Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Olsztynie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 11 czerwca 2014 roku

Sąd Okręgowy w Olsztynie VI Wydział Cywilny Rodzinny w składzie:

Przewodniczący: SSO Jolanta Piórkowska

Sędziowie: SO Lech Dłuski

SR del. do SO Arkadiusz Rokicki (spr.)

Protokolant: sekretarz sądowy Joanna Niedzielska

po rozpoznaniu w dniu 11 czerwca 2014 roku w Olsztynie

na rozprawie

sprawy z powództwa T. E.

przeciwko J. E.

o podwyższenie alimentów

na skutek apelacji powódki

od wyroku Sądu Rejonowego w Olsztynie

z dnia 5 grudnia 2013 roku

sygn. akt III RC 608/13

apelację oddala.

Sygn. akt VI RCa 78/14

UZASADNIENIE

Powódka T. E. domagała się podwyższenia alimentów zasądzonych od pozwanego J. E. z kwoty po 500 zł miesięcznie do kwoty po 1.200 zł miesięcznie. Motywując swoje stanowisko podała, że jej dochód stanowi emerytura w kwocie po 550 zł miesięcznie oraz alimenty otrzymywane w dotychczasowej wysokości. Po uiszczeniu opłat mieszkaniowych oraz po zakupie leków powódce pozostaje do dyspozycji kwota 350 zł. Podała także, że leczy się na nerwicę, nieoperacyjną przepuklinę podkolanową oraz ma zdiagnozowaną wadę serca. Wskazała, że pozwany spowodował zadłużenie mieszkania na kwotę 30.000 zł. W toku postępowania zmodyfikowała swoje żądanie domagając się podwyższenia alimentów do kwoty po 2.000 zł miesięcznie.

Pozwany J. E., w odpowiedzi na pozew, wniósł o oddalenie powództwa w całości. W uzasadnieniu swojego stanowiska podniósł, że łoży na rzecz powódki alimenty w kwocie po 500 zł miesięcznie, które już obecnie wykraczają poza jego możliwości majątkowe. Ponadto wskazał, że w kwietniu 2013r. powódka sprzedała garaż za kwotę 20.000 zł i środki te przekazać miała na spłatę zadłużenia wobec spółdzielni mieszkaniowej. Ponadto pozostaje pod opieką lekarza kardiologa z uwagi na nadciśnienie tętnicze i niewydolność komory serca oraz oczekuje na wizytę u neurologa w związku z podejrzeniem schorzenia kręgosłupa.

Sąd Rejonowy w Olsztynie wyrokiem z dnia 05 grudnia 2013r. powództwo oddalił.

Sąd ten ustalił, że T. E.i J. E.związek małżeński zawarli w dniu (...). Wyrokiem z dnia 28 maja 2012r. w sprawie VI RC 1447/11 Sąd Okręgowy w Olsztynie rozwiązał małżeństwo stron przez rozwód z winy obu małżonków. Jednocześnie zobowiązał J. E.do alimentacji na rzecz T. E.w wysokości po 200 zł miesięcznie. Powyższe orzeczenie zmienione zostało wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 07 grudnia 2012r. w sprawie I A Ca 586/12 poprzez rozwiązanie małżeństwa z winy J. E., a także poprzez podwyższenie alimentów na rzecz T. E.do kwoty po 500 zł miesięcznie. Powódka T. E.utrzymywała się wówczas ze świadczenia rentowego w kwocie 533,19 zł miesięcznie. Samodzielnie ponosiła koszty utrzymania mieszkania. Dodatkowo otrzymywała od męża środki w różnych wysokościach. Pozwany zatrudniony był wówczas na okres próbny i zarabiał 1.500 zł miesięcznie. Oczekiwał na przyznanie mu prawa do świadczenia emerytalnego, którego wysokość przewidywana była na kwotę 4.300 zł brutto miesięcznie. Mieszkał wówczas w nieruchomości należącej do znajomego i w zamian za sprawowanie nad nią opieki nie ponosił żadnych opłat. W dniu 26 kwietnia 2012r. powódka sprzedała garaż za kwotę 20.000 zł., z której 14.000 zł zostało przekazane na zajęcie komornicze z tytułu zadłużenia wobec spółdzielni mieszkaniowej. Powódce przekazano kwotę 6.000 zł, z której 5.000 zł przesłała spółdzielni, natomiast 1.000 zł przeznaczyła na naprawy w domu. Powódka nadal pobiera świadczenie emerytalne, którego wysokość wynosi obecnie 551,88 zł netto miesięcznie. Mieszka sama w dwupoziomowym mieszkaniu o pow. 99 m ². Opłaty mieszkaniowe wynoszą 622,50 zł miesięcznie. Powódka ich nie uiszcza, co stale zwiększa zadłużenie. Przez pewien czas wynajmowała pokój za kwotę 300 zł, jednakże odstąpiła od tego, albowiem otrzymywana kwota nie pokrywała jej zobowiązań. T. E.nosi się z zamiarem sprzedaży tego mieszkania za kwotę 380.000 zł. Obecnie nadal leczy się z powodu nerwicy i przyjmuje leki uspokajające. Pozostaje pod opieką kardiologa oraz ortopedy. Pozwany uprawnienia emerytalne nabędzie w czerwcu 2014r. Do sierpnia 2013r. pracował na pół etatu. W okresie sierpień – wrzesień 2013r. był zatrudniony na podstawie umowy zlecenia z wynagrodzeniem wynoszącym 1.000 zł brutto miesięcznie. Umowa ta miała zostać mu przedłużona dopiero od grudnia 2013r. W miesiącach październik – listopad pozwany pozostawał bez źródła dochodu. Poza wynagrodzeniem za pracę pozwany otrzymuje kwoty 300 – 600 zł tytułem należności powstałej w wyniku sprzedaży firmy. Pozwany mieszka w mieszkaniu dewelopera. Nadal spłaca zadłużenie zaciągnięte na zakup samochodu. Do spłaty pozostała mu jeszcze kwota 11.000 zł. J. E.leczy się na nadciśnienie, na które przyjmuje leki o wartości 10 zł miesięcznie i uskarża się na problemy z kręgosłupem.

Sąd I instancji za podstawę swojego rozstrzygnięcia przyjął art. 138 k.r.o. Uznał ponadto, że ciężar dowodu zmiany okoliczności, które wskazują na konieczność zmiany ustalonego zakresu obowiązku alimentacyjnego, spoczywa na powodzie. Mieści się w tym m.in. konieczność wykazania takich zmian, które mają znaczenie do oceny możliwości zarobkowych i majątkowych obu stron. W ocenie Sądu Rejonowego, T. E. nie przedstawiła żadnych dowodów świadczących bądź to o pogorszeniu jej sytuacji materialnej, bądź o poprawie sytuacji materialnej pozwanego, a co za tym idzie nie wykazała zaistnienia zmiany w zakresie stosunków. Ponadto Sąd I instancji uznał, że nie sposób przyjąć, że po upływie roku od ustalenia alimentów w dotychczasowej wysokości zaistniały na tyle istotne zmiany gospodarcze i ekonomiczne, aby były one znacząco odczuwalne przez poszczególne osoby i wywarły jakikolwiek wpływ na ich sytuację materialną. O ile we wskazanym okresie nie zaistniały okoliczności będące przyczyną obniżenia dochodu T. E. ani też powodujące wzrost ponoszonych przez nią wydatków, o tyle zauważalna jest nieznaczna poprawa jej sytuacji materialnej. Okoliczności spłaty zadłużenia na rzecz spółdzielni mieszkaniowej, jak również samodzielnego ponoszenia kosztów swojego utrzymania, stanowiły bowiem podstawę argumentacji uprawnionej już w toku postępowania rozwodowego. Także stan zdrowia powódki kształtuje się w sposób zbliżony, jak w czasie ustalenia alimentów w dotychczasowej ich wysokości – powódka cierpi na te same schorzenia i przyjmuje podobne leki. Również świadczenie emerytalne przez nią pobierane stanowi kwotę niemalże tożsamą do tej, jaka przysługiwała jej w grudniu 2012r. Obecnie jednak emerytura nie jest wyłącznym źródłem dochodu powódki. Aktualnie bowiem wspomagana jest świadczeniem alimentacyjnym przekazywanym systematycznie przez pozwanego. Dochód J. E. stanowi kwotę zbliżoną do otrzymywanej przez niego w czasie sprawy rozwodowej. Z wyliczeń organu emerytalnego wynika wprawdzie, że świadczenie należne pozwanemu będzie wynosiło około 4.000 zł brutto miesięcznie, jednakże będzie ono mu przysługiwać dopiero od czerwca 2014r. Nie może być zatem brane pod uwagę w czasie orzekania w niniejszej sprawie.

Apelację od powyższego wyroku wniosła powódka, która zaskarżonemu wyrokowi zarzuciła:

- sprzeczność ustaleń Sądu z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego polegającą na ustaleniu, że jej sytuacja majątkowa i dochodowa nie uległa pogorszeniu, a nawet się polepszyła w stosunku do wcześniej wydanego orzeczenia w przedmiocie alimentów, podczas gdy nastąpiły zmiany na gorsze, utraciła składnik majątkowy (miejsce postojowe) i powiększyło się jej zadłużenie wobec (...)Spółdzielni Mieszkaniowej, w której zasobach zajmuje mieszkanie,

- naruszenie art. 135 k.r.o. przez błędną wykładnię polegającą na przyjęciu za punkt wyjścia faktycznie uzyskiwanych zarobków przez pozwanego, podczas gdy decydujące dla ustalenia wysokości alimentów są możliwości majątkowe zobowiązanego, a więc potencjalna możliwość uzyskiwania większego dochodu,

- naruszenie art. 138 k.r.o. przez błędne niezastosowanie w sytuacji, gdy w stosunku do wcześniejszego orzeczenia sądu nastąpiła istotna zmiana stosunków, uzasadniająca zmianę rozstrzygnięcia o alimentach.

W związku z tym wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku i orzeczenie zgodnie z żądaniem pozwu, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania.

W uzasadnieniu apelacji powódka podniosła, że w toku postępowania przed Sądem I instancji przedstawione zostały dowody świadczące o tym, że jej sytuacja majątkowa stale się pogarsza, co wskazuje, że dotychczasowe alimenty są obecnie nieadekwatne. Należy wskazać, że w okresie orzekania o alimentach przez Sąd Apelacyjny w Białymstoku kwota żądana z tytułu zajmowania przez nią lokalu była znacznie mniejsza. Od tego czasu jej sytuacja systematycznie się pogarsza. Mimo sprzedaży miejsca postojowego za 20.000 zł jej sytuacja nie uległa poprawie, a kwoty, których domaga się spółdzielnia są coraz wyższe. Poza mieszkaniem nie ma innego majątku, z którego środki mogłaby przeznaczyć na spłatę wysokich kwot żądanych przez spółdzielnię. Mimo stosunkowo krótkiego czasu od poprzedniego rozstrzygnięcia w przedmiocie alimentów, jej sytuacja finansowa uległa dużym zmianom. Utraciła jedyny składnik majątku, który mógł zostać przeznaczony na spłatę zobowiązań, które nadal rosną. Sąd błędnie ustalił, że jej sytuacja nie uległa pogorszeniu, a nawet poprawiła się.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja powódki nie zasługiwała na uwzględnienie.

Sąd I instancji ustalił wszystkie istotne fakty i wyciągnął z nich logiczne wnioski, a ustalenia te i wnioski Sąd Okręgowy przyjął jako własne.

Sąd ten prawidłowo stwierdził, okoliczności niniejszej sprawy nie dają podstaw do uznania, że od chwili zasądzenia alimentów w dotychczasowej wysokości nastąpiły istotne zmiany okoliczności (art. 138 k.r.o.). Ciężar dowodu zmiany okoliczności, które wskazują na konieczność zmiany ustalonego zakresu obowiązku alimentacyjnego, spoczywa na powodzie. Uwzględnienie powództwa uzależnione zatem było od wykazania takich zmian, które mają znaczenie dla oceny możliwości zarobkowych i majątkowych obu stron. Sąd Okręgowy podziela stanowisko Sądu I instancji, że powódka T. E. nie przedstawiła żadnych dowodów, świadczących bądź to o pogorszeniu jej sytuacji materialnej, bądź o poprawie sytuacji materialnej pozwanego, a co za tym idzie nie wykazała zaistnienia przesłanek określonych w art. 138 k.r.o. W tym okresie nie zaistniały okoliczności powodujące obniżenie jej dochodu, ani też powodujące wzrost ponoszonych przez nią wydatków. Okoliczności spłaty zadłużenia na rzecz spółdzielni, a także samodzielnego ponoszenia kosztów swojego utrzymania, stanowiły bowiem podstawę argumentacji uprawnionej już w toku postępowania rozwodowego. Także stan zdrowia powódki nie uległ zmianie w tym czasie. T. E. cierpi na te same schorzenia i przyjmuje podobne leki. Również świadczenie emerytalne przez nią pobierane stanowi kwotę niemalże tożsamą do tej, jaka przysługiwała jej w grudniu 2012r. Dochód J. E. także stanowi kwotę zbliżoną do otrzymywanej przez niego w czasie sprawy rozwodowej. Podzielić również należało stanowisko wyrażone w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, że fakt nabycia przez niego w czerwcu 2014r. uprawnienia do świadczenia emerytalnego w wysokości około 4.000 zł nie może być brany pod uwagę w czasie orzekania w niniejszej sprawie. Zgodnie z art. 316 § 1 k.p.c. sąd wydaje wyrok, biorąc pod uwagę stan rzeczy istniejący w chwili zamknięcia rozprawy. W związku z tym, że w chwili zamknięcia rozprawy przed Sądem Okręgowym powyższa okoliczność nie nastąpiła, nie mogła być uwzględniana przy ocenie zasadności żądania powódki. Sąd nie ma możliwości oczekiwania na spełnienie przesłanki, od istnienia której ewentualnie uzależniona jest zasadność powództwa.

Uznając zatem, że apelacja powódki nie ma uzasadnionych podstaw, na mocy art. 385 k.p.c., Sąd Okręgowy ją oddalił.