Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Olsztynie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 lipca 2019r.

Sąd Okręgowy w Olsztynie IX Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie:

Przewodniczący	Sędzia Mirosław Wieczorkiewicz (spr.)
Sędziowie	Jacek Barczewski, Dorota Ciejek,
Protokolant:	st. sekretarz sądowy Agnieszka Najdrowska

po rozpoznaniu w dniu 18 lipca 2019r. w Olsztynie na rozprawie

sprawy z powództwa K. S.

przeciwko R. J. i I. J.

o zapłatę

na skutek apelacji powoda od wyroku Sądu Rejonowego w Olsztynie z dnia 9 listopada 2018r., sygn. akt I C 2697/16,

I.  zmienia zaskarżony wyrok w punkcie II w ten sposób, że:

a)  uchyla zaskarżony wyrok w punkcie II co do kwoty 8.713,65,-zł i w tej części postępowanie umarza,

b)  oddala powództwo w pozostałym zakresie,

II.  oddala apelację w pozostałej części,

III.  nie obciąża pozwanych na rzecz powoda kosztami procesu za instancję odwoławczą.

Jacek Barczewski Mirosław Wieczorkiewicz Dorota Ciejek

Sygn. akt IX Ca 299/19

UZASADNIENIE

Powód wniósł o zasądzenie solidarnie od pozwanych kwoty 16.335,97,-zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia wniesienia pozwu, tj. od 29 sierpnia 2016r. do dnia zapłaty oraz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. W uzasadnieniu pozwu powód podał, że zawarł z pozwanymi umowę sprzedaży i montażu drzwi wejściowych do budynku przy ul. (...) w O. i te drzwi zamontowane zostały w dniu 29 sierpnia 2014r. Strony uzgodniły cenę za drzwi wraz z montażem na kwotę 16.335,97,-zł, która to kwota zawarta była w fakturach wystawionych przez pozwanych łącznie ze stolarka okienną, którą pozwani również wykonali na rzecz powoda. Zamontowane drzwi dotknięte były jednak licznymi wadami, które powodują, że nie nadają się do użytku z uwagi na nieszczelność, dlatego koszty naprawy stanowią dochodzoną kwotę wskazaną w pozwie.

Wyrokiem zaocznym z dnia 12 października 2016r. Sąd Rejonowy w Olsztynie zasądził na rzecz powoda od pozwanych dochodzoną pozwem kwotę.

Pozwani złożyli sprzeciw od tego wyroku zaocznego, wnosząc jednocześnie o oddalenie powództwa i zasądzenie od powoda na ich rzecz zwrotu kosztów procesu według norm przepisanych.

Motywując swoje stanowisko pozwani przyznali, że powód wraz z żoną zamówił u wykonanie i montaż stolarki okiennej oraz drzwi dla nieruchomości położonej w O.. Podnieśli jednak, że po dokonaniu montażu powód nie podnosił nigdy zastrzeżeń względem drzwi przez nich wykonanych. Ustosunkowując się natomiast do zarzutów dotyczących stolarki okiennej pozwani uwzględnili część z nich i ostatecznie w dniu 29 sierpnia 2014r. wraz z powodem przystąpili do końcowego odbioru robót. Powód zaczął jednak powoływać się na kolejne wady okien. Ponad rok po montażu drzwi - pismem z dnia 26 listopada 2015r. – powód wezwał pozwanych do dokonania przeglądu gwarancyjnego całej stolarki. Podczas dokonywania czynności serwisowych pozwani stwierdzili, że obecny stan drzwi nie wynika z wad materiałowych czy też niewłaściwego montażu, a wadliwej eksploatacji przez powoda oraz prowadzenia dalszych prac na budowie. Co więcej, według pozwanych, powód dokonał rozwiercenia zasuwnicy oraz używał siły do otwarcia drzwi, a także samowolnie dokonał montażu pochwytu, dlatego pozwani zawiadomili powoda o utracie gwarancji na drzwi.

Pozwani podnieśli również zarzut potrącenia z wierzytelności przysługującej powodowi w związku z odstąpieniem od umowy w zakresie montażu drzwi z wierzytelnością, jaka przysługuje im od powoda z tytułu wynagrodzenia za wykonanie umowy z dnia 16 kwietnia 2014r. w wysokości 7.394,-zł oraz z wierzytelnością przysługującą pozwanemu z tytułu kosztów procesu za postępowanie odwoławcze w sprawie VII Ka (...) w kwocie 1.500,-zł.

