Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Olsztynie

Formularz UK 2

Sygnatura akt

VII Ka 747/24

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Rejowego w Olsztynie z dnia 13 czerwca 2024 roku, w sprawie II K 2143/23

1.1.2. Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca oskarżonego S. T.

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.1.3. Granice zaskarżenia

1.1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka – apelacja obrońcy;

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.1.4. Wnioski

☒

W zakresie dotyczącym zaskarżonego postanowienia w przedmiocie kosztów procesu – wniosek o jego uchylenie w całości.

☒

Wnioski o:

1/ zmianę wyroku i uniewinnienie oskarżonego od zarzutu dopuszczenia się przez niego czynu przypisanego w punkcie I wyroku a kwalifikowanego z art. 190a § 3 kk w zw. z art. 190a § 1 kk i art. 190a § 2 kk i art. 191a § 1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk oraz o uniewinnienie oskarżonego od zarzutu dopuszczenia się przez niego czynu przypisanego punkcie II wyroku a kwalifikowanego z art. 202 § 3 kk i art. 202 § 4kk i art. 202 § 4 lit. a kk w zw. z art. 11§ 2 kk w zw. z art. 12 § 1 kk.

2/ zmianę zaskarżonego wyroku poprzez orzeczenie o kosztach postępowania i zadośćuczynieniu w granicach możliwości majątkowych oskarżonego;

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

1.2.1. Ustalenie faktów

1.2.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

1.2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

1.2.2. Ocena dowodów

1.2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

1.2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzuty:

Apelacja obrońcy oskarżonego:

Zarzuty:

1/ mającej wpływ na treść orzeczenia obrazy przepisów art. 7 k.p.k. i art. 410 k.p.k. polegającej na dokonaniu oceny dowodów w postaci wyjaśnień oskarżonego, zeznań A. G. (1), oraz z treści opinii biegłego z zakresu informatyki śledczej dot. rzeczy znalezionych u oskarżonego, a także opinii biegłego z zakresu informatyki śledczej dot. telefonu A. G. (1) z naruszeniem zasad doświadczenia życiowego i pominięciu przy czynieniu ustaleń faktycznych w zakresie czynu zakwalifikowanego z art. 190a § 1 k.k., iż ilość połączeń i korespondencji inicjowanej i dokonywanej przez oskarżonego do pokrzywdzonej jest zdecydowanie mniejsza niż korespondencji i połączeń inicjowanych i dokonywanych przez A. G. (1) do oskarżonego co wyklucza przyjęcie, iż oskarżony nękał pokrzywdzoną, czyli podejmował jednostronne próby kontaktu i zwrócenia na siebie uwagi, a jednocześnie wyklucza przyjęcie, iż pokrzywdzona jedynie wyrażała swoje niezadowolenie i brak zgody, co skutkowało błędnym ustaleniem, iż oskarżony nękał A. G. (1) poprzez wysyłanie wiadomości tekstowych sms, wysyłanie wiadomości e-mail, wykonywanie połączeń telefonicznych i co w oczywisty sposób miało wpływ na treść orzeczenia, albowiem gdyż u podstaw znamion przestępstwa kwalifikowanego z art. 190a § 1 k.k. leży zarówno brak zgody osoby nękanej jak i jednostronność relacji, a co w konsekwencji wobec braku takich znamion winno skutkować przyjęciem, iż oskarżony nie nękał A. G. (1) i uniewinnienie go w zakresie przestępstwa kwalifikowanego z art. 190a § 1 i 3 k.k.,

2/ błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia co przyjęcia, iż oskarżony w ramach czynu przypisanego mu w punkcie I wyroku miał działać w celu wyrządzenia A. G. (1) szkody osobistej w czasie gdy nie pozostawali już w związku, podczas gdy z jego wyjaśnień, zeznań A. G. (1), E. T., A. F. oraz z treści opinii biegłego z zakresu informatyki śledczej dot. rzeczy znalezionych u oskarżonego, a także opinii biegłego z zakresu informatyki śledczej dot. telefonu A. G. (1) jednoznacznie wynika, iż oskarżony i pokrzywdzona korespondowali ze sobą zarówno pozostając we wzajemnym przekonaniu o istnieniu pomiędzy nimi związku jak i w celu ponownego nawiązania relacji, a zachowania oskarżonego nakierowane były na ten ostatni cel, co miało wpływ na treść orzeczenia, gdyż u podstaw znamion przestępstwa kwalifikowanego z art. 190a § 1 k.k. leży zamiar wzbudzenia u osoby pokrzywdzonej poczucia zagrożenia, poniżenia lub udręczenia lub istotnego naruszenia jej prywatności, a co w konsekwencji wobec braku takich znamion winno skutkować przyjęciem, iż oskarżony nie nękał A. G. (1) i uniewinnienie go w zakresie przestępstwa kwalifikowanego z art. 190a § 1 i 3 k.k.,

