Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Olsztynie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 września 2025 r.

Sąd Okręgowy w Olsztynie IX Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie:

Przewodniczący:	SSO Jacek Barczewski
Protokolant:	st. sekr. sąd. Marta Borowska

po rozpoznaniu w dniu 10 września 2025 r. w Olsztynie

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w O.

przeciwko Towarzystwu (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą w W.

o zapłatę

na skutek apelacji powódki od wyroku Sądu Rejonowego w Olsztynie z dnia 15 kwietnia 2025 r., sygn. akt X C 287/25 upr.,

I.  zmienia zaskarżony wyrok w punkcie pkt IV w ten sposób, że zasądza od powódki na rzecz pozwanego kwotę 533,88 (pięćset trzydzieści trzy 88/100) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 27 września 2025 r. do dnia zapłaty,

II.  oddala apelację w pozostałej części,

III.  zasądza od powódki na rzecz pozwanego kwotę 450 (czterysta pięćdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu w instancji odwoławczej z odsetkami ustawowymi za opóźnienie za czas od dnia uprawomocnienia się niniejszego orzeczenia o kosztach do dnia zapłaty.

SSO Jacek Barczewski

Sygn. akt IX Ca 660/25 upr.

UZASADNIENIE

W TRYBIE ART. 505 ¹³ § 2 K.P.C

Apelacja pozwanego zasługiwała na uwzględnienie wyłącznie w zakresie rozstrzygnięcia o kosztach procesu.

Na wstępie Sąd II instancji zobowiązany jest poczynić wyjątkowo istotne spostrzeżenia odnośnie zawarcia ważnej umowy najmu między poszkodowaną a powódką oraz w przypadku przyjęcia jej istnienia, warunków regulaminu, które rzekomo były korzystniejsze, niż stosowane przez podmioty wskazane przez pozwanego.

I tak, na k. 15 akt znajduje się kopia umowy najmu bez daty jej zawarcia, a także, co o wiele ważniejsze, bez kwoty umówionego czynszu. Mając na uwadze nawiązanie stosunku prawnego z konsumentem, niewskazanie w umowie czynszu najmu, stanowiącego essentialia negotii umowy najmu, świadczyć może o jej nieważności. Co prawda na k. 51 odnajdujemy wydruk prawdopodobnie z cennika powódki z podpisanym przez poszkodowaną oświadczeniem „Zapoznałem/am się przed podpisaniem umowy”, jednak znajdują się na nim ceny za najem auta O. (...) w różnych odcinkach czasowych bez podania, czy są to wartości netto, czy brutto. Nadto fakt zapoznania się z cennikiem przed podpisaniem umowy nie świadczy o umówieniu czynszu.

Gdyby nawet przyjąć, że do zawarcia ważnej umowy doszło, to w materiale dowodowym zaoferowanym przez powoda brak jest kopii regulaminu, który zdaniem apelującej był wiele korzystniejszy, niźli propozycje pozwanego. Uchybienie to nie pozwala na ocenę, czy najem oferowany przez powódkę rzeczywiście był tak „bezkosztowy”, jak chce tego wynajmująca.

Pomijając powyższe uwagi, Sąd Rejonowy poczynił prawidłowe ustalenia faktyczne, które Sąd Okręgowy aprobuje i przyjmuje za własne. Sąd I instancji dokonał także należytej analizy materiału dowodowego i na tej podstawie wysnuł trafne wnioski. Przeprowadzone w niniejszej sprawie ustalenia faktyczne korespondują ze zgromadzonym w sprawie materiałem dowodowym i jednocześnie nie przekraczają wyznaczonych przepisem art. 233 § 1 k.p.c. granic swobodnej oceny dowodów. Fakt, że przedstawione przez skarżącego dowody zostały ocenione niezgodnie z jego intencją nie oznacza jeszcze naruszenia art. 233 § 1 k.p.c.

Sąd Okręgowy podziela tezę uchwały Sądu Najwyższego z 24 sierpnia 2017 r. (III CZP 20/17), zgodnie z którą wydatki na najem pojazdu zastępczego poniesione przez poszkodowanego, przekraczające koszty zaproponowanego przez ubezpieczyciela skorzystania z takiego pojazdu są objęte odpowiedzialnością z tytułu umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych, jeżeli ich poniesienie było celowe i ekonomicznie uzasadnione.

Jednakowoż wskazuje, że propozycja ubezpieczyciela nie tylko musi być realna, ale powinna uwzględniać istotne okoliczności konkretnego przypadku, w tym spodziewany czas trwania umowy najmu i datę wypłaty odszkodowania pozwalającego na naprawę samochodu. Nie bez znaczenia pozostaje też profesjonalny charakter prowadzonej przezeń działalności (art. 354 § 1 k.c.). Z drugiej strony na poszkodowanym spoczywa obowiązek lojalnej współpracy z ubezpieczycielem (art. 354 § 2 w zw. z art. 826 § 1 k.c.).