Pismem z dnia 6 lutego 2017r. powód zmodyfikował żądanie pozwu wnosząc o zasądzenie na jego rzecz kwoty 9.101,-zł tytułem zwrotu zapłaconej ceny za drzwi dostarczone przez pozwanych oraz kwoty 7.233,-zł tytułem naprawienia szkody, jaką poniósł z powodu nienależytego wykonania zobowiązania przez pozwanych.

Na rozprawie w dniu 31 października 2018r. (k. 462) powód oświadczył, że ogranicza roszczenie do kwoty 7.441,97,-zł, uwzględniając skuteczność zgłoszonego przez pozwanych zarzutu potrącenia. Strona pozwana nie wyraziła na to zgody.

Wyrokiem z dnia 9 listopada 2018r. Sąd Rejonowy w Olsztynie uchylił wyrok zaoczny z 12 października 2016r. w całości (pkt I), oddalił powództwo (pkt II) i zasądził od powoda na rzecz pozwanych kwotę 4.285,04,-zł tytułem zwrotu kosztów procesu (pkt III). Jednocześnie Sąd ten nakazał pobrać na rzecz Skarbu Państwa od powoda kwotę 4.088,45,-zł, a od pozwanych kwotę 358,91,-zł tytułem kosztów sądowych (pkt IV).

Sąd Rejonowy ustalił, że:

- w dniu 16 kwietnia 2014r. powód wraz z żoną zawarł z pozwanymi umowę na wykonanie i montaż stolarki okiennej oraz drzwi wejściowych do budynku przy ul. (...) w O.. Za wykonanie i montaż przez pozwanego stolarki powód zobowiązał się uiścić należność w łącznej kwocie 15.260,-zł,

- w myśl postanowień ustępu 6 ww. umowy, zmiany i uzupełnienia umowy wymagały dla ważności formy aneksu. Wykonanie i montaż stolarki miał nastąpić według pomiarów pobranych z natury na budowie oraz według oferty nr (...)stanowiącej załącznik nr 1 do umowy. W ofercie koszt samych drzwi drewnianych nie został określony. Kwota opiewająca w ofercie na 16.335,97,-zł obejmowała zarówno koszt szyby, drzwi, jak i stelaża,

- w budynku, w elewacji frontowej, zamontowana została witryna drewniana wypełniona szkłem oraz drzwi wejściowe drewniane, jako dwa niezależne od siebie elementy, które mogły osobno ulegać demontażowi. Prace wykonane zostały przed wykonaniem prac mokrych,

- za wykonanie prac objętych umową powód uiścił na rzecz pozwanych łącznie kwotę 130.000,-zł,

- stolarka drzwiowa oraz jej montaż w budynku były niezgodne z zawartą umową i usługa ta nie została zakończona. Drzwi wejściowe wykonane zostały, jako tzw. lewe otwierane na zewnątrz, wykończone powłoką kryjącą w kolorze szarym. W drzwiach brakowało nakładki progowej zabezpieczającej mechanizm obrotowy przed korozją. Skrzydło drzwiowe na całej swojej szerokości w części środkowej jest wypaczone na zewnątrz. Blacha kątowa zamka wysunięta jest poza płaszczyznę ościeżnicy. Pomiędzy nadprożem ościeżnicy a uszczelką szczotkową występuje szczelina na całej szerokości skrzydła przez co drzwi nie spełniają swoich właściwości i założeń użytkowych. W funkcjonowaniu drzwi występują problemy podczas ich otwierania i zamykania na klucz,

- likwidacja powstałej szkody poprzez wymianę drzwi wejściowych wymagała: ustawienia kolumny rusztowania w celu wykonania robót demontażowych, wykonania demontażu skrzydła drzwiowego, demontażu maskownicy na szybach zewnętrznych, demontażu szyby nad drzwiami w celu rozkręcenia śrub łączących ościeżnicę drzwi z resztą witryny, odbicia tynków wewnętrznych na glifach ościeżnicy drzwiowej w celu przeprowadzenia demontażu ościeżnicy, odbicia progu, demontażu ościeżnicy drzwi, montażu nowej ościeżnicy wraz z drzwiami, montażu wcześniej zdemontowanych szyb oraz maskownic, uzupełnienia tynku oraz gładzi i warstwy zbrojeniowej oraz demontażu rusztowania,

- średni koszt wykonania drzwi wejściowych, w oparciu o obowiązujące ceny rynkowe, wynosi 5.641,-zł, zaś wartość kosztorysu wskazanych wyżej robót, jakie winny towarzyszyć przy demontażu i montażu drzwi powoda, wynosi 3.072, 65,-zł,

- w trakcie wykonywania prac i po ich zakończeniu powód zgłaszał pozwanym zastrzeżenia, co do sposobu wykonania stolarki, wzywając jednocześnie do zmiany sposobu wykonywania przedmiotu umowy. Producent wzywany był również w kwestiach serwisowych,

- pismem z dnia 20 lipca 2016r. powód wezwał pozwanych do usunięcia stwierdzonych usterek pod rygorem odstąpienia od umowy.

