VII Ka 345/25 - wyrok Sąd Okręgowy w Olsztynie z 2025-06-05

Sygn. akt VII Ka 345/25

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 23 maja 2025 r.

Sąd Okręgowy w Olsztynie w VII Wydziale Karnym Odwoławczym

w składzie:

Przewodniczący: SSO Dariusz Firkowski (spr.)

Sędziowie: SSO Karol Radaszkiewicz

SSO Leszek Wojgienica

Protokolant: pomoc sekretarza Kamil Dowejko

przy udziale prokuratora Prokuratury Rejonowej Olsztyn-Południe w Olsztynie Bartosza Berka

po rozpoznaniu w dniu 22 maja 2025 r. sprawy:

1/ P. P., ur. (...) w S., syna L. i I. z domu K.

oskarżonego z art.288§1 kk w zb. z art. 108 ust.1 ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami z dnia 23 lipca 2003 roku w zw. z art. 11§2 kk

2/ W. M., ur. (...) w O., syna E. i L. z domu (...)

oskarżonego z art. 18§3 kk w zw. z art. 288§1 kk w zb. z art. 108 ust.1 ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami z dnia 23 lipca 2003 roku w zw. z art. 11§2 kk

na skutek apelacji wniesionej przez prokuratora

od wyroku Sądu Rejonowego w Olsztynie II Wydziału Karnego z dnia 20 lutego 2025 r., sygn. akt II K 1626/24

I zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że:

- w ramach rozstrzygnięcia z pkt II sentencji za podstawę orzeczonego obowiązku naprawienia szkody przyjmuje art. 46§1 kk,

- uchyla rozstrzygnięcie z pkt IV sentencji,

II w pozostałej części zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy,

III zwalnia oskarżonych o kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze.

FORMULARZ UZASADNIENIA WYROKU SĄDU ODWOŁAWCZEGO (UK 2)

UZASADNIENIE

Formularz UK 2

Sygnatura akt

VII Ka 345/25

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Rejonowego w Olsztynie z dnia 20 lutego 2025 r. w sprawie II K 1626/24

1.2. Podmiot wnoszący apelację

☒ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☐ obrońca oskarżonego

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3. Granice zaskarżenia

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☐ w całości

☐ w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3 k.p.k. błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

1.4. Wnioski

uchylenie

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

2.1. Ustalenie faktów

2.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.2. Ocena dowodów

2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

1

Prokurator wyrok zaskarżył co do oskarżonych P. P. i W. M. w części dotyczącej orzeczenia o środkach kompensacyjnych (pkt II i IV wyroku) i wyrokowi temu zarzucił:

1/ obrazę przepisów prawa materialnego inną niż w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonym, skutkującą tym, że orzeczenie nie odpowiada prawu, polegającą na naruszeniu art. 108 ust. 4 ustawy z dnia 23 lipca 2003 roku o ochronie zabytków (Dz.U.2024. 1292), poprzez zasądzenie wobec oskarżonych P. P. i W. M. solidarnie środka kompensacyjnego w postaci obowiązku naprawienia szkody na rzecz Wspólnoty Mieszkaniowej przy ul. (...) w O., w sytuacji gdy wskazany przepis w przypadku skazania za czyn polegający na uszkodzeniu zabytku dopuszcza jedynie możliwość orzeczenia obowiązku przywrócenia stanu poprzedniego, a jeśli obowiązek ten byłby niewykonalny - nawiązki na rzecz (...) (...) do wartości uszkodzonego zabytku;

2/ obrazę przepisów prawa materialnego inną niż w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonym, skutkującą tym, że orzeczenie nie odpowiada prawu, polegającą na naruszeniu art. 108 ust. 3 ustawy z dnia 23 lipca 2003 roku o ochronie zabytków (Dz.U.2 024.1292), poprzez zasądzenie wobec oskarżonych P. P. i W. M. środków kompensacyjnych w postaci nawiązek na rzecz (...) (...) w kwotach po 2 000 zł, w związku z uznaniem ich za winnych popełnienia przestępstwa uszkodzenia zabytku, w sytuacji gdy wskazany przepis nakłada obligatoryjny obowiązek orzeczenia takiego środka jedynie w razie skazania za czyn polegający na zniszczeniu zabytku.