3/ mającej wpływ na treść orzeczenia obrazy przepisów art. 7 k.p.k. i art. 410 k.p.k. polegającej na pominięciu przy dokonywaniu ustaleń faktycznych w zakresie czynu zakwalifikowanego z art. 190a § 3 k.k. rozbieżności pomiędzy zeznaniami A. G. (1) i A. F. co do sposobu rzekomej próby targnięcia się na życie, pominięciu, względnie uznaniu za nieprzydatne do poczynienia ustaleń, czy uznaniu za niewiarygodne wyjaśnień oskarżonego oraz pominięciu względnie uznaniu za nieprzydatne do poczynienia ustaleń zeznań E. T. oraz zeznań samej pokrzywdzonej co do sytuacji rodzinnej A. G. (1) i doznawanych przez nią traum związanych także z odniesioną kontuzją i koniecznością zaprzestania uprawniana sportu, wreszcie pominięciu treści opinii sądowo - psychologicznej dot. A. G. (2) i dot. S. T., z których wynika, iż nie jest możliwe jednoznaczne przyjęcie iż doszło do próby targnięcia się na życie,, względnie aby odpowiedzialność za taką próbę ponosił oskarżony, jak również pominięciu i tym samym dokonaniu sprzecznej z doświadczeniem życiowym oceny tych dowodów faktu, że tak dramatyczny czyn jak targnięcie się na życie nie wywołał reakcji w postaci zawiadomienia organów ściągana pomocy medycznej bądź psychologicznej, lub choćby zawiadomienia rodziców oskarżonego, co w konsekwencji wobec braku takich znamion winno skutkować przyjęciem, iż nie doszło do targnięcia się oskarżonej na własne życie, względnie co najmniej nie było to normalnym następstwem zachowania oskarżonego i uniewinnienie go w tym zakresie,

4/ mającej wpływ na treść orzeczenia obrazy przepisów art. 7 k.p.k. i kart. 410 k.p.k. polegającej na dokonaniu oceny dowodów w postaci wyjaśnień oskarżonego, zeznań A. G. (1), oraz z treści opinii biegłego z zakresu informatyki śledczej dot. rzeczy znalezionych u oskarżonego, a także opinii biegłego z zakresu informatyki śledczej dot. telefonu A. G. (1) z naruszeniem zasad doświadczenia życiowego i pominięciu przy czynieniu ustaleń faktycznych w zakresie czynu zakwalifikowanego z art. 190a § 1 k.k., iż ilość połączeń i korespondencji inicjowanej i dokonywanej przez oskarżonego do pokrzywdzonej jest zdecydowanie mniejsza niż korespondencji i połączeń inicjowanych i dokonywanych przez A. G. (1) do oskarżonego

5/ błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia co do przyjęcia, iż oskarżony podszywał się pod A. G. (1) poprzez wykorzystanie jej wizerunku na portalach erotycznych i rozpowszechniał bez zgody A. G. (1) na portalach erotycznych jej nagi wizerunek podczas gdy z treści opinii biegłego z zakresu, informatyki śledczej dot. rzeczy znalezionych u oskarżonego, a także opinii biegłego z- zakresu informatyki śledczej dot. telefonu A. G. (1), wydruków z portalue. (...) i o., w tym wydruków z profilu jednoznacznie wynika, iż oskarżony nie podszywał się pod A. G. (1) i nie rozpowszechniał nagiego wizerunku A. G. (1) w sposób, który pozwalałby na jej identyfikację i w sposób pozwalający na dotarcie treści do nieograniczonego kręgu osób trzecich, co miało wpływ na treść orzeczenia, gdyż u podstaw znamion przestępstwa kwalifikowanego z art. 190a § 1 k.k. leży zarówno wyrządzenie osobie pokrzywdzonej szkody osobistej jak i wykorzystanie wizerunku, danych osobowych lub innych danych, za pomocą których osoba pokrzywdzona jest publicznie identyfikowana, a co w konsekwencji wobec braku takich znamion winno skutkować przyjęciem, iż oskarżony nie podszywał się pod A. G. (1) i nic wyrządził jej objętymi w opisie czynu zachowaniami szkody osobistej w rozumieniu art. 190a §2 k.k. i uniewinnienie go w tym zakresie,

6/ błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia co do przyjęcia, iż Oskarżony wyczerpał swoim zachowaniem normę czynów zabronionych objętych-punktem II wyroku a kwalifikowanych z art. 202 § 3, 4 i 4a k.k. podczas gdy:

a) z treści opinii biegłego z zakresu informatyki śledczej dot. rzeczy znalezionych oskarżonego wynika, że oskarżony nie utrwalał tych treści w celu ich rozpowszechniania,

b) z treści opinii biegłego z zakresu informatyki śledczej dot. rzeczy znalezionych u oskarżonego i ujawnionych w jej toku materiałów, a także wyjaśnień oskarżonego, zeznań A. P. oraz A. F. wynika, że Oskarżony nie rozpowszechniał treści pornograficznych nieograniczonemu kręgowi osób trzecich,

c) z treści opinii biegłego z zakresu informatyki śledczej dot. rzeczy znalezionych u oskarżonego i ujawnionych w jej toku materiałów wynika, że dla osoby postronnej nie było możliwe zidentyfikowanie, iż treści dotyczą osoby małoletniej;

a z najdalej posuniętej ostrożności:

7/ rażącej niewspółmierność nawiązki orzeczonej na rzecz pokrzywdzonej, w sytuacji gdy przekazywanie treści pornograficznych z udziałem pokrzywdzonej następowało bądź bezpośrednio przez nią lub co najmniej za jej zgodą, a ich udostępnienie przez oskarżonego nastąpiło do ograniczonego i ściśle określonego kręgu osób oraz nie w celu wywołania podniecenia płciowego oraz nie w wyniku zaburzenia u oskarżonego popędu płciowego, a nadto same te treści te nie pozwalały na publiczną identyfikację pokrzywdzonej, jak również poprzez niedostosowanie wysokości tego środka do możliwości finansowych oskarżonego;

8/ rażącej niewspółmierności środka karnego w postaci zakazu zajmowania wszelkich stanowisk, wykonywania wszelkich zawodów i działalności związanych z wychowaniem, edukacją, leczeniem małoletnich i opieką nad nimi na okres 5 (pięciu) lat w sytuacji, gdy przekazywanie treści pornograficznych z udziałem pokrzywdzonej następowało bądź bezpośrednio przez nią lub co najmniej za jej zgodą a ich udostępnienie przez oskarżonego nastąpiło do ograniczonego i ściśle określonego kręgu osób oraz nie w celu wywołania podniecenia płciowego oraz nie w wyniku zaburzenia u oskarżonego popędu płciowego.

Postanowienie Sądu Rejonowego w Olsztynie z dnia 16 lipca 2024 roku w przedmiocie orzeczenia o kosztach procesu należnych oskarżycielce posiłkowej:

Zarzuty:

1. obrazy art. 626 § 2 k.p.k. poprzez jego błędną interpretację i zastosowanie w sytuacji, gdy w orzeczeniu końcowym - wyroku Sądu Rejonowego w Olsztynie, II Wydziału Karnego z dnia 13 czerwca 2024 roku wydanym pod sygnaturą II K 2143/23 w pkt XI Sąd orzekł o obowiązku zwrotu na rzecz Oskarżycielki Posiłkowej na podstawie art. 627 k.p.k. wydatki kwocie 1.776 złotych powiększone o stawkę podatku VAT w kwocie 408,48 złotych,

2. obrazy § 11 ust. 1 pkt 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opiat za czynności adwokackie (tj. z dnia 24 sierpnia 2023 r., Dz.U. z 2023 r. poz. 1964) - dalej: Rozporządzenie w zw. z § 15 ust. 1 Rozporządzenia poprzez zasądzenie na rzecz Oskarżycielki Posiłkowej wydatków - kosztów ustanowienia pełnomocnika w postępowaniu przygotowawczym w wysokości powiększonej o podatek od towarów i usług w sytuacji, gdy z przepisów tego Rozporządzenia nie wynika aby stanowiące podstawę orzeczenia przepisy upoważniały do uwzględnienia wysokości tego podatku,

3. obrazy § 11 ust. 2 pkt 3 Rozporządzenia w zw. z § 15 ust. 1 Rozporządzenia poprzez zasądzenie na rzecz oskarżycielki posiłkowej wydatków - kosztów ustanowienia pełnomocnika w postępowaniu pierwszo-instancyjnym w wysokości powiększonej o podatek od towarów i usług, w sytuacji, gdy z przepisów tego Rozporządzenia nie wynika aby stanowiące podstawę orzeczenia przepisy upoważniały do uwzględnienia wysokości tego podatku,

4. obrazy § 15 ust. 3 Rozporządzenia poprzez zasądzenie na rzecz oskarżycielki posiłkowej wydatków - kosztów ustanowienia pełnomocnika w sprawie w wysokości (łącznie z treścią pkt XI wyroku Sądu Rejonowego w Olsztynie, II Wydziału Karnego z dnia 13 czerwca 2024 roku wydanego pod sygnaturą II K 2143/23) 4,68 - krotności stawki minimalnej w sytuacji gdy nie uzasadniały tego ani niezbędny nakład pracy adwokata, w szczególności poświęcony czas na przygotowanie się do prowadzenia sprawy, ani liczba stawiennictw w sądzie, ani czynności podjęte w sprawie, w tym czynności podjęte w celu polubownego rozwiązania sporu, ani wkład pracy adwokata w przyczynienie się do wyjaśnienia okoliczności faktycznych istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy, jak również do wyjaśnienia i rozstrzygnięcia istotnych zagadnień prawnych budzących wątpliwości w orzecznictwie i doktrynie, ani rodzaj i zawiłość sprawy, w szczególności tryb i czas prowadzenia sprawy, ani obszerność zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, w szczególności dopuszczenie i przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego lub biegłych sądowych, ani dowodu z zeznań świadków, dowodu z dokumentów, o znacznym stopniu skomplikowania i obszerności.