- w odpowiedzi na to pismo pełnomocnik pozwanych podniósł, że wady zamontowanych drzwi są wynikiem działań podejmowanych przez powoda już po montażu stolarki, wobec czego pozwani nie ponoszą za nie odpowiedzialności,

- po otrzymaniu takiej odpowiedzi powód odstąpił od umowy zakupu przedmiotowych drzwi i wezwał pozwanych do zwrotu uiszczonej ceny. Pozwani uznali jednak wezwanie powoda za bezzasadne,

- pozwany wystąpił przeciwko powodowi z prywatnym aktem oskarżenia w związku z pomówieniem pozwanego przez powoda za pomocą wpisów na portalu społecznościowym F., poczynionych w dniach 3 i 14 marca 2015r. o popełnienie przestępstwa kradzieży,

- wyrokiem z dnia 4 lutego 2016r. w sprawie VII K (...) powód został uznany winnym zarzucanego mu czynu z art. 212 § 1 kk, z przyjęciem, że powód naraził pozwanego na utratę zaufania potrzebnego do prowadzenia działalności gospodarczej i został skazany na grzywnę. Jednocześnie zasądzono od oskarżonego (powoda) na rzecz pokrzywdzonego (pozwanego) kwotę 1.800,-zł tytułem zwrotu kosztów procesu,

- wyrokiem z dnia 20 października 2016r. w sprawie VII Ka (...) Sąd Okręgowy w Olsztynie, na skutek apelacji obrońcy oskarżonego (powoda) zmienił zaskarżony wyrok w ten sposób, że postępowanie karne przeciwko K. S. warunkowo umorzył na okres 1 roku. Dodatkowo zasądził na rzecz oskarżyciela prywatnego (pozwanego) kwotę 1.500,-zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu odwoławczym,

- powód nie uiścił wskazanej należności na rzecz pozwanego,

- z uwagi na to, że stolarka okienna była wykonana niezgodnie z warunkami zawartej umowy przez strony, powód wraz z żoną wytoczył przeciwko pozwanym powództwo, domagając się zasądzenia na swoją rzecz kwoty 10.300,-zł tytułem dokonanej nadpłaty w należnym pozwanym – w ocenie powodów – wynagrodzeniu,

- w konsekwencji poczynionych ustaleń faktycznych ustalono okoliczność nienależytego wykonania i montażu stolarki. Stwierdzono również zasadność obniżenia jej ceny o 10%. Niemniej jednak Sąd Rejonowy w Olsztynie wyrokiem z dnia 20 września 2017 r. w sprawie I C (...) powództwo oddalił uznając, że do nadpłaty z tytułu należnego pozwanym wynagrodzenia nie doszło, gdyż powodowie uiścili na ich rzecz kwotę niższą, niż była im należna,

- apelacja powodów została oddalona wyrokiem Sądu Okręgowego w Olsztynie z dnia 8 czerwca 2018r. (sygn. akt IX Ca (...)).

Mając to na uwadze, w ocenie Sądu I instancji, roszczenie powoda nie zasługiwało na uwzględnienie.

W tym zakresie Sąd Rejonowy wskazał, że skoro powód zgłosił roszczenie z tytułu rękojmi za wady dzieła, powinien był wykazać, zgodnie z obowiązkiem wynikającym z art. 6 kc oraz art. 232 kpc, okoliczności i fakty, z których wywodził korzystne dla siebie skutki prawne. W niniejszej sprawie ten obowiązek sprowadzał się do wykazania, że dzieło ma wady oraz że zostały dokonane przez niego akty staranności, to jest, że zbadał przedmiot umowy oraz zawiadomił zobowiązanego o wadach w odpowiednim terminie. Powinien także udowodnić, kiedy o wadach się dowiedział.

W realiach przedmiotowej sprawy powód wykazał słuszność swojego żądania.

