Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Olsztynie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 stycznia 2019 roku

Sąd Okręgowy w Olsztynie w VII Wydziale Karnym Odwoławczym w składzie:

Przewodniczący: SSO Leszek Wojgienica

Protokolant: sekr. sąd. Małgorzata Serafińska

po rozpoznaniu w dniu 17 stycznia 2019 roku sprawy M. M. (1), syna M. i M. z d. L., urodzonego (...) w M., oskarżonego z art. 98 ust. 1 pkt 1a ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych i in., na skutek apelacji oskarżonego od wyroku Sądu Rejonowego w S. z dnia 08 listopada 2018 roku, w sprawie (...)

I.  Zaskarżony wyrok zmienia w ten sposób, że wymiar orzeczonej kary grzywny łagodzi do kwoty 200 (dwustu) złotych, a w pozostałym zakresie wyrok ten utrzymuje w mocy;

II.  Zwalnia oskarżonego od kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze.

VII Ka 1213/18

UZASADNIENIE

M. M. (1) został obwiniony o to, że:

I.  będąc płatnikiem składek w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą w zakresie działalności związanej z produkcją filmów, nagrań wideo i programów telewizyjnych pod nazwą (...) w miejscowości T., do dnia wystąpienia z wnioskiem o ukaranie tj. do dnia 10 sierpnia 2018 r. nie dopełnił obowiązku opłacenia składek na ubezpieczanie społeczne za okres:

- składka za miesiąc 09.2017 r. termin płatności 10.10.2017 r.,

- składka za miesiąc 10.2017 r. termin płatności 10.11.2017 r.,

- składka za miesiąc 11.2017 r. termin płatności 11.12.2017 r.,

- składka za miesiąc 12.2017 r. termin płatności 10.01.2018 r.,

- składka za miesiąc 01.2018 r. termin płatności 12.02.2018 r.,

w wysokości 1886,92 zł należności głównej powiększonej o odsetki naliczone od dnia wymagalności do dnia zapłaty,

tj. o wykroczenie z art. 98 ust. 1 pkt 1a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. z 2017 r. poz. 1778 ze zm.)

II.  będąc płatnikiem składek w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą w zakresie działalności związanej z produkcją filmów, nagrań wideo i programów telewizyjnych pod nazwą (...) w miejscowości T., do dnia wystąpienia z wnioskiem o ukaranie tj. do dnia 10 sierpnia 2018 r. nie dopełnił obowiązku opłacenia składek na ubezpieczanie zdrowotne za okres:

- składka za miesiąc 08.2017 r. termin płatności 11.09.2017 r.,

- składka za miesiąc 09.2017 r. termin płatności 10.10.2017 r.,

- składka za miesiąc 10.2017 r. termin płatności 10.11.2017 r.,

- składka za miesiąc 11.2017 r. termin płatności 11.12.2017 r.,

- składka za miesiąc 12.2017 r. termin płatności 10.01.2018 r.,

- składka za miesiąc 01.2018 r. termin płatności 12.02.2018 r.,

w wysokości 1806,34 zł należności głównej powiększonej o odsetki naliczone od dnia wymagalności do dnia zapłaty,

tj. o wykroczenie z art. 98 ust. 1 pkt 1a i ust 3 w zw. z art. 32 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. z 2017 r. poz. 1778 ze zm.)

III.  będąc płatnikiem składek w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą w zakresie działalności związanej z produkcją filmów, nagrań wideo i programów telewizyjnych pod nazwą (...) w miejscowości T., do dnia wystąpienia z wnioskiem o ukaranie tj. do dnia 10 sierpnia 2018 r. nie dopełnił obowiązku opłacenia składek na Fundusz Pracy za okres:

- składka za miesiąc 12.2017 r. termin płatności 10.01.2018 r.,

- składka za miesiąc 01.2018 r. termin płatności 12.02.2018 r.,

w wysokości 127,98 zł należności głównej powiększonej o odsetki naliczone od dnia wymagalności do dnia zapłaty,

tj. o wykroczenie z art. 122 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz.U. z 2017 r. poz. 1065 ze zm.) w zw. z art. 32 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. z 2017 r. poz. 1778 ze zm.)

Wyrokiem Sądu Rejonowego w S. z dnia 08 listopada 2018 roku, w sprawie (...):

I. obwiniony M. M. (1) został uznany za winnego zarzucanych mu wykroczeń i za to na podstawie art. 98 ust. 1 pkt 1a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, art. 98 ust. 1 pkt 1a i ust 3 w zw. z art. 32 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych i art. 122 ust. 1 pkt 1 ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy w zw. z art. 32 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, opierając wymiar kary o art. 122 ust. 1 pkt 1 ustawy o promocji zatrudnienia i instytucja rynku pracy w zw. z art. 9 §2 k.w. w zw. z art. 24 §1 i §3 k.w, przy zastosowaniu art. 39 § 1 i 2 kw wymierzono mu karę grzywny w wysokości 1.000 (jednego tysiąca) złotych;

II. na podstawie art. 121 §1 k.p.w. w zw. z art. 624 §1 k.p.k. obwiniony został zwolniony od zapłaty na rzecz Skarbu Państwa kosztów postępowania w całości.

Apelację od tego wyroku złożył obwiniony, który zaskarżył go w całości na swoją korzyść, zarzucając:

1/ naruszenie art. art. 4 kpk w zw. z art. 8 kpw, polegające na nieuwzględnieniu okoliczności przemawiających na korzyść obwinionego, polegające m.in. na pominięciu złożonego wniosku o rozłożenie na raty w kontekście rozpatrywania jego winy i przedwczesności złożenia przez organ wniosku o ukaranie;

2/ naruszenie art. 5 § 2 kpk w zw. z art. 8 kpw poprzez nierozstrzygnięcie wątpliwości na korzyść obwinionego;

3/ naruszenie art. 34 kpw poprzez niewzięcie pod uwagę całokształtu okoliczności ujawnionych w postępowaniu, mających znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy, a mianowicie pominięcie, iż złożenie wniosku o ratalna spłatę zobowiązań (następnie podpisanie umowy) stanowi tzw. inny sposób realizacji obowiązku opłacania składek wobec (...), tj. w innej wysokości, w innych terminach niż ustawowe;

4/ błędy w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, wynikające z przyjęcia określonych okoliczności jako obciążających przy ustalaniu wysokości kary grzywny polegające na ustaleniu, że kontynuując działalność gospodarczą i otrzymując nowe zlecenia, oskarżony nawet w części nie dokonał spłaty, gdy tymczasem na koncie bankowym było zajecie egzekucyjne i automatycznie nowe wpływy były przekazywane dla (...), a tym samym obwiniony nie posiadał więcej środków, umożliwiających mu dodatkowo na dobrowolna spłatę, a w okresie objętym zarzutem nie posiadał ich w ogóle;

5/ art. 98 ust. 1 pkt 1a i ust. 3 ustawy o s.u.s., art. 122 ust. 1 pkt 1 ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy poprzez błąd subsumcji i tym samym błędną kwalifikację prawną czynu z pkt III orzeczenia.

Podnosząc powyższe zarzuty autor apelacji sformułował wniosek o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uniewinnienie od wszystkich zarzucanych mu wykroczeń, ewentualnie – odstąpienie od wymierzenia kary.

Sąd odwoławczy zważył, co następuje:

Apelacja co do zasady nie zasługiwała na uwzględnienie. Na przychylność natrafił jedynie jej zarzut kwestionujący stopień dolegliwości wynikający z orzeczenia o karze. Co prawda nie w stopniu postulowanym przez skarżącego, ale jednak bliskim jego oczekiwaniom.

Odnosząc się do zarzutu opatrzonego nr 1 wypada jedynie zwrócić uwagę, że sąd a quo nie dostrzegł żadnych wątpliwości w procesie analizy dowodów i ustalania faktów, a tym samym nie mógł być adresatem naruszenia zasady in dubio pro reo. Trzeba bowiem pamiętać, że adresatem art. 5 § 2 kpk jest sąd, a skoro tenże w procesie analizy dowodów ewentualne wątpliwości usunął, czy też ich nie powziął, przeto nie mógł z oczywistych powodów rozstrzygnąć ich na niekorzyść obwinionego. To, czy proces usuwania owych wątpliwości został przeprowadzony prawidłowo należy natomiast oceniać w płaszczyźnie zasady swobodnej oceny dowodów. Takiego zarzutu w apelacji dostrzec nie sposób.

Sugestia obwinionego jakoby wniosek o rozłożenie na raty wymagalnych należności, nawet rozstrzygnięty zgodnie z oczekiwaniami wnioskodawcy, miał znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy nie uwzględniała niestety braku związku przedmiotowego wniosku w granicami obwinienia. W granicach czasowych czynów zarzucanych obwinionemu sygnalizowana kwestia nie wystąpiła. Skarżący – jak się zdaje – podjął próbę przeniesienia okoliczności, które wystąpiły później, dla wykazania niewystąpienia znamion modalnych czynów z pkt I i II, co do których ustalenia sądu a quo nie zostały zakwestionowane, a mają oparcie m.in. o wyjaśnienia obwinionego. Stąd właśnie wniosek, ze zarzuty z pkt 1, 2 i 3 apelacji są zarzutami postawionymi in abstracto. Złożenie wniosku o rozłożenia na raty, czy też odroczenie płatności należności miałoby znaczenie wynikające z argumentacji apelacji tylko wówczas, gdyby obwiniony złożył takowy wniosek nim upłynął termin opłacenia składki. Nadto, gdyby taki wniosek został uwzględniony co do konkretnych składek.

Na uwzględnienie nie zasługiwał również ostatni z zarzutów apelacji. Zgodnie z przepisem art. 32 ustawy s.u.s. do składek na Fundusz Pracy, Solidarnościowy Fundusz Wsparcia Osób Niepełnosprawnych, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz na ubezpieczenie zdrowotne w zakresie: ich poboru, egzekucji, wymierzania odsetek za zwłokę i dodatkowej opłaty, przepisów karnych, dokonywania zabezpieczeń na wszystkich nieruchomościach, ruchomościach i prawach zbywalnych dłużnika, odpowiedzialności osób trzecich i spadkobierców oraz stosowania ulg i umorzeń stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące składek na ubezpieczenia społeczne. Do zakresu odpowiedniego stosowania przepisów nie zaliczono przepisów wykroczeniowych, a to dlatego, że ustawa o promocji zatrudnienia i instytucja rynku pracy odrębnie reguluje przedmiotową kwestię waśnie w art. 122 ust. 1 pkt 1.

Uwzględniony został natomiast zarzut kwestionujący wymiar wymierzonej obwinionemu kary grzywny, acz nie w stopniu oczekiwanym przez skarżącego, który postulował odstąpienie od wymierzenia kary. Zasadnie zauważył bowiem skarżący, że ocena jego sytuacji materialnej nie została uwzględniona w wystarczającym stopniu w procesie kształtowania wymiaru kary, jakkolwiek jak najbardziej zasadnie sąd a quo zastosował przepis art. 39 § 1 i 2 kw. Trzeba bowiem pamiętać, że sytuacja materialna obwinionego nie jest niestety najlepsza, mimo jego starań o utrzymanie prowadzonej działalności gospodarczej, zaspokajającej jedynie w niewielkim stopniu jego potrzeby związane choćby z kształceniem. To właśnie ta sytuacja warunkowała wybór tzw. „mniejszego” i „większego” zła. Sąd bez wątpienia usprawiedliwił wybór dokonany przez obwinionego, stosując zasadę z art. 39 § 1 i 2 kw. Pamiętać też trzeba, jaka kwota jest przedmiotem czynu III-go, jak też o celu przyświecającym ustawie o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy. Casus obwinionego potwierdza jedynie, że odstąpienie od zasady wyrażonej w art. 39 § 1 i 2 kw byłoby zachowaniem sprzecznym z tymże celem, w konkretnym przypadku. Niemniej jednak kara 1000 zł grzywny jawi się w tych okolicznościach jako rażąco niewspółmiernie surowa, pozostając nieadekwatną w relacji do stosunków majątkowych obwinionego i jego motywacji. Wynikiem powyższych rozważań była zmiana zaskarżonego wyroku poprzez wymierzenie obwinionemu kary grzywny, która bez wątpienia będzie dla niego dolegliwa, ale równocześnie uświadomi mu potrzebę podejmowania określonych działań w czasie niweczącym możliwość przypisania mu zachowania sprzecznego z prawem, w przypadku składek wymienionych w zarzucie zawierającego się li tylko w niedopełnieniu obowiązku ich terminowego opłacania (art. 437 § 1 i 2 kpk w zw. z art. 438 pkt 3 kpk w zw. z art. 109 § 2 kpw). Dzięki takiemu rozstrzygnięciu stworzone zostaną obwinionemu warunki finansowe, gwarantujące regulowanie bieżących zobowiązań, służących m.in. promocji zatrudnienia, co jest przecież – tak się przynajmniej wydaje – intencją racjonalnego ustawodawcy. Rozstrzygnięcie o kosztach postępowania znajduje natomiast swoje uzasadnienie w przepisach art. 624 § 1 kpk w zw. z art. 121 § 1 kpw.