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Apelacja prokuratora częściowo zasługiwała na uwzględnienie.

Na wstępie należy zauważyć, iż w ocenie Sądu Okręgowego wydane przez Sąd I instancji rozstrzygnięcie zapadło na podstawie prawidłowo poczynionych ustaleń. Sąd Rejonowy dokonał szczegółowej i prawidłowej analizy materiału dowodowego. Analiza sprawy nie pozwala na uznanie, że Sąd Rejonowy naruszył reguły oceny dowodów określone w art. 7 k.p.k., czy też zasadę obiektywizmu (art. 4 k.p.k.). Ponadto wnioski powzięte przez Sąd na podstawie przeprowadzonych w sprawie dowodów, zdaniem Sądu Okręgowego, są logiczne, spójne i konsekwentne, dokonane w oparciu o zasady doświadczenia życiowego. Wnioski te są przekonująco uzasadnione.

Co do apelacji oskarżyciela publicznego to wskazać należy, że Sąd I instancji w pkt II wyroku orzekł wobec oskarżonych solidarnie obowiązek naprawienia szkody na rzecz pokrzywdzonej wspólnoty mieszkaniowej w wymiarze 3163,34 zł, opierając to rozstrzygnięcie o art. 108 ust. 4 przedmiotowej ustawy, przy czym jak trafnie wskazał skarżący w uzasadnieniu wyroku I instancji nie wyjaśniono podstawy tego rozstrzygnięcia, wskazując jedynie, że rozstrzygnięcie to spełni cele wychowawcze i zaspokoi roszczenia pokrzywdzonego. Tymczasem przepis ten nie dopuszcza możliwości orzeczenia wobec pokrzywdzonego przestępstwem obowiązku naprawienia szkody w sytuacji gdy przywrócenie stanu poprzedniego nie jest wykonalne, albowiem w takim wypadku sąd może jedynie orzec nawiązkę, przy czym jej beneficjentem może być jedynie (...) (...) Ochrony (...). Co więcej, i co miało także znaczenie dla całości rozstrzygnięcia przez Sad Okręgowy w realiach tej sprawy obowiązek przywrócenia stanu poprzedniego nie był wykonalny z uwagi na naprawienie szkody przez wspólnotę mieszkaniową we własnym zakresie.

W tej sytuacji w zakresie rozstrzygnięcia z pkt II sentencji zaskarżonego wyroku doszło do zarzucanej obrazy prawa materialnego, przy czym wobec złożonego wniosku o naprawienie szkody jak na k. 5 zachodziły podstawy do orzeczenia w tym zakresie o obowiązku solidarnego naprawienia szkody na rzecz pokrzywdzonej wspólnoty mieszkaniowej w wymiarze 3163,34 zł, ale na podstawie art. 46§1 kk.

Co do argumentacji skarżącego w zakresie wykładni art.108 ust. 3 cytowanej ustawy, to nie mógł mieć on zastosowania w niniejszej sprawie albowiem dotyczy on zachowania „polegającego na zniszczeniu zabytku” zaś oskarżonym P. P. i W. M. przypisano czyn polegający na uszkodzeniu zabytku.

Wobec powyższego zachodziła konieczność uchylenia rozstrzygnięcia z pkt III sentencji zaskarżonego wyroku.

W ocenie Sądu Okręgowego brak było natomiast podstaw do podzielania postulatu w zakresie orzeczenia od oskarżonych nawiązek na podstawie art. art.108 ust. 4 cytowanej ustawy. Wspomniany przepis stanowi, iż „w razie skazania za przestępstwo określone w ust. 1 polegające na uszkodzeniu zabytku sąd orzeka obowiązek przywrócenia stanu poprzedniego, a jeśli obowiązek taki nie byłby wykonalny - nawiązkę na rzecz (...) Ochrony (...) w wysokości do wartości uszkodzenia zabytku."

Jak już wskazano wyżej w realiach sprawy obowiązek przywrócenia stanu poprzedniego nie był wykonalny z uwagi na naprawienie szkody przez wspólnotę mieszkaniową we własnym zakresie.