Sąd I instancji na podstawie zaoferowanych dowodów uznał, że nieprawidłowości, jakich dopuścili się pozwani, a co za tym idzie stwierdzone przez biegłego niezgodności z łączącą strony umową, czynią roszczenie powoda o odszkodowanie słusznym, co do zasady, dlatego pozwani ponoszą odpowiedzialność za szkodę wynikłą z nienależytego wykonania przez nich zobowiązania.

Co do ustalenia wartości powstałej szkody Sąd Rejonowy wskazał, że wartość kosztorysu robót, jakie winny towarzyszyć przy demontażu i montażu drzwi powoda, określonych na kwotę 3.072,65,-zł, przyjęto zgodnie z wyliczeniami poczynionymi przez biegłego z zakresu budownictwa. W zakresie zaś kosztów wykonania tych drzwi, zdaniem Sądu I instancji, celowym było odniesienie się do średnich stawek rynkowych i w oparciu o opinię biegłego zasadnym było przyjęcie ich uśrednionej wartości wyliczonej na 5.641,-zł.

W tych warunkach Sąd I instancji przyjął, że ogół kosztów usunięcia wad drzwi zamontowanych w domu powoda, wynosi 8.713,65 zł (3.072,65 zł + 5.641 zł), ale z uwagi na to, że pozwani podnieśli w tym zakresie zarzut potrącenia przysługujących im wierzytelności z należnością powoda, który zdaniem Sądu Rejonowego zasługiwał na częściowe uwzględnienie.

W tym zakresie Sąd ten przyjął, że toku prawomocnie zakończonego procesu w sprawie o sygn. I C (...)zostało ustalone, że powód dotychczas zapłacił pozwanym łącznie 130.000,-zł, do zapłaty pozostaje nadal kwota 7.394,-zł, jako reszta wynagrodzenia za wykonane zlecenie.

Sąd I instancji również przyjął, że pozwanemu przysługuje również od powoda wierzytelność z tytułu zwrotu kosztów procesu za postępowanie odwoławcze w sprawie VII Ka (...) w kwocie 1.500,-zł, której dotychczas powód na rzecz pozwanego nie uiścił, dlatego słusznym jest żądanie przez pozwanych potrącenia w łącznej kwocie 8.894,-zł.

W tych warunkach Sąd I instancji uznał, że skoro kwota wynikająca z potrącenia przewyższa świadczenie należne powodowi tytułem naprawienia szkody wynikłej z nienależytego wykonania umowy przez pozwanego, dlatego powództwo podlega oddaleniu.

O kosztach procesu Sąd ten orzekł na podstawie art. 100 kpc.

W tym zakresie Sąd ten podał, że powód poniósł koszty postępowania w kwocie: 817,-zł opłata sądowa, wynagrodzenie pełnomocnik 4.800,-zł, ustalone na podstawie obowiązującego w dacie wniesienia pozwu § 2 pkt 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22.10.2015r. oraz zaliczka na wydatki 800,-zł, zaś pozwani ponieśli koszty procesu w kwocie: wynagrodzenie pełnomocnik 4.800,-zł, ustalone na podstawie obowiązującego w dacie wniesienia pozwu § 2 pkt 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22.10.2015r., kwotę 17 zł opłaty za pełnomocnictwo, opłata za sprzeciw 409,-zł.

Według Sądu I instancji powództwo powoda zostało oddalone, ale – w ocenie Sądu Rejonowego - do kwoty 8.713,65,-zł było ono zasadne. Uległo, co do tej kwoty umorzeniu na skutek potrącenia, bowiem do potrącenia przedstawiono wierzytelność z tytułu dopłaty za zakup i montaż okien – kwotę 7.394,-zł, która to wierzytelność powstała przed dniem wniesienia niniejszego pozwu oraz wierzytelność z tytułu kosztów postępowania innej sprawie – w kwocie 1.500,-zł, która powstała po dniu wniesienia pozwu.

W tej sytuacji Sąd Rejonowy uznał, że na dzień wniesienia pozwu roszczenia powoda było zasadne do kwoty 1.319,65,-zł, dlatego przyjął z tego względu, że powód wygrał w 8,08%, a pozwany w 91,92 %.

W związku z tym, według Sądu I instancji, z tytułu kosztów procesu powód winien zapłacić pozwanemu 4.803,34,-zł, a pozwani zaś na rzecz powoda kwotę 518,49,-zł, dlatego potrącenie obu kwot daje kwotę zasądzoną w punkcie III wyroku.

Apelację od wyroku Sądu Rejonowego wniósł powód, zaskarżając go w zakresie punktów I, w części oddalającej powództwo, co do kwoty 8.713,65,-zł oraz w punktach II i III.

