Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Olsztynie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 18 stycznia 2023 r.

Sąd Okręgowy w Olsztynie VI Wydział Cywilny Rodzinny

w składzie:

Przewodniczący:	Sędzia Lech Dłuski
Protokolant:	St. sekretarz sądowy Anna Greifenberg-Krupa

po rozpoznaniu w dniu 11 stycznia 2023 r. w Olsztynie

na rozprawie

sprawy z powództwa E. N.

przeciwko M. N.

o alimenty

na skutek apelacji obu stron

od wyroku Sądu Rejonowego w Biskupcu

z dnia 15 marca 2022 roku, sygn. akt III RC 32/21

1.  Oddala obie apelacje.

2.  Koszty procesu za instancję odwoławczą między stronami wzajemnie znosi.

Sygn. akt VI Ca 147/22

UZASADNIENIE

Sąd Rejonowy w Biskupcu wyrokiem z dnia 15 marca 2022 r. wydanym w sprawie III RC 32/21 z powództwa E. N. przeciwko M. N. o alimenty: zasądził od pozwanego na rzecz powódki alimenty w kwocie po 500 zł miesięcznie, płatne z góry do dnia 10-go każdego miesiąca, poczynając od (...) (punkt I); w pozostałym zakresie powództwo oddalił (punkt II.); zniósł wzajemnie koszty procesu między stronami (punkt III.); nakazał pobrać od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Biskupcu kwotę 400 zł tytułem nieuiszczonych w całości kosztów sądowych (punkt IV) oraz pozostałe nieuiszczone przez powódkę koszty sądowe przejął na rachunek Skarbu Państwa (punkt V.).

W uzasadnieniu Sąd Rejonowy wskazał, że sytuacja majątkowa i finansowa powódki niewątpliwie pogorszyła się po rozwodzie z pozwanym. Powódka pracując jako (...)ma określone wynagrodzenie i wbrew twierdzeniom pozwanego, nie ma ona możliwości osiągania dodatkowego legalnego przychodu, bez narażania się na utratę pracy. Sąd Rejonowy ocenił, że wspólny budżet stron, gdyby pozostawały one w małżeństwie wynosiłby co najmniej 10 000 zł. Obecnie wynagrodzenie powódki wraz z dodatkami kształtuje się na poziomie ok. 3000-3200 zł miesięcznie. Z budżetu samej powódki, poza niezbędnymi i uzasadnionymi wydatkami związanymi ze swoim utrzymaniem, powódce pozostają znacznie mniejsze zasoby finansowe do dyspozycji i nie może liczyć na wsparcie, które wcześniej uzyskiwała od małżonka. Sąd Rejonowy wskazał, że w trakcie pozostawania w związku małżeńskim, powódka nie mogła narzekać na brak środków, a jej potrzeby były w całości zaspokajane. Pozwany dbał o to, aby rodzinie niczego nie brakowało, co prawda kosztem własnego czasu i własnej pracy, ale taki był podział obowiązków między małżonkami.

Zdaniem Sądu Rejonowego, ostatnie rozliczenie podatkowe pozwanego nie przedstawia jego sytuacji majątkowej w sposób pełny. Pozwany mija się z prawdą próbując wykazać, że prowadzona przez niego działalność nie jest dochodowa. Sąd ten zwrócił uwagę, że pozwany większość swoich kosztów, takich jak samochody, ich utrzymanie oraz zakupy w sklepach spożywczych, odzieżowych, monopolowych i perfumeriach, ujmuje w kosztach działalności. Analiza rachunków bankowych pozwanego, jak i przepływ środków między nimi oraz rozproszenie różnego rodzaju wydatków, w ocenie Sądu Rejonowego, wskazują na dysponowanie większymi środkami finansowymi, niż podaje pozwany. Sąd zwrócił uwagę, że działalność gospodarcza pozwanego prosperuje dobrze i generuje znaczne zyski. Oceniając wydatki czynione przez powódkę, Sąd Rejonowy uznał, że są one zasadne i świadczące o pewnym przyzwyczajeniu w związku z dotychczas prowadzonym poziomem życia.

Z uwagi na powyższe, Sąd Rejonowy na podstawie art. 60 § 2 k.r.o. i 135 § 1 k.r.o. uznał, że pozwany powinien płacić powódce 500 zł miesięcznie alimentów. Zdaniem Sądu Rejonowego, orzeczone alimenty pozwolą powódce na zaspokojenie jej usprawiedliwionych potrzeb i jednocześnie są adekwatne do aktualnej sytuacji zarobkowej i majątkowej pozwanego. Żądanie ponad tę kwotę i roszczenie sprzed wniesienia powództwa, Sąd Rejonowy uznał za nieuzasadnione.