W rozpoznawanej sprawie kolizja spowodowana przez sprawcę ubezpieczonego w pozwanym Towarzystwie zaistniała 25 października 2024 r. Zgłoszenie szkody nastąpiło w dniu 28 października 2024 r. W tym też dniu pozwany przekazał jasną informację o możliwości najęcia samochodu zastępczego za pośrednictwem współpracującego z nim podmiotu w stawce 91 zł netto/111,93 zł brutto. Najem auta zastępczego od powódki rozpoczął się 25 października 2024 r. i trwał do 28 listopada 2024 r., tj. łącznie 34 doby. Powódka zastosowała stawkę 226 zł netto/277,98 zł brutto za dobę. W postępowaniu likwidacyjnym pozwany uznał za zasadny okres najmu w wysokości 33 dni po swojej stawce i wypłacił powódce, jako nabywcy wierzytelności łącznie 3.003 zł.

Oceniając zachowanie stron po zaistnieniu wypadku ubezpieczeniowego wskazać należy, że pozwany w sposób jasny i prosty wskazał pełnomocnikowi poszkodowanej przy zgłoszeniu szkody, iż możliwa jest organizacja pojazdu zastępczego w klasie pojazdu uszkodzonego za kwotę 91 zł netto/111,93 zł brutto dziennie. Zastrzegł przy tym, że w razie najęcia auta we własnym zakresie do tej stawki może ulec weryfikacji koszt najmu. Przesłana przez pozwanego informacja zawierała skonkretyzowaną stawkę najmu za dany segment pojazdu.

Podzielić należy zapatrywanie wyrażone w cytowanej już uchwale Sądu Najwyższego z 24 sierpnia 2017 r. (III CZP 20/17), zgodnie z którym poniesienia wyższych kosztów nie uzasadnia sama przez się prostota skorzystania z oferty najmu złożonej przez przedsiębiorcę prowadzącego warsztat naprawczy, w którym uszkodzony pojazd ma być naprawiany. Konieczność dodatkowego kontaktu z ubezpieczycielem - w praktyce zwykle telefonicznego - nie może być uznana za niedogodność, która uzasadnia poniesienie wyższych kosztów najmu. Co więcej, należy uznać, że w ramach ciążącego na poszkodowanym obowiązku minimalizacji szkody i współdziałania z dłużnikiem (ubezpieczycielem) mieści się obowiązek niezwłocznego zasięgnięcia informacji co do tego, czy ubezpieczyciel może zaproponować poszkodowanemu pojazd zastępczy równorzędny uszkodzonemu (zniszczonemu).

W okolicznościach niniejszej sprawy należało zaakcentować, iż rezygnując z propozycji przedstawionej przez pozwanego, poszkodowana w istocie przyczyniła się do zwiększenia szkody, albowiem nie skorzystała z oferowanych jej usług (art. 354 § 2 k.c.). Na poszkodowanym spoczywa bowiem – obok obowiązku świadczenia – powinność lojalnej współpracy z dłużnikiem, a w niniejszym przypadku z ubezpieczycielem, obejmująca podejmowanie działań zmierzających do minimalizacji szkody i niedopuszczenia do jej nieuzasadnionego zwiększenia. Zdaniem Sądu Okręgowego, okoliczności tej nie niweczy fakt, na który powołuje się strona powodowa, podnosząc, że oferta powódki była „korzystniejsza” niż oferta ubezpieczyciela.

Sąd nie podziela tej argumentacji, gdyż pozwany wykazał, iż był w stanie zapewnić poszkodowanej pojazd zastępczy na warunkach równie korzystnych, jak spółka powodowa, i to w formule bezkosztowej dla poszkodowanej.