Powód zarzucił zaskarżonemu wyrokowi naruszenie przepisów postępowania, tj. art. 355 kpc poprzez oddalenie powództwa, co do kwoty 8.713,65,-zł, mimo iż powód w tej części cofnął powództwo ze skutkiem prawnym, a w konsekwencji postępowanie w tej części powinno zostać umorzone.

W zakresie rozstrzygnięcia o kosztach z punktów II i III skarżący zarzucił naruszenie przepisów postępowania, tj. art. 98 kpc i art. 100 kpc, poprzez przyjęcie, że powód wygrał sprawę w 8,08%, podczas gdy powód wygrał sprawę w 53%, a co za tym idzie to pozwany, w takiej części winien zostać obciążony kosztami procesu.

W rezultacie skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i umorzenie postępowania, co do kwoty 8.713,65,-zł, stosunkowe rozdzielenie kosztów procesu za I instancję z uwzględnieniem, że powód wygrał sprawę w 54% oraz zasądzenie od pozwanych na rzecz powoda kosztów procesu za II instancję według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja powoda była zasadna jedynie częściowo, ale wynika jedynie z tego, że Sąd I instancji przed ogłoszeniem zaskarżonego wyroku nie został zapoznany z pismem z dnia 6 listopada 2018r., w którym powód „dokonał przedmiotowego ograniczenia wraz ze zrzeczeniem się w ograniczonym zakresie roszczenia”. Ponadto dopiero na rozprawie apelacyjnej pełnomocnik powoda jednoznacznie złożył oświadczenie o częściowym cofnięciu pozwu i z zrzeczeniu się w tej części z roszczenia.

W tej sytuacji należy uznać, że kontrola instancyjna doprowadziła Sąd II instancji do przekonania, że ustalenia faktyczne i przyjęte rozstrzygnięcie prawne dokonane przez Sąd Rejonowy, co do zasady jest prawidłowe i odpowiada prawu, oprócz wskazanego rozstrzygnięcia co do potrzeby częściowego umorzenia postępowania.

W tej sytuacji należy uznać, że wskazane w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku ustalenia i wywody, co do zasady, zostały przeprowadzone na podstawie poprawnej analizy dowodów oraz podanej tam podstawy prawnej, których ocena nie wykazała błędów natury faktycznej, czy logicznej, jak również jurydycznej. Sąd I instancji wskazał, jakie fakty uznał za potrzebne do ukierunkowanego we wniosku i żądanego rozstrzygnięcia oraz na jakich przesłankach oparł swoją decyzję.

W konsekwencji ustalenia te i oceny Sąd Okręgowy przyjmuje za własne, zwracając uwagę, że nie ma wobec tego potrzeby procesowej przeprowadzania na nowo w uzasadnieniu tego orzeczenia oceny każdego ze wskazanych wywodów, a wystarczy odnieść się do tych ustaleń i ocen, które zostały zakwestionowane w apelacji (por. postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 10 listopada 1998r., III CKN 792/98, OSNC 1999 nr 4, poz. 83, z dnia 23 lipca 2015r., I CSK 654/14, Legalis nr 1325762, z dnia 11 maja 2016r., z dnia 26 stycznia 2017r., I CSK 54/16, Legalis nr 1591680, z dnia 15 lutego 2018r., I CSK 215/17, Legalis nr 1768192 i z dnia 4 grudnia 2018r., IV CSK 213/18 , Legalis nr 1852711 oraz wyroki Sądu Najwyższego z dnia 13 kwietnia 2017r., I CSK 93/17, Legalis nr 1611995 i z dnia 31 stycznia 2018r., I CSK 222/17, Legalis nr 1754802).

Wyjaśnić również należy, że sąd drugiej instancji rozpoznający sprawę na skutek apelacji nie jest związany przedstawionymi w niej zarzutami dotyczącymi naruszenia prawa materialnego, wiążą go natomiast zarzuty dotyczące naruszenia prawa procesowego, w granicach zaskarżenia bierze jednak z urzędu pod uwagę nieważność postępowania (por. uchwała składu 7 sędziów Sądu Najwyższego z dnia 31 stycznia 2008r., III CZP 49/07 , Legalis nr 92438).

Analiza akt sprawy nakazuje stwierdzić, że nie zaszły w toku procedowania Sądu I instancji jakiekolwiek okoliczności, skutkujące nieważnością postępowania według przesłanek tej nieważności, wskazanych w treści przepisu art. 379 kpc.