Niezasadny

Niezasadny

Zasadny

Niezasadny

Niezasadny

Częściowo zasadny

Niezasadny w zakresie, w jakim odnosi się o orzeczeniu o nawiązce - utrzymanym w mocy

Zasadny o tyle, o ile stwierdzono brak podstawy prawnej do orzeczenia tego środka karnego w wyniku dokonanej przez sąd odwoławczy oceny stopnia społecznej szkodliwości czynu przypisanego w pkt II

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Zarzuty apelacji częściowo zasługiwały na uwzględnienie. Zarzuty zażalenia zostały natomiast uwzględnione w zakresie omówionym poniżej.

Nie zasługiwały na uwzględnienie te zarzuty środka odwoławczego, w których jego autor przekonywał o niemożności przypisania oskarżonemu znamion przestępstwa kwalifikowanego z art. 190a § 1 kk. Sprowadzenie analizy dowodów mających potwierdzić zaistnienie tego czynu tylko do ilości połączeń telefonicznych inicjowanych tak przez oskarżonego, jak też pokrzywdzoną, wreszcie ilości wysyłanej korespondencji, czyni ją ułomną z tego powodu, że in concreto nie jest istotą czynu z art. 190a § 1 kk kto i ile takich połączeń inicjował, ale treść informacji, jakie docierały do rozmówców. Gdyby sprowadzić tę analizę tylko do wzajemności nawiązywania kontaktów można byłoby w istocie podzielić argumentację skarżącego, albowiem przytoczone w niej fakty są niezaprzeczalne. Tyle tylko, że świadomie lub nieświadomie skarżący pominął kilka istotnych okoliczności. Najistotniejszą z nich jest ta, że biegły z zakresu informatyki ujawnił podczas badania zawartości telefonu komórkowego oskarżonego, że w dniu 09 maja 2023 roku nastąpiło przywrócenie backupu, co w połączeniu ze stosunkowo niewielką ilością danych i brakiem historii przeglądarki internetowej może oznaczać, że przywrócono ustawienia fabryczne, usuwając jednocześnie wcześniejsze dane. Po wtóre, w trakcie badania dysku twardego z laptopa ujawniono jakimi adresami posługiwał się jego użytkownik. Te adresy to m.in. adresy tytułowane imieniem kobiecym ((...)) i nikiem „(...)”. Tak więc dane odnalezione w telefonie komórkowym nie są danymi pełnymi i na ich podstawie nie sposób formułować wniosków mogących podważyć ustalenia sądu a quo. Co istotne, gdy chodzi o zdjęcia udostępnione na erodate pokrzywdzona kategorycznie stwierdziła, że ich dysponentem był tylko oskarżony. Identyfikowała te zdjęcia właśnie z relacją z oskarżonym. Autor apelacji nie uwzględnił też w procesie przekonywania o wadliwości dokonanych ustaleń w tym zakresie zeznań świadka P., potwierdzonych przedstawionymi przez niego dowodami materialnymi wskazującymi na rozpowszechnianie przez oskarżonego nagiego wizerunku pokrzywdzonej. Fakt, że zdjęcia pokrzywdzonej pojawiły się na portalu erodete jest niewątpliwy. Tylko oskarżony dysponował zdjęciami, które później zostały upublicznione.

Zasługiwał też na częściowe uwzględnienie zarzut apelacji odnoszący się do czynu kwalifikowanego z art. 202 § 3 kk w zb. z art. 202 § 4 i 4 lit .a kk w zw. z art. 12 § 1 kk.

Przy czym na przedpolu analizy poświęconej zarzutom apelacji w tym zakresie wypada zwrócić uwagę, że zgodnie z przepisem art. 202 § 4 kk karalne jest samo utrwalanie treści pornograficznych z udziałem małoletniego, a na podstawie przepisu art. 204 § 4 lit. a również przechowywanie i posiadanie bez określonego celu. Stąd też niezrozumiały był postulat apelacji by po wyeliminowaniu zamiaru z art. 202 § 3 kk, a więc celu rozpowszechnienia treści pornograficznych z udziałem małoletniego w momencie ich utrwalania możliwym było uwolnienie oskarżonego od odpowiedzialności karnej w pozostałym zakresie tylko z powodu braku tego znamienia. Rację ma natomiast autor apelacji stwierdzając, że utrwalanie treści o charakterze pornograficznym nie było połączone z zamiarem ich rozpowszechnienia. Zamiar ten pojawił się bowiem później i nie został zrealizowany stanowiąc element gróźb. Trzeba też zauważyć, że cała zawartość kryminalna tego konkretnego zachowania (rozpowszechnienia) ujęta została w czynie przypisanym oskarżonemu w pkt I, w przypadku którego cel wymagany w art. 202 § 3 kk nie musi być spełniony. Nie dość na tym, akurat w tym zakresie chodziło nie o treść pornograficzną, ale nagi wizerunek niespełniający znamienia „pornografia”. Tak więc należało jedynie odpowiedzieć na pytanie, czy z punktu widzenia ujawnionych okoliczności czynu kwalifikowanego z art. 202 § 4 i 4 lit. a, można było go ocenić jako przestępstwo od strony materialnej. Wszak ustawa kodeks karny wyraźnie stanowi, że przestępstwem jest tylko taki czyn zabroniony, który charakteryzuje społeczna szkodliwość większa niż znikoma. Zdaniem sądu odwoławczego warunek z art. 1 § 2 kk nie został w analizowanym przypadku spełniony. Fakt, że pokrzywdzona była w czasie utrwalania treści pornograficznych małoletnia jest oczywisty. Oczywisty jest też fakt pełnej wiedzy oskarżonego o jej wieku. Tyle tylko, że współżycie płciowe między nimi nie było zabronione, a pokrzywdzona, na skutek swojej niedojrzałości, pozwalała oskarżonemu na utrwalanie treści o charakterze pornograficznym. Analiza tych treści dowodzi też, że dotyczą one jednak młodej w pełni ukształtowanej fizycznie kobiety. Gdyby nie wiedza o jej wieku można byłoby dość do różnych wniosków, czy prezentowane treści należą do kategorii treści z udziałem małoletniej. Te ustalenia warunkowały uznanie stopnia społecznej szkodliwości tego czynu za znikomy, a więc nienoszący znamion przestępstwa w znaczeniu materialnym. Wynikiem powyższej zmiany, skutkującej uchyleniem zaskarżonego wyroku w zakresie czynu przypisanego oskarżonemu w pkt I było umorzenie postępowania karnego o ten czyn. Taka decyzja sadu odwoławczego niweczyła rozstrzygnięcia z pkt VII, VIII i IX tiret drugie, powiązane z czynem, co do którego umorzono postępowanie, eliminując w konsekwencji obowiązek rozważenia zarzutów apelacji odnoszących się do orzeczenia sądu a quo.