Bez znaczenia pozostaje nadto argumentacja strony powodowej, iż odmowa przyjęcia pojazdu zastępczego oferowanego przez podmiot współpracujący z ubezpieczycielem uzasadniona była rzekomą koniecznością samodzielnego ponoszenia przez poszkodowaną obowiązków eksploatacyjnych, takich jak kontrola poziomu oleju, płynów eksploatacyjnych czy sprawności hamulców, względnie konieczność dokonania wymiany oleju w toku korzystania z pojazdu. W ocenie Sądu argumentacja ta nie zasługuje na aprobatę, albowiem każdy kierowca, niezależnie od tego, czy korzysta z pojazdu własnego czy najmowanego, zobowiązany jest do przestrzegania podstawowych reguł bezpieczeństwa i dokonywania rutynowej kontroli pojazdu przed rozpoczęciem jazdy. Są to czynności elementarne i oczywiste, a co istotne – jak wynika z zeznań poszkodowanej – nie stanowiły dla niej żadnej nowości ani uciążliwości. Nie sposób zatem uznać, że wskazywane przez powódkę okoliczności mogły stanowić obiektywną przyczynę odmowy skorzystania z propozycji ubezpieczyciela. Tym samym stanowisko strony powodowej należało ocenić jako nieuzasadnione i w istocie prowadzące do bezzasadnej odmowy zamiany pojazdu na zastępczy oferowany przez ubezpieczyciela. W pełni zasadne pozostaje zatem stanowisko Sądu Rejonowego, iż działania pełnomocnika poszkodowanej miały charakter pozorowany. W ocenie Sądu Okręgowego czynności podejmowane przez pełnomocnika nie były bowiem ukierunkowane na realną organizację pojazdu zastępczego dla poszkodowanej, albowiem w spornym okresie korzystała ona już z samochodu wynajętego od powódki na podstawie zawartej umowy najmu. Nie ulega wątpliwości, że w zaistniałych okolicznościach pełnomocnik poszkodowanej zainteresowany był nie tyle minimalizacją wysokości szkody, ile maksymalizacją wynagrodzenia należnego spółce powodowej z tytułu świadczonych usług. Taki stan rzeczy mógł prowadzić do podejmowania działań o charakterze pozorowanym, mających jedynie stworzyć wrażenie współdziałania z ubezpieczycielem i dążenia do ograniczenia rozmiaru szkody. W rzeczywistości działania te zmierzały do zabezpieczenia własnych interesów majątkowych powódki, przy czym następowało to kosztem poszkodowanej, którą obciążono nieuzasadnionymi kosztami najmu pojazdu zastępczego.

W realiach niniejszej sprawy, w ocenie Sadu Okręgowego, należało przyjąć, iż oferta pozwanego była ofertą realną, zapewniającą porządkowanej możliwość skorzystania z pojazdu zastępczego na warunkach odpowiadającym standardom rynkowym i umożliwiających pełną kompensację szkody. Niemniej jednak, z uwagi na potrzebę natychmiastowego zapewnienia środka transportu, wynikającą z faktu, że szkoda powstała w piątek, a w konsekwencji w okresie weekendu, poszkodowana pozostawałyby bez pojazdu, zasadnym było przyjęcie – jak trafnie uczynił to Sąd Rejonowy – że wynajem pojazdu przez powódkę w pierwszych trzech dniach pozostawał w pełni uzasadniony. W dalszym natomiast zakresie tj. po upływie pierwszych trzech dni od zdarzenia, okres najmu winien być rozliczany według stawek oferowanych przez pozwanego, albowiem w tym czasie poszkodowana miała wiedzę o możliwości uzyskania pojazdu zastępczego od ubezpieczyciela i mogła z tej oferty realnie skorzystać. Wobec tego, skoro pozwany w toku postępowania likwidacyjnego wypłacił już kwotę 3.003 zł, to do dopłaty pozostawała jedynie różnica wynikająca z uzasadnionego trzydniowego okresu najmu według stawki powódki, tj. kwota 405 zł, którą to Sąd Rejonowy prawidło zasądził.

Jadnakowoż, jak już wcześniej wskazano, apelacja powódki okazała się zasadna w zakresie rozstrzygnięcia o kosztach procesu. Rzeczywiście, z uwagi na wygranie procesu przez powódkę w 18 %, brak było podstaw do zastosowania art. 100 zd. 2 k.p.c. Stąd w oparciu o art. 386 § 1 k.p.c. zmieniono zaskarżony wyrok w pkt IV w ten sposób, że zasądzono od powódki na rzecz pozwanego kwotę 533,38 zł tytułem zwrotu kosztów procesu z ustawowymi odsetkami za opóźnieni od dnia 27 września 2025 r., do dnia zapłaty. Koszty te rozliczono zasądzono po myśli art. 100 zd. 1 w zw. z art. 98 § 1 ¹ k.p.c. Powództwo uwzględniono w 18 %, zaś apelująca uległa swemu żądaniu w 82 %. Koszty powódki wyniosły 1.134 zł, z których 18 % to 204,12 zł. Koszty pozwanego to 900 zł, z których 82 % wynosi 738 zł. Różnica wskazanych wartości daje 533,88zł na korzyść pozwanego.

W pozostałym zakresie apelację oddalono jako bezzasadną (art. 385 k.p.c.)

O kosztach postępowania apelacyjnego Sąd Okręgowy orzekł w pkt III. wyroku na podstawie art. 100 zd. 2, art. 98 § 1 ¹ k.p.c., w zw. z art. 391 § 1 k.p.c. oraz § 2 pkt 3 w zw. z § 10 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych.

SSO Jacek Barczewski