Przechodząc do analizy poszczególnych zarzutów postawionych w apelacji, to z całą pewnością na uwzględnienie zasługuje ten dotyczący naruszenia art. 355 kpc. Zaznaczyć przy tym jednak należy, że nie wynika on jednak z merytorycznych uchybień Sądu I instancji.

Faktycznie pismem z dnia 6 listopada 2018r., które też tego dnia wpłynęło do Sądu Rejonowego w Olsztynie, powód w nawiązaniu do stanowiska zajętego na rozprawie w dniu 31 października 2018r., powód „dokonał przedmiotowego ograniczenia wraz ze zrzeczeniem się w ograniczonym zakresie roszczenia”. Poprzednio, na rozprawie powód jedynie ograniczył powództwo do kwoty 7.441,97,-zł bez zrzeczenia się w tej części roszczenia (k. 461, 462).

W tej sytuacji zawarty wywód powoda, że na rozprawie w dniu 31 października 2018r. powód także zrzekł się roszczenia nie zasługuje na aprobatę, ponieważ takie oświadczenie nie zostało złożone.

W konsekwencji stanowisko strony powodowej zawarte w piśmie z 6 listopada 2018r. nie jest również ponownym oświadczeniem, ale pierwszym w zakresie zrzeczenia się w części roszczenia.

Jak już to zauważył Sąd odwoławczy dopiero na rozprawie apelacyjnej pełnomocnik powoda jednoznacznie złożył oświadczenie o częściowym cofnięciu pozwu i z zrzeczeniu się w tej części z roszczenia.

Tym niemniej trzeba podkreślić, że oświadczenie powoda zawarte w piśmie z 6 listopada 2018r. zawierało wiele niedomówień, bo jak zinterpretować zdaniem „powód dokonuje przedmiotowego ograniczenia wraz z zrzeczeniem się w ograniczonym zakresie roszczenia”.

Nie wynika z tego pisma, jaka kwota miałaby być w dalszym ciągu dochodzona przez stronę powodową, a w jakiej części, co do jakiej kwoty pozew został cofnięty ze zrzeczeniem się roszczenia.

Istotne w tej kwestii jest to, że ww. pismo zostało załączone do akt już po wydaniu wyroku, a więc na dzień jego wydania nie było Sądowi I instancji znane. Tymczasem Sąd odwoławczy zobligowany jest do oceny całości zgromadzonego materiału, w kontekście postawionych zarzutów, a co za tym idzie również pisma dotyczącego zrzeczenia się roszczenia.

Zgodnie natomiast z treścią art. 355 § 1 kpc sąd wydaje postanowienie o umorzeniu postępowania, jeżeli powód cofnął ze skutkiem prawnym pozew lub jeżeli wydanie wyroku stało się z innych przyczyn zbędne lub niedopuszczalne.

Z kolei jak wynika z art. 203 § 1 kpc, pozew może być cofnięty bez zezwolenia pozwanego aż do rozpoczęcia rozprawy, a jeżeli z cofnięciem połączone jest zrzeczenie się roszczenia - aż do wydania wyroku.

Po rozpoczęciu rozprawy cofnięcie pozwu jest zależne od zgody pozwanego, dla którego zakończenie procesu postanowieniem o umorzeniu postępowania (art. 355 § 1 kpc) nie daje gwarancji definitywnego zakończenia sporu. Brak bowiem powagi rzeczy osądzonej postanowień nie wyklucza ponownego wniesienia pozwu w tej samej sprawie. Brak zgody pozwanego czyni dokonane cofnięcie pozwu bezskutecznym i postępowanie będzie toczyć się dalej.

Z tego też względu Sąd I instancji słusznie nie uwzględnił oświadczenia powoda o ograniczeniu powództwa złożonego w dniu 31 października 2018r., co do którego pozwani nie wyrazili zgody na cofnięcie pozwu.

Zgoda pozwanego na cofnięcie pozwu nie jest jednak wymagana wtedy, gdy równocześnie z cofnięciem pozwu powód zrzeka się dochodzonego nim roszczenia. Zrzeczenie się roszczenia sprawia, że zmianie ulega sytuacja prawna pozwanego, który staje się zwolniony od zobowiązania i wskutek tego nie może już w przyszłości być skutecznie wytoczone przeciwko niemu powództwo dotyczące tego roszczenia (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 3 lutego 2009r., I PK 142/08, LEX nr 724988; J. Jodłowski (w:) J. Jodłowski, K. Piasecki (red.), Kodeks postępowania cywilnego z komentarzem, t. 1 , Warszawa 1989, s. 366).

Artykuł 203 § 2 kpc przewiduje, że cofnięty pozew nie wywołuje żadnych skutków, jakie ustawa wiąże z wytoczeniem powództwa. Cofnięcie pozwu niweczy, więc skutki, jakie zostały wywołane jego wniesieniem.

Sąd jest związany cofnięciem pozwu i zrzeczeniem się roszczenia. Jedynie w wypadku, gdy czynności te należałoby ocenić – w świetle dotychczasowych oświadczeń i twierdzeń stron, a także w świetle ewentualnego materiału dowodowego zebranego do tej pory w sprawie – jako takie, które są sprzeczne z prawem lub zasadami współżycia społecznego, lub czynnościami, które zmierzają do obejścia prawa – sąd może uznać cofnięcie pozwu za niedopuszczalne (art. 203 § 4) (zob. Ereciński T. (red.), Grzegorczyk P., Gudowski J., Jędrzejewska M., Weitz K., Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz. Tom II. Postępowanie rozpoznawcze . WK, 2016).

W realiach przedmiotowej sprawy nie ma jednak powodów do uznania, aby cofnięcie pozwu dokonane przez powoda było jakkolwiek niedopuszczalne.

W konsekwencji Sąd II instancji, mając na uwadze ograniczenie powództwa wraz ze zrzeczeniem się roszczenia, a ponadto zawarty w apelacji wniosek o zmianę zaskarżonego wyroku, postępowanie, co do kwoty 8.713,65,-zł należało umorzyć (zgodnie z wnioskiem zawartym w apelacji).

Jak bowiem wynika z treści art. 355 § 1 kpc, sąd wydaje postanowienie o umorzeniu postępowania, jeżeli powód cofnął ze skutkiem prawnym pozew lub jeżeli wydanie wyroku stało się z innych przyczyn zbędne lub niedopuszczalne.

Taka sytuacja zachodzi w niniejszej sprawie, stąd też na podstawie art. 386 § 3 kpc Sąd Okręgowy uchylił i zmienił zaskarżony wyrok w punkcie II, umarzając postępowanie, co do kwoty 8.713,65,-zł.

W pozostałym zakresie powództwo podlegało natomiast oddaleniu, a to z tego względu to, że pozwani podnieśli skuteczny zarzut potrącenia w łącznej kwocie 8.894,-zł, która to przewyższa roszczenie przysługujące powodowi.

Jak bowiem wynika z oświadczenia strony powodowej złożonego na rozprawie w dniu 31 października 2018r. (k. 462) oraz pisma o zrzeczeniu się roszczenia, powód ograniczył powództwo do kwoty 7.441,97,-zł.

Powód w zakresie zasadności pozostałej części roszczenia nie przedstawił żadnych zarzutów apelacyjnych, dlatego nie można odnieść się do tak zredagowanej apelacji i stanu sprawy.

W tym miejscu trzeba podkreślić, że w odniesieniu do środków zaskarżenia wnoszonych przez kwalifikowanych pełnomocników ich treść powinna być jednoznacznie sformułowana, gdyż nie ma podstaw do przypisywania pismom wnoszonym przez takich pełnomocników treści wprost w nich niewyrażonych (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 15 stycznia 2015r., IV CZ 84/14, Legalis nr 118060 i wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 28 września 2016r., VI ACa 1037/15, LEX nr 2149592).

W tych warunkach, apelację, co do tej kwoty należało oddalić na podstawie art. 6 kc i art. 232 oraz art. 385 kpc, jako nieudowodnione.

Jeśli chodzi o pozostałe zarzuty apelacyjne, a dotyczące rozstrzygnięcia Sądu I instancji o kosztach procesu, to należy uznać, że nie zasługiwały na podzielenie.

Postępowanie przeprowadzone przez Sądem Rejonowym jednoznacznie wykazało, że generalnie roszczenie powoda było zasadne, co do kwoty 8.713,65,-zł.

Do potrącenia przedstawiono wierzytelność z tytułu zapłaty reszty ceny za zakup i montaż okien w kwocie 7.394,-zł, która powstała przed dniem wniesienia pozwu, a ponadto wierzytelność z tytułu kosztów postępowania w innej sprawie w kwocie 1.500,-zł, która była wymagalna po dniu wniesienia pozwu.

Z tego względu Sąd Rejonowy słusznie uznał, że na dzień wniesienia pozwu, uwzględniając potrącenie kwoty 7.394,-zł, roszczenie powoda było zasadne w kwocie 1.319,65,-zł.

W tych warunkach strona pozwana nie dała powodów do wytoczenia powództwa w zakresie kwoty 7.394,-zł.

Skoro, więc powód domagał się w pozwie generalnie kwoty 16.334,-zł, a na dzień wniesienia pozwu jego roszczenie było zasadne w kwocie 1.319,65,-zł, to należy przyjąć, że powód wygrał sprawę w 8,08%, a pozwani w 91,92%.

Tymczasem zgodnie z treścią art. 100 zd. 1 kpc, w razie częściowego tylko uwzględnienia żądań koszty będą wzajemnie zniesione lub stosunkowo rozdzielone.

Uwzględniając powyższą regulację, jak również to, że powód poniósł koszty w łącznej wysokości 6.417,-zł, a pozwani w łącznej wysokości 5.226,-zł, Sąd Rejonowy w sposób prawidłowy dokonał ich stosunkowego rozdzielenia, uznając, iż powód powinien zapłacić pozwanym 4.803,34,-zł a pozwani powodowi 518,49,-zł.

Dokonując potrącenia obu tych kwot powód w rezultacie powinien uiścić na rzecz pozwanych kwotę 4.285,04,-zł, o czym orzekł Sąd I instancji, dlatego inne stanowisko i argumentacja powoda nie są zasadne.

Powód pomija to, że w razie częściowego uwzględnienia żądań pozwu zasadą jest stosunkowe rozdzielenie kosztów procesu, a tylko wyjątkowo przepis art. 100 zdanie drugie kpc w ściśle określonych przypadkach przewiduje możliwość włożenia na jedną ze stron obowiązku zwrotu wszystkich kosztów.

Należy podnieść, że wytaczając powództwo i określając swoje roszczenia powód zawsze powinien liczyć się również z możliwością przegrania sprawy i ewentualnym obowiązkiem poniesienia kosztów procesu. Przyjęcie stanowiska przeciwnego prowadziłoby w istocie do nieuzasadnionego przerzucania ryzyka określania żądań pozwu na nadmiernie zawyżonym poziomie na stronę przeciwną.

O tym zaś, w jakim stopniu strona wygrała lub przegrała sprawę decyduje rezultat przeprowadzonego porównania roszczeń dochodzonych z roszczeniami ostatecznie uwzględnionymi (zob. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 13 grudnia 2012r., V CZ 99/11, Legalis numer 680132).

W konsekwencji powyższego podniesione przez skarżącego zarzuty obrazy art. 98 i art. 100 kpc były bezzasadne i dlatego na podstawie art. 385 kpc w tej części apelacja podlegała oddaleniu.

O kosztach postępowania odwoławczego, kierując się zasadami słuszności, Sąd Okręgowy orzekł po myśli art. 102 kpc.

Sąd II instancji uznał bowiem, że aktualnie obciążenie pozwanych kosztami, którzy generalnie nie dali podstaw do wytoczenia powództwa byłoby niesprawiedliwe, zwłaszcza, że oświadczenie strony powodowej o cofnięciu pozwu wraz z zrzeczeniem się roszczenia mogło być przedmiotem analizy i oceny dopiero podczas postępowania apelacyjnego, gdyż wówczas powód złożył je w prawidłowej i o jednoznacznej treści.

Odnośnie tej kwestii podkreśla się w judykaturze, powód cofający pozew lub strona cofająca środek zaskarżenia jest formalnie przegrywającym proces (bądź postępowanie odwoławcze), który powinien – zgodnie z art. 98 § 1 kpc i art. 203 § 2 kpc (lege non distinguente) zwrócić koszty procesu przeciwnikowi – na jego żądanie. Brak zgłoszenia takiego żądania powoduje, że roszczenie o zwrot kosztów wygasa. Przyczyny, dla których cofnięcie nastąpiło (np. zaspokojenie roszczenia) mogą jednak przemawiać za odstąpieniem od obciążania tej strony kosztami procesu, na podstawie art. 102 kpc (zob. postanowienie SA w Gdańsku z dnia 18 stycznia 2017r., III AUz 482/16 , LEX nr 2191567; wyrok SA w Białymstoku z dnia 7 maja 2015r., I ACa 27/15 , LEX nr 1734660).

W tych okolicznościach, co do cofniętego pozwu nie było zasadne obciążanie strony powodowej kosztami procesu za II instancję, o czym Sąd Okręgowy orzekł, jak w punkcie III wyroku.

Jacek Barczewski Mirosław Wieczorkiewicz Dorota Ciejek