Apelację od powyższego rozstrzygnięcia wywiodły obie strony.

Powódka zaskarżyła wyrok Sądu Rejonowego w części, tj. w punktach II i III i zarzuciła mu:

1.  naruszenie prawa procesowego, a mianowicie art. 98 k.p.c. oraz art. 100 k.p.c. polegające na wzajemnym zniesieniu kosztów procesu pomiędzy stronami pomimo tego, że powództwo zasługiwało na uwzględnienie w całości;

2.  naruszenie przepisów art. 232 k.p.c. w zw. z art. 6 k.c. poprzez ich błędne zastosowanie i przyjęcie, że powódka nie sprostała ciężarowi dowodowemu i nie udowodniła powództwa o alimenty ponad kwotę 500 zł miesięcznie;

3.  naruszenia przepisu prawa materialnego, tj. art. 60 § 2 k.r.o. w zw. z art. 135 § 1 k.r.o. przez jego niewłaściwe zastosowanie i uwzględnienie powództwa jedynie do kwoty 500 zł alimentów miesięcznie z przyjęciem, że pozwoli to na zaspokojenie usprawiedliwionych potrzeb powódki i jest to kwota adekwatna do aktualnej sytuacji zarobkowej i majątkowej pozwanego.

W konsekwencji, powódka wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku i uwzględnienie powództwa w całości oraz zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego za okres od uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty oraz zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki kosztów procesu za instancję odwoławczą, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego za okres od uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty.

Pozwany w odpowiedzi wniósł o oddalenie apelacji powódki.

Pozwany powyższe rozstrzygnięcie zaskarżył w części zasądzającej od niego na rzecz powódki alimenty w kwocie po 500 zł miesięcznie i zarzucił mu:

1.  naruszenie przepisów postępowania, tj. art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 227 k.p.c. poprzez dowolną, a nie swobodną ocenę materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie;

2.  naruszenie przepisów postępowania, tj. art. 232 k.p.c. w zw. z art. 278 § 1 k.p.c. poprzez ich niezastosowanie i niepowołanie dowodu z opinii biegłego do spraw grafologii, w celu ustalenie, czy umowa pożyczki z dnia(...) zawarta przez pozwanego z K. U. nie była wypisywana i uzupełniana na raty;

3.  błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę rozstrzygnięcia, będący pochodną dowolnej i wybiórczej, a nie swobodnej oceny materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie i nieuprawnione przyjęcie, że sytuacja majątkowa pozwanego wskazuje, że winien on jest płacić powódce alimenty w kwocie 500 zł miesięcznie;

4.  naruszenie prawa materialnego, tj. art. 60 § 2 k.r.o. w zw. z art. 135 § 1 k.r.o. poprzez ich niewłaściwe zastosowanie w realiach przedmiotowej sprawy i uznanie, że pozwany powinien płacić powódce alimenty w kwocie po 500 zł miesięcznie, gdyż pozwolą one powódce na zaspokojenie jej usprawiedliwionych potrzeb i są adekwatne do aktualnej sytuacji zarobkowej i majątkowej pozwanego, podczas gdy zgromadzony w sprawie materiał dowodowy wskazuje jasno, że sytuacja majątkowa pozwanego jest trudna i brak jest dysproporcji w zarobkach stron.

W konsekwencji pozwany wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i orzeczenia co do istoty sprawy, tj. oddalenia powództwa w całości, jako niezasadnego, a także nieudowodnionego, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji.

Powódka w odpowiedzi wniosła o oddalenie apelacji pozwanego.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja żadnej ze stron nie zasługiwała na uwzględnienie.

Sąd Rejonowy przeprowadził postępowanie dowodowe odpowiadające wymogom logiki, wiedzy i doświadczenia życiowego, zaś w uzasadnieniu wyroku przedstawił swoje wnioski, wskazał na dowody, którym dał wiarę i wyczerpująco wskazał powody swojej decyzji. Sąd Okręgowy w pełni podziela ustalenia i ocenę dokonaną przez Sąd I instancji, przyjmując je za własne. W ocenie Sądu Okręgowego, zarzuty skarżących sformułowane przeciwko rozstrzygnięciu Sądu Rejonowego są nietrafione, stanowią wyłącznie polemikę z prawidłowymi ustaleniami tego Sądu i jako takie nie mogły skutecznie go podważyć.

W pierwszej kolejności należy odnieść się do apelacji strony pozwanej, albowiem kwestionowała ona zasadność ustalenia alimentów od pozwanego na rzecz powódki w ogóle, gdyż pozwany domagał się oddalenia powództwa.

