). Środki te powinien wówczas zwrócić w całości do P. (...) w terminie do 20-tego dnia następnego miesiąca, po miesiącu za który została złożona deklaracja. Na podstawie informacji zawartych w bazach P. (...) ustalono, iż (...) złożyło informację INF-1 za kwiecień 2006 r., w której wykazało spadek wskaźnika zatrudnienia osób niepełnosprawnych poniżej 25%. Przedsiębiorstwo (...) nie złożyło jednak deklaracji rozliczeniowej, w której powinno wykazać środki pozostające na rachunku bankowym, w konsekwencji nie zostały one zwrócone do P. (...). Biorąc pod uwagę powyższe, P. (...) nie posiadał informacji o wysokości zgromadzonych środków (...) na rachunku bankowym PHU (...) Spółka jawna.

Zgodnie z opinią z dnia 24 czerwca 2016 r. wydaną przez zespół niezależnych biegłych sądowych na podstawie postanowienia Sądu Rejonowego w Olsztynie I Wydział Cywilny w sprawie o sygn. akt I Ns 260/12 z wniosku U. W. (R.) z udziałem M. W. (1) o podział majątku wspólnego, na dzień 31 grudnia 2009 roku fundusze specjalne (...) miały łączną wartość (księgową) 1.533.284,39 zł., na którą składały się: Z. S. - 16. 901,48 zł. oraz Zakładowy Fundusz (...) 1.516.382,91 zł. Natomiast środki pieniężne faktycznie znajdujące się na wyodrębnionych rachunkach bankowych prowadzonych dla tych funduszy miały ogółem wartość jedynie 148.401,79 zł., z czego stan środków pieniężnych dla poszczególnych funduszy przedstawiał się następująco: stan środków pieniężnych na rachunku bankowym prowadzonym dla Z. (...) (...) - 25.172,97 zł., a dla Z. (...) (...) Osób Niepełnosprawnych — 123.228,82 zł. W odniesieniu do Z. (...) Świadczeń Socjalnych biegli stwierdzili, że stan i wykorzystanie środków tego funduszu nie budzą zastrzeżeń i są realizowane zgodnie zobowiązującymi przepisami. W odniesieniu do Z. (...) (...) Osób Niepełnosprawnych biegli ustalili, że stan tego funduszu nie ulegał zasadniczej zmianie od 01 stycznia 2007 roku, przy czym żadnej zmianie nie uległ stan tego funduszu w odniesieniu do pomocy indywidualnej oraz programu indywidualnego. Stan Z. (...) (...) Osób Niepełnosprawnych na dzień 01 stycznia 2007 roku wynosił 1.339.113,42 zł. i różnica pomiędzy stanem tego funduszu na dzień 31 grudnia 2009 roku wyniosła 10.257,33 zł. W trakcie roku 2010 nastąpiło wyksięgowanie stanu Z. (...) (...) Osób Niepełnosprawnych na dobro pozostałych przychodów operacyjnych. Powyższe zdarzenie gospodarcze zaksięgowano w oparciu o dokument własny „Polecenie księgowania”. Biegli zwrócili w opinii uwagę, że wyksięgowanie stanu powyższego funduszu na dobro pozostałych przychodów operacyjnych, zamiast przekazania środków pieniężnych w kwocie 1.516.382,91 zł. na rachunek bankowy Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych w wysokości stanu Z. (...) (...) Osób Niepełnosprawnych stanowi złamanie dyspozycji zawartej w art. 33 ust. 7 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 roku o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. z 2011 r. nr 127, poz. 721 ze zm.), a tym samym na mocy art. 49 ust. 1 tejże ustawy mają zastosowanie przepisy ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 roku ordynacja podatkowa (Dz. U. z 205 poz. 613 ze zm.).

W raporcie uzupełniającym opinię biegłego rewidenta z badania sprawozdania finansowego (...) za rok obrotowy od 01 stycznia 2009 r. do 31 grudnia 2009 r., sporządzonym przez Zakład Usług (...) Sp. z o.o. w O. stwierdzono, że Fundusze specjalne Spółki (...) miały wartość 1.533.284,39 zł., przy czym Z. S. - 16.901,58 zł. zaś stan Z. (...) (...) na 31 grudnia 2009 r. wynosił 1.328.874,37 zł. a wraz z Zakładowym (...) Pomoc indywidualna oraz (...) Program indywidualnej rehabilitacji łącznie obejmował 1.516,382,81 zł. Biegła rewident badająca sprawozdanie wskazała, że jednostka od 2005 r nie jest zakładem pracy chronionej, zatem niewykorzystane według stanu na dzień utraty statusu zakładu pracy chronionej środki funduszu rehabilitacji podlegają niezwłocznie wpłacie do Funduszu. Podkreśliła wyraźnie, że "należy niezwłocznie przekazać stan funduszu rehabilitacji osób niepełnosprawnych w kwocie 1.516.382,81 zł. na konto P. (...)" (k. 542). W raporcie stwierdzono również, że: „W wyniku zastosowania procedur w ramach badania sprawozdania finansowego za rok obrotowy - nie ujawniono istotnego naruszenia przez jednostkę obowiązujących przepisów prawa wpływających na sprawozdanie finansowe poza nie przekazaniem niewykorzystanych środków funduszu rehabilitacji na dzień utraty statusu zakładu pracy chronionej na konto P. (...)". Z raportu wynikało ponadto, iż spółka w 2009 r. posiadała środki na rachunkach bankowych w łącznej kwocie 3.697.719,98 zł., wystarczające zatem, aby dokonać zwrotu wskazanej kwoty. Raport ten zgodnie z przyjętymi zasadami przedłożono spółce, jednak po jego sporządzeniu firma (...) zerwała współpracę z podmiotem wykonującym raport i nie wykonała zawartych w nim zaleceń w zakresie przekazania środków funduszu do P. (...).

Za okres od 01 stycznia 2010 r. do (...) r. opinię wraz z raportem z rezultatów badania sprawozdania finansowego Przedsiębiorstwa (...) sporządziła Spółka (...). W raporcie, w rubryce "zobowiązania krótkoterminowe" wykazano (bez odniesienia się do kwestii niewykonania zaleceń wynikających z poprzedniego raportu), że w porównaniu do dnia 31 grudnia 2009 r. stan funduszy specjalnych na dzień (...) r. uległ zmniejszeniu z 1.533.284,39 zł. do 15.991,76 zł., przy czym ta ostatnia kwota dotyczy Z. (...) Świadczeń Socjalnych. Biegła rewident stwierdziła, odnosząc się do omówienia i oceny przychodów, że "istotny wpływ na wielkość pozostałych przychodów miało spisanie w roku obrotowym kwoty 1.516.395,14 zł. stanowiącej środki Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (sic), niewykorzystane według stanu na dzień wygaśnięcia przez Spółkę w 2005 r. statusu zakładu pracy chronionej".

Dowód księgowy nr (...), na podstawie którego doszło do przeniesienia środków Funduszu, sporządzony został przez M. K. - specjalistę do spraw księgowości, w dniu (...) w tym dniu też zaksięgowany, przy czym data operacji, której ten dowód dotyczył została wskazana na dzień (...)roku. Treść operacji wskazanej w tym dokumencie została określona jako przekazanie (...) (bez wskazania operacji jako przedawnienia zobowiązania). Na moment sporządzenia dokumentu księgowego (...), sporządzonego i zaksięgowanego w księgach handlowych w dniu (...) roku, ze wskazaną datą operacji (...), nie miały miejsca okoliczności wskazane w ustawie o rachunkowości (w tym przedawnienie zobowiązań) uprawniające do wyksięgowania salda konta księgowego (...) na rzecz pozostałych przychodów operacyjnych i dysponowanie tymi kwotami przez spółkę jak właściciel.

Nadmienić należy, że spółka (...) utworzyła odrębny rachunek bankowy dla celów (...) o nr (...) w Banku (...), na który wpływały min. środki ze spółki tytułem składek (...). W dniu (...) r. dokonano z niego wypłaty kwoty 123.245,25 zł. na rzecz spółki (...), tytułem "przeksięgowanie środków", wypłacając praktycznie wszystkie pozostałe na rachunku środki. Do rozrachunków z P. (...) służył spółce (...) również rachunek bankowy o nr (...), prowadzony w Banku (...) S.A. Przelewy przychodzące z P. (...) na ten rachunek miały miejsce od dnia (...) r. i do (...) r. na rachunek łącznie wpłynęło 369.261,63 zł. Środki księgowane na stan funduszu, poza znajdującymi się na wyodrębnionym rachunku (...) były - niezgodnie z przepisami - wykorzystywane jako środki obrotowe spółki, jeszcze w okresie poprzedzającym ich przeksięgowanie (k. 2446).

umowa spółki jawnej

115 - 119

informacja z Krajowego Rejestru Sądowego

123 - 126

informacja P. (...)

583

zeznania K. P.

3593 o. - 3597 o. 644 o. -646

opinia zespołu niezależnych biegłych sądowych

466 - 510

dokumentacja z badania sprawozdania finansowego (...) za rok obrotowy 2009

522 - 549

opinia uzupełniająca zespołu niezależnych biegłych sądowych

552 - 572

protokół oględzin akt sprawy I Ns 260/12 SR w Olsztynie wraz z załącznikami

403 - 582

decyzja z dnia 04 lutego 2002 r. (ze sprostowaniem oczywistej omyłki)

590 - 591

opinia z badania sprawozdania finansowego za rok 2010 wraz z raportem

623 - 638

potwierdzenie salda

620 - 621

dane bankowe - rachunki bankowe (...)

750

protokół oględzin zapisów dot. rachunku bankowego (...)

1787 - 1795

protokół oględzin zapisów dot. rachunku bankowego

1832 - 1866

zeznania M. W.

3549 o. - 3551 o., 2021 o. - 2027 o.

sprawozdania finansowe

2045 - 2064

opinia biegłego z zakresu księgowości A. W.

2575 - 2596, 2615 - 2617

zeznania W. Ż.

3554 - 3556, 2640 - 2641

zeznania M. K.

3556 o. - 3560, 2644 - 2646

opinia prawna

2649 - 2652

uzupełniająca opinia biegłego z zakresu księgowości A. W.

3195 - 3212,

3560 - 3563

wyjaśnienia M. W.

3464 - 3465 o.

wyjaśnienia R. W.

3464 o. - 3465

wyjaśnienia D. O.

3465

zeznania W. Ż.

3554 - 3556, 2640 - 2641

W. M. (1) zatrudniony był w (...) Spółka jawna w O. od (...) jako mistrz warsztatu. Do obowiązków wymienionego należał nadzór nad pracownikami warsztatu, przydzielanie im pracy, rozliczanie z wykonania robót. Wymieniony był zatrudniony w oparciu o umowę o pracę na czas nieokreślony z uposażeniem 2300 zł. brutto miesięcznie i taka też kwota widniała na oficjalnej liście płac, którą co miesiąc pracownik ten podpisywał u prokurenta R. W. (1). Od momentu zatrudnienia W. M. (1) w (...) obowiązywały dwie listy płac tzn. lista oficjalna przygotowywana pierwotnie przez M. S., następnie przez biuro (...) oraz druga, nieoficjalna lista płac, którą od (...)r., co miesiąc, przygotowywał osobiście W. M. (1) na polecenie M. W. (1), następnie prokurentów w osobach R. W. (1) i D. O..

W. M. (1) nieoficjalną listę płac opracowywał na komputerze, w pracy, w pomieszczeniu mistrza. Na liście wpisywał imię i nazwisko pracownika, składniki wynagrodzenia czyli podstawę i premię, sumę łączna i ewentualne zwiększenia wynikające z nadgodzin, czy za dobre wykonanie pracy, lub zmniejszenia np. za naruszenie regulaminu pracy, potrącenia komornicze itp. Opracowany oryginał nieoficjalnej listy płac za dany miesiąc, z uwzględnieniem potrąceń lub zwiększeń, W. M. (1) przekazywał R. W. (1) lub sporadycznie D. O.. Technicznie wypłata wynagrodzeń dla pracowników produkcji odbywała się w kantorku mistrza, w ten sposób, że pracownicy, kolejno podpisywali oficjalną listę płac, umieszczając na niej podpis i datę, podchodzili następnie do R. W. (1), który wypłacał im należność z nieoficjalnej listy płac, odliczając gotówkę. Ten kto pobrał pieniądze potwierdzał to na oficjalnej liście płac, natomiast jeżeli kogoś nie było w pracy, to pieniądze były wkładane do koperty, którą W. M. (1) deponował u księgowej, albo u A. S.. W toku śledztwa od W. M. (1) zabezpieczono wzmiankowane listy, sporządzane co miesiąc przez ww. na polecenie R. W. (1). Na listach tych, przy nazwiskach pracowników warsztatu, widnieją kwoty przewyższające te z list opracowywanych w zewnętrznej firmie (...). Nieoficjalne zestawienia płac i premii dla handlowców zabezpieczono również w komputerze służbowym spółki, wykonywał je D. O. (k. 2383 i nast., 745). W spółce (...) bardzo źle widziane były rozmowy, czy jakakolwiek dociekliwość na temat wynagrodzenia, groziło to utratą pracy. Kierownictwo starało się, aby pracownikom nie było wiadomo, kto ile zarabia. Wielu osobom zatrudnionym w spółce w przeszłości wypłacano częściowo wynagrodzenie "pod stołem", tj. formalnie mieli oni niższe wynagrodzenie, zgodne z oficjalną listą płac, zaś faktycznie w gotówce pobierali większe, od którego w części nie odprowadzano podatku i należnych składek.

A. S. (1) w Przedsiębiorstwie (...) Spółka jawna w O. zatrudniony był od 1989 r. do (...) r., do czasu nabycia praw emerytalnych. Na początku pracował na stanowisku referenta, potem, od (...) r. do przejścia na emeryturę, na stanowisku dyrektora do spraw finansowych. Kwota wynagrodzenia określona w umowie stanowiła w 2016 r. kwotę 2.000 zł. brutto, przy minimalnym wynagrodzeniu w tamtym czasie 1.850 zł. brutto. A. S. (1) w każdym miesiącu 2016 r. z tytułu zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...) otrzymywał 3.500 zł netto, przy czym na konto bankowe wpływały kwoty zgodnie z oficjalną listą płac. Kwota wynagrodzenia „nieoskładkowana” stanowiła różnicę pomiędzy kwotą 3.500 zł. a kwotą wpłaconą na jego rachunek bankowy. Gotówkę A. S. (1) wypłacał w 2016 r. R. W. (1).

J. C. (1) w Przedsiębiorstwie (...) Spółka jawna w O. zatrudniony był jako pracownik fizyczny od stycznia 2001 r., na czas nieokreślony, na cały etat. Bezpośrednim jego przełożonym był W. M. (1) - mistrz warsztatu. Wynagrodzenie J. C. (1) otrzymywał zawsze w formie gotówkowej, przeważnie wypłacał je prokurent R. W. (1). Świadek podpisywał listę płac, potwierdzał odbiór kwoty. J. C. (1) w umowie o pracę miał ustalone najniższe krajowe wynagrodzenie, dostawał jednak co miesiąc większą kwotę w ramach wypłaty wynagrodzenia.

Z. G. (1) zatrudniony był w Przedsiębiorstwie (...) Spółka jawna w O. od 1997 r., na czas nieokreślony, na cały etat, na stanowisku elektryka. Jego bezpośrednim przełożonym był majster W. M. (1). Wynagrodzenie Z. G. (1) otrzymywał w formie gotówkowej. Wypłacał je R. W. (1). Do ręki w 2016r. co miesiąc otrzymywał ok. 1900 zł. Wynagrodzenie netto wymienionego według listy płac (...) w 2016 r. wynosiło zaś 1355,69 zł. miesięcznie. Z. G. (1) podpisywał listę płac, którą przedkładał mu R. W. (1).

J. M. (1) w Przedsiębiorstwie (...) Spółka jawna M. W. (1) w O. zatrudniony był od 2007 r. do czerwca 2016 r. na czas nieokreślony, w pełnym wymiarze czasu pracy, jako pracownik fizyczny, na stanowisku mechanik - kierowca. Wynagrodzenie w formie gotówkowej wypłacał wymienionemu przeważnie R. W. (1). J. M. (1) w 2016 r. otrzymywał w ramach wynagrodzenia ok. 2170 zł., podczas gdy na oficjalnych listach płac potwierdzał odbiór kwoty niższej o kilkaset złotych.

T. W. (1) w Przedsiębiorstwie (...) Spółka jawna w O. zatrudniony był od grudnia 2007 r. na czas nieokreślony, na cały etat jako pracownik fizyczny, na stanowisku kierowcy lub wykonywał inne prace np. na hali czy w magazynie. Jego bezpośrednim przełożonym był mistrz warsztatu W. M. (1). Wynagrodzenie w formie gotówkowej wypłacał pracownikowi R. W. (1), a W. M. (1) dysponował listą płac. Wypłata odbywała się w pomieszczeniu majstra W. M. (1). T. W. (1) kwitował odbiór wynagrodzenia na liście płac, którą przedkładał W. M. (1). Świadek miał otrzymywać w okresie 2015-2016 ok. 2200 zł. „na rękę”, podczas gdy na oficjalnej liście płac za poszczególne miesiące 2016 r. widniały kwoty o kilkaset złotych niższe.

Zatrudnione w (...) D. C. (1), A. K. (1) i J. O. (1) otrzymywały w tymże zakładzie niższe wynagrodzenie, niż wynikało to z listy płac. D. C. (1) w Przedsiębiorstwie (...) Spółka jawna w O. zatrudniona była na cały etat, na podstawie umowy o pracę, na czas nieokreślony, od (...) r. do (...) r. na stanowisku dozorcy i sprzątaczki. Bezpośrednim przełożonym wymienionej był kierownik W. M. (1). D. C. (1) wynagrodzenie otrzymywała w formie gotówkowej, przy czym do odbioru wypłat upoważniony był mąż, J. C. (1), który osobiście odbierał wynagrodzenie żony. D. C. (1) wiedziała, że mąż potwierdzał odbiór wynagrodzenia w kwocie niższej o około 200-300 zł., niż widniejąca na oficjalnej liście płac. Z listy płac za miesiąc lipiec 2016r. wynikało, iż wymieniona miała otrzymać do wypłaty 1432,04 zł. netto. Otrzymała jednak jedynie 1150 zł.

A. K. (1) w Przedsiębiorstwie (...) Spółka jawna w O. zatrudniona jest na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony, w pełnym wymiarze czasu pracy, od (...) r., jako pracownik fizyczny, na stanowisku portier - dozorca. W 2016 r posiadała świadczenia emerytalne, w dalszym ciągu pracowała jednak w (...). Do jej obowiązków należał dozór mienia od godziny 15 do godziny 7 rano. Jej bezpośrednim przełożonym w 2016r. był kierownik W. M. (1). Wynagrodzenie zawsze otrzymywała w formie gotówkowej. A. K. (1) dostawała wypłatę w wysokości ok. 700 -750 zł. Wypłacane wymienionej „do ręki” wynagrodzenie nie było zgodne z tym co podpisywała na liście płac. Na oficjalnej liście bowiem płac do wypłaty widniała kwota o kilkaset złotych wyższa. Za miesiąc lipiec 2016r. na przykład było to 1432 zł. netto.

J. O. (1) w Przedsiębiorstwie (...) Spółka jawna w O. zatrudniona była w okresie od (...) r. do (...) r. na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony, na dwóch etatach, jako pracownik fizyczny: sprzątaczka i dozorca. Bezpośrednim przełożonym pracownika był kierownik W. M. (1). Wynagrodzenie w 2016 r. w formie gotówkowej wypłacał J. O. (1) R. W. (1). Listę płac do podpisu przedkładał również R. W. (1). Co miesiąc wymieniona otrzymywała „do ręki” 1.200 zł. Była to kwota niższa o ok. 200 zł., od kwitowanej na oficjalnej liście płac. J. O. (1) była świadoma, że kwituje odbiór innego wynagrodzenia niż otrzymywane w rzeczywistości, jednak czyniła to, gdyż musiała utrzymać pracę w (...) z uwagi na trudną sytuację rodzinną.

W związku z rozbieżnościami w wysokości wypłacanych pracownikom wynagrodzeń w odniesieniu do deklarowanych na listach płac (...), na wniosek Prokuratury Okręgowej w Olsztynie, (...) Urząd Celno - Skarbowy w O. wszczął kontrolę w tym przedsiębiorstwie. Celem kontroli byłom.in. ustalenie prawidłowości deklarowanych podstaw opodatkowania, obliczania i wpłacania podatku od towarów i usług, rzetelność ustalania dochodu spółki oraz wywiązywania się z obowiązków płatnika w 2016 r.

Z protokołu pokontrolnego z dnia (...) ( (...)- (...) (...) Warmińsko - Mazurskiego Urzędu Celno - Skarbowego w O. wynika, że płatnik, tj. Przedsiębiorstwo (...) Spółka jawna w O. zaniżył w okresie roku 2016 kwoty zaliczek na podatek od wynagrodzeń wypłaconych 6 pracownikom, a mianowicie A. S. (1), W. M. (1), J. C. (2), Z. G. (1), J. M. (1) oraz T. W. (1). Zaniżenie kwot zaliczek na podatek od wynagrodzeń za rok 2016 dotyczące tych pracowników kształtuje się w następujący sposób: w odniesieniu do pracownika A. S. (1) w łącznej kwocie 3 008,00 zł., w odniesieniu do pracownika W. M. (1) w łącznej kwocie 2 220,00 zł., pracownika J. C. (1) - 833,00 zł., pracownika Z. G. (1) - 1 176,00 zł., pracownika J. M. (1) - 1 498,00 zł. oraz pracownika T. W. (1) - 1211,00 zł. Natomiast w przypadku trzech pracowników (dozorczynie, sprzątaczki), które potwierdziły, iż nie otrzymywały wynagrodzenia wynikającego z list płac Przedsiębiorstwa (...) Spółka jawna, płatnik tj. (...) obliczył, pobrał i odprowadził zaliczki na podatek we właściwych kwotach, aczkolwiek nie uiścił części należnego tym pracownikom wynagrodzenia. I tak wynagrodzenie w 2016 r. zostało zaniżone w odniesieniu do wynagrodzenia netto według list płac (...) wobec D. C. (1) w łącznej kwocie 3 124, 86 zł., A. K. (1) w łącznej kwocie 8 181,24 zł., J. O. (1) w łącznej kwocie 2 647,74 zł. (k. 2699 -2722)

protokół z kontroli Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z dnia 21 kwietnia 06 maja 2016 r.

129 - 138

kopie dokumentacji z kontroli przeprowadzanych w spółce (...) przez Państwową Inspekcję Pracy

165 - 206

zeznania W. M.

215 o - 217, 2735 - 2736 o. , 3467 - 3469 o.

teczka z listami płac

312

protokół oględzin teczki z listami płac

313 - 399

zeznania M. S.

401 o. - 402, 3469 o. - 3470

umowy ze spółką (...) i sporządzona przez nią dokumentacja płacowa (...)

763 - 1746

zeznania J. O.

3546 o. - 3547 o., 2221 o. - 2222 o.,

2725 o. - 2726

zeznania D. C.

3547 o. - 3548 2225 o. - 2227

zeznania A. K.

3548 o. - 3549, 2231 o. - 2232

zeznania J. M.

3553 o. - 3554, 2234 o. - 2235

opinia biegłego z zakresu księgowości A. W.

2575 - 2596, 2615 - 2617

zeznania M. K.

2644 o. - 2646

wynik kontroli przedsiębiorstwa (...) prowadzonej przez (...) Urząd C. - Skarbowy w O.

2699 - 2714

protokół oględzin akt IV P 20/18

2761 - 2812

zeznania M. P.

3470 o. - 3471 o., 658 o. - 659, 2668- 2669 o.

zeznania E. M.

3471 o. - 3472, 670 o. - 671, 2673 - 2674

zeznania J. T.

3472 - 3473, 673 - 674, 2692 o. - 2693

zeznania J. K.

3473 - 3473 o., k. 676 o. - 677, 2732 o. - 2733

zeznania A. S.

3474 - 3478, 2488 o. - 3490, 140 - 156

zeznania R. P.

3480 - 2380 o. , 679 - 680, 2838 - 2839

zeznania J. C.

3480 o.- 3482, 683 o. - 687, 2677 o. - 2678 o.

zeznania R. K.

3482 - 3484, 696 o. - 699, 2754 o. - 2755 o.

zeznania Z. G.

3484 - 3485, 735 o. - 736

zeznania S. M.

3485 - 3485 o., 729 o. - 730

zeznania I. P.

3485 o. - 3486, k. 738 o. - 739

zeznania E. S.

3486 - 3486 o.,

zeznania C. N.

3486 o. - 3488, 744 o. - 745

zeznania D. S.

3488 - 3488 o., 1755 o. - 1756, 2741 o. - 2742

zeznania W. D.

3542 - 3542 o. , 1758 o. - 1759, 2830 - 2831

zeznania S. R.

3543, 1796 o.- 1797, 2690 o. - 2691

zeznania J. S.

3543 o. - 3544, 1992 o. - 1993, 2728 o. - 2729

zeznania P. R.

3544 o. - 3545, 2012 o. - 2013, 2825 o. - 2826

zeznania R. O.

3545 - 3545 o. 2825 o. - 2826, 2029 o. - 2030

zeznania A. J.

3545 o. - 3546, 2087 o. - 2088

zeznania M. K.

3546, 2090 o. - 2091

zeznania T. W.

3589 - 3590, 651 o. - 652 o., 2667,

zeznania A. K.

3590 - 3590 o.

zeznania J. A.

3590 o. - 3591o.

zeznania A. J.

3591 o. - 3592

zeznania E. C.

3592 - 3592 o., 2467 - 2468

zeznania D. W.

3593 - 3593 o.

zeznania W. M.

215 o - 217, 2735 - 2736 o. , 3467 - 3469 o.

1.2.  Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Czyn przypisany oskarżonemu (ewentualnie zarzucany, jeżeli czynu nie przypisano)

1.2.1.

Przy każdym czynie wskazać fakty uznane za nieudowodnione

Dowód

Numer karty

2.  OCena DOWOdów

2.1.  Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

1.1.1

dane bankowe - rachunki bankowe (...)

dokument niekwestionowany

decyzja z dnia 04 lutego 2002 r. (ze sprostowaniem oczywistej omyłki)

dokument niekwestionowany

umowy ze spółką (...) i sporządzona przez nią dokumentacja płacowa (...)

dokumentacja niekwestionowana co do autentyczności. Niewątpliwie jest ona również formalnie poprawnie sporządzona, tj. zgodnie z danymi przekazywanymi przez spółkę (...). Osobną kwestię stanowi odzwierciedlenie w niej rzeczywistej sytuacji płacowej spółki (...). W ocenie sądu, w świetle zeznań wielu świadków, zachodziły w tym względzie istotne rozbieżności, wynikające z praktyki wypłacania pracownikom w części wynagrodzeń z pominięciem oficjalnych list, tym samym bez pobrania zaliczek na podatek i należnych składek.

decyzja z dnia 04 lutego 2002 r. (ze sprostowaniem oczywistej omyłki)

dokument niekwestionowany

dokumentacja z badania sprawozdania finansowego (...) za rok obrotowy 2009

Dokument niekwestionowany. Badanie zostało sporządzone przez Zakład Usług (...) w O., tj. przez (...). Ż. i D. W.. Raport uzupełniający sporządzono w dniu 23 kwietnia 2010 r. i wskazano w nim min., że łączna wartość funduszy specjalnych (pomijając Z. S.), tj. Z. (...) (...), Zakładowego (...) Pomoc indywidulana i (...) program indywidualnej rehabilitacji wynosiła 1.516.382,81 zł. Rewidenci podkreślili, że jednostka od 2005 r. nie jest zakładem pracy chronionej, więc niewykorzystane na dzień utraty statusu zakładu pracy chronionej środki funduszu rehabilitacji podlegają niezwłocznej wpłacie do Funduszu. Należy niezwłocznie przekazać stan funduszu na konto P. (...). (k. 542) W punkcie 7.4 "naruszenie przepisów" wskazano, że nie ujawniono istotnego naruszenia przez jednostkę obowiązujących przepisów prawa - poza nie przekazaniem niewykorzystanych środków funduszu rehabilitacji na konto na konto P. (...).

Nie negując oczywistej zasadności powyższych ustaleń, wskazać równocześnie należy, że z opinii biegłej z zakresu rachunkowości A. W. wynika, że stwierdzenia rewidentów pozostają w pewnej sprzeczności z zaksięgowaniem stanu Funduszu, gdyż powinien on zostać już wówczas prawidłowo zaksięgowany jako (przeterminowane) zobowiązanie spółki wobec P. (...), a nie jako fundusz specjalny, czyli środki, którymi spółka miała prawo dysponować, co stanowiło istotny błąd przy sporządzaniu sprawozdania finansowego i miało wpływ na sytuację spółki, gdyż kwota ta stanowiła istotną pozycję bilansową. Było to więc istotne zniekształcenie obrazu sytuacji finansowo - księgowej spółki. Fakt ten został również całkowicie pominięty przez biegłą rewident badającą sprawozdanie finansowe za rok 2010.

informacja P. (...)

dokument niekwestionowany

informacja z Krajowego Rejestru Sądowego

dokument niekwestionowany

kopie dokumentacji z kontroli przeprowadzanych w spółce (...) przez Państwową Inspekcję Pracy

dokument niekwestionowany

opinia biegłego z zakresu księgowości A. W.

W ocenie sądu opinia zasługiwała na uwzględnienie i danie jej wiary, jako rzetelna i prawidłowo sporządzona. Celem opinii było m.in. ustalenie, jakie kwoty, co najmniej od 01 stycznia 2011 r. zostały faktycznie rozchodowane co miesiąc na wynagrodzenia pracowników i w rzeczywistości wypłacone osobom zatrudnionym w spółce (...), biorąc pod uwagę pobierane z banku przez R. W. (1) lub D. O. kwoty w wysokości co najmniej 80.000,00 zł. Powyższe pozostawało w związku z treścią zawiadomienia o przestępstwie złożonego przez A. S., w którym przedstawił mechanizm dokonywania przez wspólników regularnych wypłat znacznych kwot w gotówce w okresie wypłacania wynagrodzeń dla pracowników, połączony z "papierowymi" wpłatami do kasy spółki, w celu usunięcia pozornego manka. Biegła, po przeanalizowaniu dokumentów kasowych za lata 2011-2016 obejmujących (...) oraz dołączone do nich dokumenty źródłowe stanowiące podstawę dokonywania operacji kasowych, stwierdziła regularność dokonywania operacji wypłat gotówkowych z banku o znacznej wartości, wypłacania zbliżonych (do pobranych z banku) kwot M. W. (1) lub R. W. (1) (dokument KW - Kasa Wypłaci, opisane jako „na przyszłe zobowiązania”), a także dokonywania wpłaty przez M. W. (1) kwoty równej kwocie, jaka wynikała z wypłaconej w tym dniu z kasy, sumie listy płac. Powyższe operacje były potwierdzane dokumentami KP (kasa przyjmie) i KW (kasa wypłaci). Biegła podała jednak, iż ze względu na brak innych list płac, niż te sporządzone przez (...) nie jest możliwe ustalenie czy te wypłaty z banku były rozchodowane jako dodatkowe nieoficjalne wypłaty dla pracowników. Wskazać należy, że powyższe stwierdzenia - mając na uwadze zakres zarzutów postawionych oskarżonym, odnoszących się ostatecznie jedynie do roku 2016 r., nie mają istotniejszego znaczenia, za wyjątkiem jedynie pewnego potwierdzenia ogólnej oceny wiarygodności min. A. S. co do istnienia wskazanych w zawiadomieniu praktyk w spółce (...), jak i oceny zeznań świadków potwierdzających powyższe nieprawidłowości w wypłatach wynagrodzeń we wcześniejszym okresie.

Z kolei odnośnie zarzutu przywłaszczenia przez wspólników (...) kwoty zgromadzonej na koncie Z. (...) (...) Osób Niepełnosprawnych, zwrócono się do biegłej o odtworzenie zapisów księgowych na odpowiadającym (...) koncie księgowym, celem ustalenia na co w rzeczywistości zostały wydatkowane te środki. Biegła w tej kwestii podała, iż odtworzenie zapisów księgowych na koncie funduszu specjalnego (...) nie jest możliwe ze względu na brak wśród dokumentów zabezpieczonych, dokumentów potwierdzających operacje związane z tym funduszem. Zabezpieczone dokumenty obejmują jedynie deklaracje składane do P. (...), dokumentujące rozliczenia z P. (...), ale nie operacje dokonywane w ramach (...). Informacje o wielkości salda na koncie księgowym odpowiadającym (...) zawierają natomiast raporty z badania sprawozdania finansowego przez biegłego rewidenta za rok 2009. W badaniu sprawozdania finansowego za 2009 r. zostało stwierdzone, iż saldo konta księgowego Z. (...) (...) Osób Niepełnosprawnych na 01 stycznia 2009 r. wynosiło 1.328.863,11, natomiast na 31 grudnia 2009 r. wynosiło 1.328.874,37. Dodatkowo biegła stwierdziła, iż w związku z utratą statusu zakładu pracy chronionej jednostka była zobowiązana do zwrotu niewykorzystanych, według stanu na dzień utraty statusu środków, do Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, w kwocie 1.516.382,91 zł. W roku 2010 nastąpiło wyksięgowanie stanu Z. (...) (...) Osób Niepełnosprawnych na dobro pozostałych przychodów operacyjnych. Powyższe zdarzenie gospodarcze zaksięgowano w oparciu o dokument własny - polecenie księgowania. Ponieważ kwota 1.516.382,91 zł., w opinii biegłej, jest istotną pozycją bilansu za rok 2009, prezentacja tych środków jako stanu Z. (...) (...) Osób Niepełnosprawnych zamiast jako zobowiązania w stosunku do Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych stanowi istotny błąd przy sporządzaniu sprawozdania finansowego za rok 2009, co powinno znaleźć swoje odzwierciedlenie w wydaniu adekwatnej opinii z badania sprawozdania finansowego. Ten fakt, w opinii biegłego rewidenta badającego księgi spółki (...) za rok 2010, został całkowicie pominięty. Według biegłej, żadne okoliczności nie uzasadniały faktu zakwalifikowania otrzymanych i niewykorzystanych środków z Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych jako uzyskanych przez spółkę (...) pozostałych przychodów operacyjnych. Zabezpieczone dokumenty nie pozwalają jednak na odtworzenie zapisów na koncie 851, na którym następowały operacje gospodarcze, a ich wynikiem było saldo konta 851 przeksięgowane na konto pozostałych przychodów operacyjnych. Również nie jest możliwe odtworzenie zapisów na koncie księgowym bankowego rachunku funduszu specjalnego - (...).

uzupełniająca opinia biegłego z zakresu księgowości A. W.

Jako wiarygodną i należycie sporządzoną ocenić należy również uzupełniającą opinię biegłej z dnia 19 września 2019 r., choć wskazać trzeba, że w części zawiera stwierdzenia odnoszące się do prawa. Niemniej okoliczności te pozostają w nierozdzielnym związku z zagadnieniami dotyczącymi prawidłowości rachunkowości. Z treści tej opinii wynika, iż Przedsiębiorstwo (...) w dniu (...) roku otrzymało, decyzją nr (...), status zakładu pracy chronionej. Status został nadany na okres 3 lat. Status ten został utracony przez (...) w dniu 05 lutego 2005 roku. Biegła zaznaczyła, że zarówno do celów wydawania opinii pierwotnej, jak i opinii uzupełniającej nie dysponowała dokumentami pozwalającymi na przeanalizowanie źródeł pochodzenia wpływów (zwiększeń) stanowiących saldo Z. (...) (...) Osób Niepełnosprawnych na dzień utraty statusu zakładu pracy chronionej, ani na dzień, w którym powstał obowiązek zwrotu środków do P. (...). Jednakże w art. 33 ust. 2 ustawy o rehabilitacji zostały wskazane źródła tworzenia zakładowego funduszu rehabilitacji, który składa się z 90% kwot uzyskanych z tytułu zwolnień w podatkach określonych w art. 31 ustawy o rehabilitacji, z części zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych, zgodnie z odrębnymi przepisami, z wpływów z zapisów i darowizn, z odsetek od środków zgromadzonych na rachunku funduszu rehabilitacji oraz ze środków pochodzących ze zbycia środków trwałych zakupionych ze środków funduszu, w części niezamortyzowanej.

Niezależnie od źródeł pochodzenia, środki stanowiące zakładowy fundusz rehabilitacji, podlegały zwrotowi do P. (...). Zgodnie z art. 33 ust. 7 w razie likwidacji, upadłości albo wykreślenia z ewidencji działalności gospodarczej prowadzonego przez pracodawcę zakładu pracy chronionej lub utraty statusu zakładu pracy chronionej niewykorzystane, według stanu na dzień likwidacji, upadłości lub utraty statusu zakładu pracy chronionej środki funduszu rehabilitacji podlegają niezwłocznie wpłacie do Funduszu, z zastrzeżeniem ust. 7a i 7b. Zgodnie z art. 49 ust. 1 ustawy o rehabilitacji do wpłat, o których mowa art. 33 ust. 7, stosuje się odpowiednio, z zastrzeżeniem ust. 5a - 5d oraz art. 49a i 49b, przepisy ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005 r. nr 8, poz. 60, z późn. zm.), zwanej dalej "Ordynacją podatkową", z tym że uprawnienia organów podatkowych określone w tej ustawie przysługują Prezesowi Zarządu Funduszu. Pracodawcy dokonują wpłat, o których mowa w art. 49 ust. 1, w terminie do dnia 20 następnego miesiąca po miesiącu, w którym zaistniały okoliczności powodujące powstanie obowiązku wpłat, składając równocześnie Zarządowi Funduszu deklaracje miesięczne i roczne poprzez teletransmisje danych w formie dokumentu elektronicznego według wzoru ustalonego, w drodze rozporządzenia, przez ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego.

Biegła podkreśliła jednocześnie, iż kwoty podlegające przekazaniu (zaksięgowaniu) na zakładowy fundusz przez pracodawcę będącego zakładem pracy chronionej, powinny mieć odzwierciedlenie w faktycznym przekazaniu środków pieniężnych na wyodrębniony rachunek bankowy a wartość środków pieniężnych zgromadzonych na wyodrębnionym rachunku bankowym powinna być tożsama z wysokością salda konta księgowego zakładowego funduszu rehabilitacji. Gdy zgromadzone na rachunku bankowym środki pieniężne są niższe niż saldo zakładowego funduszu rehabilitacji, może to świadczyć z braku przekazania środków pieniężnych na wyodrębniony rachunek, wbrew wymogom prawa lub z przekazania środków i wydatkowania ich w sposób nie znajdujący odzwierciedlenia w samym funduszu. Wskazała, iż art. 49. ust. 2 ostawy o rehabilitacji określa, iż pracodawcy dokonują wpłat, o których mowa w art. 21 ust. 1, art. 23, art. 31 ust. 3 i art. 33 ust. 4a, 7 i 7a, w terminie do dnia 20 następnego miesiąca po miesiącu, w którym zaistniały okoliczności powodujące powstanie obowiązku wpłat. Jednakże art. 33 ust. 7b ustawy o rehabilitacji określa, iż w przypadku utraty statusu zakładu pracy chronionej i osiągania stanu zatrudnienia ogółem w wysokości co najmniej 15 pracowników w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy oraz wskaźnika zatrudnienia osób niepełnosprawnych w wysokości co najmniej 25%, pracodawca zachowuje fundusz rehabilitacji i niewykorzystane środki tego funduszu (powyższe nie miało zatem zastosowania do spółki (...)). Utrata statusu zakładu pracy chronionej przez (...) nastąpiła w dniu (...) roku. Biegła nie dysponowała dokumentami pozwalającymi na ustalenie, jaki poziom wskaźników, o których mowa w art. 33 ust. 7b, osiągnął na dzień (...) roku (...), jednakże, zgodnie z relacją K. P. (2) - eksperta ds. postępowań przygotowawczych Departamentu Prawnego P. (...): (...) złożył informację INF-1 za okres kwiecień 2006, w której wykazał spadek wskaźnika zatrudnienia osób niepełnosprawnych poniżej 25%. W ślad za tym nie złożył deklaracji rozliczeniowej, w której wykazałby środki pozostające na rachunku bankowym, a co za tym nie zwrócił ich do P. (...). ” W związku z powyższym, dnia (...) roku, (...) był zobowiązany do zwrotu środków stanowiących (...). W tym też dniu powstało zobowiązanie wobec P. (...) podlegające przepisom ustawy ordynacja podatkowa. Zgodnie z art. 70 § 1 ustawy ordynacja podatkowa zobowiązanie podatkowe przedawnia się z upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin płatności podatku. W przypadku zobowiązania (...) wobec P. (...) termin przedawnienia nastąpił(...) roku. Art. 59 ustawy ordynacja podatkowa wskazuje, iż zobowiązanie podatkowe wygasa w całości lub w części wskutek zaistnienia wskazanych okoliczności, wśród których przedawnienie jest jedną ze metod wygaśnięcia zobowiązania podatkowego. O ile wykazane w księgach handlowych zobowiązanie publicznoprawne ulegnie przedawnieniu, następuje jego wygaśnięcie zgodnie z przepisami ordynacji podatkowej. Wobec czego zobowiązanie to, zgodnie z zasadami rachunkowości, powinno ulec wyksięgowaniu. Ustawa o rachunkowości wskazuje w art. 3 ust. 1 pkt 32) pkt d, iż pozostałe przychody operacyjne są to przychody związane pośrednio z odpisaniem zobowiązań przedawnionych, umorzonych, nieściągalnych, z wyjątkiem zobowiązań o charakterze publicznoprawnym nieobciążających kosztów. Biegła zwróciła uwagę, iż kwoty stanowiące zakładowy fundusz rehabilitacji, na moment utraty przez spółkę statusu zakładu pracy chronionej, nie zostały wyksięgowane z konta funduszy specjalnych odpowiadającego (...) i wykazane jako zobowiązanie wobec Państwowego Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych. Do (...) r. spółka (...) wykazywała środki w swoich księgach i bilansie jako fundusz specjalny, czyli środki, którymi na zasadach określonych w odrębnych przepisach miała prawo dysponować. Zdaniem biegłej, te środki powinny być wykazywane jako zobowiązanie publicznoprawne wobec P. (...) - przeterminowane. Stanowiło to istotne zniekształcenie obrazu sytuacji finansowo - majątkowej jednostki.

Biegła wskazała, że faktyczne dysponowanie środkami z (...) przez (...) nastąpiło przed przedawnieniem zobowiązania wobec P. (...). Jak zostało wskazane przez zespół biegłych, co najmniej od 2009 występowała niezgodność w wysokości salda księgowego odpowiadającego zakładowemu funduszowi rehabilitacji w porównaniu z wysokością środków pieniężnych zgromadzonych na wyodrębnionym rachunku bankowym. Według informacji zawartej w tej opinii, nastąpiło przekazanie środków zgromadzonych na wyodrębnionym rachunku bankowym na bieżący rachunek bankowy związany z działalnością gospodarczą (...). Ze względu na brak dostępu zarówno do zapisów ksiąg rachunkowych sprzed 2009 roku, jak i dokumentów bankowych, biegła nie była w stanie wskazać dat, w których nastąpiło przekazanie tych środków na cele bieżącej działalności (...), niemniej z momentem przekazania środków pieniężnych z wyodrębnionego rachunku bankowego na bieżący, nastąpiło faktyczne przekazanie tych środków do dyspozycji wspólników i z tym momentem nastąpiło uzyskanie przychodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Z momentem przedawnienia zobowiązania wobec P. (...) z tytułu środków podlegających zwrotowi ze względu na utratę statusu zakładu pracy chronionej i braku odpowiedniego wskaźnika zatrudnienia osób niepełnosprawnych, zobowiązanie wygasło. Co oznaczało brak istnienia, od tego dnia, zobowiązania i obowiązku przekazania środków pieniężnych do P. (...) a równowartość tych środków, jeśli byłaby zgromadzona na odrębnym rachunku bankowym, byłaby prawnie w dyspozycji (...).

Jednakże biegła podkreśliła, iż środki pieniężne zostały rozdysponowane z wyodrębnionego rachunku wcześniej, przed zaistnieniem przedawnienia zobowiązania wobec P. (...), gdy (...) nie był prawnym właścicielem środków. Poprzez złożenie dyspozycji przekazania środków na rachunek związany z bieżącą działalnością operacyjną, nastąpiło świadome użycie środków niezgodnie z ich przeznaczeniem, ze szkodą na rzecz P. (...).

Przed momentem przedawnienia, w dniu (...) roku, wspólnicy mieli świadomość naruszenia przepisów prawa w zakresie braku dokonania zwrotu środków stanowiących fundusz rehabilitacji do P. (...)., co wynikało z stanowiska biegłej rewident badającej sprawozdanie finansowe za rok 2009 i stwierdzeń zawartych w raporcie.

Biegła odniosła się również do kwestii dowodu księgowego nr (...), który sporządzony został w dniu (...) roku, w tym dniu też zaksięgowany, przy czym data operacji, której ten dowód dotyczył została wskazana na dzień (...) roku. Treść operacji wskazanej w tym dokumencie została określona jako przekazanie (...) (bez wskazania operacji jako przedawnienia zobowiązania). W ocenie biegłej takie sporządzenie dokumentu księgowego nie jest formalnie wykluczone, gdyż w celu realizacji nadrzędnego celu sporządzania sprawozdań finansowych i prowadzenia ksiąg rachunkowych, jakim jest prezentacja rzetelnego i jasnego obrazu sytuacji finansowo-majątkowej jednostki, dopuszczone jest przepisami ustawy, do momentu faktycznego zamknięcia ksiąg, wprowadzanie zapisów księgowych, które dotyczą w szczególności istotnych operacji gospodarczych, bądź mają wpływ na wysokość wyniku finansowego, nawet jeśli informacje o tych zdarzeniach jednostka powzięła po dniu bilansowym (dniu, na który sporządzane jest sprawozdanie finansowe). W uzasadnionych ustawą o rachunkowości przypadkach, prawidłowe byłoby sporządzenie dokumentu księgowego z datą sporządzenia (...) r., gdy data operacji gospodarczej księgowania określona byłaby na dzień (...) r. Niemniej podkreśliła, że ani w momencie sporządzenia dokumentu, ani w dacie operacji wskazanej w tym dokumencie, jednostka (...), ani jej wspólnicy nie dysponowali prawami do dysponowania kwotą stanowiącą (...). Biegła zwróciła uwagę, iż za sporządzenie sprawozdania finansowego zgodnie z ustawą o rachunkowości, jest odpowiedzialny kierownik jednostki, co w przypadku podmiotów działających jako spółki jawne oznacza wspólników tej spółki. Bez wątpienia na moment spełniania warunków określonych ustawą o rehabilitacji, wspomnianych w opinii, (...) i działający w jego imieniu wspólnicy byli zobowiązani do zwrotu środków stanowiących fundusz rehabilitacji. Zwrot środków nie nastąpił pomimo wskazywania takiego obowiązku przez biegłą badająca sprawozdanie finansowe (...) za rok 2009, świadomości co do tego obowiązku przez jednostkę. Zwrot środków był wymagany przepisami prawa, bez dodatkowych wymogów ze strony P. (...).

opinia prawna

Zwrócić należy uwagę, że powyższa opinia, sporządzona na użytek spółki (...) zawiera rozważania na temat ewentualnego rozróżnienia pojęć "utraty statusu" zakładu pracy chronionej i "wygaśnięcia" tego statusu, które w ocenie sądu są o tyle nietrafne, że w rozumieniu art. 33 ust. 7 ustawy o rehabilitacji niewątpliwie przypisać im należy rozumienie tożsame, prowadzące do konieczności niezwłocznej wpłaty do P. (...) środków funduszu, co poniekąd w niej stwierdzono (k. 2651) Zwrócić należy uwagę, że opinię powyższą sporządzono w dniu (...) r. i z tą samą datą - ale wstecznie na dzień (...) r. dokonano przeksięgowania środków na bieżące przychody operacyjne spółki. W tym czasie jednak, co najmniej od roku 2009, rzeczywisty stan finansowy funduszu był rażąco rozbieżny ze stanem księgowym, gdyż środki funduszu włączono po prostu do środków operacyjnych spółki. Wskazać należy, że wynikający z opinii termin przedawnienia wydania decyzji przez organ podatkowy (którego uprawnienia przysługują w tym względzie Prezesowi Zarządu P. (...), ustalony zgodnie z treścią art. 70 § 1 ustawy ordynacja podatkowa wynosił 5 lat i upływał z dniem 31 grudnia 2011 r., nie zaś jak stwierdzono w opinii - 3 lata, odnosząc to - niezasadnie - do utraty przez podatnika warunków uprawniających do skorzystania z ulgi (art. 69 § 1 ustawy). Z opinii biegłej z zakresu rachunkowości wynika, że dysponowanie środkami funduszu przez (...) nastąpiło przed przedawnieniem zobowiązania wobec P. (...).

opinia zespołu niezależnych biegłych sądowych

Opinia powyższa została wydana przez zespół niezależnych biegłych sądowych na podstawie postanowienia Sądu Rejonowego w Olsztynie I Wydział Cywilny w sprawie o sygn. akt I Ns 260/12 z wniosku U. W. (R.) z udziałem M. W. (1) o podział majątku wspólnego. Wnioski z niej wypływające w zakresie relewantnym dla niniejszego postępowania należy podzielić. Jednym z zagadnień analizowanych przez biegłych była również kwestia ustalenia funduszów specjalnych wykazywanych w sprawozdaniach (...) spółki (...). Z opinii wynika m.in., że fundusze specjalne prezentowane w pasywach bilansu stanowią szczególne zobowiązania krótkoterminowe. Stanowią one odzwierciedlenie „zarezerwowanych” przez jednostkę aktywów - nie muszą to być w całości środki pieniężne i są przeznaczone na ściśle określone cele. Wśród funduszy specjalnych można wyróżnić przede wszystkim: zakładowy fundusz świadczeń socjalnych ( (...)) oraz zakładowy fundusz rehabilitacji osób niepełnosprawnych ( (...)). Obowiązek i sposób tworzenia tych funduszy regulują odrębne ustawy: ustawa z dnia 4 marca 1994 roku o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (Dz. U. z 2015 r. poz. 111) oraz ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 roku o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. z 2011 r. nr 127, poz. 721 ze zm.). Cechą charakterystyczną obu tych funduszy jest to, że, co do zasady, zwiększenie ich stanu powinno równolegle powodować wzrost środków pieniężnych na rachunkach bankowych prowadzonych odrębnie dla każdego funduszu, natomiast wykorzystanie wiąże się ze zmniejszeniem zarówno stanu funduszu, jak i środków pieniężnych zgromadzonych na tych szczególnych, „dedykowanych” rachunkach bankowych. Ważne jest przy tym, iż wydatkowanie środków pieniężnych połączone z wykorzystaniem funduszu może dotyczyć tylko ustawowo określonych możliwości. (...) tworzy się głownie z corocznego odpisu podstawowego naliczanego w stosunku do przeciętnej liczby zatrudnionych i jak podkreślili biegli, środki tego funduszu przechowuje się na wyodrębnionym rachunku bankowym. Równowartość dokonanych odpisów i zwiększeń naliczonych zgodnie z ustawą o (...) na dany rok kalendarzowy pracodawca przekazuje na rachunek bankowy (...) w terminie do dnia 30 września tego roku. Przy czym, w terminie do dnia 31 maja tego roku, przekazuje kwotę stanowiącą co najmniej 75% równowartości odpisów. Jeśli w jednostce nie wykorzystano środków pieniężnych zgromadzonych na rachunku bankowym (...) na pożyczki np. na cele mieszkaniowe, to stan funduszu powinien być, co do zasady, równy wartości środków pieniężnych zgromadzonych na rachunku bankowym (...). Podobnie jest z (...). Obowiązek tworzenia i możliwość wykorzystania środków zakładowego funduszu rehabilitacji osób niepełnosprawnych dotyczy pracodawcy, który prowadzi zakład pracy chronionej (ZPChr). Środki tego funduszu przeznaczane są na finansowanie rehabilitacji zawodowej, społecznej i leczniczej. Sposób wydatkowania środków funduszu szczegółowo reguluje stosowne rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej. Środki (...) prowadzący zakład pracy chronionej uzyskuje między innymi ze zwolnień z niektórych podatków (np. podatku od nieruchomości), z części zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych, z dofinansowania uzyskanego z P. (...), z odsetek od środków na rachunku bankowym funduszu. Analogicznie do ZFŚS pracodawca prowadzący zakład pracy chronionej zobowiązany jest do prowadzenia odrębnego rachunku bankowego środków (...). Stan (...) prezentowany w pasywach bilansu zasadniczo powinien być równy stanowi środków pieniężnych zgromadzonych na wyodrębnionym rachunku bankowym (...). Biegli podkreślili, że na mocy art. 33 ust. 7 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 roku o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, w przypadku gdy pracodawca utracił status ZPCHr, niewykorzystane środki (...) należy bezwzględnie niezwłocznie przelać na rachunek bankowy Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (P. (...)).

Na dzień (...) roku fundusze specjalne (...) miały łączną wartość 1 533 284,39 zł., na którą składały się: Z. S. - 16 901,48 zł. oraz Zakładowy Fundusz (...) 1 516 382,91 zł. Środki pieniężne znajdujące się na wyodrębnionych rachunkach bankowych prowadzonych dla tych funduszy miały ogółem wartość 148 401,79 zł., z czego stan środków pieniężnych dla poszczególnych funduszy przedstawiał się następująco: stan środków pieniężnych na rachunku bankowym prowadzonym dla Z. (...) Świadczeń Socjalnych - 25 172,97 zł., a dla Z. (...) (...) Osób Niepełnosprawnych — 12228,82 zł. W odniesieniu do Z. (...) Świadczeń Socjalnych biegli stwierdzili, że stan i wykorzystanie środków tego funduszu nie budzą zastrzeżeń i są realizowane zgodnie zobowiązującymi przepisami. W odniesieniu do Z. (...) (...) Osób Niepełnosprawnych biegli ustalili, że stan tego funduszu nie ulegał zasadniczej zmianie od (...) roku, przy czym żadnej zmianie nie uległ stan tego funduszu w odniesieniu do pomocy indywidualnej oraz programu indywidualnego. Stan Z. (...) (...) Osób Niepełnosprawnych na dzień 01 stycznia 2007 roku wynosił 1 339 113,42 zł. i różnica pomiędzy stanem tego funduszu na dzień (...) roku wyniosła 10 257,33 zł.

W trakcie roku 2010 nastąpiło wyksięgowanie stanu Z. (...) (...) Osób Niepełnosprawnych na dobro pozostałych przychodów operacyjnych. Powyższe zdarzenie gospodarcze zaksięgowano w oparciu o dokument własny „Polecenie księgowania”. Biegli zwrócili w opinii uwagę, że wyksięgowanie stanu powyższego funduszu na dobro pozostałych przychodów operacyjnych, zamiast przekazania środków pieniężnych w kwocie 1 516 382,91 zł. na rachunek bankowy Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych w wysokości stanu Z. (...) (...) Osób Niepełnosprawnych stanowi złamanie dyspozycji zawartej w art. 33 ust. 7 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 roku o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. z 2011 r. nr 127, poz. 721 ze zm.), a tym samym na mocy art. 49 ust. 1 tejże ustawy mają zastosowanie przepisy ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 roku ordynacja podatkowa (Dz. U. z 205 poz. 613 ze zm.).

opinia uzupełniająca zespołu niezależnych biegłych sądowych

Biegli uzupełniająco wskazali, odnosząc się do kwestii funduszy specjalnych, że ich stan stanowi w sensie ekonomicznym źródło finansowania aktywów i tylko w wyjątkowych sytuacjach można powiązać konkretny składnik kapitałów (funduszy) z konkretnym składnikiem majątku. Nie można więc o wartość funduszy specjalnych podwyższać, ani też obniżać wartości majątki spółki, gdyż funduszy specjalnych nie zalicza się do składników majątku spółki. Za element majątku spółki należy uznać środki pieniężne zgromadzone na wyodrębnionym rachunku bankowym a te zostały uwzględnione wśród środków pieniężnych. Zespół biegłych stwierdził, że stan Z. (...) (...) Osób Niepełnosprawnych nie znajduje pokrycia w środkach pieniężnych zgromadzonych na wyodrębnionym do tego celu rachunku bankowym.

zeznania M. W.

W ocenie sądu zasługiwały na podzielenie, w szczególności odnosząc się do okoliczności sporządzenia opinii w w/w postępowaniu cywilnym i podstaw przyjęcia zawartych tam wniosków. W szczególności zwrócić należy uwagę na kwestie związane z odmową udostępnienia biegłym części wymaganej dokumentacji.

protokół oględzin akt sprawy I Ns 260/12 SR w Olsztynie wraz z załącznikami

dokument urzędowy, niekwestionowany

potwierdzenie salda

dokument niekwestionowany, potwierdzający ustalenia zespołu biegłych co do rozbieżności między stanem księgowym funduszu a wartością środków na wyodrębnionym rachunku bankowym

protokół oględzin zapisów dot. rachunku bankowego

niekwestionowany dokument urzędowy

protokół oględzin zapisów dot. rachunku bankowego (...)

niekwestionowany dokument urzędowy

opinia z badania sprawozdania finansowego za rok 2010 wraz z raportem

dokument niekwestionowany. Do ustaleń zawartych w raporcie odnieść należy uwagi przedstawione przez biegłą A. W., która wskazała na nieprawidłowe księgowanie stanu funduszu już w 2009 r., kiedy powinien stanowić przeterminowane zobowiązanie, na co powinna również zwrócić uwagę (...). M., która ograniczyła się do stwierdzenia, że spisanie w roku 2010 środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, niewykorzystanych na dzień wygaśnięcia przez spółkę w roku 2005 statusu zakładu pracy chronionej miało istotny wpływ na wielkość pozostałych przychodów spółki. Biegła R. M. nie odniosła się w żaden sposób do zawartych w raporcie za rok poprzedni zaleceń niezwłocznego przekazania owych środków do P. (...), które przecież nie tylko nie zostały wykonane, ale wręcz przeciwnie - środki przeksięgowano na przychody operacyjne spółki.

umowa spółki

dokument niekwestionowany

umowa spółki jawnej

dokument niekwestionowany

zeznania A. S.

Co do zasady dano im wiarę, jako prawdomównym. Powyższej oceny w żaden sposób nie zmienia fakt aktualnego skonfliktowania świadka z władzami spółki (...) w szczególności M. W., albowiem nie stwierdzono, aby świadek dążył do bezpodstawnego, kłamliwego pomawiania tych osób. Konflikt jest skutkiem złożenia przez niego w dniu (...) r. zawiadomienia o przestępstwie i z kolei wniesienia przeciwko niemu w dniu(...)zawiadomienia o przestępstwie przez M. W. (i prokurentów spółki) w którym zarzucono mu użycie groźby bezprawnej spowodowania postępowania karnego w celu zmuszenia wymienionego do zapłaty kwoty 500.000 zł. (k. 2264 i nast.) Nadmienić należy, że według uzyskanych informacji A. S. został w sprawie Sygn. akt II K 1694/18 za powyższe prawomocnie skazany (k. 3659, k. 3687). Kwestia prawnej oceny zachowań A. S. należy wyłącznie do oceny właściwego sądu, niemniej podniesione zarzuty, jakoby zeznania wymienionego w przedmiotowej sprawie miały charakter "odwetowy" w sposób oczywisty nie polegają na prawdzie, gdyż to właśnie on znacznie wcześniej złożył zawiadomienie o przestępstwie a wraz z nim kopie swoich pism skierowanych do M. W., zawierających min. stwierdzenie, że w jego ocenie przysługująca mu odprawa emerytalna nie powinna być niższa niż 500.000 zł brutto (k. 85). Odwetowy charakter ma za to wyraźnie wniesienie zawiadomienia przeciwko niemu. Zawiadomienie A. S., jak należy wywnioskować z jego zeznań, wynikało z rozgoryczenia wywołanego odejściem na emeryturę, która okazała się niska na skutek zaniżania przez spółkę (...) odprowadzanych składek i wypłacania wymienionemu przez długi okres części wynagrodzenia w sposób niezgodny z formalną dokumentacją, jak również nieprzyznaniem mu obiecanej jakoby przez M. W. odprawy emerytalnej, która miała to w jakimś stopniu skompensować. W ocenie sądu, w zakresie odnoszącym się do nieprawidłowości w kwestii Funduszu (...) zawiadomienie A. S. okazało się co do istoty polegać na prawdzie, choć nie potwierdzono dokładnie jego zeznań w kwestii przelewu, jaki miał zostać dokonany na rzecz M. W. po likwidacji funduszu. Wprawdzie M. W., jak wynika z analizy rachunku bankowego, wielokrotnie dokonywał wypłat na własny rachunek bankowy bardzo znacznych kwot (min. w roku 2009 - trzy duże wypłaty na kwotę łącznie 5,5 mln. zł., w dniu 10 stycznia 2011 r. - 2 mln. zł., 15 grudnia 2011 r. - 1 mln. zł.), jednakże trudno je konkretnie powiązać akurat z tym zdarzeniem, tym bardziej, że już w 2009 r. stan rachunku funduszu pozostawał w rażącej dysproporcji do stanu księgowego a środki funduszu - jak zeznała A. K. - włączono do środków obrotowych spółki. W kwestii dotyczącej zaniżania wymienionemu kwot zaliczek na podatek od wynagrodzeń akt oskarżenia dotyczył ostatecznie jedynie okresu od stycznia do października 2016 r. a kwota 3.008,00 zł. wynika w sposób jednoznaczny z ustaleń kontroli (...) Skarbowego w O. przeprowadzonej w spółce (...) i nie budzi wątpliwości. Nie stoi to w sprzeczności z generalnym podzieleniem zeznań A. S., że ta sama praktyka dotyczyła dłuższego okresu jego zatrudnienia, jak i innych osób, gdyż znajdują w tym względzie oparcie w zeznaniach szeregu świadków, którzy potwierdzili, niektórzy przynajmniej w postępowaniu przygotowawczym, wypłacanie w przeszłości w spółce (...) wynagrodzeń "pod stołem". Nie sposób jest stwierdzić, aby A. S. pozostawał z tymi osobami w zmowie, mając na celu niezasadne obciążanie kierownictwa spółki, zwłaszcza mając na uwadze ich ilość i brak związku z osobą A. S..

Mieć należy na uwadze, że proceder wypłacania wynagrodzeń przewyższających wynikające z umów formalnie zawartych jest specyficzną formą wykorzystania przewagi ekonomicznej pracodawcy nad pracownikiem, który w trudnej sytuacji na rynku pracy często pozbawiony jest możliwości przeciwstawienia się temu, uszczuplone zostają jego składki, możliwość korzystania z ulg a w dodatku postawiony jest w sytuacji, w której późniejsze potwierdzenie pobierania wynagrodzeń nieopodatkowanych i nieoskładkowanych może powodować konieczność uregulowania zaległości a nawet formalnie grozi odpowiedzialnością. Wiele osób w tym stanie rzeczy nie jest skłonnych do potwierdzania takich praktyk, mimo, że przyniosły im obiektywnie oczywistą szkodę. Tym bardziej odnosi się to do osób nadal zatrudnionych w tym samym podmiocie, które nie chcą narażać się na szykany ze strony pracodawcy. Było to wyraźnie widoczne w realiach sprawy. Często dopiero osoby nie mające nic do stracenia, czy właśnie w jakiś sposób skonfliktowane decydują się zeznawać, nie oznacza to jednak z góry, że podają nieprawdę, w szczególności, że większość tych zeznań nie ma istotniejszego znaczenia z uwagi na niewielki zakres aktu oskarżenia, potwierdzają jedynie ogólną zasadę funkcjonowania spółki (...), opartą o wypłacanie wynagrodzeń niezgodnie z formalną dokumentacją. Okoliczności te znajdują również wyraźne potwierdzenie w zeznaniach części świadków zawnioskowanych do odczytania.

Zauważyć trzeba, że opisany w zawiadomieniu A. S. mechanizm pobierania znacznych kwot w gotówce w okresie dokonywania wypłaty dla pracowników i następczego wystawiania przez księgowość potwierdzenia wpłat gotówkowych na różnicę w stosunku do oficjalnej listy płac został co do istoty potwierdzony przez biegłą z zakresu rachunkowości, jakkolwiek z oczywistych względów dowodowych nie sposób było uzyskać jednoznacznego potwierdzenia przeznaczenia tych kwot na wypłaty "pod stołem". Niemniej, pozostaje to w wyraźnym związku z zeznaniami min. A. S., które w ocenie sądu nie są kłamliwe. Z racji zajmowanego stanowiska miał on dużą wiedzę o realiach funkcjonowania spółki (...) i dostęp do dokumentów. Jest jednak w ocenie sądu równocześnie oczywiste, że nie miał zupełnie żadnych możliwości decyzyjnych; bez wiedzy i zgody wspólników (zwłaszcza M. W.) nic istotnego w spółce nie mogło mieć miejsca, z pewnością dotyczy to organizacji wypłat, przelewów finansowych, czy likwidacji (...), co obecnie usiłuje się bezpodstawnie zrzucić na świadka.

protokół z kontroli Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z dnia 21 kwietnia 06 maja 2016 r.

dokument urzędowy, niewnoszący istotnych okoliczności dowodowych

sprawozdania finansowe

dokumenty niekwestionowane

wynik kontroli przedsiębiorstwa (...) prowadzonej przez Warmińsko Mazurski Urząd Celno - Skarbowy w O.

dokument urzędowy. Ustalenia kontroli jednoznacznie potwierdzają zasadność zarzutów w zakresie odnoszącym się do wskazanych w akcie oskarżenia nieprawidłowości w wypłacaniu wynagrodzeń na rzecz A. S., W. M., J. C., Z. G., J. M., T. W., D. C., A. K. i J. O.. Brak jest podstaw do podważania wiarygodności wskazanego dowodu. Podkreślić przy tym należy, że ustalenia te, jak i - w ślad za nimi - zakres zarzutów aktu oskarżenia, dotyczą w praktyce jedynie małego wycinka (osobowego i czasowego) działalności spółki (...).

teczka z listami płac

zbiór dokumentów pozostający w związku z treścią zeznań min. A. S. i W. M.. W ocenie sądu dowodzi prawdziwości relacji odnoszących się do istnienia w (...) podwójnych list płac i wypłacania wynagrodzeń w kwotach odbiegających od oficjalnych. W ocenie sądu w żadnym razie nie sposób przyjąć za wiarygodne, aby W. M., czy ktokolwiek inny, dokumenty te sfabrykował na użytek przedmiotowego postępowania, są to zapisy szczegółowe, odnoszące się do wielu osób (z których część oficjalnie zaprzeczyła, aby takie wynagrodzenie pobierała), zawierają adnotacje o zwiększeniach (premiach) i potrąceniach.

protokół oględzin teczki z listami płac

dokument urzędowy

zeznania W. M.

Sąd dał wiarę jego zeznaniom jako spójnym i konsekwentnym. Świadek obszernie i dokładnie przedstawił sposób powstawania nieoficjalnych list płac i sposób dokonywania wypłat. Z zeznań wynika jednoznacznie zaangażowanie wszystkich oskarżonych w ten proceder. Świadek wskazał, że dopiero w toku postępowania został odsunięty od sporządzania list i wypłatami zajął się osobiście R. W.. Wskazał również - co do własnej osoby, jak i innych pracowników co do których miał wiedzę - na długotrwałe różnice miedzy wynagrodzeniem oficjalnym a faktycznie otrzymywanym. W ocenie sądu nawet jeśli świadek rozmawiał na temat złożenia zeznań z A. S., to nie rzutuje to w żadnym stopniu na jego wiarygodność. W ocenie sądu nie zachodzą w ogóle żadne podstawy do przyjęcia, by którykolwiek ze świadków wskazujących na nieprawidłowości w zakresie wypłacania wynagrodzeń w firmie (...) zeznał nieprawdę, czy pozostawał pod wpływem A. S., względnie W. M..

zeznania J. C.

Sąd dał im wiarę jako spójnym i prawdomównym. Nie stwierdzono żadnych podstaw do ich kwestionowania. W ocenie sądu, zarówno świadek, jak i jego żona to ludzie uczciwi, wieloletni pracownicy (...), nie składający fałszywych zeznań w sprawie. Podkreślić należy, że zarówno świadek, jaki jego żona zostali zwolnieni z pracy po przesłuchaniu w (...), co od razu zapowiedział im D. O..

zeznania D. C.

Sąd dał im wiarę jako spójnym i prawdomównym, nie stwierdzając żadnych podstaw do ich kwestionowania. W przypadku świadka, podobnie jak A. K. i J. O. - odmiennie względem pozostałych pracowników - z ustaleń kontroli wynika, że w badanym okresie pracodawca obliczył, pobrał i odprowadził zaliczki na podatek w prawidłowej wysokości, aczkolwiek nie uiścił części należnego im wynagrodzenia.

zeznania Z. G.

Sąd dał im wiarę jako spójnym i prawdomównym, nie stwierdzając żadnych podstaw do ich kwestionowania.

zeznania J. M.

Sąd dał im wiarę jako spójnym i prawdomównym, nie stwierdzając żadnych podstaw do ich kwestionowania.

zeznania T. W.

Sąd dał im wiarę jako spójnym i prawdomównym, nie stwierdzając żadnych podstaw do ich kwestionowania.

zeznania A. K.

Sąd dał im wiarę jako spójnym i prawdomównym, nie stwierdzając żadnych podstaw do ich kwestionowania.

zeznania J. O.

Sąd dał im wiarę jako spójnym i prawdomównym, nie stwierdzając żadnych podstaw do ich kwestionowania.

zeznania W. Ż.

Sąd dał im wiarę jako spójnym i prawdomównym, nie stwierdzając żadnych podstaw do ich kwestionowania. Zeznania powyższe dotyczą okoliczności sporządzenia raportu z badania bilansu za rok 2009 w ramach firmy (...), w którym wskazano na konieczność dokonania przekazania środków (...) na rzecz (...) w związku z utartą statusu zakładu pracy chronionej. Świadek wskazała, że nie mogła stwierdzić wykonania zaleceń, gdyż (...) zerwał współpracę i kolejne badanie bilansu zostało dokonane przez inne biuro.

zeznania D. W.

analogicznie, jak względem W. Ż. zeznania te należało zasadniczo podzielić, jakkolwiek świadek dysponował ograniczonymi informacjami z uwagi na upływ czasu i niewykonywanie pracy.

zeznania M. K.

zeznania powyższe w ocenie sądu podzielić można jedynie w ograniczonym zakresie, niesprzecznym z poczynionymi ustaleniami faktycznymi. Świadek jest bowiem nadal zatrudniona w spółce (...) i zajmuje tam istotną pozycję. Z pewnością ma rozległą wiedzę na temat wszystkich okoliczności sprawy. Jej zeznania charakteryzuje jednak stronniczość i unikanie wszelkich okoliczności niewygodnych dla oskarżonych, co w szczególności odnosi się do podwójnego sytemu płac. W istotnych kwestiach odnoszących się do środków funduszu niewiarygodnie i ogólnikowo powoływała się na niepamięć, względnie próbowała, podobnie jak oskarżeni, obciążać odpowiedzialnością A. S., jak np. w kwestii wystawienia dokumentu księgowego dotyczącego przekazania środków na ogólne przychody operacyjne.

zeznania M. S.

zeznania te można podzielić również w ograniczonym zakresie, gdyż świadek pracując w (...) przez wiele lat, w tym jako specjalista ds. wynagrodzeń i zajmując się sprawami P. (...) na pewno, podobnie jak M. K., posiada wiedzę na temat okoliczności sprawy, jednak jej zeznania niewiele wnoszą.

zeznania R. K.

sąd uznał je za wiarygodne w szczególności w zakresie odnoszącym się do ograniczonego wpływu świadka na funkcjonowanie spółki, gdyż nie ulega kwestii, że wstąpił do niej będąc pracownikiem i jego rola ograniczona była do działu sprzedaży, nie był również prokurentem upoważnionym do podejmowania istotniejszych decyzji. Podał, że powyższa sytuacja, przy jednocześnie ponoszonym ryzyku odpowiedzialności, skłoniła go do wystąpienia ze spółki, choć chciał w niej pozostać jako pracownik, na co nie wyrażono zgody. Znajduje to potwierdzenie w dokumentach. Świadek również wskazał na funkcjonowanie w spółce sytemu wynagradzania pracowników zgodnie z "nieoficjalnymi" listami płac, jakkolwiek nie odnosiło się to do żadnej osoby wskazanej w akcie oskarżenia, tylko do pracowników działu sprzedaży. W ocenie sądu fakt istnienia dwóch sporów sądowych odnoszących się do sposobu rozliczenia udziału w zysku w związku z odejściem świadka ze spółki nie miał wpływu na jego wiarygodność, zwłaszcza, że w jednym z nich (z powództwa przeciwko niemu) zapadł korzystny dla niego wyrok. Świadek nie dążył do bezzasadnego obciążania oskarżonych.

wyrok Sądu Okręgowego w Olsztynie dot. roszczeń (...) wobec R. K.

dokument urzędowy

zeznania W. D.

zeznaniom świadka z rozprawy dano wiarę jedynie w części, albowiem wyraźnie starał się wycofać z treści zeznań, jakie złożył w postępowaniu przygotowawczym, w których jednoznacznie zeznał na temat pobierania wynagrodzeń wyższych niż oficjalne, również w konfrontacji z R. W.. Nie miał on wówczas żadnego powodu, aby zeznawać nieprawdę.

zeznania A. J.

świadkowi dano wiarę, jakkolwiek jej zeznania niewiele wnoszą. Jest nadal pracownikiem (...) i zaprzeczała pobieraniu wynagrodzenia wyższego niż oficjalne, zauważyć jednak należy, że analiza wpływów na jej rachunek bankowy wskazywała na dokonywanie przez nią po otrzymaniu wynagrodzenia wpłat wyższych, niż oficjalne wynagrodzenie.

zeznania A. J.

zeznaniom świadka z rozprawy dano wiarę jedynie w części, albowiem starał się wycofać z treści zeznań, jakie złożył w postępowaniu przygotowawczym, w których jednoznacznie zeznał na temat pobierania wynagrodzeń wyższych niż oficjalne.

zeznania A. K.

świadkowi dano wiarę, nie zgłaszała rozbieżności co do pobieranego wynagrodzenia

zeznania C. N.

świadkowi dano wiarę, gdyż zeznał konsekwentnie, wskazując na wypłacanie pracownikom pensji przekraczających oficjalnie określone, jak i okoliczności dokonywania wypłat. W ocenie sąd nie ma on żadnego powodu, aby zeznawać nieprawdę; nie pracuje w spółce, został zwolniony dyscyplinarnie, jednak uzyskał korzystne rozstrzygnięcie Sądu Pracy.

zeznania D. S.

zeznaniom świadka z rozprawy dano wiarę jedynie w części, albowiem on również starał się wycofać z treści zeznań, jakie złożył w postępowaniu przygotowawczym, w których jednoznacznie zeznał na temat pobierania wynagrodzeń wyższych niż oficjalne, jednocześnie nie zaprzeczał, że takie wówczas składał.

zeznania E. C.

świadkowi dano wiarę, nie zgłaszała rozbieżności co do pobieranego wynagrodzenia

zeznania E. M.

świadkowi dano wiarę, gdyż zeznał konsekwentnie, wskazując na wypłacanie pracownikom pensji przekraczających oficjalnie określone, jak i okoliczności dokonywania wypłat. W ocenie sąd nie ma on żadnego powodu, aby zeznawać nieprawdę a podnoszone przez oskarżonego koneksje rodzinne świadka są nieznaczące.

zeznania I. P.

świadkowi dano wiarę, gdyż zeznał konsekwentnie, wskazując na wypłacanie pracownikom pensji przekraczających oficjalnie określone, jak i okoliczności dokonywania wypłat. Związek świadka z M. P. nie stanowi okoliczności, dla której miałaby pomawiać oskarżonych.

zeznania M. P.

świadkowi dano wiarę, gdyż zeznał konsekwentnie, wskazując na wypłacanie pracownikom pensji przekraczających oficjalnie określone, jak i okoliczności dokonywania wypłat. W ocenie sąd nie ma on żadnego powodu, aby zeznawać nieprawdę, w szczególności nie stanowi takiego założenie własnej działalności, czy nawet zakończony spór sądowy z (...).

zeznania J. A.

świadek konsekwentnie zaprzeczył, aby zarabiał nieoficjalnie więcej niż wynikało to z oficjalnej listy płac. Niemniej analiza list nieformalnych wskazuje, że tak właśnie było i to przez długi okres. Mieć trzeba na uwadze, że jest nadal pracownikiem (...) i z tego względu może nie być skłonny do potwierdzenia tych okoliczności.

zeznania J. K.

świadkowi dano wiarę, gdyż zeznał konsekwentnie, wskazując na wypłacanie pracownikom pensji przekraczających oficjalnie określone, jak i okoliczności dokonywania wypłat. W ocenie sąd nie ma on żadnego powodu, aby zeznawać nieprawdę.

zeznania J. S.

świadkowi dano wiarę, gdyż zeznał konsekwentnie, wskazując na wypłacanie pracownikom pensji przekraczających oficjalnie określone, jak i okoliczności dokonywania wypłat. W ocenie sąd nie ma on żadnego powodu, aby zeznawać nieprawdę.

zeznania J. T.

świadkowi dano wiarę, gdyż zeznał konsekwentnie, wskazując na wypłacanie pracownikom pensji przekraczających oficjalnie określone, jak i okoliczności dokonywania wypłat. W ocenie sąd nie ma on żadnego powodu, aby zeznawać nieprawdę.

zeznania K. P.

Sąd dał im wiarę jako spójnym i prawdomównym, nie stwierdzając żadnych podstaw do ich kwestionowania.

zeznania M. K.

świadkowi dano wiarę, gdyż zeznał konsekwentnie, wskazując na wypłacanie pracownikom pensji przekraczających oficjalnie określone, jak i okoliczności dokonywania wypłat. W ocenie sąd nie ma on żadnego powodu, aby zeznawać nieprawdę.

zeznania P. R.

świadkowi dano wiarę, gdyż zeznał konsekwentnie, wskazując na wypłacanie pracownikom pensji przekraczających oficjalnie określone, jak i okoliczności dokonywania wypłat. W ocenie sąd nie ma on żadnego powodu, aby zeznawać nieprawdę.

zeznania R. O.

świadkowi dano wiarę, gdyż zeznał konsekwentnie, wskazując na wypłacanie pracownikom pensji przekraczających oficjalnie określone, jak i okoliczności dokonywania wypłat. W ocenie sąd nie ma on żadnego powodu, aby zeznawać nieprawdę.

zeznania R. P.

świadkowi dano wiarę, gdyż zeznał konsekwentnie, wskazując na wypłacanie pracownikom pensji przekraczających oficjalnie określone, jak i okoliczności dokonywania wypłat. W ocenie sąd nie ma on żadnego powodu, aby zeznawać nieprawdę.

zeznania S. M.

świadkowi dano wiarę, gdyż zeznał konsekwentnie, wskazując na wypłacanie pracownikom pensji przekraczających oficjalnie określone, jak i okoliczności dokonywania wypłat. W ocenie sąd nie ma on żadnego powodu, aby zeznawać nieprawdę.

zeznania S. R.

świadkowi dano wiarę, gdyż zeznał konsekwentnie, wskazując na wypłacanie pracownikom pensji przekraczających oficjalnie określone, jak i okoliczności dokonywania wypłat. W ocenie sąd nie ma on żadnego powodu, aby zeznawać nieprawdę.

2.2.  Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 1.1 albo 1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

wyjaśnienia M. W.,

Sąd nie dał im wiary w zakresie, w jakim zaprzeczył dopuszczeniu się zarzuconych mu czynów. Wskazał - odpowiadając wyłącznie na pytania swoich obrońców - w szczególności, że nie miał wiedzy na temat środków (...), nie wiedział, że trzeba było je przekazać na rzecz P. (...) a za kwestie powyższe odpowiedzialny był A. S.. W ocenie sądu nie sposób przyjąć, że kwestie tak istotne zostały załatwione bez jego wiedzy i decyzji, choć miał absolutnie decydujący głos w spółce w każdej sprawie. Rola R. W. i R. O. była tylko taka, jaką on im wyznaczył. Oskarżony wyjaśnił, że zapoznawał się z opinią radcy prawnego w tej kwestii a jakoby nie zapoznał się z uwagami biegłej rewident badającej bilans za 2009 r., choć opinia właśnie tej kwestii dotyczyła. Nie sposób również przyjąć, że A. S. zdecydował samodzielnie o przeksięgowaniu, choć wiązało się z tym zobowiązanie podatkowe i było to rozporządzenie znaczną kwotą. Nie dano mu również wiary co do tego, że A. S., czy R. K. złożyli nieprawdziwe zeznania z uwagi na konflikt, jaki między nimi zaistniał, w szczególności bowiem oskarżenie A. S. wynikało z faktu złożenia przez niego zawiadomienia o przestępstwie (na które przez wiele miesięcy wspólnicy (...) początkowo nie reagowali i nic nie wskazuje, żeby się czegokolwiek obawiali). Nie dano mu również wiary, że nie zajmował się wynagrodzeniami, nie wie, kto i jak je wypłacał, gdyż to również były kwestie, które nie mogły się odbywać bez jego wiedzy i woli, zwłaszcza, że część świadków wskazała, że on właśnie przy zatrudnieniu z góry informował, że część wynagrodzenia otrzymają "pod stołem". Fakt że w ostatnim czasie nie zajmował się osobiście wypłacaniem wynagrodzenia, a nawet bywały okresy, kiedy rzadko pojawiał się w siedzibie spółki, nie zmienia jego wiedzy co do tego aspektu funkcjonowania spółki.

wyjaśnienia R. W.,

Oskarżony lakonicznie wyjaśnił, że nic mu nie wiadomo na temat funduszu (...), gdyż w spółce jest od 2007 a wówczas nie była już zakładem pracy chronionej. Niemniej kwestia pozostałego funduszu dotyczy lat późniejszych i była to sprawa istotna dla funkcjonowania spółki, o której R. W. niewątpliwie miał wiedzę. Zupełnie niewiarygodne są jego twierdzenia, że w spółce była tylko jedna lista płac, prowadzona przez firmę (...) i wynagrodzenia płacone były zgodnie z tą lista, gdyż jednoznacznie przeczy temu zgromadzony w sprawie materiał dowodowy, który min. wskazuje również, że to oskarżony osobiście zajmował się najczęściej wypłacaniem wynagrodzeń niezgodnie z tą oficjalną listą.

wyjaśnienia D. O.,

Wyjaśnień oskarżonego sąd nie podzielił z analogicznych względów, jak wskazane co do osoby R. W.. W ocenie sądu sprawa funduszu (...) była istotna dla funkcjonowania spółki i wspólnicy (prokurenci) niewątpliwie mieli na ten temat wiedzę. Zupełnie niewiarygodne są wyjaśnienia, że w spółce była tylko jedna lista płac, prowadzona przez firmę (...) i wynagrodzenia płacone były zgodnie z tą listą, gdyż jednoznacznie przeczy temu zgromadzony w sprawie materiał dowodowy.

3.  PODSTAWA PRAWNA WYROKU

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Oskarżony

☒

3.1. Podstawa prawna skazania albo warunkowego umorzenia postępowania zgodna z zarzutem

I

M. W. (1), R. W. (1), D. O.

Zwięźle o powodach przyjętej kwalifikacji prawnej

W ocenie sądu uznać należało oskarżonych co do zasady za winnych popełnienia zarzucanych im czynów (opisanych odpowiednio w pkt I, pkt XI i pkt XXI a/o), albowiem zgromadzony materiał dowody wskazuje, że dopuścili się tego przestępstwa, działając wspólnie i w porozumieniu. Sąd miał na uwadze, że zgodnie z art. 33 ust. 1 ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych prowadzący zakład pracy chronionej zobowiązany jest utworzyć Zakładowy Fundusz (...), który tworzony jest ze środków wskazanych w ustawie, wśród których w szczególności z części zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych, zgodnie z odrębnymi przepisami oraz zwolnień podatkowych (środków, o których mowa w art. 31 ust. 3 pkt 1 lit b ustawy). Na pracodawcę nałożone są w związku z tym liczne obowiązki i ograniczenia, w szczególności zobligowany jest do prowadzenia ewidencji środków funduszu, prowadzenia wyodrębnionego rachunku bankowego dla środków funduszu, wydatkowania środków funduszu wyłącznie z rachunku bankowego tego funduszu, terminowego przekazywania na fundusz uzyskanych środków oraz wydatkowania środków jedynie na ściśle określone cele, związane z rehabilitacją zawodową, społeczną i leczniczą. Pracodawca uzyskuje zgodnie z ustawą status "dysponenta funduszu" (art. 33 ust. 9). Środki funduszu nie podlegają egzekucji sądowej, ani administracyjnej oraz nie mogą być obciążane w jakikolwiek sposób. W przypadku niezgodnego z ustawą przeznaczenia środków funduszu pracodawca jest zobowiązany do dokonania zwrotu 100% kwoty tych środków na fundusz rehabilitacji oraz dokonać wpłaty sankcyjnej w wysokości 30% tych środków. Z kolei w przypadku likwidacji, upadłości, wykreślenia z ewidencji działalności gospodarczej prowadzącego zakład pracy chronionej lub utraty statusu zakładu pracy chronionej niewykorzystane wg. stanu na dany dzień środki funduszu rehabilitacji podlegają niezwłocznej wpłacie do Funduszu (P. (...)), zastrzeżeniem wyjątków określonych w ust. 7a i 7 b (które nie mają zastosowania do sytuacji (...) spółki (...)). W świetle zgromadzonego materiału dowodowego nie ulega wątpliwości, że spółka (...) posiadała status zakładu pracy chronionej, przyznany na czas określony, który utraciła poprzez jego wygaśnięcie. Utworzyła zgodnie z wymogami ustawowymi (...) i uzyskiwała źródła tworzenia funduszu, prowadzące do narastania jego wartości do kwoty 1.516.382,81 zł., czego nie kwestionowano i co wynika jednoznacznie z informacji P. (...), zeznań K. P., ustaleń biegłej z zakresu księgowości, jak i innych dowodów min. badania bilansów spółki.

Nie ulega również wątpliwości, że pomimo utraty statusu zakładu pracy chronionej spółka, z rażącym i zupełnie oczywistym naruszeniem dyspozycji zawartej w art. 33 ust. 7 ustawy, nie dokonała niezwłocznie wpłaty środków funduszu do P. (...) i już w roku 2009 stan środków funduszu na wyodrębnionym rachunku bankowym wynosił jedynie ok.123.000 zł., co stwierdzili biegli sądowi badający sytuacje finansową spółki dla celów postępowania o podział majątku wspólnego między oskarżonym M. W. a jego byłą żoną. Jak wynika przy tym z zeznań M. K. - środki funduszu zostały włączone do środków obrotowych spółki, znajdujących się na ogólnym rachunku spółki. W dniu (...) z datą wsteczną na dzień (...)r. sporządzono dokument księgowy, którym przeksięgowano środki (...) na ogólne przychody operacyjne spółki, po czym pozostałą część środków wypłacono z wyodrębnionego rachunku bankowego. Są to okoliczności niekwestionowane. Obowiązek dokonania wpłaty środków funduszu do P. (...) ma charakter jednoznacznie wskazany w ustawie i nie wymaga żadnych zabiegów interpretacyjnych, jest jednym z zupełnie podstawowych, jakie wiążą się z funkcjonowaniem zakładu pracy chronionej.

W ocenie sądu charakter prawny środków (...) ukształtowany ustawą o rehabilitacji jest bardzo specyficzny, gdyż wprawdzie tworzy go (obowiązkowo) sam pracodawca, gromadząc środki na należącym do niego rachunku bankowym, pozostaje jednak wyłącznie jego dysponentem w zakreślonych ustawą granicach, po czym - w razie niewykorzystania - zobligowany jest niezwłocznie wpłacić środki funduszu do P. (...). Warunkiem wykorzystania funduszu jest dokonywanie wydatków z niego na cele ściśle określone w ustawie, przy tym w sposób celowy i oszczędny, z uwzględnieniem optymalnego doboru metod i środków realizacji w stosunku do zakładanych celów (§4a Rozporządzenia z 19 grudnia 2007 r. w sprawie zakładowego funduszu rehabilitacji osób niepełnosprawnych). Zakres uprawienia do dysponowania środkami funduszu jest więc ściśle limitowany. Przede wszystkim jednak należy podkreślić, że fundusz tworzony jest w zasadniczym stopniu z części zaliczek na podatek dochodowy (art. 38 ust. 2 Ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych) i zwolnień podatkowych, zatem są to środki, które zatrzymane zostały w dyspozycji pracodawcy wyłącznie z uwagi na fakt utworzenia omawianego funduszu, gdyż w przeciwnym wypadku musiałby zostać przekazane jako zobowiązania publicznoprawne. Podkreśla się w związku z powyższym, że fundusz rehabilitacji jest funduszem celowym, zaś nałożone na pracodawcę obowiązki związane z prowadzeniem funduszu sprawiają, że stanowi on wydzielony organizacyjno - prawnie zasób pieniężny (wyrok NSA z dnia 08 marca 2012 r., II GSK 1794/12, LEX nr 1481750). Wskazać należy na stanowisko Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, zawarte w wyroku z dnia 21 czerwca 2013 r. (III SA/Wa 3415/12, LEX nr 1415144), gdzie zauważono, że pracodawca, który wypłaca wynagrodzenia swoim pracownikom, ma obowiązek odprowadzić w ich imieniu zaliczki na podatek dochodowy. Wypłata pracownikowi wynagrodzenia, z którego potrącono zaliczkę, oznacza zatem, że pracodawca, który w świetle prawa jest płatnikiem tej zaliczki, stał się posiadaczem – „uzyskał" środki, które co do zasady miałby obowiązek przekazać do właściwego urzędu skarbowego. Chodzi o to, że w świetle powyższych unormowań płatnik – zakład pracy chronionej – jest pośrednikiem, który co do zasady, gdyby nie przepis art. 38 ust. 2 u.p.d.o.f., przekazywałby zaliczki pobrane od pracowników na rzecz organu podatkowego. Nie jest zatem w ocenie sądu słusznym pogląd, że środki zgromadzone w ramach (...) są po prostu środkami własnymi pracodawcy. Wprawdzie w orzecznictwie NSA zakwestionowano wyrażony w skardze kasacyjnej pogląd, że skarżąca spółka nie była właścicielem środków (...), że nie są to środki prowadzącego zakład pracy chronionej a są to w istocie środki publiczne, których wydatkowanie zostało jedynie powierzone podmiotom prywatnym (wyrok NSA z dnia 18 maja 2010 r., II FSK 55/09), jednakże mieć należy na uwadze kontekst, w jakim orzeczenie to zapadło, mianowicie dotyczyło kwestii uznania za przychód spółki odsetek od środków zgromadzonych na funduszu i w tym akurat zakresie jest oczywiście słuszne. Niemniej wyrażano zasługujące na podzielenie stanowisko, że środki z konta obrotowego pracodawcy są jego własnymi środkami, natomiast zgromadzone na rachunku funduszu rehabilitacji są właśnie środkami publicznymi, dlatego wydatki finansowane ze środków pracodawcy nie stanowią pomocy publicznej nawet wtedy, gdy wszystkie rachunki pozostają w posiadaniu jednego przedsiębiorcy i gdy cel wydatkowania własnych środków jest zgodny z przepisami rozporządzenia w sprawie zakładowego funduszu rehabilitacji osób niepełnosprawnych. Środki funduszu zakładowego są środkami, których pracodawca jest dysponentem i dysponuje nimi na zasadach ściśle określonych w art. 33 ustawy. Oznacza to, że status tych środków nie jest tożsamy ze środkami własnymi pracodawcy (wyrok WSA w Warszawie z dnia 24 sierpnia 2010 r., V SA/Wa 730/10). Charakter prawny środków funduszu powoduje, że nie są one tożsame ze środkami własnymi pracodawcy. Rodzi to daleko idące konsekwencje, także z punku widzenia dokonania pewnych operacji finansowych z wykorzystaniem środków własnych pracodawcy (por. Tatiana Wrocławska, Komentarz do art. 33 ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnieniu osób niepełnosprawnych, LEX Online, t. 1). W ocenie sądu stanowisko to jest zasadne zwłaszcza w kontekście tworzenia funduszu głównie z zaliczek i zwolnień podatkowych, co do zasady podlegających wpłacie na rzecz Skarbu Państwa. W kontekście powyższego, przyjąć należy, że zasadnym jest uznanie „środków funduszu” za mienie cudze, mogące podlegać przywłaszczeniu w rozumieniu art. 284 § 1 k.k. Wskazać należy, że nie budzi wątpliwości, że przywłaszczeniu podlegać mogą pobrane przez pracodawcę od wynagrodzeń zaliczki na podatek dochodowy (choć wypłacane są ze środków pracodawcy) i w tym zakresie art. 77 k.k.s. pozostaje w rzeczywistym i niepomijalnym zbiegu z art. 284 § 1 k.k., jeśli pracodawca pobrane zaliczki sobie przywłaszcza.

W ocenie sądu oskarżeni dokonali przywłaszczenia środków funduszu, gdyż już w grudniu 2009 r. stan rachunku funduszu nie odzwierciedlał stanu księgowego funduszu, gdyż spółka (...) włączyła środki funduszu do własnych środków operacyjnych, w następującym czasie dokonując przeksięgowania stanu funduszu na pozostałe przychodu operacyjne spółki i likwidując pozostałość stanu rachunku (...). Wskazuje to już ostatecznie na zamiar zatrzymania środków funduszu i włączenia ich wbrew przepisom ustawy do majątku spółki. Nastąpiło to przed przedawnieniem terminu do wydania przez Prezesa Zarządu P. (...) decyzji określającej zobowiązanie zgodnie z ustawą Ordynacja podatkowa (art. 49 ust. 1 ustawy o rehabilitacji). Wynika to jednoznacznie z treści opinii biegłej z zakresu rachunkowości, która podkreśliła, że faktyczne dysponowanie środkami (...) nastąpiło przed przedawnieniem a co najmniej od 2009 r. występowała niezgodność w wysokości salda księgowego odpowiadającego (...) w porównaniu z wysokością środków pieniężnych. Ze względu na brak dostępu do ksiąg rachunkowych sprzed 2009 r. jak i dokumentów bankowych biegła nie była w stanie wskazać dat, w których nastąpiło przekazanie środków na cele bieżącej działalności (...). Niemniej, stało się to przed terminem przedawnienia. Biegła podkreśliła, że środki pieniężne zostały rozdysponowane z wyodrębnionego rachunku wcześniej, gdy (...) nie był prawnym właścicielem środków a przez przekazanie ich na rachunek związany z bieżącą działalnością operacyjną nastąpiło świadome użycie tych środków niezgodnie z ich przeznaczeniem, ze szkodą na rzecz P. (...).

Wskazać należy, że ponieważ uprawnienia organów podatkowych w zakresie wpłat określonych w ustawie o rehabilitacji przysługują Prezesowi Zarządu Funduszu P. (...), organy podatkowe (Urząd Kontroli Skarbowej) prowadzące kontrolę spółki (...) związaną z rzetelnością deklarowanych podstaw opodatkowania oraz prawidłowości obliczania i wpłacania podatku dochodowego od osób fizycznych za 2010 r. oraz podatku od towarów i usług za poszczególne okresy rozliczeniowe 2010 r. nie były uprawnione do badania i kwestionowania faktu przeksięgowania funduszu, natomiast nie budzi wątpliwości, że środki w ten sposób uzyskane zostały opodatkowane, przez co wynik kontroli z dnia 20 listopada 2012 r. okoliczności tej nie kwestionuje (k. 639 - 642 i akta postępowania).

W ocenie sądu czyn przypisany oskarżonym zakwalifikować należało z art. 284 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k, albowiem nie doszło do powierzenia rzeczy ruchomej (pieniędzy) w rozumieniu art. 284 § 2 k.k. W ocenie sądu brak jest jakichkolwiek podstaw do przyjęcia, że oskarżeni działali pod wpływem błędu, albowiem - jak już wspomniano - obowiązek dokonania wpłaty środków funduszu do P. (...) jest jasno i jednoznacznie wskazany w ustawie. Oskarżeni obowiązek ten natomiast jaskrawo zignorowali, wobec czego mieli świadomość nieprawidłowości swojego zachowania a wynikała ona w późniejszym czasie również z raportu z badania bilansu za 2009 r. w którym to jednoznacznie stwierdzono.

W ocenie sądu zasadne są również pozostałe zarzuty zawarte w akcie oskarżenia, jakkolwiek ustalić należało, że stanowią co do każdego z oskarżonych ciąg przestępstw określonych w art. 218 § 1a k.k. w zw. z art. 12 k.k. (w brzmieniu obowiązującym przed wejściem w życie ustawy z dnia 04 października 2018 r. (Dz. U. poz. 2077) w zw. z art. 4 § 1 k.k., co ma związek z zaostrzeniem odpowiedzialności za popełnienie czynu ciągłego, do oskarżonych stosować zaś należy ustawę w względniejszą. W ocenie sądu zasadność ustaleń faktycznych w tym zakresie, jak i przyjęta kwalifikacja prawna nie budzi wątpliwości. Oskarżeni, jako wspólnicy (prokurenci) spółki wykonywali czynności z zakresu prawa pracy i uporczywie naruszali prawa osób wskazanych osób zatrudnionych poprzez zaniżanie kwot zaliczek na podatek od wynagrodzeń, względnie nie uiszczając należnego wynagrodzenia w części. W ocenie sądu ustalić należało fakt działania w celu osiągnięcia korzyści majątkowej. Wbrew twierdzeniom oskarżonych, wypłacanie nieformalnego wynagrodzenia "pod stołem" jest generalnie korzystne finansowo dla nieuczciwego pracodawcy, z tego właśnie oczywistego względu jest praktyką nierzadko spotykaną.

☐

3.2. Podstawa prawna skazania albo warunkowego umorzenia postępowania niezgodna z zarzutem

Zwięźle o powodach przyjętej kwalifikacji prawnej

☐

3.3. Warunkowe umorzenie postępowania

Zwięzłe wyjaśnienie podstawy prawnej oraz zwięźle o powodach warunkowego umorzenia postępowania

☐

3.4. Umorzenie postępowania

Zwięzłe wyjaśnienie podstawy prawnej oraz zwięźle o powodach umorzenia postępowania

☐

3.5. Uniewinnienie

Zwięzłe wyjaśnienie podstawy prawnej oraz zwięźle o powodach uniewinnienia

4.  KARY, Środki Karne, PRzepadek, Środki Kompensacyjne i
środki związane z poddaniem sprawcy próbie

Oskarżony

Punkt rozstrzygnięcia
z wyroku

Punkt z wyroku odnoszący się
do przypisanego czynu

Przytoczyć okoliczności

M. W. (1), R. W. (1), D. O.,

I, II, III

Orzekając o karach sąd miała na uwadze stopień społecznej szkodliwości przypisanych oskarżonym czynów, stopień zawinienia, jak i inne okoliczności, o jakich mowa w art. 53 § 1 i 2 k.k. Miał na uwadze dotychczasową niekaralność oskarżonych. W przekonaniu sądu wymierzone im kary jednostkowe, jak i kary łączne są adekwatne do okoliczności popełnienia przestępstw i wywrą należyte skutki wychowawcze oraz z zakresie społecznego oddziaływania. Sąd uznał za konieczne za czyn przypisany w pkt I wymierzyć również kary grzywny, których wysokość, jak i przyjęta wysokość stawek dziennych pozostają w odpowiedniej proporcji do sytuacji majątkowej oskarżonych. W przekonaniu sądu względem oskarżonych, uwzględniając ich ustabilizowany sposób życia, jak i niekaralność nie zachodzi potrzeba orzekania wnioskowanych kar o charakterze bezwzględnym, aby osiągnąć indywidualne, jak i ogólnoprewencyjne cele kary, istotnym jest natomiast w szczególności, aby kara miała charakter odczuwalnej dolegliwości ekonomicznej oraz aby zrealizowany został środek kompensacyjny, co pozwoli na usunięcie skutków dokonanego przestępstwa.

M. W. (1), R. W. (1), D. O.,

IV

wykonanie orzeczonych kar pozbawienia wolności warunkowo zawieszono wobec każdego z oskarżonych na okres próby lat 3, zobowiązując każdego z nich do informowania kuratora o przebiegu okresu próby (art. 69 § 1 i 2 k.k., art. 70 § 1 k.k., art. 72 § 1 pkt 1 k.k.).

5.  Inne ROZSTRZYGNIĘCIA ZAwarte w WYROKU

Oskarżony

Punkt rozstrzygnięcia
z wyroku

Punkt z wyroku odnoszący się do przypisanego czynu

Przytoczyć okoliczności

M. W. (1), R. W. (1), D. O.,

V

na podstawie art. 46 § 1 k.k., zgodnie z wnioskiem pokrzywdzonego i oskarżyciela publicznego zobowiązano oskarżonych solidarnie do naprawienia szkody poprzez zapłatę na rzecz Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych w W. kwoty 1.516.382,81 zł.

Natomiast w ocenie sądu brak jest wystarczających podstaw do przyznania żądanej przez oskarżyciela posiłkowego A. S. kwoty 45.000 zł. tytułem zadośćuczynienia za krzywdę wyrządzoną czynem przypisanym w pkt II, albowiem nie udowodniono, aby w wyniku tego przestępstwa zaistniała krzywda (szkoda niemajątkowa) w takim rozmiarze (jakimkolwiek). Powyższe w ocenie sądu nie pozwala na zasądzenie żądanej kwoty.

6.  inne zagadnienia

W tym miejscu sąd może odnieść się do innych kwestii mających znaczenie dla rozstrzygnięcia,
a niewyjaśnionych w innych częściach uzasadnienia, w tym do wyjaśnienia, dlaczego nie zastosował określonej instytucji prawa karnego, zwłaszcza w przypadku wnioskowania orzeczenia takiej instytucji przez stronę

7.  KOszty procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

VI

na podstawie art. 627 k.p.k. zasądzono od oskarżonych na rzecz Skarbu Państwa koszty sądowe w 1/3 części od każdego z nich. Przyjąć należy, że poniesione koszty odnoszą się w równym stopniu do każdego z oskarżonych. Wymierzono również stosowne opłaty w sprawach karnych.

7.  Podpis