Istotą czynu kwalifikowanego z art. 190a § 1 kk przypisanego ostatecznie oskarżonemu były, co wcześniej podkreślono, nie ilość połączeń i korespondencji między oskarżonym i pokrzywdzoną, ale sposób w jaki oskarżony okazywał swoje niezadowolenie z zerwania relacji i formułowane groźby upublicznienia utrwalonej sfery intymnej relacji łączącej go pokrzywdzoną. Bez wątpienia była to relacja bardzo zaangażowana, albowiem związek ten opierał się również na obcowaniu płciowym szesnastolatki i młodego chłopaka, który w czerwcu 2021 roku nie miał ukończonych osiemnastu lat. Cechowała tę relację niedojrzałość emocjonalna, czego dowodem są niezwykle istotne w procesie ustalania faktów opinie biegłej psychologa. Niezrozumiałym jest natomiast dlaczego w oparciu o te opinie sąd a quo przyjął związek zachowania oskarżonego z podjętą przez pokrzywdzona próbą samobójczą. Rację ma autor apelacji, że nie sposób uznać by próba ta, niezależnie od rzeczywistych wątpliwości co do jej autentyczności i dopuszczając możliwość zamanifestowania w ten właśnie sposób stopnia skomplikowania miłosnej relacji z oskarżonym warto zauważyć, że na podstawie opisu czynu przypisanego oskarżonemu w pkt I można zasadnie wywodzić, że próba samobójcza poprzedzała czyn. Nie inny wniosek można bowiem skonstruować, gdy się dostrzeże, że czyn miał mieć swój początek w czerwcu 2021 roku (data bliżej nieokreślona), trwać do czerwca 2023 roku, a do próby samobójczej miało dojść latem 2021 roku, a więc wielce prawdopodobne, że jeszcze przed czynem, skoro lato ma swój początek tydzień przed końcem czerwca. Związek próby samobójczej z czynem przypisanym oskarżonemu w pkt I części orzekającej jest zatem żaden, zaś wnioski opinii psychologicznej stanowią diagnozę niepowiązanego z orzeczeniem sądu odwoławczego badania aspektów życia niedojrzałego człowieka, jakim była niewątpliwie pokrzywdzona w czasie utrzymywania relacji miłosnej z oskarżonym. Sama pokrzywdzona zresztą nie była w stanie wyjaśnić ostatecznie, jaka emocja towarzyszyła jej w tym czasie (k. zeznania pokrzywdzonej k. 277-278).

Z opinii psychologicznej wynika przecież, że „ w okresie adolescencji uczucia, emocje są przeżywane za wzmożoną intensywnością” i nie można jednoznacznie stwierdzić, czy do decyzji o pozbawieniu życia przyczyniły się konkretne osoby (k. 361 – 369). Trafnie zauważył autor apelacji, że opinia psychologiczna jest niezwykle cennym dowodem eliminującym związek zachowania oskarżonego ujętego w czynie przypisanym z podjętą przez pokrzywdzoną próbą samobójczą. Celnie dostrzegł też, że wnioski tej opinii nie pozostają w koincydencji z ustaleniami sądu a quo”. Tyle, że nawet nie posiłkując się opinią biegłej wniosek jest taki sam. Stąd też idąc śladem intencji skarżącego wyeliminowano z czynności sprawczych przypisanych oskarżonemu ich związek z próbą samobójczą pokrzywdzonej.

Kontynuując wątek poświęcony zarzutom apelacji dotyczącym czynu pierwszego przypisanego oskarżonemu nie można uciec od jego wyjaśnień, w których nie podjął aktywnej próby obrony, stroniąc od zajęcia konkretnego stanowiska w zakresie dotyczącym swojego sprawstwa. Taka postawa niewątpliwie była dla oskarżonego wygodna, mieściła się w granicach przyznanego mu prawa do obrony, jednakże pozbawiała go równocześnie możliwości zakwestionowania całego zakresu przekazywanych przez pokrzywdzoną informacji, z których jawi się nie tylko stopień skomplikowania relacji intymnej i duchowej, ale również świadectwo konkretnych werbalnych i pisemnych aktów przemocy znamionujących w sposób oczywisty znamiona przestępstwa kwalifikowanego z art. 190a § 1 kk. W szczególności chodzi tu o utrzymywanie pokrzywdzonej w stanie ustawicznego niepokoju, czy intymne treści „nie wyciekną”, czy może jednak ujrzą światło dzienne. Dlatego właśnie za nieabstrakcyjne, ale znajdujące swoją podstawę faktyczną należy ocenić krótkie wyjaśnienia, w których stwierdził „przepraszam A. G. (1) za wszystko, za zachowanie, żałuję tego co zrobiłem do dziś i wiem, że takiego czynu bym nie popełnił, to wszystko co mam do powiedzenia”. W tej jakże emocjonalnej wypowiedzi tkwiło przecież nie przeproszenie za miłość, za zbliżenia intymne. Można ją zatem łączyć jedynie z tym zakresem relacji, o której mówiła w swoich zeznaniach pokrzywdzona. Nie ma zatem żadnego powodu by uznać, że sąd a quo dopuścił się dowolnej oceny dowodów obciążających oskarżonego za przypisany mu w pkt I czyn, z zastrzeżeniem jego modyfikacji wynikającej z wyroku sądu odwoławczego.

I jeszcze jedna ważna uwaga. Niedojrzałość emocjonalna pokrzywdzonej wynika wprost z opinii psychologicznej. Uczucie łączące oskarżonego i pokrzywdzoną w czasie czynu też zdaje się pozostawać poza wątpliwościami przy dochowaniu standardu swobodnej oceny dowodów. Tym właśnie należy tłumaczyć treść korespondencji, mającej w zamierzeniu obrony wskazywać na niespełnienie znamion przestępstwa kwalifikowanego z art. 190a § 1 kk (k. 221-224). Listy te nie wkraczają jednak w sferę czynności sprawczych oskarżonego i nie eliminują spełnienia wymogu pokrzywdzenia przewidzianego w cytowanej normie prawnej. Sprzeczne uczucia są bowiem wkomponowane w niedojrzałą miłość, a ofiara często traci w takich przypadkach możliwość zachowania racjonalnego, godząc się na pokrzywdzenie wynikające z przestępczych nacisków sprawcy choćby z powodu przeżywanego poczucia wstydu, lęku, samoobwinienia, niemożności zrozumienia tego co się dzieje. Takie właśnie wnioski wynikają z opinii psychologicznej. Dlatego też dowody powyższe nie stanowią przeciwwagi dla dowodów obciążających oskarżonego.

W uwzględnieniu powyższych uwag nie uwzględniono zarzutów apelacji oznaczonych nr 1, 2, 4, 5, a w zakresie pozostałych zarzutów zostały one uwzględnione w stopniu wynikającym z niniejszego uzasadnienia. Nawiązka orzeczona w związku z czynem przypisanym w pkt I zaskarżonego wyroku z uwzględnieniem modyfikacji wynikającej z wyroku sądu odwoławczego nie nosi cechy rażącej niewspółmierności i mieści się w granicach stopnia pokrzywdzenia jak też możliwych do wyobrażenia możliwości majątkowych oskarżonego. Z powodu umorzenia postępowania w zakresie czynu przypisanego w pkt II uchylone zostało orzeczenie o nawiązce powiązanej z tym czynem. Mimo dokonanej modyfikacji zaskarżonego wyroku nie dostrzeżono powodów do złagodzenia kary wymierzonej oskarżonemu przy zastosowaniu nadzwyczajnego jej złagodzenia. Zmiana kwalifikacji prawnej czynu na łagodniejszą eliminowała potrzebę sięgnięcia po instytucję nadzwyczajnego złagodzenia kary zważając na jej wymiar wynikający z zaskarżonego wyroku. Karę tę oceniono równocześnie jako adekwatną odpowiedź obowiązujących z kodeksie karnym zasad jej wymiaru, zważając na charakter czynności sprawczych i stopień pokrzywdzenia małoletniej A. G. (1). Zważając na odległość czasową czynu, uświadomienie sobie przez oskarżonego jego naganności (akt skruchy w trakcie rozprawy głównej zdaje się być oczywisty) skrócono okres probacji uznając ten na nowo określony jako wystarczający dla wykazania pozytywnej prognozy kryminologicznej.