Jak prawidłowo ustalił Sąd Rejonowy, podstawą prawną żądania powódki jest przepis art. 60 § 2 k.r.o., zgodnie z którym jeżeli jeden z małżonków został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia, a rozwód pociąga za sobą istotne pogorszenie sytuacji materialnej małżonka niewinnego, sąd na żądanie małżonka niewinnego może orzec, że małżonek wyłącznie winny obowiązany jest przyczyniać się w odpowiednim zakresie do zaspokajania usprawiedliwionych potrzeb małżonka niewinnego, chociażby ten nie znajdował się w niedostatku. Istotne pogorszenie sytuacji materialnej uprawnionego małżonka ma miejsce wtedy, gdy po orzeczeniu rozwodu jego funkcjonowanie na poziomie materialnym jest wyraźnie mniej korzystne w porównaniu ze stanem przed wystąpieniem rozpadu rodziny, a pogorszenie jest spowodowane nie tyle i nie tylko samym orzeczeniem rozwodu, ale szerzej rozumianym rozpadem całej rodziny.

Bezspornym jest, że gdyby nie doszło do rozpadu małżeństwa, powódka dysponowałaby większymi kwotami na bieżące utrzymanie, albowiem strony łączyłyby swoje dochody, przy jednoczesnym podziale wydatków. Dodać przy tym należy, że strony funkcjonowały na wysokim poziomie, a to z uwagi na wysokie dochody uzyskiwane przez pozwanego. Nie budzi natomiast wątpliwości, że w wyniku rozpadu rodziny, który nastąpił z wyłącznej winy pozwanego, sytuacja powódki istotnie się pogorszyła, a to z uwagi na znaczną dysproporcję w dochodach stron. Wystarczy wskazać, że w 2020 r. dochód powódki wynosił 43 685,95 zł, zaś pozwanego 185 903,02 zł. Okoliczność ta bezspornie wskazuje na zasadność roszczenia powódki.

Zdaniem Sądu Okręgowego, Sąd I instancji prawidłowo zważył również wysokość alimentów ustalonych od pozwanego na rzecz powódki. Sąd Okręgowy nie uwzględnił stanowiska pozwanego, który starał się wykazać, że jego sytuacja majątkowa jest gorsza, niż ustalona przez Sąd I instancji. Sąd Okręgowy nie dostrzegł takich czynników, które mogłyby wpływać na istotne zmniejszenie możliwości uzyskiwania dochodów z tytułu prowadzonej przez pozwanego działalności gospodarczej. Sposób funkcjonowania pozwanego świadczy o tym, że żyje on na ponadprzeciętnym poziomie materialnym. Dodatkowo, korzysta on z możliwości wpisywania części swoich wydatków w koszty prowadzonej działalności. Sąd Okręgowy zwrócił również uwagę, że pozwany podjął dodatkowe studia, których ukończenie jeszcze zwiększy jego możliwości zarobkowe. Niewątpliwie zatem sytuacja majątkowa i zarobkowa pozwanego umożliwia mu przekazywanie alimentów na rzecz powódki w kwocie po 500 zł miesięcznie bez uszczerbku dla jego własnego utrzymania.

Jednocześnie, Sąd Okręgowy nie znalazł podstaw do uwzględnienia roszczenia powódki w większym zakresie. Powódka nie ma żadnych ponadstandardowych potrzeb, pracuje i uzyskuje wynagrodzenie, które pozwala jej na zaspokojenie większości jej potrzeb. Kwota zasądzona od pozwanego pozwoli jej utrzymać w pewnym stopniu dotychczasowy poziom życia. Sąd Okręgowy miał również na uwadze, że powódka posiada majątek w postaci współwłasności nieruchomości, którą zamieszkuje z matką, a ponadto jest współwłaścicielką majątku wchodzącego w skład majątku wspólnego małżonków.

Sąd Okręgowy nie dostrzegł również żadnych uchybień w zakresie rozstrzygnięcia przez Sąd Rejonowy o kosztach procesu mając na uwadze wynik postępowania w I instancji i jedynie częściowe uwzględnienie żądania powódki.

W konsekwencji, po analizie postępowania przeprowadzonego przez Sąd Rejonowy dokonanej przez pryzmat zarzutów apelacyjnych, Sąd Okręgowy uznał, że wyrok Sądu I instancji jest słuszny i prawidłowy, zaś argumenty apelacji nie zdołały go zdyskredytować, wobec czego na podstawie art. 385 k.p.c. oddalił obie apelacje (punkt 1.). O kosztach procesu za instancję odwoławczą Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 100 k.p.c., znosząc je wzajemnie między stronami (punkt 2.).