W ustalonym stanie faktycznym, obowiązek przywrócenia stanu poprzedniego „obiektywnie” byłby wykonalny ale i wykonany albowiem doszło przecież do „przywrócenia kamienicy do stanu poprzedniego” – k. 183 odw. Tym samym nie zachodziły warunki przewidziane w przedmiotowym przepisie do orzeczenia wobec oskarżonych nawiązek, których wysokość jest limitowana wartością uszkodzenia zabytku; ponownie zaś wskazać należy, że ostatecznie orzeczono wobec oskarżonych obowiązek naprawienia szkody na podstawie przepisu z kodeksu karnego i w tym zakresie zauważyć należy także i to, że przecież P. P. i W. M. zostali skazani również z mocy art. 288§1 kk pozostającym w kumulatywnej kwalifikacji z art. 108 ust.1 cytowanej ustawy.

Wniosek

- o zmianę pkt II zaskarżonego wyroku, poprzez orzeczenie wobec P. P. i W. M. środka kompensacyjnego w postaci obowiązku naprawienia szkody na rzecz Wspólnoty Mieszkaniowej przy ul. (...) w O. w wymiarze 3 163,34 zł w oparciu o art. 46 § I k.k.;

- o zmianę pkt IV zaskarżonego wyroku, poprzez orzeczenie wobec P. P. i W. M. środków kompensacyjnych w postaci nawiązek na rzecz (...) Ochrony (...) w kwotach po 2 000 zł w oparciu o art. 108 ust. 4 ustawy z dnia 23 lipca 2003 roku o ochronie zabytków (Dz.U.2024.1 292).

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

W orzeczeniu Sądu I instancji stwierdzono opisaną wyżej obrazę przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany w art. 438 pkt 1 k.p.k. przy czym uwzględniono jedynie postulat o zmianę pkt II zaskarżonego wyroku, poprzez orzeczenie wobec P. P. i W. M. środka kompensacyjnego w postaci obowiązku naprawienia szkody na rzecz Wspólnoty Mieszkaniowej przy ul. (...) w O. w wymiarze 3 163,34 zł w oparciu o art. 46 § I k.k.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot i zakres zmiany

Wyrok Sądu Rejonowego w Olsztynie II Wydziału Karnego z dnia 20 lutego 2025 r., sygn. akt II K 1626/24

I zmieniono w ten sposób, że:

- w ramach rozstrzygnięcia z pkt II sentencji za podstawę orzeczonego obowiązku naprawienia szkody przyjęto art. 46§1 kk,

- uchylono rozstrzygnięcie z pkt IV sentencji,

II w pozostałej części zaskarżony wyrok utrzymano w mocy.

Zwięźle o powodach zmiany

Wobec stwierdzenia opisanej wyżej obrazy przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany w art. 438 pkt 1 k.p.k. uwzględniono jedynie postulat o zmianę pkt II zaskarżonego wyroku, poprzez orzeczenie wobec P. P. i W. M. środka kompensacyjnego w postaci obowiązku naprawienia szkody na rzecz Wspólnoty Mieszkaniowej przy ul. (...) w O. w wymiarze 3 163,34 zł w oparciu o art. 46 § I k.k. a nie na podstawie art. 108 ust. 3 przedmiotowej ustawy; jednocześnie wobec przywrócenia kamienicy do stanu poprzedniego nie znaleziono podstaw do orzeczenia nawiązek w oparciu o art.108 ust. 4 przedmiotowej ustawy.

5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

4.1.

art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

III

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

III

Zwolniono oskarżonych od kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze albowiem przemawiają za tym względy słuszności.

7.  PODPIS

ZAŁĄCZNIK DO FORMULARZA UZASADNIENIA WYROKU SĄDU ODWOŁAWCZEGO

Załącznik do formularza UK 2

1.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

prokurator

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Wyrok Sądu Rejonowego w Olsztynie z dnia 20 lutego 2025 r. w sprawie II K 1626/24

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

1.4. Wnioski

uchylenie

zmiana

Dodano:  ,  Opublikował(a):  Marzena Smyk
Podmiot udostępniający informację: Sąd Okręgowy w Olsztynie
Osoba, która wytworzyła informację:  Dariusz Firkowski,  Karol Radaszkiewicz ,  Leszek Wojgienica
Data wytworzenia informacji: