Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Olsztynie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 3 lipca 2017 r.

Sąd Okręgowy w Olsztynie IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący:	SSO Beata Urbańska-Woike (spr.)
Sędziowie:	SSO Beata Łożyńska-Motyka SSO Beata Kurowska

Protokolant: st. sekr. sądowy Zofia Fronckiewicz

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 3 lipca 2017r. w Olsztynie

sprawy z wniosku A. D.

przeciwko Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S.

o odszkodowanie z tytułu wypadku przy pracy

na skutek apelacji wnioskodawczyni

od wyroku Sądu Rejonowego w Olsztynie IV Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

z dnia 29 marca 2017 r., sygn. akt IV U 54/16

oddala apelację

SSO Beata Łożyńska-Motyka SSO Beata Urbańska-Woike SSO Beata Kurowska

Sygn. akt IV Ua 39/17

UZASADNIENIE

Decyzją dnia 18.11.2015r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych, Oddział w S. nr (...) odmówił ubezpieczonej A. D. prawa do jednorazowego odszkodowania z tytułu wypadku przy pracy z dnia 15.10.2014r. W uzasadnieniu swojej decyzji ZUS wskazał, iż organ rentowy nie był zobowiązany do przyznania Skarżącej świadczenia w świetle art. 6 ust. 2 i 3 ustawy z dnia 30.10.2002 roku o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych. W świetle tej bezwzględnie obowiązującej regulacji osobom prowadzącym działalność gospodarczą nie przysługują świadczenia m.in. w postaci jednorazowego odszkodowania z ubezpieczenia wypadkowego w razie zalegania z opłatą składek na kwotę przekraczającą 6,60 zł. na dzień wystąpienia wypadku.

W odwołaniu od decyzji, ubezpieczona wniosła o jej zmianę i przyznanie odszkodowania oraz zasądzenie kosztów postępowania według norm przepisanych.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych, Oddział w S. wnosił o oddalenie odwołania od decyzji ZUS W uzasadnieniu podtrzymał argumenty, zaprezentowane w wydanej decyzji.

Wyrokiem z dnia 29 marca 2017r. Sąd Rejonowy w Olsztynie IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych oddalił odwołanie .

Sąd Rejonowy ustalił, iż A. D., lat 45, jest z zawodu informatykiem i przedsiębiorcą. Prowadzi (...) (...) (...) oraz M. (...) w S.. Zalega z zapłatą składek na kilkadziesiąt tysięcy zł (na dzień 06.04.2016r. około 45.016,83zł).

W dniu 15.10.2014r. A. D. uległa wypadkowi samochodowemu - wypadkowi przy pracy w następstwie którego doznała złamania otwartego nasad dalszych kości przedramienia prawego i wieloodłamowego złamania rzepki prawej.

W ocenie Sądu Rejonowego, odwołanie nie zasługiwało na uwzględnienie.

Organ rentowy nie był zobowiązany do przyznania Skarżącej świadczenia w świetle art. 6 ust. 2 i 3 ustawy z dnia 30.10.2002 roku o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych(t.j. Dz. U. z 2015r., poz. 1224), gdyż nie opłaciła składek do których opłacenia jest zobowiązana. W świetle tej bezwzględnie obowiązującej regulacji osobom prowadzącym działalność gospodarczą nie przysługują świadczenia m.in. w postaci jednorazowego odszkodowania z ubezpieczenia wypadkowego w razie zalegania z opłatą składek na kwotę przekraczającą 6,60 zł. na dzień wystąpienia wypadku. Odwołująca nie kwestionowała, że zalega z zapłatą składek na kilkadziesiąt tysięcy (na dzień 06.04.2016r. około 45.016,83zł).

Sąd Rejonowy dał wiarę odwołującej, gdyż jej wypowiedzi są logiczne , a także za wiarygodne uznał przedłożone dokumenty, gdyż żadna ze stron nie kwestionowała ich prawdziwości.

Sąd I instancji podkreśli, iż okoliczności faktyczne nie były sporne między stronami. Brak było podstaw do dopuszczania dowodu z opinii biegłego, celem ustalenia wysokości procentowego uszczerbku na zdrowiu związanego z zaistniałym wypadkiem przy pracy, gdyż przepisy powołane w decyzji wyłączały prawo do odszkodowania.

Odwołująca podnosiła, że odmowa wypłaty odszkodowania z uwagi na zaległości w opłacaniu składek jest niezgodna z Konstytucją. Wskazywała na brak konstytucyjności art. 6 ust. 2 i ust. 3 cyt. ustawy z dnia 30 października 2002 roku o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych.

Sąd Rejonowy podkreślił ,iż jego obowiązkiem jest zbadanie materialnej podstawy żądania, gdyż jako rozpoznający sprawę nie może odmówić zastosowania przepisu ustawy (aktu normatywnego) z powodu jego niezgodności z Konstytucją. (zob. wyrok z dnia 16 kwietnia 2004 r., I CK 291/03). W przypadku, gdy Sąd poweźmie poważne wątpliwości w tym zakresie w trybie art.193 Konstytucji, może zwrócić się z odpowiednim pytaniem do Trybunału Konstytucyjnego. Sąd I instancji nie przedstawił Trybunałowi Konstytucyjnemu pytania prawnego, gdyż nie powziął w związku z toczącą się przed nim sprawą żadnych wątpliwości co do niekonstytucyjności wskazanego przepisu.

Sąd Rejonowy podkreślił , że zakwestionowana regulacja stanowi, iż jednorazowe odszkodowanie z tytułu stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu albo śmierci przysługuje tylko i wyłącznie wtedy, gdy osoba ubiegająca się uiściła na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych składki, a zadłużenie z tego tytułu nie jest wyższe niż 6,60zł.

W opinii odwołującej ma ona prawo do odszkodowania nawet wtedy, gdy zadłużenie jest większe. Temu twierdzeniu przeczą zasady prawa ubezpieczeń społecznych.

Sad Rejonowy wskazał, iż ubezpieczenia społeczne są formą zabezpieczenia poszczególnych grup ludności przed wystąpieniem określonych rodzajów ryzyka życiowego (np. choroby, śmierci, kalectwa, itd...) Ubezpieczenia społeczne są oparte na podstawowej zasadzie ubezpieczeniowej, która zakłada gromadzenie środków na określonych funduszach przez osoby narażone na wymienione rodzaje ryzyka. Środki te są płacone przez np.: przez przedsiębiorców z przeznaczeniem na pokrycie wydatków i strat wynikających z dotyczących ich zdarzeń losowych. Wysokość składek zwykle uzależniona jest od wysokości zarobków ubezpieczonego oraz od ryzyka wystąpienia zdarzenia losowego dla całej populacji w danym okresie. Ubezpieczenia społeczne mają chronić przed utratą dochodów spowodowaną zdarzeniem losowym i związanymi z nimi wysokimi oraz niespodziewanymi wydatkami. Obejmują one przedsiębiorców, osoby utrzymujące się z pracy oraz ich rodziny. Elementami ubezpieczenia są zatem:

1) składka
2) fundusz
3) określone ryzyko losowe
4) wystąpienie szkody
5) pokrycie szkody określonym świadczeniem.

W umowie ubezpieczenia organ ubezpieczeniowy jest zobowiązany do wypłacenia określonych świadczeń w razie wystąpienia szkody wywołanej zdarzeniem losowym, ale tylko wtedy, gdy ubezpieczający wywiązuje się ze swego obowiązku płacenia składek. W konsekwencji ujednolicone prawa i obowiązki organu rentowego i ubezpieczonej wskazują, że bez opłacania składki, odwołująca jako ubezpieczona nie jest uprawniona do otrzymania świadczenia z ubezpieczenia społecznego.

W ocenie Sądu I instancji ,skoro odwołująca posiada zaległość związaną z opłacaniem składek na ubezpieczenie społeczne powyżej kwoty 6,60 zł, to brak jest podstaw do przyznania jej odszkodowania. Decyzja Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. z dnia 18.11.2015 roku, znak: (...), jest prawidłowa.

Ze względu na brak przesłanki niezbędnej do przyznania świadczenia, wyrażonej art. 6 ust. 2 i ust. 3 ustawy z dnia 30 października 2002 roku o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych, jaką jest nie zaleganie z zapłatą składek, brak jest podstaw do zaspokojenia roszczenia odwołującej.

Mając na uwadze powyższe, Sąd Rejonowy na podstawie art. 477 ¹⁴ par. 1 kpc w związku z art. art. 6 ust. 2 i ust. 3 ustawy z dnia 30 października 2002 roku o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych, oddalił odwołanie.

Od powyższego wyroku apelację wniosła odwołująca zarzucając naruszenie prawa materialnego poprzez jego błędną wykładnię, tj.

- art. 6 ust. 2 i ust. 3 ustawy z dnia 30 października 2002roku o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych w związku z brzmieniem art. 123 § 1 kodeksu cywilnego .

W oparciu o powyższe wniosła o zmianę zaskarżonej decyzji z dnia 18 listopada 2015r. nr (...) poprzez przyznanie skarżącej zasiłku chorobowego z ubezpieczenia wypadkowego w wysokości 100% za okres od dnia 15.10.2014r. w związku z wypadkiem przy prowadzeniu pozarolniczej działalności, jakiemu skarżąca uległa w dniu 15.10.2014r. (?) , oraz zasądzeni od organu rentowego na jej rzecz kosztów postępowania według norm przypisanych .

W uzasadnieniu apelacji odwołująca podała, że zgodnie z art.6 ust. 3 ustawy o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych „Prawo do świadczeń, o których mowa w ust.1 pkt 1, 2, 4, 5 i 11, przedawnia się, jeżeli zadłużenie, o którym mowa w ust.2, nie zostanie uregulowane w ciągu 6 miesięcy od dnia wypadku lub od dnia złożenia wniosku o przyznanie tych świadczeń z tytułu choroby zawodowej. Powyższe oznacza, iż Sąd dokonał błędnej wykładni powyższego przepisu pomijając całkowicie fakt, iż na skutek złożenia przez skarżącą wniosku o wypłatę świadczenia, a następnie odwołania do sądu został przerwany bieg przedawnienia roszczenia, o którym mowa w ust. 3 art. 6 cytowanego przepisu, zasiłek chorobowy winien zostać jej przyznany, lecz jego wypłata winna zostać wstrzymana do czasu spłaty zadłużenia, wobec faktu, iż został przerwany bieg przedawnienia określony w ust. 3 art. 6 cytowanej ustawy i termin na zapłatę składek przez skarżącą biegnie na nowo. W ocenie skarżącej zastosowanie znajduje przepis art. 123 § 1 kodeksu cywilnego , który określa warunki przerwania biegu przedawnienia , spełnione przez skarżącą .

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja ubezpieczonej jest niezasadna .

Na wstępie zauważyć należy , iż w środku odwoławczym skarżąca wnosiła o zmianę zaskarżonej decyzji i wyroku Sądu Rejonowego poprzez przyznanie prawa do zasiłku chorobowego z ubezpieczenia wypadkowego . Jednakże żądanie to poczytać należy za przejaw oczywistej omyłki , albowiem zaskarżona decyzja i wyznaczone jej treścią postępowanie prowadzone przed Sądem Rejonowym dotyczyło odmowy przyznania prawa do odszkodowania z tytułu wypadku w związku z prowadzoną działalnością pozarolniczą .

Przechodząc do meritum sprawy , w ocenie Sądu Okręgowego , Sąd Rejonowy przy rozpoznaniu sprawy przeprowadził prawidłowe postępowanie dowodowe oraz zgromadził w sposób rzetelny materiał dowodowy niezbędny dla rozstrzygnięcia o żądaniu wnioskodawczyni. Prawidłowo ustalił stan faktyczny. Ustalenia Sądu I instancji nie wykraczają poza granice swobodnej oceny dowodów. Sąd ten dokonał analizy zebranego w sprawie materiału dowodowego, a sama analiza jest logiczna i zgodna z zasadami doświadczenia życiowego.

Sąd Okręgowy w pełni akceptuje i przyjmuje za własne ustalenia poczynione przez Sąd I instancji.

Zauważyć przy tym należy , iż skarżąca nie podnosiła zarzutu naruszenia przepisów prawa procesowego. Na tle zatem niekwestionowanych ustaleń faktycznych, wnioskodawczyni w apelacji zarzuciła naruszenie prawa materialnego przez błędną jego wykładnię – art. 6 ust. 2 i 3 ustawy z dnia 30 października 2002r o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych w związku z brzmieniem art. 123§1 kc.

Zarzut naruszenia prawa materialnego winien być bowiem odnoszony do określonego stanu faktycznego - który skarżący akceptuje - a do którego to stanu faktycznego wadliwie zastosowano prawo materialne. Naruszenie prawa materialnego może nastąpić bądź poprzez jego błędną wykładnię - czyli poprzez mylne rozumienie treści określonej normy prawnej, albo poprzez jego niewłaściwe zastosowanie, czyli poprzez błędne uznanie, iż do danego ustalonego stanu faktycznego ma zastosowanie dany przepis prawa materialnego, albo też odwrotnie, tzn. przepis, który winien mieć zastosowanie w danym stanie faktycznym - nie został zastosowany (por. postanowienie Sądu Najwyższego z 15.10.2001 r., I CKN 102/99; wyroki Sądu Najwyższego z 05.10.2000 r., II CKN 300/00 oraz z 19.01.1998 r., I CKN 424/97, OSNC 1998/9/136).

W ocenie Sądu Okręgowego, stanowisko autorki apelacji nie zasługuje na podzielenie .

Zgodnie z art. 6 ust. 2 ustawy z dnia 30 października 2002r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych osobom prowadzącym pozarolniczą działalność i osobom z nimi współpracującym duchownym będącymi płatnikami składek na własne ubezpieczenie , nie przysługują świadczenia określone w ust.1 cyt. artykułu w razie zalegania z opłatą składek. Występowanie zadłużenia z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne na kwotę 6,60 zł w dniu wypadku lub w dniu złożenia wniosku o przyznanie świadczeń z tytułu choroby zawodowej wyklucza zatem możliwość przyznania prawa do świadczeń wypadkowych do czasu spłaty całości zadłużenia.

Wnioskodawczyni nie kwestionowała , iż w dacie wypadku posiadała zaległość na koncie z tytułu nieopłaconych składek na ubezpieczenia społeczne w kwocie znacznie przewyższającej 6,60 zł.

Sąd Okręgowy podziela zatem w pełni stanowisko Sądu I instancji, że w przypadku istnienia zadłużenia z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne brak jest podstaw przyznania prawa i tym samym do wypłaty świadczeń określonych w art. 6 ust. 1 powołanej ustawy.

Ustawodawca w ustawie o ubezpieczeniach społecznych z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych zdecydował się na wprowadzenie rozwiązania, zgodnie z którym istnienie po stronie ubezpieczonych, będących równocześnie płatnikami, w dniu wypadku lub w dniu złożenia wniosku o przyznanie świadczeń z tytułu choroby zawodowej zadłużenia z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne pozbawia ich prawa do świadczeń do czasu spłaty całości zadłużenia, zakreślając jednocześnie termin 6 miesięcy od dnia wypadku lub od dnia złożenia wniosku o przyznanie świadczeń z tytułu choroby zawodowej. Zgodnie zatem z literalną treścią art. 6 ust. 2 cyt. ustawy świadczenie nie przysługuje w razie zalegania z zapłatą składek . Z kolei zgodnie art. 6 ust. 3 cyt. ustawy prawo do świadczeń przedawnia się, jeżeli zadłużenie, o którym mowa w ust. 2, nie zostanie uregulowane w ciągu 6 miesięcy od dnia wypadku lub od dnia złożenia wniosku o przyznanie tych świadczeń z tytułu choroby zawodowej.

Apelacja oparta jest na akcentowaniu zawieszenia terminu biegu przedawnienia, co w ocenie skarżącej , ma wpływ na treść decyzji .

Zauważyć należy , iż podstawą odmowy prawa do świadczenia w zaskarżonej decyzji nie był art. 6 ust. 3 ustawy wypadkowej . Spór sprowadzał się do rozstrzygnięcia czy skutkiem zaległości jest odmowa przyznania prawa do świadczenia , czy też jedynie wstrzymanie jego wypłaty . W ocenie Sądu Okręgowego, wykładnia powołanego przepisu oznacza , iż w razie zaleganiem z zapłatą składek na ubezpieczenia społeczne na kwotę przekraczającą 6,60 zł odmawia się przyznania świadczeń z ubezpieczenia wypadkowego do czasu uregulowania zadłużenia , zaś jeśli ubezpieczony nie ureguluje zadłużenia w terminie 6 miesięcy od dnia wypadku lub dnia złożenia wniosku – prawo do świadczeń przedawnia się. Przypomnieć wypada , iż taki pogląd zaprezentował Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 29 marca 2017r. ( I UK 59/17 ) , wydanym na kanwie sprawy skarżącej dotyczącej odmowy przyznania prawa do zasiłku chorobowego z ubezpieczenia wypadkowego z tożsamych , co w sprawie niniejszej, przyczyn .

Skoro zatem w przedmiotowej sprawie podstawą odmowy przyznania prawa do odszkodowania było zadłużenie skarżącej z tytułu nieziszczonych składek , a nie przedawnienie prawa do świadczeń , tym samym nie ma znaczenia dla rozstrzygnięcia podnoszona kwestia wpływu wniosku o przyznanie świadczenia na bieg terminu przedawnienia z art. 6 ust. 3 ustawy wypadkowej .

Na marginesie warto zauważyć, iż bezspornie na datę wydania zaskarżonej decyzji oraz datę wyrokowania przez Sąd I instancji po stronie skarżącej nadal pozostawała zaległość z tytułu nieopłaconych składek na ubezpieczenia społeczne przekraczająca kwotę 6,60 zł.

Mając na uwadze całość podnoszonych wyżej okoliczności Sąd Okręgowy na podstawie art. 385 kpc apelację oddalił.

SSO B. Łożyńska – Motyka SSO B. Urbańska –Woike SSO B. Kurowska

.