Odnosząc się do zażalenia w przedmiocie kosztów procesu należy poczynić uwagi wstępne co do zakresu zaskarżenia orzeczenia o kosztach. Jakkolwiek autor zażalenia skierował je wobec orzeczenia zawartego w postanowieniu Sądu Rejonowego w Olsztynie z dnia 16 lipca 2024 roku, wydanemu na podstawie art. 626 § 2 kpk, to jednak analiza stawianych w środku odwoławczym zarzutów wskazuje jednoznacznie, że dotyczy ono również rozstrzygnięcia zawartego w pkt XI zaskarżonego wyroku. Związek ten jest oczywisty, a ponieważ zażalenie wniesiono w terminie przewidzianym dla wniesienia apelacji otwarta została droga do rozważenia zarzutów środka odwoławczego w całym zakresie orzeczenia o kosztach procesu. Na marginesie jedynie wypada zasygnalizować potrzebę nieorzekania na podstawie art. 626 § 2 kpk w sytuacji, w której nie doszło do uprawomocnienia wyroku. Można bowiem w ten sposób doprowadzić do sytuacji, w której będzie funkcjonowało w obrocie prawnym prawomocne orzeczenia o kosztach procesu mimo nieistnienia prawomocnego orzeczenia otwierającego drogę do rozstrzygania zasady ponoszenia kosztów.

Zgodzić się należy z pełnomocnikiem oskarżycielki posiłkowej, że orzeczenie zawarte w pkt XI zaskarżonego wyroku jest wadliwe, albowiem nie nadaje się nawet do egzekucji wobec nieokreślenia podmiotu zobowiązanego. Stąd właśnie wniosek pełnomocnika by nie tylko doprecyzować rzeczone rozstrzygnięcie, ale równocześnie orzec o dodatkowych kosztach poniesionych przez oskarżycielkę prywatną, które przekroczyły znacząco kwotę wynikającą z pkt XI wyroku (k. 395). Trzeba podkreślić, że orzeczenie zawarte w pkt XI zaskarżonego wyroku nie zostało poprzedzone złożeniem wniosku przez oskarżycielkę posiłkową i jej pełnomocnika, kształtując tym samym wysokość uzasadnionych wydatków na poziomie minimalnym. Wniosek ten pojawił się dopiero po wydaniu wyroku i w wyniku jego rozpoznania wydane zostało zaskarżone postanowienie.

Już w tym miejscu należy zgodzić się z obrońcą, że orzeczenie sądu a quo nie wyjaśnia z jakiego powodu opłata należna pełnomocnikowi została podwyższona o podatek od towarów i usług skoro w przepisach rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości dotyczącego kosztów pomocy prawnej udzielonej nie z urzędu takiej możliwości podwyższenia opłaty minimalnej nie przewidziano. Jest to jednak problem, który jest niemożliwy do rozstrzygnięcia bez sięgnięcia po narzędzie jakim jest rozproszona kontrola zgodności z konstytucją RP przepisów rozporządzenia określającego stawki opłat dla adwokatów udzielających pomocy prawnej z wyboru.

O ile bowiem z dniem wejście w życie rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 14 maja 2024 roku w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa albo jednostki samorządu terytorialnego kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (Dz. U. poz. 763 z 2024 roku) miało dojść do wyeliminowania niezgodności konstytucyjnej wcześniej obowiązującego rozporządzenia z rozporządzeniem Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie, o tyle nie dostrzeżono niestety, że w wyniku takiego procesu tworzenia prawa stworzono sytuację, w której dochodzi do kolejnej nierównowagi, skoro opłata dla adwokata podejmującego czynności z wyboru nie może być podwyższona o podatek VAT, a opłata należna adwokatowi udzielającemu pomocy prawnej z urzędu o taki podatek musi być podwyższona. Gdyby zatem sięgnąć po wzorzec konstytucyjny wynikający z wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 20 grudnia 2022 roku, wydanym w sprawie SK 78/21 (wyrok opublikowany 28 grudnia 2022 roku (Dz.U. 2022 poz. 2790) należałoby uznać, że rozwiązanie przyjęte w rozporządzeniu z 2015 roku straciło cechę zgodności z konstytucją, albowiem na skutek wejścia w życie rozporządzenia o kosztach pomocy prawnej udzielonej z urzędu doszło do uprzywilejowania pozycji adwokatów udzielających takiej pomocy. Sięganie po rozproszoną kontrolę zgodności z Konstytucją przepisów rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie nabiera jednak sensu dla rozstrzygania w konkretnej sprawie dopiero w momencie, w którym opłaty ukształtowane są w granicach dolnych i górnych stawek. O ile natomiast tych stawek one nie osiągają wystarczające jest stwierdzenie, że nie jest wadą orzeczenia ustalającego wysokość opłaty na podstawie przepisów rozporządzenia odnoszącego się do stawek z wyboru poprzez oddzielenie należności adwokata od podatku VAT. Wszak i tak podatek taki występuje. Tyle tylko, że w przypadku pomocy prawnej udzielonej z urzędu należy go zawsze wyeksponować ponad kwotę należnej opłaty, a w przypadku pomocy prawnej udzielonej z wyboru należy tenże podatek uwzględnić w opłacie. W przypadku opłaty minimalnej, a więc w kwocie 840 zł – jak w konkretnym przypadku – adwokat uzyskałby większe wynagrodzenie występując z urzędu, a mniejsze występując z wyboru. Podobnie kiedy wkracza się w strefę stawek limitowanych sześciokrotnością stawki minimalnej. W taki przypadku, dochowując standardu rozproszonej kontroli Konstytucyjności rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie (inna nie jest aktualnie możliwa) należałoby w każdym przypadku orzekać opłatę nie wydzielając podatku VAT, ale w taki sposób aby podatek taki został uwzględniony w opłacie. Nie kontynuując tych rozważań i uznając, że dla rozpoznania środka odwoławczego są one wystarczające stwierdzić należy, że:

- przepisy rozporządzenia MS z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie w zakresie, w jakim nie uwzględniają konieczności podwyższenia opłaty o podatek VAT noszą cechę niezgodności z Konstytucją tego samego rodzaju, która ujawniona została w cytowanym wcześniej wyroku TK;

- stąd też w procesie kształtowania wysokości należnej opłaty należy uwzględnić by nie była ona niższa od opłaty należnej adwokatowi udzielającemu pomocy prawnej z urzędu, przy zachowaniu takich samych kryteriów ustalania jej wysokości;

Uwzględniając powyższe uwagi sąd odwoławczy uznał, że:

- orzeczenie zawarte w pkt XI zaskarżonego wyroku jako nienadające się do egzekucji należy uchylić;

- zaskarżonemu postanowieniu należy nadać kształt eliminujący zastrzeżenia skarżącego w zakresie dodatkowego określenia podatku VAT uznając, że żądana przez pełnomocnika oskarżycielki kwota winna być określona bez wyodrębniania tego podatku, a jednocześnie uwzględniała w należytym stopniu stopień skomplikowania sprawy, nakład pracy adwokata i ilość czasu poświęconego na zrozumienie sprawy, jak też jej zawiłości.

Takie rozstrzygnięcie wynikało z przyjęcia przez sąd odwoławczy, że to właśnie kwota 5760 zł zawiera sobie uzasadniony wydatek na ustanowienie pełnomocnika z wyboru. W związku z uchyleniem punktu XI zaskarżonego wyroku ta właśnie kwota stanowi prawomocnie ustaloną wysokość wydatku, który winien zwrócić oskarżycielce posiłkowej oskarżony. Mieści się ona w granicach miedzy stawką minimalną i maksymalną w stopniu kwalifikującym ją jako średnią, a więc nienazbyt wygórowaną, a jednocześnie adekwatną do nakładu pracy.

Wniosek

Wnioski o:

1/ zmianę wyroku i uniewinnienie oskarżonego od zarzutu dopuszczenia się przez niego czynu przypisanego w punkcie I wyroku a kwalifikowanego z art. 190a § 3 kk w zw. z art. 190a § 1 kk i art. 190a § 2 kk i art. 191a § 1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk oraz o uniewinnienie oskarżonego od zarzutu dopuszczenia się przez niego czynu przypisanego punkcie II wyroku a kwalifikowanego z art. 202 § 3 kk i art. 202 § 4kk i art. 202 § 4 lit. a kk w zw. z art. 11§ 2 kk w zw. z art. 12 § 1 kk.

2/ zmianę zaskarżonego wyroku poprzez orzeczenie o kosztach postępowania i zadośćuczynieniu w granicach możliwości majątkowych oskarżonego;

3/ uchylenie zaskarżonego postanowienia w przedmiocie kosztów procesu, wydanego na podstawie art. 626 § 2 kpk w dniu 16 lipca 2024 roku

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ bezzasadny

niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Powody zostały zawarte w części analizującej zarzuty apelacyjne.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

1.5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

1.1.

Przedmiot utrzymania w mocy

1.Wyrok Sądu Rejonowego w Olsztynie z dnia 13 czerwca 2024 roku, w sprawie II K 2143/ 23 i postanowienie tegoż sądu z dnia 16 lipca 2024 roku w przedmiocie kosztów procesu obejmujących wydatki oskarżycielki posiłkowej na ustanowienie pełnomocnika, poza zakresem dokonanej zmiany,

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Powody zostały zawarte w części analizującej zarzuty apelacyjne.

1.5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

0.1.1.

Przedmiot i zakres zmiany

0.1.Opisany w wyroku sądu odwoławczego.

Zwięźle o powodach zmiany

Omówione w części analizującej zarzuty apelacyjne.

1.5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

1.5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

1.5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

1.5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

II.

Zważając na sytuację majątkową oskarżonego został on zwolniony od kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze.

O pozostałych kosztach procesu za postępowanie odwoławcze orzeczono na podstawie art. 636 § 1 kpk w zw. z art. 627 kpk uznając, że wydatek oskarżycielki posiłkowej na ustanowienie pełnomocnika z wyboru w postępowaniu odwoławczym w kwocie 2500 zł jest wydatkiem uzasadnionym przy uwzględnieniu stopnia skomplikowania sprawy w związku ze stawianymi przez obrońcę zarzutami.

7.  PODPIS

1.1.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

Obrońca oskarżonego S. T.

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Wyrok Sądu Rejowego w Olsztynie z dnia 13 czerwca 2024 roku, w sprawie II K 2143/23

1.1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości;

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana